BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM - - NGUYỄN CƠNG TỒN ĐÁNH GIÁ TÍNH BỀN VỮNG CỦA NỢ CƠNG VÀ MỐI QUAN HỆ GIỮA NỢ VỚI TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ TẠI VIỆT NAM Chuyên ngành: Kinh tế phát triển Mã số: 60310105 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS NGUYỄN HỒNG BẢO TP HỒ CHÍ MINH – 2017 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ cơng trình nghiên cứu riêng cá nhân Các số liệu luận văn thu thập sử dụng cách trung thực Kết nghiên cứu trình bày luận văn không chép nghiên cứu chưa trình bày hay cơng bố cơng trình nghiên cứu khác trước TP.HCM, ngày 15 tháng 05 năm 2017 Tác giả Nguyễn Công Tồn MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG DANH MỤC CÁC HÌNH CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU 1.1 Đặt vấn đề 1.2 Mục tiêu nghiên cứu 1.3 Câu hỏi nghiên cứu 1.4 Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 1.5 Phương pháp nghiên cứu 1.6 Cấu trúc luận văn CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT 2.1 Nợ công 2.1.1 Khái niệm nợ công 2.1.2 Phân loại nợ công 2.1.3 Rủi ro nợ công 2.1.4 Tính bền vững nợ cơng 2.2 Các phương pháp đánh giá tính bền vững nợ 10 2.2.1 Phân tích nhị phân Manasse Roubini (2005) 10 2.2.2 Khung phân tích WB IMF tính bền vững nợ 13 2.2.3 2.3 Mơ hình nợ bền vững Jaime de Pines 14 Tăng trưởng kinh tế 19 2.3.1 Khái niệm tăng trưởng kinh tế 19 2.3.2 Các mơ hình tăng trưởng 20 2.4 Mối quan hệ nợ công tăng trưởng kinh tế 25 2.4.1 Tổng quan lý thuyết 25 2.4.2 Lược khảo nghiên cứu thực nghiệm 34 CHƯƠNG 3: ĐÁNH GIÁ TÍNH BỀN VỮNG CỦA NỢ 41 3.1 3.1.1 Tình hình vay nợ 41 3.1.2 Tình hình sử dụng nợ công 44 3.1.3 Rủi ro nợ công 46 3.2 3.2.1 Thực trạng nợ công 41 Đánh giá tính bền vững nợ cơng Việt Nam 48 Phân tích nợ Việt Nam với phương pháp nhị phân 48 3.2.2 Ứng dụng khung phân tích WB IMF tính bền vững nợ cho trường hợp Việt Nam 49 3.2.3 Ứng dụng mơ hình Jaimes de Pinies trường hợp Việt Nam .50 CHƯƠNG 4: NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM MỐI QUAN HỆ GIỮA NỢ VỚI TĂNG TRƯỞNG TẠI VIỆT NAM 57 4.1 Khung phân tích 57 4.2 Mơ hình kinh tế lượng 59 4.3 Dữ liệu 63 4.3.1 Đo lường biến nguồn số liệu 63 4.3.2 4.4 Thống kê mô tả liệu 65 Kết thực nghiệm 71 4.4.1 Kiểm định đa cộng tuyến 71 4.4.2 Kiểm định tượng phương sai thay đổi phần dư 71 4.4.3 Kiểm định tượng tự tương quan phần dư 72 4.4.4 Phân tích kết hồi quy 73 4.5 Hạn chế mô hình hướng nghiên cứu .78 CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ GỢI Ý CHÍNH SÁCH 79 5.1 Kết luận: 79 5.2 Khuyến nghị sách 80 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU CHỮ VIẾT TẮT Chữ Tên đầy đủ tiếng Việt Tên đầy đủ tiếng Anh ADB Ngân hàng phát triển châu Á Asian Development Bank DSF Khung phân tích bền vững nợ Debt Sustainability viết tắt Framework FDI Foreign Direct Investment FEM Đầu tư trực tiếp nước ngồi Mơ hình tác động cố định Fixed Effects Model GDP Tổng sản phẩm quốc nội Gross Domestic Product GMM Phương pháp Mô-men tổng quát General Method of Moments GNP Tổng sản phẩm quốc gia Gross National Product GSO Tổng cục thống kê General Statistic Office IMF Quỹ tiền tệ quốc tế Iternational Monetary Fund MoF Bộ Tài Chính Ministry of Finance ODA Vốn hỗ trợ phát triển thức Official Development Assistance OLS Phương pháp bình phương nhỏ Ordinary Least Squares SNA Hệ thống tài khoản quốc gia Accounts WB System of National Ngân hàng giới World Bank WDI Các số phát triển