PHÁN THỨHAI HÌNH ẢNH HỒ CHÍ MINH TRONG LỊNG NHÂN DÂN PHÁP 189 T Ô I Đ Ã LÀM T H Ư KÝ C H O H C H Ủ T Ị C H Đalila Caxenli Trong đòi hoạt động cách mạng tơi (43 nám), tơi có hạnh phúc gần năm chiến sĩ cộng sản lỗi lạc: Mácxen Casanh Pôn Vayãng Cutưyriê, Môrixơ Tôrê, Giắc Đuyclơ Hồ Chí Minh Một trưịng học phong phú đôi với chiến sĩ cách mạng Một dịp mật thiết dịp cộng tác với Chủ tịch Hồ Chí Minh Tơi thư ký Người st thịi gian thương lượng ỏ Phơngtennơblơ, năm 1946 Chúng khách sạn Ngôi Hàng ngày tơi xếp báo chí để Ngưịi theo dõi Chúng thảo luận diễn biến đàm phán Qua lúc trị chuyện, tơi cảm thây Người yêu quý đất nước hết, Ngưòi âu yêm cháu thiếu nhi Ngưòi nhắc đến với nhân Gương mặt Ngưịi rạng rỡ lên Ngiíời hiển hịa, lanh lợ i, tế nhị, đồng thòi kiên N^ưìii án cần thăm hỏi sức khỏe cha mẹ tôi, cha tỏi Và lần thế, mắt Ngưịi lại tươi cưịi, tơi kể giai thoại cha tơi cho Ngưịi nghe Thật thế, cha làm thợ giầy Lôdan, ông đ Ợ c biết Lênin ông nom thây Lênin bưốc vào cửa hàng với vẻ lo lắng, 191 Lênin đem đên cho ơng đơi giầy độc nhắt bị hỏng gần không sửa chữa đ Ợ c Nhưng Lênin tỏ đáng mến trông Ngưịi thiếu thơn cha tơi - chất ông người tôt ' phải nén tiếng thở dài bắt tay vào sửa đôi giầy Câu chuyện làm Hồ Chủ tịch cưịi hồi, Ngưịi trải qua lúc khó khàn Cuộc đàm phán có nhiểu trở ngại, Hồ Chủ tịch lại râ^t muôn giảm bớt đau khổ cho nhân dân nên Người có ý lo nghĩ Ngưịi tiếp khách nhiều Một hơm Người cử tơi đến nói với Ximon Têry ' viết báo Nhân đạo - vui lịng tiếp chuyện Ngưịi Tơi cịn nhớ, Ximon Têrv cần dậy sớm làm báo bà ta lại ngủ muộn Tuy vậy, việc niềm hân hoan Ximon Têry Một hơm khác, Ngưịi cử tơi đến nói với Ilva Erenbua nhà vãn Xơviết vừa ghé qua Pan - vui lịng gặp Người, kín đáo chút, vào giồ sớm Tôi gặp lại Illya Erenbua phòng rộng khách sạn, thú vỊ vối giò giâc ấn định Ong vui vẻ cho biết, ông biến thành màu sắc tường, dù lúc sáng sớm, ông hoan hỉ đến chỗ hẹn Đấy chút bí mật mà Hồ Chủ lịch mong mĩi Rõ ràng cần phải thận trọng, Căn nhà có nhiều bóng người qua lại, tai Lọc mạch lê la khắp nơi, thảo luận trị quan trọng diễn phịng Người Tác phẩm số 13 tháng 6-1971 Đỗ Quang dịch Trích từ sách: Văn hóa nghệ thuật củng m ặt trận, Nxb Ván học Hà Nội 1981 192 “B Á C H Ồ ”, TẠ I S A O G O I T H Ể ? J L a Cutuya “Bác Hồ”, định ngữ dùng khắp nơi Thòi gian thử thách làm Cụ thêm uy nẹhiêm, Cùng với năm tháng, khn mặt thân thuộc, có thêm hình ảnh thành kính Năm 1958 hình ảnh chiến sĩ gần 60 tuổi mà ngưòi ta treo kliáp nơi, ảnh lãnh tụ Liên Xô Trung Quôc Từ nửa thê kỷ nay, Cụ đà đào luvện hướng dẫn cách mạng Việt Nam giành độc lập thơng Trên góc độ Việt Nam, Lênin sông lâu để chiến thắng chủ nghĩa qc xã, Gángđi rịi bỏ guồng kéo sỢi để xây dựng nhà máy lãnh đạo phong trào phản kháng Danh tiếng quốc tế Chủ tịch Hồ Chí Minh, uy tín Cụ, kính trọng người đôi với Cụ giới cộng sản ngồi nước phần lớn nước ‘‘Khơng liên kết”, đọc thây rõ ràng