NGUYEN DU’C HUNG NHAXUATBANTHANHNIEN " N h ữ n g n^ưòi c ộ n g s ả n c h ú n g ta rải q u ý trọ n « d ie n Có n h i ề u d ị n g si tiên bơ cliáy t n g o n n g u n d i ê n d ó C 'à n g t h â m n h u ẩ n C‘h ủ n s h ĩ í í Mác - L ênin, c n g p h i coi t r ọ n g nhữuỊí I ru y ổ n t h ô n g t ô t đ ẹ p c ủ a cha n' dãy phố xét giấy, bắt ngưòi, P h ab ièn ẹ bị bát Tron^^ ba lần tr a khảo, Phabiêng bị 150 roi gân bò, bị dần ngón chân, ngón tay máu me đầy m ình mâV, chêt sông lại lần Không đứng không ngồi, khơng nằm đ iíỢ c C h â n bị cùm, tay bị xích ngày đêm Đã n h lại bị nhôt ngục Sau ba t h n g nh thê địch đưa Phabiêng đến n h pha vhác, to hơn, ’ộng Trong n h giam có 60 người, phần đơng tù trị, Pliabiêng liển tố chức nhóm du kích ỏ đó, ban h u ấ n luvện vê khoa học, văn hóa, tri v.v Với miếng giấy gói quà hội từ th iện gửi đên, Phabiêng cùjig bạn nhà tù tờ báo bí m ậ t Lúc mỏi đến n h giam này, Phabiêng có kê hoạch trơn C h áug m ay địa đồ Phabiêng vẽ rơi vào 163 NGUYỄN' Đ Ủ r n i ’N(; tay địch T h n h th mây chục anh em biị phỉt vào ngục hơm N h n ẹ Phabièng với nẹũịi đồng chí n ữ a -ẫn cỗ trơn cho đưỢc Họ xé chăn, áo đê bện dây thừig Họ ăn cắp dao đê đào mạch Họ chị dịp tơt dê thihcành Lọ] may bên cạnh phịng giam I)h(ng đê trônẹ Nhờ vậy, nửa đêm ngày tháne; n ă m 1943, P hab iên g người đồng chí mạo hiêm trơi khỏi nơi địa nẹục Khi đến xóm Phabiêiig biêt rà ig ông t h â n sinh, người a n h rê 93 chiên sĩ iỊ địch b ắn chết hồi th n g năm ngoái Cả n h P h a b im g cịn lại đứa gái ti Qaỏc dân đồng lực đồng tăm K há ng chiến th ắ ng lợi cầm ten M ặt tr ậ n du kích ngày lan rộng Lúc bấv giờ, tấ t n h ữ n g nẹưịi ghét địcì, u nước, đểu đồn kết t h n h khối, k h ôn g c h a giai cấp, không chia gái trai, không chia già trẻ, không chia đảng phái T ấ t người, chĩ có muc đích chung: giêt giặc cứu nưốc Có nơi, có người bị địch b ắ t ép l n cảnh sát Họ phái làm n h ng n h họ chứa người du kích Đêm lại, họ vác sú n g th a m gia du kích Trong thịi kỳ nảy nỏ n h ữ n g người anh tài m ngày thường ngùời t a khơng th ẻ tướng đtn Thí dụ; cậu học sinh công giáo 17 tuối huv đội du kích ỏ Bơdăngxơng Cậu lây tên cniến sĩ t h a n h niên cộng sán bị địch giết đê d ặ t tên cho đội củ a T r a n h đấu n ă m lập dưỢc nhiều 166 H ổ C H Í M INH L Ấ Y R lỀU chiíVn cóng rực rỡ Sau, cậu t)Ị địch bắt xử tứ hình Trước kh; bị h n h hinh CỘVI viêt thư cho cha mẹ, tro n g thu có râu: "Xin cha mẹ nói với bà co?ì, hầu hạn răng: Con tin tưởng Tó quốc tháng lợi Con mong cho Tơ quốc tự VCI Ổổiìg bào sung sướng Xin cha mẹ phiển ỉ ò i i g , c o n i'ui v c d è i ì p h ú t c u ỏ ị cùtìíĩ, CI ưcĩn h t h i cứu quốc :a niự dạv cho lúc cịn nhỏ Con khịníỊ viết nhìéu Bọn linh địch đcn đ a o n hủn Xiu cho mẹ rầu rĩ Con chết cho đồỉiíỉ hcio, cho Tỏ quốc Có chết vẻ vang n h thế! Sẽ có h ỉ ì ì g ức, hciììíị t r i ệ u c h i ế n s ĩ t r t h ù c h o COÌI Sẽ co hàng ú:, h n g triệu ìĩíịưừi quốc tìxi thừ cho Con /lỏi cha niự níỊỜu hỏn Tị qc mn nám.'" Lịng ciũng Cíim ngúời tỏ Ã.