giới World Development Indicators WEO Báo cáo triển vọng kinh tế tồn cầu World Economic Outlook WLS Bình phương tối thiểu có trọng số Weighted Least Square DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Ngưỡng an toàn nợ theo DSF Bảng 2.2: Các kết nghiên cứu thực nghiệm ngưỡng nợ giới Bảng 3.1: Một số tiêu nợ nước Việt Nam nước phát triển Bảng 3.2: Nợ công Việt Nam Bảng 3.3: Phân loại nợ công theo nguồn, 2010-2014 (tỉ đồng) Bảng 3.4: Tăng trưởng số ICOR quốc gia thời kỳ Bảng 3.5: Các số nợ Việt Nam, 2015 Bảng 3.6: Nợ Việt Nam so với ngưỡng an toàn DSF Bảng 3.7: Nợ, xuất khẩu, nhập lãi suất Bảng 3.8: Mô kịch nợ Bảng 3.9: Mô kịch nợ Bảng 4.1: Kỳ vọng dấu biến Bảng 4.2: Nguồn liệu cho biến Bảng 4.3: Thống kê mô tả liệu Bảng 4.4: Ma trận hệ số tương quan biến Bàng 4.5: Kết kiểm tra đa cộng tuyến với nhân tử phóng đại phương sai Bảng 4.6: Kết kiểm tra phương sai thay đổi mơ hình Bảng 4.7: Kết kiểm tra tự tương quan mơ hình Bảng 4.8: Bảng kết hồi quy mơ hình tăng trưởng – nợ cơng DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 2.1: Các thành phần khu vực công theo định nghĩa IMF Hình 2.2: Mơ hình nhị phân Hình 2.3: Trục tọa độ Jaime De Pinies Hình 2.4: Đường cong Laffer nợ Hình 3.1: Tỷ lệ tổng nợ cơng/GDP nước (%) Hình 3.2: ICOR Việt Nam qua năm Hình 3.3: Cơ cấu kỳ hạn trái phiếu phủ nội tệ chưa đáo hạn Hình 3.4: Mơ kịch nợ Hình 4.1: Khung phân tích Hình 4.2: Tỷ lệ lạm phát Việt Nam qua năm (1990-2015) Hình 4.3: Kim ngạch xuất GDP Việt Nam qua năm (19902015) Hình 4.4: Đầu tư phủ đầu tư tư nhân qua năm (19902015) Hình 4.5: FDI ODA qua năm (1990-2015) Hình 4.6: Sai số ước lượng OLS mơ hình (1 cho nợ cơng tuyến tinh Hình 4.7: Sai số ước lượng WLS mơ hình (1 cho nợ cơng tuyến tinh Hình 4.8: Sai số ước lượng OLS mơ hình (2 nợ cơng phi tuyến Hình 4.9: Sai số ước lượng WLS mơ hình (2 nợ cơng phi tuyến CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU 1.1 Đặt vấn đề Để tài trợ cho đầu tư chi tiêu công, phủ gia tăng vay mượn đánh thuế cao cho sản lượng đầu kinh tế Tuy nhiên, đánh thuế cao bóp méo cấu trúc giá cả, tạo vấn đề vốn hệ, chí gây chuyển dịch nguồn lực vốn đầu tư khỏi quốc gia Do đó, phủ thường phải vay mượn nợ để tài trợ cho thâm hụt ngân sách Nợ cơng đóng vai trò lớn phát triển kinh tế, xây dựng sở hạ tầng, chi đầu tư phát triển Việt Nam Tuy nhiên, với thâm hụt ngân sách kéo dài, vay nợ liên tục qua phát hành trái phiếu phủ thị trường nội địa, vay mượn nợ ưu đãi từ nước dẫn đến tỷ lệ nợ GDP tăng nhanh Trong năm từ 2010 đến 2014, nợ công Việt Nam tăng gấp đơi từ 889 nghìn tỷ đồng lên 1,8 triệu tỷ đồng (gần 86 tỷ USD chiếm 60,3% GDP) Tỷ lệ nợ công cao tăng nhanh đặt câu hỏi tính an tồn nợ cơng Việt Nam Ở quốc gia phát triển, nợ nội địa quan tâm so với nợ nước Phát hành nợ nội địa giúp quốc gia tránh cú sốc khơng mong muốn từ khu vực kinh tế bên ngồi, loại bỏ rủi ro tỷ giá Tuy nhiên, nợ nội địa tạo hiệu ứng chèn lấn đầu tư tư nhân Khi phủ vay mượn thị trường nội địa, họ sử dụng khoản tiết kiệm tư nhân cho hoạt động đầu tư, phúc lợi Số vốn lại thị trường cho vay sụt giảm làm gia tăng chi phí tiếp cận nguồn vốn người vay tư nhân Điều làm giảm dần nhu cầu đầu tư tư nhân, tích lũy vốn tăng trưởng kinh tế bị suy giảm Như nợ nội địa đánh giá có chi phí đắt đỏ so với khoản vay ưu đãi thị trường vốn bên ngoài, điều khiến cho nợ nước ngồi gia tăng nhanh chóng tiềm tàng nhiều rủi ro cho kinh tế Bản tin nợ công số 4, Bộ Tài MoF (2016) Ở Việt Nam, nợ nước ngồi có khuynh hướng gia tăng nhanh năm gần tiềm tàng nguy khủng hoảng nợ Nợ trở nên an toàn lãi suất giới tăng tương đối so với lãi suất nước, đồng tiền nước bị phá giá hay lạm phát nước cao tương đối so với giới Một thách thức Việt Nam để trì tăng trưởng cao bền vững Cuộc khủng hoảng 2008 cho thấy Việt Nam dễ bị tổn thương trước biến động thị trường giới kinh tế Việt Nam ngày hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng Đặc biệt, trình làm bộc lộ rõ điểm yếu cố hữu kinh tế Việt Nam, mơ hình tăng trưởng phụ thuộc nhiều vào đầu tư cơng, tín dụng yếu tố vốn, lao động Việc vay nợ Việt Nam thời gian qua khơng ngồi mục đích hỗ trợ cho đầu tư để kích thích tăng trưởng Tuy nhiên, việc vay nợ Việt nam có thực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế hay làm gia tăng gánh nặng trả nợ câu hỏi cần xem xét Đã có nhiều nghiên cứu thực nghiệm trước xem xét mối quan hệ nợ công tăng trưởng kinh tế Tuy nhiên kết nghiên cứu không đồng Nhiều nghiên cứu cho thấy nợ có tác động tiêu cực đến tăng trưởng Cunningham (1993), Siddiqui Malik (2001), Alfredo Schclanek (2004), Safia & Shabbir (2009), Andrea F Presbitero (2010), Vanlalramsanga (2012) Một số khác lại cho thấy nợ có tác động tích cực đến tăng trưởng Singh (1999), Muhammad Ayyoub (2012 Gần đây, nhiều nghiên cứu thực nghiệm cho thấy mối quan hệ phi tuyến nợ tăng trưởng kinh tế Chowdhury (2001), Pattilo (2002), Carmen M Reinhart Kenneth S Rogoff (2010), Natia Kutivadze (2011), Checherita Rother (2012), Hemantha Kumara, N.S.Cooray (2013) Tại Việt Nam có số nghiên cứu phân tích mối quan hệ nợ tăng trưởng Nguyễn Hoàng Bảo Đoàn Kim Thành (2009) cho thấy tác động tuyến tính tiêu cực nợ với tăng trưởng Sử Đình Thành (2012) phân tích mối quan hệ tuyến tính tìm ngưỡng nợ cơng cho Việt Nam 75,8% GDP Có thể thấy nghiên cứu trước Việt Nam dựa nhiều cách tiếp cận khác kết Từ kết ước lượng phương pháp WLS cho mơ hình tuyến tính phi tuyến (1) (2) trình bày bảng 5.6 rút số kết luận sau: (1 Không tồn mối quan hệ phi tuyến nợ tăng trưởng xét trường hợp Việt Nam giai đoạn 1990-2015; (2) Nợ có tác động âm tuyến tính đến tăng trưởng, điều vay mượn sử dụng khoản vay khơng hiệu quả; nguyên nhân khác mà tác động nằm ngồi mơ hình này; (3) xuất đầu tư trực tiếp nước ngồi có tác động tích cực đóng góp cho tăng trưởng Việt Nam giai đoạn nghiên cứu (4 ODA đầu tư nước khơng có đóng góp đáng kể đến tăng trưởng giai đoạn này, nguyên nhân khoản vay ODA chủ yếu dùng cho mục đích phúc lợi sản xuất, khu vực tư nhân yếu kém, khoản đầu tư phủ cịn hiệu có tác động chèn lấn đầu tư tư nhân (5 Lao động có tác động âm đến tăng trưởng, điều suy giảm suất lao động số lao động tăng thêm vào khu vực có suất thấp nông nghiệp (6) Khủng hoảng khu vực giới tác nhân tác động tiêu cực đến tăng trưởng kinh tế Việt Nam 4.5 Hạn chế mơ hình hướng nghiên cứu Do hạn chế liệu thực tế nợ công Việt Nam buộc nghiên cứu phải sử dụng số liệu quy mô nợ nước ngồi theo GNI để đại diện cho quy mơ nợ cơng Bên cạnh số lượng quan sát nghiên cứu 26, tương đối nghiên cứu định lượng Tuy nhiên Việt Nam giới hạn tối đa tiếp cận đối tượng quan sát Việc đưa nhiều biến giải thích vào mơ hình gây khó khăn cho việc mở rộng mẫu quan sát sang liệu bảng với nhiều quốc gia mở rộng giai đoạn quan sát khiến cho liệu sử dụng nghiên cứu ỏi làm cho kết hồi quy bị nhiều hạn chế Mặc dù theo Baltagi (2008), với cỡ mẫu chuỗi thời gian nhỏ 30, tương đối thấp, tượng hồi quy giả