Một ngưòi Nêru coi Cụ bạn Khi Cụ tham gia hội nghị đảng cộng sản Praha năm 1959, Cụ bao quanh cảm phục khiên chiến sĩ nước xúc động Cụ Hồ trước hết phong cách kiểu quan hệ với nhân dân Lịi ăn tiếng nói mà Cụ dùng để nói chuyện vói thiếu nhi chiến sĩ; với cán phụ lão, ngưịi ta dã trích dẫn đủ Đây chìa khóa để hiểu nhân vật, văn chương kỳ diệu, rõ ràng Ngưịi ta khơng thây giọng vàn nàv Giơdép Xtalin lẫn Uvnxtơn Sốcsin Sáclơ Đị Gơn Cịn Cụ Hồ có 193 thể vươn tới giọng nói lịch sử Từ có chất khác thường mơi quan hệ Chủ tịch Hồ Chí Minh nhân dân Việt Nam Những mơi quan hệ tóm tắt hai chữ mà báo chí máy tuyên truyển Việt Nam gắn liền với tên ông Hồ: “Cụ" “Bác” “Bác Hồ” gọi thế? Ngưịi ta tìm giải thích việc là, đối vối bạn chiến đâu trẻ Cụ chừng 20 tuổi xưng hô thuận Gọi “Ơng” q xa Cịn chữ “Anh” dùng cho ngưịi vai phải lứa Chữ “đồng chí” dùng với đảng viên Nhưng phải đặt chữ “Bác” vào tập tục xã hội Việt Nam xuất thân từ gơc gác Đạo Khổng “Bác” tiếng để gọi ngưồi anh cha, ngưịi gia đình có tư cách uy tín cao cha Khái niệm tuổi tác khái niệm quan trọng xã hội Việt Nam cũ Ngưòi già nhân vật then chỏt tổ chức xã hội lấy ruộng đất, làng mạc gia đình làm sở Gia đình xếp thứ bậc xung quanh bàn thò tổ tiên Đây di sản tinh thần sinh động mà cách mạng khơng đụng chạm tới Việc trìu mến gọi “Bác Hồ” có tính chất gia đình, biểu thị lịng u q, biểu thị lịng kính trọng Thứ bậc, họ hàng khơng hồn tồn cịn hiệu lực trước tham chiếu điển hình Trích từ sách: Ngưịi Ho Chí Minh (Tập hồi ký), Nxb Hội nhà vàn, Hà Nội' 1995 194 THÁNG 7-1946 R aym ông ô b rắ c Bác Hồ sang Pháp với tư cách khách mời Chính phủ Pháp để đạo phái đồn Việt Nam đàm phán khó khăn Phôngtennơblô, hội lịch sử mà cho người ta bỏ lỡ Bác Hồ xuông sân bay Bcđơ, đến Biarít (tây nam nước Pháp) thời gian Pari Trong chiêu đãi Việt kiều tổ chức chào mừng Bác khu vườn hồng Bagaten (cạnh rừng Bulônhơ, Pari), bạn Việt Nam giới thiệu VỚI Bác Bác nắm cánh tay tôi, vừa vừa cảm ơn tôi, năm 1944 quan tâm đến địi sơng trại người lao động Đông Dương bị đưa sang Pháp làm việc binh công xưởng bị tập trung Mácxây từ năm 1940 Lúc ấy, Tướng Đờ Gơn phái làm "ủy viên Cộng hịa", giải phóng Là kỹ sư cịn trẻ, tơi lúng túng nói chuyện với vị Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa hàng nghìn quan khách, khóm hoa hồng - Thưa Chủ tịch, ngài có thích Pari khơng? - Có chứ, ơng bạn Từ nhiều năm, tơi người Pari Sau giây yên lặng, lại mạnh dạn hỏi: - Thưa Chủ tịch, chỗ ăn ngài xếp đặt tốt chứ‘ĩ’ * T rí thức Pháp, n g u y ên «là chiến sĩ chơng p h t xít, bạn th â n Bác Hồ Pháp 19Õ - Chính phủ ơng đ ã cho tơi cán hộ lộng lẫy lâu đài gần quáng trường Ngơi oi khơn^ thích thú cho Tơi cần mảnh vưòn, mà lại k h n g có v ị n - Thưa Chủ tịch, nhà lơi có khu vưịn rộng, tiơc thay, ngài lại khơng có điểu kiện sử dụng - ỏng bạn ơi, rấi sung sướng đên thám khu vưòn bạn Thế thứ ba sau tơi đến uống trà VỚI ơng, có tiện khơng? Tơi hơm từ Pari trở vể báo cho vỢ tôi, Luyxi, lúc đến ngày sinh nở Chủ tịch Hồ Chí Minh thứ ba sau khoảng giò chiều, đến thăm vưòn nhà Vợ tơi ngàv ây dạv trưịng trung học thị xà Ảnggiông báo cáo viên ủ y ban lịch sử Chiên tranh giới thứ hai Vợ tơi nói; "ĐưỢc thơi tơi kiếm trà" Nói cho ra, xưa chúng tơi chưa có thói quen dùng trà, ihay đổi sinh hoạt Thế là, Chủ t ịc h với sô' người giúp việc, có đồn xe inơtơ hộ tơng, đến tịa nhà cổ chúng tơi Xoadixu Mơngmơrăngxi Chủ tịch thích khu vườn cỏ hàng cáy cao bao quanh, có lẽ khơng ưa chuộng cho trà chúng tơi Điều mà Chủ tịch thích thú cả, theo tơi nghĩ, gặp tiếp chuyện bà mẹ vỢ tôi, nông dân vùng Buốcgônhơ (đông nưốc Pháp) lên với chúng lơi vài luần nhà Lơi dên ngàv sinh nỏ - Nhà ơng rộng cịn có không? Chúng thăm nhà đưỢc chứ? Gia đình chúng tơi bơn phịng tầng thứ nhất, 196 nhà (tầng trệt) nhà bếp phòng án phòng khách Tầng thứ hai lúc ây bỏ Cịn tầng thứ ba tơi đặt bàn làm việc nhó Từng đàn bồ câu trắng ]ượn quanh mái nhà Ba ngày sau Chủ tịch đến ỏ tầng thứ hai với ba ngưòi bạn Người Chúng VỘI vả mượn thêm sô^ bàn ghế, thảm bát dĩa chén tách lúc chiến tranh vừa kết thúc, đểu thiếu thôn Theo yêu cầu tổng g]ám đôc cơng an (vơn ngưịi kháng chiến, quen biết tơi) bơ^ trí hệ thơng an ninh phía ngồi tịa nhà Cịn bên sơ"*đồng đội kháng chiến tôi, trang bị tiểu liên Sten, bảo đảm việc canh gác, bảo vệ Những tuần sông chung với Chủ tịch Hồ Chí Minh thật đáng ghi nhớ Khi tơi phụ trách đơi ngoại Bộ Tái thiết bận suôt ngày Vợ tôi, Luyxi, nghỉ để chuẩn bị sinh cháu, hàng ngày có nhiều thời gian tiếp xúc với Chủ tịch Mãi đên tơi, tỏi có dịp gặp lại ngưịi Từ sáng sớm có báo đem đến cho Chủ tịch, hàng chồng báo đủ nưốc, thứ tiêng Anh, Pháp, Đức, Nga Chủ tịch ngồi đọc báo ngav sân cỏ Đọc chừng một, hai giò, tay ln ln cầm câv bút chì đỏ để gạch dưối đoạn quan trọng Thật mùa hè đẹp Chủ tịch nói chuyện VỚI bà mẹ Luyxi thoải mái với trưởng, nhà báo nguyên thủ quốc g-ia hay bè bạn Ngưịi, nấv đểu cảm thây dễ chịu, tự nhiên từ phút đầu Trong trò chuyện vối mẹ vỢ 197 Chủ tịch hỏi nhiều điều kiện canh tác sinh hoạt ngưịi nơng dân trồng nho vùng Macông (gần Lyông) so sánh với điều kiện sinh sông nông dân Việt Nam Chủ tịch nói: "ở nơng thơn Việt Nam, cịn nghèo khó, phần đơng trẻ em "hữu sinh vơ dưỡng"" Chủ tịch thưòng hỏi kể chuyện điều kiện sinh hoạt chiến khu, Cụ nói: "ở du kích đơt lửa ngồi sưởi, nóng trước mặt, lạnh sau lưng" Cho đến qua địi, cách chừng vài năm, bà mẹ vỢ tơi thưịng nhắc đến Chủ tịch Hồ Chí Minh với lịng kính mến thân thiết Ngồi giị làm việc, Chủ tịch thường dắt cháu Giăng Pie, trai đầu lịng chúng tơi, lúc bảy tuổi dạo chơi làng, hai ơng cháu trị chuyện với "tâm đắc" (Giăng Pie kỹ sư làm việc châu Phi) Có hai ơng cháu nằm ngủ trưa vưòn cỏ Khi dạo chơi, Chủ tịch thưịng ngày tiếp xúc vối ơng lão làm vưịn, chun trồng hoa làng Theo ơng lão, Chủ tịch thích hoa thược dược đỏ vàng "màu