MỞ ðẦU
Tính cấp thiết
Trong quá trình phát triển, định hướng sử dụng đất là yếu tố quan trọng, thể hiện qua các chiến lược quy hoạch phát triển Mục tiêu cao nhất là sử dụng hiệu quả, tiết kiệm và bền vững các nguồn tài nguyên, đặc biệt là đất đai, vì mọi hoạt động của con người đều cần đến nó Tuy nhiên, cầu về đất luôn tăng trong khi nguồn cung tự nhiên lại hạn chế, dẫn đến những mâu thuẫn giữa các người sử dụng và mục đích sử dụng đất Quy hoạch sử dụng đất đóng vai trò quan trọng trong quản lý và sử dụng đất, giúp điều hòa các mâu thuẫn phát sinh Chất lượng quy hoạch ảnh hưởng mạnh mẽ đến mọi mặt của đời sống xã hội và sự phát triển kinh tế quốc dân, do đó, việc định hướng và lập kế hoạch sử dụng đất là nội dung được quan tâm hàng đầu ở mọi quốc gia.
Việt Nam hiện nay là một nền kinh tế trẻ với tiềm năng lớn, đang trải qua quá trình tăng trưởng nhanh chóng Tuy nhiên, sự phát triển này cũng tạo ra áp lực lên tài nguyên đất đai Do đó, cần thiết phải nghiên cứu để điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất, nhằm xây dựng hành lang pháp lý hỗ trợ cho sự phát triển bền vững, nhanh chóng và phù hợp với xu thế toàn cầu.
Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh vai trò quan trọng của công tác quy hoạch sử dụng đất, khẳng định rằng quản lý Nhà nước về đất đai thông qua quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất cần được tăng cường Điều này sẽ góp phần tích cực vào việc phân bố và sử dụng hợp lý, hiệu quả nguồn lực đất đai.
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học nông nghiệp……… 2
Nhiều địa phương đã cơ bản chấm dứt tình trạng giao đất, cho thuê đất và chuyển mục đích sử dụng đất ngoài quy hoạch Hầu hết các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã lập điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2010 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2006 - 2010) Thủ tướng cũng chỉ ra những tồn tại trong công tác quy hoạch, nhấn mạnh rằng việc lập, thẩm định, xét duyệt và thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất chưa đạt yêu cầu Chất lượng quy hoạch còn thấp, nhiều trường hợp không sát thực tế và tính khả thi không cao.
Quy hoạch đóng vai trò quan trọng trong hệ thống quản lý đất đai, và chất lượng các phương án quy hoạch tại mỗi địa phương ảnh hưởng lớn đến toàn bộ hệ thống Tại thành phố Hải Phòng, quy hoạch sử dụng đất của các quận, huyện vẫn gặp nhiều vấn đề cần giải quyết Gần đây, hàng loạt vụ tham nhũng và xà xẻo đất đai đã bị phát hiện, khiến Hải Phòng đứng đầu trong danh sách các tỉnh có số lượng vụ việc tiêu cực lớn nhất cả nước Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ những tồn tại và bất cập trong công tác lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất.
Thủy Nguyên, một huyện lớn của thành phố Hải Phòng, bao gồm 35 xó và 2 thị trấn, trong đó có 6 xó miền núi, nằm bên dòng sông Bạch Đằng lịch sử Theo quy hoạch điều chỉnh năm 2020, Thủy Nguyên dự kiến sẽ trở thành một trong những trung tâm đô thị chính, góp phần quan trọng vào việc hình thành cụm đô thị duyên hải của thành phố Cảng Huyện đang có những bước phát triển mạnh mẽ với nhiều dự án lớn đã và sẽ được thực hiện Để phát triển bền vững, công tác quản lý đất đai, đặc biệt là quy hoạch sử dụng đất, đóng vai trò quan trọng đối với địa phương.