mạo (spurious regression) không nghiêm trọng phân tích hồi quy Tuy nhiên nghiên cứu tổn hồi quy giả mạo sử dụng liệu chuỗi thời gian chưa qua kiểm định tính dừng Đa cộng tuyến nghiêm trọng mơ hình dẫn đến ước lượng khoảng tin cậy khơng xác Hơn nợ tăng trưởng tổn mối quan hệ chiều gây nên nội sinh Các vấn đề chưa giải cách triệt để trình xử lý kinh tế lượng mơ hình nghiên cứu Các nhược điểm phần làm cho kết ước lượng khơng thể mơ tả cách xác tác động nợ công đến tăng trưởng kinh tế Việt Nam Trong tương lai, mà khả tiếp cận với nguồn liệu trở nên dễ dàng, khả thu thập số liệu đầy đủ khung thời gian phân tích dài hơn, nghiên cứu áp dụng nhiều phương pháp định lượng nhằm đánh giá cách khách quan khoa học tác động mối quan hệ nợ công với tăng trưởng CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ GỢI Ý CHÍNH SÁCH 5.1 Kết luận: Nghiên cứu cố gắng đưa nhiều kỹ thuật khác nhằm xem xét tính bền vững nợ Việt Nam Các phương pháp đánh giá bao gồm mơ hình nhị phân Manasse Roubini, khung phân tích bền vững nợ WB IMF mơ hình nợ bền vững Jaime de Pinies cho thấy nợ Việt Nam an toàn Tuy nhiên, từ việc mô kịch nợ cho thấy để đảm bảo nợ Việt Nam an tồn, đến năm 2023 Việt Nam cần trì tốc độ tăng trưởng nhập so với tốc độ tăng trưởng xuất 4% hàng năm Nếu làm điều Việt Nam không cần khoản bảo lãnh nợ không cần điều chỉnh cấu trúc tăng thêm thu nhập hay cắt giảm chi tiêu Trong vài năm trở lại đây, tác động nợ công lên tăng trưởng đề tài thu hút nhiều quan tâm, từ góc độ nghiên cứu hàn lâm nhà kinh tế, từ góc độ hàm ý sách phủ quốc gia Tuy nhiên kết đa dạng chưa thống với Nghiên cứu lần nhằm kiểm chứng mối quan hệ nợ công tăng trưởng trường hợp Việt Nam giai đoạn 1990-2015 Kết thực nghiệm chương cho thấy tồn mối quan hệ tuyến tính mang tác động tiêu cực tỷ lệ nợ công tốc độ tăng trưởng kinh tế Nghiên cứu cố gắng kiểm chứng lý thuyết Debt Overhang với mối quan hệ phi tuyến nợ tăng trưởng bối cảnh Việt Nam, nhiên kết ước lượng không cho thấy tồn quan hệ phi tuyến mặt thống kê Kết ước lượng cho thấy đóng góp quan trọng xuất đầu tư nước ngồi đến tăng trưởng Xuất đóng vai trị quan trọng khơng tăng trưởng mà cịn với tính an tồn nợ cơng đặc biệt nợ nước Trong thời gian tới, Việt Nam cần có thêm nhiều sách để thúc đẩy xuất thu hút đầu tư nước Yếu tố lao động có tác động âm tới tăng trưởng vấn đề cần quan tâm, cho thấy phủ cần quan tâm đến việc phát triển vốn người nhằm tăng suất lao động, cần có sách để tạo việc làm tránh tình trạng thất nghiệp đồng thời có sách phù hợp để đưa lao động từ khu vực sản xuất có suất thấp sang khu vực có suất cao cơng nghiệp, dịch vụ Mặc dù cịn nhiều giới hạn, nghiên cứu mở số cách tiếp cận phân tích tính bền vững nợ tác động nợ lên tăng trưởng kinh tế Việt Nam 5.2 Khuyến nghị sách Thực tế nghiên cứu nợ cơng Việt Nam gặp nhiều khó khăn việc thiếu liệu thơng tin liên quan đến tình hình nợ cơng Để quản lý tốt đánh giá cách xác tình hình rủi ro ngân sách nợ công, điều quan trọng phải công khai minh bạch thông tin vấn đề Việc đo lường tính tốn nợ Việt Nam có khác biệt so với tổ chức quốc tế Để đánh giá cách khách quan tình hình nợ, Việt Nam nên có thay đổi cách tính tốn đo lường nợ để bám sát so với chuẩn mực quốc tế Nghiên cứu tầm quan trọng tăng trưởng xuất việc đảm bảo an toàn nợ nước Do đó, thời gian tới Việt Nam cần có thêm nhiều sách khác để thúc đẩy xuất thương mại Bên cạnh đó, với tính chất đặc thù nợ nước ngồi kèm với rủi ro tiềm ẩn, Việt