cị nước tơi" Từ đó, hàng ngày, phịng tiếp khách Chủ tịch ln ln có bơng hoa thưỢc dược vàng đỏ Cho đến năm 1958, từ giã Xoadixu Mơngmơrăngxi, ơng lão làm vưồn cịn hỏi thảm tin tức vị Chủ tịch Việt Nam Hằng ngày nhiều khách đến Xoadi Thưòng buổi chiều, ông Phạm Văn Đồng đại biểu Hội nghị Phôngtennơblô đến gặp ăn cơm với Chủ tịch, lúc xe cộ cịn việc giao thông lại vùng Pari dễ dàng bây giị Đơi Chủ tịch mịi ăn tối, nhiều nhà trị Pháp thuộc phe đa sơ" hay đối lập Chủ tịch quan 198 báo Nhăn dân ngày 10-8-1954 tô^ cáo thủ đoạn lừa gạt dụ dỗ, ép buộc người dân di cư vào Nam thực dân Pháp 170 Bài "Gió rét, bùn lầy nước mắt" VỚI bút danh C.B Chủ lỊch Hồ Chí Minh đăng báo Nhân dăn ngày 16-8-1954 trích dẫn bình luận tờ báo Pháp quvển bù nhìn Bảo Đại 171 Bài "Nhân dân Pháp đơi với hồ bình Đông Dương" VỚI bút danh C.B Chủ tịch Hồ Chí Minh đãng báo Nhản dần ngày 19-8-1954 đưa sô thiệt hại người tám năm chiến tranh Việt Nam thực dân Pháp 172 Bài "Nhân dân Việt Nam nhân dân nước Pháp" với bút danh C.B Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng báo Nhản dãn ngày đến 8-9-1954 cảm ơn ủng hộ nhân dân Pháp giới chiến tranh chống thực dân Pháp 173 Bài "Trả lịi vấn phóng viên hãng Thơng Pháp" Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng báo Nhăn dăn ngày 11-11-1954 điều kiện cho quan hệ Việt ' Pháp 174 Bài "Gói thuốc lá" với bút danh C.B Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng hkoNhăn dân ngày 14-11-1954 ca ngỢi tình đồn kết quốc tế nhân dân hai nước Pháp Việt Nam 175 Bài "Trẻ Pháp thiếu trường học" với bút danh C.B Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng báo Nhãn dãn ngày 21-11-1954 dẫn lòi Tổng thư ký Cơng đồn giáo dục Pháp sơ^ liệu giáo dục Pháp 176 Bài "Bệnh tinh thần Pháp" với bút danh C.B., 290 Chủ tịch Hồ Chí Minh, đảng hằo Nhăn dãn ngày 2312-1954 rõ n^uyèn ỉihán chứng bệnh thần kinh dang phát triển ỏ VÌUÌ]) hậu chiến tranh sơ sách xà hội Chính phủ Pháp 177 Bài "Nhân dan I^háp anh dũng'* với bút danh C.B ('hủ tịch Hồ Chi Minh đăng báo Nhản dân ngày 3112-1954 rõ trưốc dáy nhân dân Pháp ủng hộ ông Măngdét Phrángxơ ông chủ trương chấm dứt chiến tranh Đông Dương 178 Bài "Chiêc mề đay" với bút danh C.B Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng hkoNhản dân ngày 4-1-1955, vạch rõ việc Tông thông Pháp tặng Bửu Lộc Huân chương "Bắc đẩu bội tinh" Quỏc trưởnẹ Bảo Đại tặng tướng Nava" Đệ đẳng bảo quỏc huân chương" 179 Bài "Hiệp ước Manila đẩv nưóc Pháp vào đường mưu gây lại chiến Iranh xâm lược Đông Dương" với bút danli T.L Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng báo Nhản dẫn ngày 17-1-195Õ 180 Bài "Con trị" VỚI bút danh C.B Chủ lỊch Hồ Chí Minh đảng báo Nhân dân ngày 31-1-1955, nhận xét vể kết bầu cử Pháp cho thấy uy tín Chính phủ Pháp ngày giảm sút trước quần chúng 18L Bài "Trách Mácxây trách ai" với bút danh C.B Chủ tịch Hồ Chí Minh đáng báo Nhãn dân, ngày 4-2-1955 