ét ric rcl Chi Irons vùng Xavoa troiig U iầ n , m kèt q u n h sau; 2-9-19-3: Pliá kênh Tàu bè mày ngày khôiig 16-9; Piá mộl máy V'à đôt kho lúa địch 20-9: T)àn xương chữa máy địch bị dốt phá 21-9: F:1 lính dịch chêt nhiểu bị ihươiie; 3-10: Fội X dêni (li 30 số, phá cầu 4-10; l ' P háp gian nối tiêng 5-]0: Eánh đo’ệ]i t h ê Iiày: Sau kjii bị bắt chúng bát cô cơi hêt áo quần, đứa clùn roi O'án bò, nịt da báng súng đ n h cô- ( l ứ a l â y lay h ó p c ô c ô cỏ n l i ấ t đ ị n h k h ô n g k h a i , ('lỉig t L‘a hăiig dâ\- điộn Khắp m'nih cô, máu cháy lánẹ Tai cị điêc mát mù Khi chét nẹất di chúng cho sơníỊ lại, c h ú n g lại tr a kháo Mỗi lần t r a khao chúní^ lại lột hơt áo quan F)áìih chán châm dây điện Châm dây điện rồi, thi trói \'ào lị nuoc nóniỊ Mặt mùi may cô bam tim Xhùng tinh ihần cô luôn tỉiih táo Một liôin Iihán lúc báo động, cô trôn lại trỏ vế làin \ ’iệc với dội dii kích trùớc Lại cịn nhữne^ iiạnơ nữ anh hùng khác, khơníĩ tó r a cịng rạng oaiih liệt rõ rệt kiơn qu>'ịt h y Sỉnh vị cùng- l^hụ n u tơ chức: Xhửí dội giạt giạ quán áo cho chiên sĩ, X hữỉ\g dội may \'á, X h u n c r clọi tiẽ]} l ê lươní< i h ự c N h ữ n g đội săj) xẻp chồ ỏ bi mật X h ữ n g dội c h ă ỉ n n o m c h i è n sĩ bị t h n g , N h u n ç dội ^ìúp đõ ẹia dinh chiên sĩ, N h ữ n ^ dội canh ^ác tr gian (Ý) NGUYỄN Đ Ử (’ h l :n (; Những đội thám, Những đội úy lạo, NhữiiíỊ đội tuyên truyền Nói tóm lại, chị em phụ nữ s;ánh vác nhiều công việc Nhờ chị em mà đội du kích đên đâu có cơm ăn chỗ ỏ han hoi Thành thủ chièn s ĩ c h ỉ lo tranh đấu giết giặc, lo việc lặt vặt Ngoài ra, chị em phụ nữ lại thi đua nhau, khuyên c h a , vỢ k h u y ê n c h n g , e m k h u y ê n a n h , r a s ứ c t h a m g i a d u k íc h , h o ặ c g iú p đỡ d u k íc h Trone cu ộ c k h n g c h iế n c ứ u q u ô c , p h ụ n ữ đ ã d ự m ộ t p h a n r ấ t v ẻ v a n íỊ N h i đồng, tuổi nhỏ anh h ù n g T ham gia du kích th a n h Iiiẽn Có xương máy, tất cơng nhân bí mật tham gia đội du kích Họ vừa làm cơng việc phá hoại Ban ngày làm, ban đêm đánh Có làng, làng tham gia du kích Chẳng người lốn niên, mà em nhi đồng hàng hái tham gia Đây gxtơng oanh liệt em nhi đồng: Trong đánh úp, em nhi đồng người du kích bị địch bắt Địch đem chiến sĩ bắn Em bé tên Hăngri 12 tuổi, khoan thai nói vối người quan địch; “Anh đê cho tơi hôn mẹ tôi, lôi trỏ lại cho anh bắn” Tên quan địch nói: “Màv mn trơn à? Mày sỢ chết Em Hángri nói: "Khỏng, tỏi khơng sỢ Một chiên SI du kích khơng sỢ ch ê t” Tên quan địch nói; ‘’Đồ chó chêt! Tao th cho mày Mày chạy đường trời không khỏi ta y tao” Em bé nghe vậy, chạy mạch 70 H ổ C H Í M IN H L Ấ Y K IE L Bọr địch hớn hơ cười Các chiến sĩ bị bắt lo sỢ cho eni bé Một hồi lâu ngưòi ta thấy em H ảngri chạy trở lại, sửng sôt Hăngri thong th ả đứnẹ dựa lưng vào iT iột gơc cột, hai tay khoanh lại, m nhìn bọn địch, n nói rằng; ‘TƠI mẹ tơi bâv