Nam nên hạn chế vay nợ nước ngồi có thể, đặc biệt khoản vay ngắn hạn bối cảnh khoản vay ưu đãi bị hạn chế Việt Nam trở thành nước thu nhập trung bình Việc sử dụng khoản vay thương mại với lãi suất cao tiềm ẩn nhiều rủi ro nên Việt Nam cần có cân nhắc thận trọng trước tiến hành vay khoàn vay Việc phát triển thị trường nợ nước giải pháp tốt để thay cho việc vay nợ nước Việt Nam cần phải phát triển thị trường trái phiếu phủ nước, sơ cấp thứ cấp Trong ngắn hạn, phủ phải chấp nhận lãi suất vay nước cao để phát triển thị trường trái phiếu phủ, qua thời gian thị trường phát triển, phủ huy động vốn với chi phí thấp kỳ hạn dài Sự phát triển thị trường trái phiếu phủ cịn giúp kéo theo phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp mà TPCP công cụ để xác định rủi ro công cụ nợ khác Tuy nhiên, bên cạnh việc vay nợ nước cần có sách tài khóa tiền tệ phù hợp để tránh tượng lấn át đầu tư tư nhân Bên cạnh đó, lao động hay yếu tố người yếu tố mà phủ cần quan tâm cải thiện Có suất lao động tăng kinh tế có thêm động lực để tăng trưởng phát triển Nghiên cứu thực nghiệm luận văn việc gia tăng vay nợ đem lại tác động tiêu cực đến tăng trưởng Do đó, việc vay nợ để đầu tư phát triển kinh tế hướng tốt Thay vào Việt Nam nên có sách khác nhằm đem lại tính ổn định minh bạch cho kinh tế nhằm thu hút luồng vốn đầu tư trực tiếp cơng nghệ từ nước ngồi Đây sở để tăng trưởng cách bền vững lâu dài TÀI LIỆU THAM KHẢO ADB (2012) Key Indicators for Asia and The Pacific 2012 Available at: https://www.adb.org/publications/key-indicators-asia-and-pacific-2012 Alfredo Schclarek (2004) Debt and Economic Growth in developing and Industrial Countries Working Papers 2005:34, Lund University, Department of Economics Baltagi, B.H (2005), Econometric Analysis of Panel Data 3rd Edition, John Wiley & Sons Inc., New York Barro, R J (1991), Economic Growth in a Cross Section of Countries, Qụarterỉy JournaI of Economics, Vol 106, pp 407 443 Bộ Tài (2014) Bản tin nợ cơng số Bộ Tài (2016) Bản tin nợ cơng số 03 Bộ tài (2002-2011) Quyết tốn Ng n sách nhà nước Bộ tài (2002-2013) Dự tốn Ng n sách nhà nước Checherita, Cristina, and Philipp Rother (2010) The impact of high and growing government debt on economic growth An empirical investigation for the Euro Area Frankfurt: European Central Bank Working Paper Series 1237 Chowdhury (2001) External Debt and Growth in Developing Countries; A Sensitivity and Causal Analysis WIDER Discussion Paper Cunningham.R.T (1993) The effects of debt burden on economic growth in heavily indebted developing nations Journal of Economic Development 18(1) p.115-126 De Pines, Jaime (1989) Debt Sustainability and Overadjustment World Development Vol 17, No Domar, E (1946), Capital Expansion, Rate ofGrowth and Employment, Economitrica Evsey Domar, Essays in the Theory of Economic Growth (Oxford, nhà xuất đại học Oxford, 1957) Greene, W.H (2012), Econometric Analysis, [u.a.]: Pearson, 2012 ISBN 978-0273-75356-8 Hemantha Kumara, N.S.Cooray (2013) Public debt and economic growth in Sri Lanka: Is there any threshold level for public debt? Hoàng Trọng Chu Nguyễn Mộng Ngọc (2008), Phân tích liệu nghiên cứu với SPSS Nhà xuất Hồng Đức International Monetary Funds (2009) The Joint World Bank-IMF Debt Sustainability Framework for Low-Income Countries Available at: http://www.imf.org/external/np/exr/facts/jdsf.htm International Monetary Fund (2007) Manual on Fiscal Transparency