trích đoạn báo Le Figaro (Pháp)j than phiển viện trỢ ạt cúa Mỹ vào miền Nam làm cho hàng hoá Pháp ế ẩm 182 Bài "Kết chua cay" với bút danh C.B Chủ tịch Hồ Chí Minh đảng báo Nhản dăn ngày 17-2291 1955, cho biết báo chí Pháp than phiền việc Pháp bị Mỹ gạt bỏ ảnh hưởng lợi niền Nam Việt Nam 183 Bài "Étga Phơ cam kết thi hành sách Mỹ chông lại nước Pháp" với bút danh T.L Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng báo N/iđn dân ngày 23-2'195Õ 184 Bài "Hội nghị tay ba để làm gì?" với bút canh C.B Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng báo Nhăn dăn ngày 5-4-195Õ, tơ" cáo nước Anh, Pháp, Mỹ âm mưu họp hội nghị riêng rẽ để bàn việc Pháp rút quân khỏi Hải Phòng việc tổng tuyển cử Việt Nam 185 Bài "Bình đẳng" với bút danh C.B Chủ tịch Hồ Chí Minh đấng hấo Nhân dân ngày 9-Õ-1955, lên án bất bình đẩng địi sống trị nước tu Mỹ, Pháp, Nhật Bản, Cộng hoà liên bang Đức 186 Bài "Sau 83 năm" với bút danh C.B Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng báo Nhân dân ngày 18-Õ-195Õ ca ngợi đấu tranh bền bỉ, lâu dài anh dũng nhân dân ta Hải Phòng, nhân ngày thực dân Pháp hạ cị Hải Phịng (13-5-1955) 187 Bài "Tình cò khéo léo mà nên" với bút danh C.B Chủ tịch Hồ Chí Minh đãng báo Nhân dân ngày 3-61955, châm biếm việc Chính phủ Pháp tổ chức chào mừng viên tướng Đức Quôc xã 188 Bài "Ngân sách nưổc Pháp" với bút danh C.B Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng báo Nhản dân ngày 12-8-1955 việc bị lệ thuộc vào Mỹ phải chạy đua vũ t:aag nên ngân sách nước Pháp bị thâm hụt, đồng tiền ngày giá 292 189 Bài "Giđnevơ" với bút danh C.B Chủ tịch Hồ ('hí Minh đăng báo Nhẫn dăn ngày ] 7-8-1955 nêu lên kết mà Hội nghị bôn nước lớn (Liên Xơ Anh Mỹ, Pháp) đạt Gìơnevơ 190 Bài "Binh sĩ Pháp chông chiến tranh" V Ớ I bút danh C.B Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng báo Nhăn dãn n^ày 22-10-19ÕÕ, viết vể phong trào phản chiến phát triển quân đội viễn chinh Pháp Bắc Phi 191 Bài viết "Nhân dân Tây Đức phản đôi chiến tranh" với bút danh C.B Chủ tịch Hồ Chí Minh đáng báo Nhân dân ngày 3-12-1955, tơ' cáo phủ nước Anh l^háp, Mỹ âm mưu vũ trang lại Cộng hoà liên bang Đức để tập hỢp lực lượng chống Liên Xô 192 Bài "Y tế Liên Xô" V Ố I bút danh C.B Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng báo Nhãn dân ngày 7-12-19Õ5 dẫn lời bác sĩ ngưòi Pháp sau thám Liên Xơ dánh gìấ cao thành tựu y học Xôviết 193 Bài "Đã 21 lần rồi" với bút danh C.B Chủ lịch Hồ Chí Minh đăng báo Nhản dân ngày 10-12'1955 viết khủng hoảng nội kéo dài Pháp 10 năm (194Õ-19Õ5) 194 Bài viết "Yêng hùng rơm" với bút danh C.B Chú tịch Hồ Chí Minh đăng báo Nhân dản ngày 12-12-1955, châm biếm thái độ yêng hùng rơm sĩ quan Pháp 195 Bài "Phải cảnh giác" vối bút danh C.B Chủ lỊrh Hồ Chí Minh đăng báo Nhăn đản ngày 15-121955, cho biết thực dân Pháp rút khỏi miển Bắc dã gài gián điệp trả trộn số^ quan, đoàn thể để tiến hành hoạt động phá