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học nông nghiệp……… 3
Huyện Thủy Nguyên đã tiến hành lập quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2002 - 2010, và vào năm 2004, phương án này đã được UBND thành phố Hải Phòng phê duyệt theo quyết định số 1500/QĐ-UB Quy hoạch này là cơ sở pháp lý quan trọng cho việc quản lý và sử dụng đất từ năm 2004 đến nay Sau một thời gian thực hiện, huyện Thủy Nguyên đã đạt được nhiều thành tựu trong phát triển kinh tế - xã hội Tuy nhiên, một số nội dung của phương án quy hoạch vẫn chưa được thực hiện đầy đủ, dẫn đến tính khả thi của phương án chưa cao Do đó, đề tài “Đánh giá tình hình thực hiện quy hoạch sử dụng đất huyện Thủy Nguyên - thành phố Hải Phòng” được đặt ra trong phạm vi luận văn thạc sĩ ngành quản lý đất đai nhằm tìm giải pháp nâng cao tính khả thi của quy hoạch.
Mục ủớch nghiờn cứu
- Tỡm hiểu thực trạng tỡnh hỡnh thực hiện quy hoạch sử dụng ủất trờn ủịa bàn huyện Thủy Nguyờn - thành phố Hải Phũng
Đánh giá kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng đất tại huyện Thủy Nguyên, thành phố Hải Phòng, nhằm xác định những vấn đề nổi cộm trong quá trình thực hiện phương án quy hoạch Việc này giúp phát hiện những khó khăn, thách thức và cơ hội để nâng cao hiệu quả quy hoạch, đồng thời đảm bảo phát triển bền vững cho khu vực.
- ðề ra các giải pháp góp phần nâng cao tính khả thi của phương án quy hoạch sử dụng ủất của huyện Thủy Nguyờn - thành phố Hải Phũng
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học nông nghiệp……… 4
TỔNG QUAN
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ TẦM QUAN TRỌNG CỦA QUY HOẠCH SỬ DỤNG ðẤT
2.1.1.1 Khỏi ni ệ m quy ho ạ ch s ử d ụ ng ủấ t
Quy hoạch núi chung là quá trình chuyển đổi tư duy hiện tại thành hành động tương lai để đạt được các mục tiêu cụ thể Đây là kế hoạch hóa trong không gian, thực hiện quyết định của Nhà nước trên một lãnh thổ nhất định Quy hoạch không chỉ mang tính định hướng mà còn tạo khả năng thực hiện các chính sách phát triển, kiểm soát hoạt động sử dụng nguồn lực, đồng thời đảm bảo sự cân bằng sinh thái trong môi trường sống và công bằng trong đời sống xã hội.
QHSDð là hệ thống biện pháp kinh tế, kỹ thuật và pháp lý của Nhà nước nhằm tổ chức sử dụng đất một cách hợp lý và hiệu quả Hệ thống này thông qua việc phân phối và tái phân phối quỹ đất trên toàn quốc, tổ chức sử dụng đất như một tư liệu sản xuất bên cạnh các tư liệu sản xuất khác, nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất xã hội và bảo vệ đất đai cũng như môi trường.
Lê Cảnh định nhấn mạnh rằng Quy hoạch sử dụng đất (QHSDĐ) là hệ thống các biện pháp kinh tế, kỹ thuật và chính sách của Nhà nước nhằm tổ chức, sử dụng và quản lý đất đai một cách khoa học, hợp lý và hiệu quả cao nhất Điều này được thực hiện thông qua việc phân bổ quỹ đất và tổ chức sử dụng đất một cách hợp lý.
Hiểu sai lệch về QHSDĐ có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt trong các hoạt động tác động lâu dài Tổ chức Nông lương Thế giới (FAO) nhấn mạnh rằng QHSDĐ không phải là một quá trình mà các nhà quy hoạch áp đặt từ trên xuống, mà thực chất là hệ thống đánh giá các yếu tố tự nhiên và xã hội.
Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội đã nghiên cứu về việc sử dụng vật liệu nông nghiệp nhằm tăng năng suất và bảo đảm sự phát triển bền vững, đồng thời đáp ứng nhu cầu của xã hội Việc tham gia của nông dân và người sử dụng vật liệu là rất quan trọng trong quản lý sử dụng đất, vì họ có kiến thức thực tiễn và có thể so sánh giữa nhu cầu phát triển thực tiễn với lý thuyết phát triển bền vững.