International Monetary Fund (2010) Public Sector Debt Statistics - Guide for Compliers and Users International Monetary Fund (2011), Some Tools for Public Sector Debt Analysis, Chapter in Public Sector Debt Statistics: Guide for Compilers and Users International Monetary Fund (2012) World Economic Outlook Database International Monetary Fund (2012) Staff report for the 2012 Article IV consultation - Debt Sustainability Analysis Approved By Masahiko Takeda and Dhaneshwar Ghura (IMF) and Sudhir Shetty and Jeffrey D Lewis (IDA) Kruman, P (1988) Financing vs Forgiving a Debt overhang NBER Working Paper No.2486 Levy, A & Chowdhury, (1993) An integrative analysis of external debt, capital accumulation and production in Latin America, Asia-Pacific and SubSaharan Africa Journal of Economics and Finance, 105-119 Lin.S (2000) Government debt and economic growth in an overlapping generations model Southern Economic Journal 66(3) p.754-763 Lucas, R.E Jr (1988), On the Mcchanics of Economic Dcvelopment, dournal of Monetary Economica Mankiw, N Gregory, David Romer and David N Weil (1992) A Contribution to the Empirics of Economic Growth The Quarterly Journal of Economics107(2):407-37 Manase, P and Roubini, N (2005), Rules of Thumb for Sovereign Debt Crisis, IMF working paper, Vol 05, (No.42) Muhammad, S Chaudhry and S Yaqub (2012) Debt Burden of Pakistan: Impact and Remedies for Future Universal Journal of Management and Social Sciences, vol 2, 30-40 Natia Kutivadze (2011) Public debt, domestic, external financing and economic growth Working paper University Milano Nguyễn Hoàng Bảo Đoàn Kim Thành (2009), Khảo sát tính bền vững nợ nước ngồi nghĩa đ ng g p tăng trưởng kinh tế VN, Tạp chí Phát triển Kinh tế (228) Nguyễn Hồng Bảo (2014), Mơ hình tăng trưởng kinh tế Việt Nam: Hệ phương trình đồng thời Tạp chí Phát triển Kinh tế (284) 02-21 Patillo, C., Poirson, H., and Ricci, L (2002) External debt and growth IMF Working Paper 02/69 Patillo, C., Poirson, H., and Ricci, L (2004) What are the channels through which external debt affects growth? IMF Working Paper 04/15 Presbitero, Andrea Filippo, Total Public Debt and Growth in Developing Countries (November 12, 2010) Centro Studi Luca d'Agliano Development Studies Working Paper No 300 Reinhart, C.M., Vincent R Reinhart Kenneth S Rogoff (2012) Public debt overhangs: Advanced-Economy Episodes Since 1800 Journal of Economic Perspectives.Volume 26, Number 3, Pages 69–86 Reinhart, Carmen M., and Kenneth S Rogoff (2010) Growth in a Time of Debt No w15639 National Bureau of Economic Research Romer, p (1990), Endogenous Tcchnological Change, Journal of Politìcal Economy, 98: 71 - 102 Safia & Shabbir (2009) Does External Debt Affect Economic Growth Evidence from Developing Countries Siddiqui, R & Malik (2001) Debt and economic growth in South Asia The Pakistan Development Review, 677-688 Singh (1999) Nigeria Public Debt and Economic Growth: An Empirical Assessment of Effects on Poverty African Institute for Applied Economics Enugu Nigeria Solow, R (1956), A Contríbution to the Theory of Economic Growth, Qưarterỉy dourna! o/ Economics, Sử Đình Thành (2012 , Ngưỡng nợ công nghiên cứu thực nghiệm Việt Nam, Tạp chí Phát triển Kinh tế (257), 20-26 Ủy ban Kinh tế Quốc hội UNDP Việt Nam (2013) Nợ cơng tính bền vững Việt Nam: Quá khứ, tương Nhà xuất Tri Thức Vanlalramsanga and Vijay Varadi, (2012) Assessment of the Impact of Fiscal Policy