hoại 293 196 Bài "Tổng tuyển cử Pháp trận Điện Biên Phủ" với bút danh C.B Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng báo Nhân dãn ngày 27-12-1955 197 Bài "Tổng tuyển cử Pháp" với bút danh C.B Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng hảo Nhăn dân ngày 2-1-19Õ6, giới thiệu sơ^ điểm Tổng tuyển cử Pháp, ngàv 2-1-1956 Trích dẫn báo chí Pháp, Người khẳng định chiến thắng Điện Biên Phủ làm cho uy tín Quốc hội Chính phủ Pháp khố trước giảm sút nghiêm trọng 198 Bài "Đảng Cộng sản Pháp thắng to" vối bút danh C.B Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng báo Nhản dãn ngày 6-1-1956 cho biết, bầu cử Quôc hội Pháp ngày 2-1-1956 Đảng Cộng sản Pháp giành triệu 42 vạn phiếu bầu (chiếm phần tư tổng sỏ"phiếu bầu) 199 Bài "Chính Mỹ - Diệm dư luận nơi" với bút danh C.B Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng báo Nhân dãn ngày 15-1-1956, trích in báo France Soir, Bơda, phóng viên Nam Bộ tám năm, nói thơi nát, tàn bạo quyền Ngơ Đình niệm miền Nam Việt Nam 200 Bài "19-1-1956" với bút danh C.B Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng báo Nhân dãn ngày 19-1-1956 nói phiên họp Quốc hội nước Pháp 201 Bài "Angiêri anh dũng" với bút danh C.B Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng báo Nhân dản ngày 3-2-1956, cho biết, sau thất bại Việt Nam, thực dân Pháp đưa phần quân đội rút từ Việt Nam sang đàn áp cách mạng Angiêri 294 202 Bài viơt "Con Iran N'gơ Đình Diệm" với bút danh c.fí Chủ tịch Hổ Chí Minh đăng báo Nhản dân ngày 6-2-1956 tríc'h lời cua hai tị báo tư sản Pháp Chợ thuộc địa Vẽ thưòng lâng l)ỏc Diệm, Diệm q u nẽn hai tị báo củnií Ị)hái "đổi giọng" phê p hán 203 Bài "Thư gứi dồng chí Pinơ Ngoại trưởng Pháp" VỎI bút danh C.B cua Chủ tịch Hồ Chí Minh đáng báo Nhón dãn ngàv 4-8-1956 nêu lịi phát biểu nghị viên PhắỊ) họp Thượng nghị viện, ngày 23-2-1956 vể Việt Xam 204 Bài "Angiôn" VỐI bút danh C.B Chủ tịch Hồ Chí Minh đáng háo Nhân dãn ngày 10-4-1956 cho biôt An^iôri thuộc (ỉịa Pháp 100 năm Xhán dân Angiêri dà nhiếu lần dậy khởi nghla chông Pháp 20õ Bài "Tin tức nước Pháp" với bút danh C.B Chủ tịch Hồ (^hí Minh dăng hấo Nhân dân ngày 25-4-19Õ6 trả lời bạn đọc vể tình hình xã hội văn hố nước Pháp 206 Bài "Tình hình chiến tranh Angiêri" vối bút danh C.B Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng báo Nhăn dăn n^ày 12-Õ-19Õ6 viết vổ khủng bổ^ đàn áp, cảnh sát Pháp dốì VỚI đấu Iranh nhân dân Angiêri 207 Bài "Học sinh ỏ nước" V Ớ I bút danh C.B Chủ tịch Hồ (''hí Minh đảng báo Nhân dân ngày 4-6-1956 ca ngợi tmh thần đâu tranh quyền dân tộc, dân chủ sinh viên, học sính sơ nước Síp Aĩigiêri Pháp 208 Bài "Ráo chị Pháp quyền miền Nam" với bút danh C.B Chủ tịch Hồ ('hí Minh đăng báo Nhân dân ngày 12-7-1956 295 209 "Trả lòi vân phóng viên Hãng thơng tin Pháp A.p.p." Chủ tịch Hồ Chí Minh đàng báo Nhân dân ngày 25-7-1956 210 Bài "Tinh thần quôc tế người công nhân" vối