2.1.1.2 H ệ th ố ng quy ho ạ ch s ử d ụ ng ủấ t
Trong quá trình phát triển, hệ thống quy hoạch sử dụng đất (QHSDĐ) thiết lập ranh giới rõ ràng, tạo cơ sở quan trọng cho việc phân bố hợp lý lực lượng sản xuất QHSDĐ là một hệ thống được thực hiện ở các quy mô khác nhau, từ vĩ mô đến vi mô Các nhà nghiên cứu đã đưa ra nhiều loại hệ thống tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể để áp dụng cho phù hợp Hệ thống QHSDĐ được các nhà quản lý đặc biệt quan tâm, đặc biệt là hệ thống phân theo lãnh thổ hành chính Ở Việt Nam, hệ thống này gồm 4 cấp.
- Quy hoạch sử dụng ủất ủai cả nước;
- Quy hoạch sử dụng ủất ủai cấp tỉnh (bao gồm tỉnh và thành phố trực thuộc trung ương);
- Quy hoạch sử dụng ủất ủai cấp huyện (bao gồm cỏc huyện, quận, thị xó, thành phố thuộc tỉnh);
- Quy hoạch sử dụng ủất ủai cấp xó (bao gồm xó, phường, thị trấn) ủược gọi là quy hoạch sử dụng ủất chi tiết
Luật Đất đai 2003 quy định việc lập Quy hoạch sử dụng đất (QHSDĐ) theo ngành, bao gồm Quy hoạch sử dụng đất của Bộ Quốc phòng và Quy hoạch sử dụng đất của Bộ Công an.
2.1.1.3 Nh ữ ng ủặ c ủ i ể m c ủ a quy ho ạ ch s ử d ụ ng ủấ t ðặc ủiểm của QHSDð ủược quy ủịnh cụ thể theo hệ thống phỏp luật của mỗi quốc gia Ở Việt Nam, ủất ủai thuộc sở hữu toàn dõn, do Nhà nước ủại diện chủ sở hữu và Nhà nước thống nhất quản lý Hiến phỏp nước cộng
Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội nghiên cứu về quản lý đất đai trong khuôn khổ pháp luật và quy hoạch, thể hiện tính ưu việt của chế độ chính trị Việt Nam Quy hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt là cơ sở pháp lý quan trọng cho các hoạt động quản lý nhà nước Theo khoản 2 điều 6 Luật Đất đai 2003, nhà nước thực hiện các nội dung quản lý đất đai, và Mục 2 của Luật này (từ điều 21 đến điều 30) quy định chi tiết về quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất.
2.1.1.4 Cỏc b ướ c chớnh c ủ a quy ho ạ ch s ử d ụ ng ủấ t
Nhận thức được tầm quan trọng của công tác quy hoạch sử dụng đất (QHSDð), FAO đã đưa ra hướng dẫn chung về các bước lập QHSDð Hướng dẫn này mang tính khái quát, tuy nhiên cần có những bổ sung và điều chỉnh phù hợp với từng trường hợp cụ thể Sơ đồ quy trình trình bày các bước thực hiện như sau:
Hỡnh 2.1: S ơ ủồ cỏc b ướ c chớnh c ủ a QHSD ð theo FAO
2.1.1.5 M ố i quan h ệ gi ữ a quy ho ạ ch s ử d ụ ng ủấ t v ớ i cỏc lo ạ i quy ho ạ ch khỏc
Quy hoạch là một hệ thống đa dạng với nhiều loại hình khác nhau, mỗi loại hình đều có vị trí và vai trò riêng biệt không thể thay thế Tuy nhiên, các loại hình quy hoạch không hoạt động độc lập mà có sự tác động qua lại lẫn nhau trong một quốc gia.