on Economic Growth: An Empirical Analysis EERI Research Paper Series No 06/2012 Vo Tri Thanh, Dinh Hien Minh, Do Thu Huong, Nguyen Thi Hong (2001), The Sustainability of the Curent Account Deficit and External Debt in Vietnam, EADN WORKING PAPERS No.10 December 2001 World Bank (2006), How to Do a Debt Sustainability Analysis for Low-Income Countries Debt Division,World Bank,Washington, DC PHỤ LỤC 1: KIỂM ĐỊNH VIF Variable VIF 1/VIF lnexport lnlabor debt ig linf ip fdi loda cris 459.71 322.47 50.87 11.48 5.77 4.74 2.23 2.09 1.64 0.002175 0.003101 0.019657 0.087099 0.173389 0.211039 0.448994 0.477640 0.611146 Mean VIF 95.67 PHỤ LỤC 2: KIỂM ĐỊNH PHƯƠNG SAI THAY ĐỔI Mơ hình nợ cơng tuyến tính Heteroskedasticity Test: ARCH F-statistic Obs*R-squared 2.982692 2.865368 Prob F(1,22) Prob Chi-Square(1) 0.0982 0.0905 Test Equation: Dependent Variable: LRESID2 Method: Least Squares Date: 05/18/17 Time: 14:35 Sample (adjusted): 1992 2015 Included observations: 24 after adjustments Variable Coefficient Std Error t-Statistic Prob C LRESID2(-1) -14.97915 -0.344184 2.268118 0.199290 -6.604222 -1.727047 0.0000 0.0982 R-squared Adjusted R-squared S.E of regression Sum squared resid Log likelihood F-statistic Prob(F-statistic) 0.119390 0.079363 2.319008 118.3115 -53.19773 2.982692 0.098175 Mean dependent var S.D dependent var Akaike info criterion Schwarz criterion Hannan-Quinn criter Durbin-Watson stat -11.14827 2.416896 4.599811 4.697982 4.625856 2.141726 Mơ hình nợ cơng bình phương Heteroskedasticity Test: ARCH F-statistic Obs*R-squared 4.779084 4.283119 Prob F(1,22) Prob Chi-Square(1) 0.0397 0.0385 Test Equation: Dependent Variable: LRESID2 Method: Least Squares Date: 05/18/17 Time: 14:38 Sample (adjusted): 1992 2015 Included observations: 24 after adjustments Variable Coefficient Std Error t-Statistic Prob C LRESID2(-1) -15.49909 -0.422355 2.128313 0.193199 -7.282336 -2.186112 0.0000 0.0397 R-squared Adjusted R-squared S.E of regression Sum squared resid Log likelihood F-statistic Prob(F-statistic) 0.178463 0.141121 1.534043 51.77236 -43.28016 4.779084 0.039734 Mean dependent var S.D dependent var Akaike info criterion Schwarz criterion Hannan-Quinn criter Durbin-Watson stat -10.89699 1.655280 3.773346 3.871518 3.799391 2.196270 PHỤ LỤC 3: KIỂM ĐỊNH TỰ TƯƠNG QUAN PHẦN DƯ Mơ hình nợ cơng tuyến tính reg growth linf debt lnexport lnlabor ip ig fdi loda cris Source SS df MS Model Residual 002672326 001459713 15 000296925 000097314 Total 004132038 24 000172168 growth Coef linf debt lnexport lnlabor ip ig fdi loda cris _cons 0312145 -.0179175 0366916 -.3137572 -.0509426 -.1073668 3651688 0492748 -.015701 4.710597 Std Err .0319285 020886 0405825 2235421 0916837 1429353 1261735 2767234 0063094 2.953384 t Number of obs F( 9, 15) Prob > F R-squared Adj R-squared Root MSE P>|t| 0.98 -0.86 0.90 -1.40 -0.56 -0.75 2.89 0.18 -2.49 1.59 0.344 0.404 0.380 0.181 0.587 0.464 0.011 0.861 0.025 0.132 = = = = = = 25 3.05 0.0273 0.6467 0.4348 00986 [95% Conf Interval] -.0368394 -.0624349 -.0498079 -.790226 -.2463618 -.4120261 0962363 -.5405471 -.0291491 -1.584393 0992684 0265999 1231911 1627116 1444766 1972925 6341013 6390966 -.0022529 11.00559 estat durbinalt Durbin's alternative test for autocorrelation lags(p) chi2 0.112 df H0: no serial correlation Prob > chi2 0.7384 Mơ hình nợ cơng bình phương reg growth linf debt debt2 lnexport lnlabor ip ig fdi loda cris Source SS df MS Model