bút danh C.B Chủ tịch Hồ Chí Minh, đăng báo Nhăn dân ngày 1-8-1956, viết kháng chiến chông thực dân Pháp nhân dân Angiêri kêu gọi nhân dân u chuộng hồ bình giới tích cực ủng hộ nhân dân Angiêri 211 Bài "Angiêri anh dũng" với bút danh Trần Lực Chủ tịch Hồ Chí Minh, đăng báo Nhăn dân ngày 6-51958, viết trình phát triển trưởng thành kháng chiến anh dũng chông Pháp nhân dân Angiêri 212 Bài "Đọc lòi Nava phân trần", với bút danh Chiến Sĩ Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng báo Quăn đội nhăn dân ngày 7-5-1958, nguyên nhân khiến Nava "phải chịu chết cứng ỏ Điện Biên Phủ", "có gan to lại thưa" 213 Bài "Hoan hơ hơ hốn" với bút danh T.L., Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng báo Nhăn dân ngày 31-81958 nêu lên phản ứng liệt thuộc địa "du thuyết" Tổng thơng Đị Gơn 214 Bài "Nước Pháp có nội chiến to" với bút danh T.L Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng báo Nhàn dân ngày 31-81958, lên án chiên tranh tái chiêm thuộc địa Angiêri 215 Bài "Ổ TAN TAN chăng?" với bút danh T.L Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng báo Nhản dân ngày 19-61959, nội dung báo vạch mâu thuẫn kinh 296 tô, quán Pháp - Mỹ, Pháp - Tây Đức dẩn đến máu ihuẫn vể trị cì "0 TAN sắ}) TAN ('hang.'" 216 Bài "Điện Biên Phủ" vối bút danh T.L Chủ lịch Hồ {^hí Minh, đàng báo Nhãn dãn ngày 21-6-1959 nhân mạnh ý nghĩa to lớn chiến tháng Điện Biên Phủ 217 Bài ’"'Xaluv thành Xalô" mâu thuẫn Mỹ Pháp" với bút danh T.L cửa Chủ tịch Hồ Chí Minh dáng báo Nhãn dân ngày 30-11-19Õ9, nêu rõ máu thuẫn giủa nưóc đê qc, thực dân ngày tăng 218 Bài "Angiêri thực dân Pháp" với bút danh T.L Chủ tịch Hồ Chí Minh đảng báo Nhân dân ngày 7-7-1960 khẳng định kháng chiến nghĩa nhân dân Angiêri đòi độc lập chắn giành thắng lợi 219 Bài "Thực dân Pháp xâm làng Bidéctơ" với bút daiih T.L Chủ tịch Hồ Chí Minh dăng báo Nhãn dán ngày 9-8-1961, lên án thực dân Pháp dùng hải, lục khỗnẹ quAn đánh chiôm thành phô"^ Bidéctơ 220 Bài "Một thành tích vẻ vang" với bút danh T.L ('ủa Chủ tịch Hồ Chí Minh đáng báo Nhân dăìi ngày 7-919GL giới thiệu thành tựu to lốn vể giáo dục nhân dân ta miền Bác so sánh vâi giáo dục thòi ihuộc Pháp tồn xứ Đơng Đương 221 Bài "Trả lịi vấn phóng viên thường trú báo Nhãn đạo Hà Nội" Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng hkoNhãn dân ngày 9-9-1961, 222 lỉài "Chúc mừng Angiêri anh em thắng lỢi" với bút 297 danh T.L Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng báo Nhản dản ngày 20-3-1962, nêu rõ ý nghĩa thắng lợi to lớn nhân dân Angiêri, sau bảy năm rưởi anh dũng kháng chiến 223 "Thư gửi bạn đọc tạp chí Phê binh mới" Chủ tịch Hồ Chí Minh, tháng 3-1962, hoan nghênh tạp chí có sáng kiến số^ đặc biệt vân đề Việt Nam 224 Bài "Nông thôn đểi mối" với bút danh Chiên Sĩ Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng báo Nhân dân ngày 21-41964, sô^ liệu so sánh đồ dùng gia đình thịi thuộc Pháp với