1 Xây dựng các mục tiêu
4 Lựa chọn các phương án hữu hiệu
5 đánh giá mức ủộ thớch nghi ủất ủai
3 Phân tích các cơ hội
10 Xem xét và sửa ủổi kế hoạch
8 Chuẩn bị kế hoạch sử dụng ủất
7 Chọn phương án tốt nhất
6 đánh giá các phương án lựa chọn
Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội cung cấp chương trình thạc sĩ khoa học nông nghiệp, nhấn mạnh tầm quan trọng của hệ thống quy hoạch ủược ủỏnh giỏ Để đạt được chất lượng cao, các hình thức quy hoạch cần phải thống nhất, đồng bộ và kịp thời ở tất cả các cấp.
Quy hoạch sử dụng đất (QHSDð) có mối quan hệ chặt chẽ với nhiều loại hình quy hoạch khác, đóng vai trò là quy hoạch tổng hợp chuyên ngành, cụ thể hóa quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế, xã hội Trong quy hoạch phát triển nông nghiệp, QHSDð giúp kiểm soát và điều hòa cơ cấu sử dụng đất Mối quan hệ giữa quy hoạch đô thị và quy hoạch sử dụng đất thể hiện sự liên kết giữa diện tích và điểm, giữa cục bộ và toàn bộ Hơn nữa, sự tương tác giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch phát triển các ngành là mối quan hệ tương hỗ, vừa phát triển vừa hạn chế lẫn nhau.
2.1.2 í nghĩa, tầm quan trọng của quy hoạch sử dụng ủất
2.1.2.1 í ngh ĩ a, t ầ m quan tr ọ ng c ủ a quy ho ạ ch s ử d ụ ng ủấ t núi chung
Quy hoạch sử dụng đất (QHSDĐ) đóng vai trò quan trọng trong quản lý và sử dụng tài nguyên đất, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc tổ chức sử dụng đất hiệu quả Tại Việt Nam, QHSDĐ được hiểu là hệ thống biện pháp của Nhà nước để tổ chức và quản lý tài nguyên đất một cách hiệu quả, đồng thời bảo vệ môi trường và phát triển bền vững QHSDĐ không chỉ thể hiện mục tiêu chiến lược phát triển kinh tế - xã hội mà còn là công cụ quản lý Nhà nước về đất đai, giúp điều chỉnh việc khai thác và sử dụng đất phù hợp với từng giai đoạn phát triển, xử lý các vấn đề bất cập và vi phạm pháp luật liên quan đến quản lý và sử dụng đất.
2.1.2.1 í ngh ĩ a, t ầ m quan tr ọ ng c ủ a quy ho ạ ch s ử d ụ ng ủấ t c ấ p t ỉ nh và c ấ p huy ệ n
Trong hệ thống quy hoạch sử dụng đất tại Việt Nam, quy hoạch cấp tỉnh và cấp huyện đóng vai trò quan trọng, góp phần vào việc quản lý và phát triển bền vững tài nguyên đất đai.
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học nông nghiệp……… 8
TÌNH HÌNH THỰC HIỆN QUY HOẠCH SỬ DỤNG ðẤT CỦA MỘT SỐ NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI VÀ CỦA VIỆT NAM
NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI VÀ CỦA VIỆT NAM
2.2.1 Tỡnh hỡnh thực hiện quy hoạch sử dụng ủất của một số nước trờn thế giới Ở mọi quốc gia, cụng tỏc quy hoạch sử dụng ủất ủai luụn là một trong những nội dung ủược quan tõm hàng ủầu trong lĩnh vực quản lý Nhà nước ủối với tài nguyờn núi chung và ủất ủai núi riờng Mỗi quốc gia cú những ủặc ủiểm riờng biệt, ủiển hỡnh là sự khỏc biệt trong hệ thống luật phỏp và trỡnh ủộ phát triển, cho nên phương pháp tiến hành lập và quá trình thực hiện quy hoạch sử dụng ủất của mỗi nước cũng mang những nột ủặc thự khỏc nhau
Ở các nước phát triển, hệ thống luật đất đai tương đối hoàn thiện, giúp quản lý đất đai hiệu quả và quy hoạch hợp lý, đảm bảo lợi ích kinh tế, xã hội và môi trường Tại Pháp, quy hoạch sử dụng đất được xây dựng theo hình thức mô hình hóa, nhằm tối ưu hóa hiệu quả kinh tế trong việc sử dụng đất và các nguồn lực khác Nguyên tắc xây dựng phương án quy hoạch dựa trên bài toán quy hoạch tuyến tính với cấu trúc và sản xuất hợp lý, thúc đẩy sự phát triển kinh tế Ở Mỹ, quy hoạch sử dụng đất gắn liền với bảo vệ môi trường, xây dựng hệ thống quy hoạch tổng thể nhằm đảm bảo cảnh quan môi trường.
Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội đang nghiên cứu về luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp, tập trung vào việc sử dụng đất một cách tiết kiệm và bền vững Nghiên cứu này góp phần nâng cao tính khả thi cho các phương án quy hoạch sử dụng đất hiệu quả.
Đức là một quốc gia điển hình trong nghiên cứu quy hoạch sử dụng đất Sau khi thống nhất vào năm 1994, hệ thống quy hoạch sử dụng đất với tỷ lệ 1:50.000 đã được xây dựng Việc điều chỉnh và cập nhật thường xuyên nhằm phù hợp với biến động kinh tế, xã hội và mục tiêu của Chính phủ đã giúp hệ thống này đạt hiệu quả cao Điều này không chỉ đảm bảo sử dụng đất một cách hiệu quả, tiết kiệm và bền vững mà còn góp phần vào sự phát triển của nền kinh tế.
Ở các nước đang phát triển, nền kinh tế kém phát triển và thiếu nguồn lực chuyên môn đã dẫn đến hệ thống pháp luật và quy hoạch sử dụng đất chưa đồng bộ và chất lượng thấp, ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển kinh tế Ví dụ, tại Campuchia, công tác quản lý đất đai đã không được chú trọng trong thời gian dài do nền kinh tế yếu kém và tình hình chính trị bất ổn Đến năm 2000, Bộ Quy hoạch Đất đai và Xây dựng mới hoàn thiện Luật Đất đai, và Luật Bất động sản ra đời năm 2001 đã xác định quy hoạch sử dụng đất là nhiệm vụ quan trọng Tuy nhiên, việc thực hiện còn nhiều bất cập do kế hoạch sử dụng đất ở từng địa phương không rõ ràng, dẫn đến hiệu quả sử dụng đất kém Dù vậy, nhờ nỗ lực học hỏi và nghiên cứu từ nhiều nhà khoa học, Campuchia đang từng bước xây dựng một hệ thống luật đất đai, quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất đồng bộ.
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học nông nghiệp……… 10
2.2.2 Tỡnh hỡnh thực hiện quy hoạch sử dụng ủất của Việt Nam
2.2.2.1 Tỡnh hỡnh l ậ p quy ho ạ ch, k ế ho ạ ch s ử d ụ ng ủấ t
Theo báo cáo số 238/BC-BTNMT của Bộ Tài nguyên và Môi trường ngày 21 tháng 11 năm 2008, kết quả rà soát và kiểm tra việc quản lý quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được thực hiện theo Quyết định số 391/QĐ-TTg ngày 18 tháng 3.
Vào năm 2008, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành chỉ thị về việc rà soát và kiểm tra thực trạng quản lý quy hoạch, kế hoạch và sử dụng đất giai đoạn 2006-2010 trên toàn quốc, theo quy định của Luật Đất đai năm 2003 Chỉ thị 05/2004/CT-TTg đã hướng dẫn thực hiện Luật Đất đai, nhấn mạnh việc lập và điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất các cấp đến năm 2010, cũng như lập kế hoạch sử dụng đất cho 5 năm cuối của giai đoạn này.