Residual 002684552 001447486 10 14 000268455 000103392 Total 004132038 24 000172168 growth Coef linf debt debt2 lnexport lnlabor ip ig fdi loda cris _cons 0339067 -.0062374 -.0038973 0419251 -.3441791 -.0341246 -.1042329 3108835 014442 -.0151763 5.115163 Std Err .0338288 0402139 0113334 0445132 2468169 1064087 1476127 2045359 3026862 00668 3.263644 t Number of obs F( 10, 14) Prob > F R-squared Adj R-squared Root MSE P>|t| 1.00 -0.16 -0.34 0.94 -1.39 -0.32 -0.71 1.52 0.05 -2.27 1.57 0.333 0.879 0.736 0.362 0.185 0.753 0.492 0.151 0.963 0.039 0.139 = = = = = = 25 2.60 0.0504 0.6497 0.3995 01017 [95% Conf Interval] -.0386488 -.0924876 -.028205 -.0535462 -.8735488 -.2623486 -.4208308 -.1278023 -.6347554 -.0295035 -1.884657 1064622 0800127 0204104 1373964 1851906 1940994 2123649 7495693 6636394 -.0008491 12.11498 estat durbinalt Durbin's alternative test for autocorrelation lags(p) chi2 0.098 df H0: no serial correlation Prob > chi2 0.7537 PHỤ LỤC: KẾT QUẢ HỒI QUY Mơ hình nợ cơng tuyến tính WLS regression (sum of wgt i s Source type: proportional to e^2 4.9995e+11) SS df MS Model Residual 001894092 000012693 15 000210455 8.4617e-07 Total 001906784 24 000079449 growth Coef linf debt lnexport lnlabor ip ig fdi loda cris _cons 040415 -.0191868 0315861 -.2798007 -.0642713 -.0534761 4011435 071107 -.016167 4.234181 Std Err .0250578 0084123 0073279 048353 0298659 0349059 0782721 1609357 0038299 7043647 t 1.61 -2.28 4.31 -5.79 -2.15 -1.53 5.12 0.44 -4.22 6.01 Number of obs F( 9, 15) Prob > F R-squared Adj R-squared Root MSE P>|t| 0.128 0.038 0.001 0.000 0.048 0.146 0.000 0.665 0.001 0.000 = = = = = = 25 248.71 0.0000 0.9933 0.9893 00092 [95% Conf Interval] -.0129945 -.0371171 0159672 -.3828627 -.127929 -.1278762 2343104 -.2719192 -.0243302 2.732863 0938245 -.0012565 0472051 -.1767386 -.0006136 020924 5679765 4141333 -.0080038 5.735498 Mơ hình nợ cơng bình phương WLS regression (sum of wgt i s Source type: proportional to e^2 1.2128e+11) SS Model Residual 000538372 000038152 10 14 000053837 2.7252e-06 Number of obs = F( 10, 14) = Prob > F = R-squared = Total 000576524 24 000024022 Adj R-squared = Root MSE = growth Coef linf debt debt2 lnexport lnlabor ip ig fdi loda cris _cons 036108 0196086 -.010825 0598458 -.4361369 -.0081037 -.0480232 2260737 -.0802375 -.0136305 6.286298 df MS Std Err .0251021 0259273 0078789 0187274 105107 0475335 0531461 1141948 1739109 004122 1.394781 t 1.44 0.76 -1.37 3.20 -4.15 -0.17 -0.90 1.98 -0.46 -3.31 4.51 P>|t| 0.172 0.462 0.191 0.006 0.001 0.867 0.381 0.068 0.652 0.005 0.000 25 19.76 0.0000 0.9338 0.8866 00165 [95% Conf Interval] -.0177306 -.0359998 -.0277235 0196795 -.6615689 -.1100528 -.1620102 -.0188497 -.4532393 -.0224712 3.294789 0899466 0752171 0060736 1000121 -.2107049 0938454 0659637 4709971 2927643 -.0047898 9.277806 ... vay nợ gia tăng chi tiêu phủ Ở phần tiếp theo, nghiên cứu tiếp tục làm rõ quan điểm nhà kinh tế mối quan hệ nợ công tăng trưởng kinh tế 2.4 Mối quan hệ nợ công tăng trưởng kinh tế 2.4.1 Tổng quan. .. hệ nợ công với tăng trưởng kinh tế Việt Nam Trong bối cảnh nợ công tăng nhanh rủi ro nợ công tăng cao, việc đánh giá tính an tồn nợ khơng thể bỏ qua Do đó, nghiên cứu đồng thời đánh giá tính bền. .. để đánh giá mối quan hệ nợ công tăng trưởng kinh tế trường hợp Việt Nam Bên cạnh nợ công, biến vĩ mô khác đưa vào xem xét tổng thể yếu tố ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế 1.6 Cấu trúc luận văn