giị chúng bay bắn bán đi” Bọr địch chĩa sún ^ bóp cị Trước chêt em Hángii hơ to: “KhâiiÊỵ chiên th a n g lợi muôn năm! Tô quôc độc lạp muôn năm!" Bọr địch giêt em Hăngri lịng rát kính ]'hục em, rấ t sỢ Sợ chúng biêt rhn^ dân tộc mà trẻ vêa niiớc nh thê, gan góc thê khơng chm h phục điíỢc Một dân tộc thê, định :háng lợi Trcng chiên tra n h du kích, trẻ em giúp sức rấ t nhiéu, nhiều em hy sinh rấ t oanh liệt Chuyện em Hăngri thí dụ Lửa khởi nghĩa nô bùng Bũo Iihiẽu lực lượng VCIO chung đường, Đấu th n g n ă m 1944, Phabiêng phụ trách tô chức tlộ xung phonẹ khơi nghĩa ỏ Pari Trướo hét, Phabiẻng lệnh phá hoại xe vận lái địch, cách phá hoại dễ dàng: Những miếng sắt vặn queo th n h ba khía bỏ rải rác trê n đường Thê có khía lịi lên Xe đè nhàm , định hỏ.ig bánh 171 N C U Y È X ĐÚV H UX (; Các công n h n làm h n g triệu chơng Hàng vạn nỵúời th a m ẹia vào việc rai chơig Các sơnẹ, đưịng, kho đểu có nhữníỊ ban phụ trách phá hoại T h n h th ứ kêt qua đầu ú é n ẸÌao thơng vận tái cua dịch bị hổng, Phabiéiig - bây gò' q u a n nám Phabiẻng - lệnli nh sau: “C h ún ẹ ta phải bạo dạn bạo dạn nữa, bạ) dạn luôn Đons; bào th ủ đô phái nhen ne;ọn liu sát địch, phái làm cho phong trào khỏi nghĩa lan khip niiớc Muôn làm Irịii nhiệm vụ đó, cân Ịìhai: Chi huv thiết thực ìiành động, liệnh lệnh ph ải rõ rcing, giản đơn, thiết thực, p h ụ trách cịiìg việc gi, địa điểm nùo, ngày nào, ph ải làm xong N h ữ n g việc sau cẩn p h a i thi hành ỉỵay: Phá hoại giao thơng vận tải địch, d i n g chỏng, d ù n g bẫy, p h ú đường, p h bảng, đôt xe, đủt rho b) Tấn cóng đội địch ưù Pháp gian le te c) Phá hoại đường xe? lửa d) Tôn còng p h hoại kho chứa dầu sư chứa xe e) Mục đích n h ữ n g hành động ìà: 'Cướp Icíy tất cá th ứ k h i giới, đê vỏ trang đội cứu quốc" Pari bắt đầu có n h ữ n g l)ãi cơng biêu tình Địch tăn g gia khúiìg bơ Dân P a n tô chức n h ữ n g đội chiên đáu Truyền đơn khởi nghĩa dán khắp phô ỏ th ủ Phabiơng lãnh đạo tíín cơnscướp súng địch Bị đạn vào chân, sau hai ngày gắp dược đạn Què nhúc nhác, Phabiêng van khơng rời đội 172 H ổ CHÌ IMĨỈNH L Ấ Y KlẾU Nlìờ lực hiỢììíỊ cua tocin dán Tììi đéu ihauỉị lợi mười p h n vẹn Xgày 19 thán g năm 19 14, thủ đô bát đẩu khỏi nghía Hàng vạn chai ehiu xĩmg axít ném vào phá xe tăn g cua địch T h a n h niên Víi nhi dồng n Ú Ị ) nhà Hễ thấy ính địch di qua bán Các phơ, nẻo đường, chướng lìgại vạt mọc n hư nấm Địch bị nghĩa quân váy phía, bị ép vào xóm Tuy địch có chu án bị mìn n h ù n g chúng khơng dám dùng, vi néu mìn nơ chúng chêt trữốc Phabiêng dóng han doanh quán cà phê ba em bé C'0 11 gái làm giao Ihòng Mặc dắu súng bán lứ lung, ba em đem m ệnh lệnh từ khu lìày qua khu khác Xgà\' 21 tháng 8, dịa điểm địch hoàn toàn bị nghĩa q u ân biiO vay Địch Phá]j gian thấy nguy hiêm đê nghị đình chién Phnbiẽng lệnh: "Hề nói đên đình chiên ih ì xứ tneo qn luật." V^ịng váy tlìăí C : \ n g chặt T.at cá dân Pari tham ẹia cóng tác ĩ)ồ d c tio n g nhà