2006 - 2010) phải ủược hoàn thành trong năm 2005-2006, tuy nhiờn trờn thực tế tỡnh hỡnh thực hiện cụ thể ở cỏc cấp tỉnh ủến thời ủiểm bỏo cỏo như sau:
* Quy hoạch, kế hoạch sử dụng ủất của cả nước:
Quy hoạch sử dụng đất năm 2010 của cả nước đã được Quốc hội khóa XI thông qua tại Kỳ họp thứ 5 theo Nghị quyết số 29/2004/QH11 ngày 15 tháng 6 năm 2004 Đồng thời, kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2006 - 2010) cũng được Quốc hội khóa XI thông qua tại Kỳ họp thứ 9 theo Nghị quyết số 57/2006/QH11 ngày 29 tháng 6 năm 2006.
Đến nay, 64 tỉnh và thành phố trực thuộc Trung ương, bao gồm tỉnh Hà Tây cũ, đã hoàn thành phương án điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2010 và lập kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2006 - 2010), được Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng các Bộ, ngành liên quan thẩm định Trong số này, 62 tỉnh đã được Chính phủ xem xét và phê duyệt, trong khi thành phố Hà Nội đang trình Chính phủ xem xét Tỉnh Hà Giang đang hoàn thiện tài liệu theo ý kiến thẩm định của các Bộ, ngành để trình Hội đồng nhân dân thông qua trước khi gửi lên Chính phủ phê duyệt.
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học nông nghiệp……… 11
* Quy hoạch, kế hoạch sử dụng ủất cấp huyện:
Cả nước có 531/681 huyện hoàn thành quy hoạch 2010, chiếm 77,97% Trong khi đó, 98 huyện đang triển khai, tương đương 14,4%, và 52 huyện chưa triển khai, chiếm 7,64%, chủ yếu là các quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh.
Cả nước hiện có 20 tỉnh đã hoàn thành quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất ở cấp huyện và tỉnh Thêm vào đó, 17 tỉnh đã hoàn tất quy hoạch sử dụng đất nhưng chưa hoàn thành kế hoạch sử dụng đất cho các huyện Tuy nhiên, một số tỉnh như Phú Thọ, Hà Nội, Gia Lai, Bình Định, thành phố Hồ Chí Minh, Đồng Tháp và thành phố Cần Thơ vẫn gặp khó khăn trong việc triển khai, dẫn đến kết quả đạt được còn thấp.
* Quy hoạch, kế hoạch sử dụng ủất cấp xó:
Cả nước đã có 7.576/11.074 xóm, phường, thị trấn (gọi chung là cấp xóm) lập quy hoạch sử dụng đất đến năm 2010, đạt tỷ lệ 68,41% Trong số đó, 1.507 xóm đã triển khai quy hoạch, chiếm 13,61%, còn lại 1.991 xóm chưa triển khai, chiếm 17,98%.
Việc lập và điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ở các địa phương hiện đang diễn ra chậm, đặc biệt là ở cấp huyện và xã Mặc dù đã đến thời kỳ quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2001-2010 và chỉ còn 2 năm cho kế hoạch sử dụng đất giai đoạn 2006-2010, vẫn còn 22,04% số huyện và 31,59% số xã chưa hoàn thành công việc này.
2.2.2.2 Tỡnh hỡnh th ự c hi ệ n quy ho ạ ch s ử d ụ ng ủấ t
Theo báo cáo số 238/BC-BTNMT, kết quả kiểm tra cho thấy phần lớn các địa phương trong giai đoạn 5 năm (2006-2010) không đạt được sự thống nhất về các chỉ tiêu quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất giữa cấp xã, cấp tỉnh và cấp huyện Điều này phản ánh chất lượng của các phương án quy hoạch sử dụng đất còn thấp.
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học nông nghiệp……… 12
* Về chỉ tiờu quy hoạch, kế hoạch sử dụng ủất ủến năm 2010:
Trong tổng số 557 huyện được kiểm tra, việc đối chiếu giữa quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất của cấp tỉnh đã được Chính phủ phê duyệt với quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất của cấp huyện đã được xét duyệt.
NHỮNG NGHIÊN CỨU ðÁNH GIÁ TÌNH HÌNH THỰC HIỆN QUY HOẠCH SỬ DỤNG ðẤT
Nghiên cứu đánh giá tình hình thực hiện quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất là nhu cầu khách quan của thực tiễn Thời gian qua, nhiều tác giả đã thực hiện các đề tài nghiên cứu liên quan đến vấn đề này.
QH - KHSDð tại cỏc ủịa phương khỏc nhau, từ ủú ủưa ra nhiều giải phỏp thiết thực nhằm nâng cao tính khả thi của phương án QHSDð
Tác giả Phụng Vĩ Thu đã thực hiện một bài viết đánh giá tình hình thực hiện quy hoạch sử dụng đất đai tỉnh Kon Tum đến năm 2010, tập trung vào giai đoạn từ năm 2000 đến năm 2003 Bài viết này cung cấp cái nhìn tổng quan về những thách thức và thành tựu trong quy hoạch đất đai, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc quản lý và sử dụng tài nguyên đất một cách hiệu quả để phát triển bền vững cho tỉnh Kon Tum.
Trong quá trình phân tích, đánh giá quá trình thực hiện phương án Quy hoạch sử dụng đất của tỉnh Kon Tum đến năm 2010 trong giai đoạn 2000 - 2003, tác giả chỉ ra một số tồn tại, bao gồm những bất hợp lý trong thực hiện quy hoạch - kế hoạch sử dụng đất và các chỉ tiêu đề ra Nguyên nhân của những tồn tại này là do sai lệch trong hệ thống số liệu thông tin điều tra cơ bản của các ngành, như tài nguyên môi trường và nông nghiệp, dẫn đến những nhận định và đánh giá thiếu chính xác Hơn nữa, hệ thống chỉ tiêu thống kê qua các thời kỳ có sự thay đổi, gây ra những bất cập khi đánh giá và so sánh các loại hình sử dụng đất.
Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội đã tiến hành nghiên cứu luận văn thạc sĩ về khoa học nông nghiệp, tập trung vào việc phân tích tình hình thực hiện quy hoạch sử dụng đất (QHSDĐ) tại huyện Thủy Nguyên Một trong những thách thức lớn trong quá trình này là việc tách bạch các loại đất trong các giai đoạn khác nhau, gây khó khăn trong việc đánh giá tình hình thực hiện quy hoạch Kết quả nghiên cứu sẽ được trình bày cụ thể trong phần kết quả của luận văn.
Trong quá trình thực hiện quy hoạch, ngành địa chính chưa ban hành tiêu chuẩn định mức sử dụng đất thống nhất, dẫn đến việc áp dụng các tiêu chuẩn không phù hợp với thực tế Nguồn vốn đầu tư cho các dự án phát triển kinh tế xã hội ở nhiều địa phương không ổn định, phụ thuộc vào sự hỗ trợ từ trung ương và các nguồn tác động bên ngoài, gây ra sự chậm trễ trong thực hiện kế hoạch Phương án quy hoạch sử dụng đất được xây dựng dựa trên quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, nhưng lại gặp nhiều biến động do ảnh hưởng của các yếu tố chủ quan và khách quan, làm thay đổi các chỉ tiêu sử dụng đất và kế hoạch sử dụng đất.
Tác giả Phụng Vĩ Thu đề xuất cần điều chỉnh những bất hợp lý trong quá trình thực hiện quy hoạch, đặc biệt là rà soát lại các chỉ tiêu KHSDĐ không còn phù hợp với thực tế phát triển kinh tế xã hội của tỉnh Việc này bao gồm điều chỉnh những bất hợp lý trong thực hiện quy hoạch và KHSDĐ, đồng thời đưa ra các biện pháp cụ thể để điều chỉnh chỉ tiêu kế hoạch Một đề xuất quan trọng của tác giả là quy định các giải pháp bảo vệ đất nông nghiệp.
Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội đã thực hiện nghiên cứu về luận văn thạc sĩ trong lĩnh vực khoa học nông nghiệp, đặc biệt tập trung vào việc trồng lúa nước Tác giả đề xuất cần có quy định chế tài cụ thể để giám sát và kiểm tra việc thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, đồng thời xử phạt nghiêm khắc đối với các vi phạm liên quan đến quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt.
* Tỏc giả Phạm ðăng Khoa với ủề tài "ðỏnh giỏ kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng ủất thành phố Thỏi Bỡnh giai ủoạn 2001 - 2010"
Kết quả nghiên cứu của tác giả cho thấy, phương án QHSDð thời kỳ
Giai đoạn 2000 - 2010, với điều chỉnh vào năm 2006, đã tập trung vào mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội và xác lập các chỉ tiêu sử dụng đất Tuy nhiên, quá trình thực hiện quy hoạch bộc lộ nhiều hạn chế, như nhiều chỉ tiêu sử dụng đất chưa phù hợp với quy hoạch đã được duyệt, xuất hiện các công trình và dự án ngoài quy hoạch Việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp đạt kết quả thấp, và tình trạng chuyển đất nông nghiệp sang phi nông nghiệp vẫn diễn ra không theo quy hoạch Hơn nữa, việc thu hồi đất chưa liên kết chặt chẽ với các vấn đề an sinh xã hội, khai thác đất chưa sử dụng còn thấp, và chưa có kinh nghiệm trong việc xây dựng quy hoạch tổng thể cho các khu, cụm, điểm công nghiệp tập trung.
Những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng hiện tại bao gồm sự thiếu gắn kết với quy hoạch xây dựng đô thị, chất lượng lập quy hoạch chưa cao, và việc triển khai quy hoạch sử dụng đất chi tiết của các xã, phường chưa đồng bộ và kịp thời Hơn nữa, các công cụ hỗ trợ cho quá trình đầu tư bất động sản còn nhiều hạn chế, cùng với sự nhượng bộ khi chấp thuận đầu tư và thiếu vốn để thực hiện quy hoạch Ngoài ra, việc tuyên truyền, phổ biến và công khai quy hoạch còn hạn chế, thiếu sự tham vấn của cộng đồng trong quá trình lập quy hoạch Trình độ, năng lực của các nhà lập quy hoạch và quản lý quy hoạch vẫn còn yếu, trong khi công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện quy hoạch còn buông lỏng.
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học nông nghiệp……… 27
Các giải pháp được tác giả đề xuất nhằm khắc phục những tồn tại của phương án quy hoạch sử dụng đất bao gồm cả giải pháp trước mắt và lâu dài Trước hết, cần rà soát mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất với các quy hoạch chuyên ngành và các quy hoạch "treo" để phát hiện và xử lý kịp thời những bất hợp lý Đồng thời, cần đẩy nhanh công tác lập quy hoạch sử dụng đất chi tiết cho các xã, phường, công khai phương án bồi thường và tiếp thu ý kiến của người bị thu hồi đất Việc quản lý Nhà nước về đất đai theo quy hoạch và pháp luật cần được xiết chặt, cùng với việc tăng cường vai trò giám sát của người dân Đối với các giải pháp lâu dài, cần giải quyết hài hòa và tích hợp tất cả lợi ích khi lập phương án quy hoạch, làm rõ mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và các quy hoạch chuyên ngành để tránh chồng chéo Cần nâng cao chất lượng quy hoạch sử dụng đất theo hướng đổi mới, tạo cơ hội cho người dân tham gia ngay từ quá trình lập quy hoạch, chú trọng sự tham vấn và phản biện của cộng đồng Ngoài ra, nghiên cứu xây dựng cơ sở dữ liệu và công cụ hỗ trợ phân tích hiệu quả kinh tế, xã hội, môi trường trong quy hoạch sử dụng đất, gắn kết quy hoạch với phát triển ngành nghề và an sinh xã hội, đồng thời xây dựng cơ chế chính sách phù hợp để thu hút nguồn vốn đầu tư cho công tác thực hiện quy hoạch.
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học nông nghiệp……… 28