dểii dem làm chướng ngại vạl T h ậ m chí gi jcng thò k h u n g cứi lò bêj) ném vào đó- đế cho cao hơn, chác hoìi F l i a b i ê n g Ị)nì; t r a c h d a n h v o ( lạ i b a u d o a n h CLÌÍI đ ịc h T h e o k é h r c h - k h a ] ) c c ỈIƠI đ ể u t ấ n c ô n g , l m ch o itịc h k h ỏ n g ih ả c ứ u v i ộ n I i h a u X u n g q u a n h d i (1) Càu 17 "Mai cốt cáci tuyết tinh thần M ỗi người m3t ‘ è mười phân vẹn mười*’ (Kiều) 173 X G U Y Ể N ĐỨ( ' HUNT, ban doanh địch, nsíhĩa qu án bơ trí can th ậ n , p h ụ trá ch đ n h phía nào, ejiu phía tiêii trước, tiên sau, đêu định trúớc rõ ràng Một có lệnh t ấ n c n g , t h a n h thê c u a n g h ĩ a q u â n n hư IIUI n h o bế lơ Địch chông không nối phái xin hàng Xgày 22 th n g t h ủ đô giái phong Q u an n ă m P h a b iên g liền tô chức đội tiêu diệt q u â n địch ngồi t h ủ Tuy tron g n ăm chiên đấu, đội du kích hy sinh r ấ t nhiều, n h u n g đên ngày k h n g chiên th ắ n g lợi l õ vạn chiên sĩ, già có, trẻ có tr a i có, gái có đ ản g phái, tầ n g lớp n h â n dân đ ê u có Mà lõ vạn người đồng ý ràng; P h ab iên g a n h h ù n g n h ất 74 THƠ OU KÍCH Bọn p h t xít Cướp nước ta, No cướp cứa, Nó đốt nhà, Nỏ đánh chết trẻ con, Nó h ãm hiếp đàn bà, Nó bắn niên, No giết người già •k * Khỏ thê này, Chịu qua, Ta m u ố n Piơng, Phải tham gia, Đánh du kích, Đuổi địch ra, Bất kỳ trd hay già, Dàn ông hay đàn bà, Dếu sức tham gia, Đánh du kích, Duỏi địch ra! Hỡi quốc dân đồng bào, Tiến lên xem nào! 175 NCÍƯYẺX ĐỨ(^ H Ủ N d Khơng có súng, Ta d ù n q dao, Ta d ù n g cuốc, Ta d ù n g cào, Ta lấv địn gìiínìi, Ta nhơ cọc rào, H ễ thấv địch, Cứ xông vào, Đ ánh cho ng nhào, Mỗi người m ột chiến sĩ, Mỗi làng m ột chiến hào, Ta n h ấ t đ ịnh th ắ n g ỈỢL, Cờ độc lập p h â t cao Kinh nghiệm du kích P háp dạy cho ta: Mn đánh thắng địch mạnh, tliì phái dừng du kích Bất kỳ già, trẻ, gái, trai, đánh (iu kích Du kích mn thắng, phải bí mật, cẩn th ận , kiên quyết, n h a n h chóng Du kích m n t h ắ n g phải có n h â n dân ủ n g hộ Muôn n h â n d ân ủ n g hộ, phải tôt với n h â n dâu G Việc giải phóng dân tộc ỏ ta y (ỉân tộc Nếu có tồn dân đồn kết k h n g chiêu n h ấ t định th n g lợi Kinh nghiêm du kích Pháp, In lần thứ hai, Nhà xuất Sự thật, Việt Bắc, 1948 H ổ C h i M in h - T ru yện Kỷ, Nhà xuất Vân học, Hà Nội, 1985, tr.124-147 76 ... Tỉìơ CCI cúcỉì m a n g 19 25 ^19 45 Dịch năm 19 25 In lần đáu tiên báo Thonh báo Cơng nơny In sách Thơ ca càch mạng 19 25 -19 45 Nha xuất Khoa hoc xã Hà Nổi 19 73, tr .11 1 -11 2 (1) CỖLI 509 Píiải điều... Việt Nam độc lập, số 10 4, ngày 1- 9 -19 41 ? ?1) Càu 16 17: "Làm cho, cho mệt, cho mé Làm cho đau đớn, ẻ chề cho coi" (Kiều) 43 MƯỜI CHÍNH SÁCH CỦA VIỆT MINH Việt N a m độc lập đồn g minh, Có chương trinh... trạng, tình T ruyện Kiều đê diễn tả tư tương, tình cảm m ình gọi "lẩy Kiều? ?? Đọc nói viết, thơ văn Hồ Chí Minh, th ấ y Người r ấ t thuộc Kiều hay "láy K]êu’‘ Hồ Chí M inh “lẩv Kiều? ?? áét văn làm