tại, báo nêu tiến bộ, đổi địi sơng bà nơng dân xã Hải Chính, tỉnh Nam Định 225 Bài "Trả lịi vấn phóng viên báo Nhản đạo ị Hà Nội" Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng báo Nhân dân ngày 20-7-1964 Ngưòi lên án đế quốc Mỹ thúc giục tay sai miển Nam khước từ tổng tuyển cử thông đất nước, đưa vũ khí quân đội đẩy mạnh chiến tranh xâm lược miền Nam Việt Nam, khiêu khích phá hoại nưốc Viột Nam Dân chủ Cộng hồ 226 Bài "Một ngưịi vinh quang giai cấp cònỵ nhân nhân dân Pháp" Chủ tịch Hồ Chí Minh, ngày 9-3-1965, đăng Tạp chí Cộng sản (Pháp) tháng 51965, kỷ niệm lần thứ 65 ngày sinh Mơrítxd Tơrê (Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Pháp Lừ 1930-1964) 227 Bài "Trả lịi vấn ơng Philip Đơvile phóng viên báo T hế giới (Pháp)" Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng báo Nhân dân ngày 16-8-1965 Ngưòi khẩng định lại 298 lập Irưịng bon điếm Chính Ị ) h ủ Việt Nam Dân chủ ('ộng hoà vổ giải vấn đề chiên tranh Việt Nam 228 Sau ngầy 5-7-1966, Chủ tịch Hồ Chí Minh viết ihư qua J Xanhtơny trả ìịì Tổng thống Pháp s Đị Gơn 229 Trước ngày 20-2-1969 (''hủ tịch Hồ Chí Minh gửi diện chúc mừng năm Phái đoản N^oại giao Việt Nam dan^ cơng lác Pari (Pháp) Điện chúc Tết Ngưịi mở dầu hai câu thơ: Xuân gà túc tác đến nơi Gửi người thân thiết lời mừngXuăn Kết thúc điện Ngưòi lại làm hai câu thơ tặỉig anh chị em Việt Nam bạn Pháp: Gà xuân túc tác rạng đông, Dưa tin thắng lợi, cờ hổng hay cao 230 Bài "Trả lời vân Sáclơ Phươcniơ, phóng viên báo ƯHumanité (Pháp)" Chủ tịch Hồ Chí Minh dáng XrkoNhãn dản ngày Õ-3-1970 299 T À I LIỆ U THAM K H Ả O Hồ Chí Minh: Tồn tập, Nxb Chính trị qc gia, Hà Xội 2009 12 tập Học viện Chính trị qc gia Hồ Chí Minh - Viện Hồ Chí Minh: Hồ Chí Minh hiên niên tiểu sử, Nxb Chính trị quôc gia Hà Nội, 2000, 10 tập Hồ Chí Minh Tiểu sử, Nxb Lý luận trị, Hà N ội 2006 Bác Hồ sống với chúng ta, Nxb Chính trị quốc gia Hà Nội, 2006, t I, II Hồ Chí Minh - 474 ngày độc lập đầu tiên, Nxb Thanh niên Hà Nội, 2007 T.Lan; Vừa đường vừa kể chuyện, Nxb Chính Irị quôc gia, Hà Nội 2008 Trần Dân Tiên; Những mẩu chuyện đời hoạt động Hồ Chủ tịch, Nxb Chính trị quốc gia Nxb Trẻ Hà Nôi 2005 300 M ỤC L Ụ C Trang LỜI N h xuất bán õ P h ần thứ n h ât N H Ử N G HOẠT Đ ỘN G CỦA CHỦ T IC H HÓ C H Í M IN H TAI P H Á P I Giai doạn 1911-1920 n Giai doạn 1920-1923 23 lỉl Từ tháng đến tháng 9-1946 48 P h ần thứ hai H ÌN H ẢNH HỔ C H Í M IN H T R O N G LÒNG NHÂN DÂN P H Á P 189 - 01 dă làm thư ký cho Hồ Chú tịch Đalila Caxenli 191 J La C utuya 193 Rayniỗng Obrăc ] 95 Sáclơ Phuốcniô 206 Mađơlen Ripphô 209 - ”Há(‘ Hồ”, gọi thế? Tliáng 7-1946 Mọl giơ V Ớ I đóng Hỏ Chí Minh Bác Hồ mùa ihu 301 - Bác Hồ Môidơ Phrăngxoa Phổngviày Anríẽ - Người bạn tơt dân Lộc thuộc đ ị a Mắc Clanhvin Blỏngcua - Một ngưòi nồng hậu Mari Clốt Vayăng Cutuyriê - Một người st địi hạnh p h ú c cúa n h ả n dân, chủ nghĩa xã hội Gioỏcgiơ Mácse - Kính cẩn tưởng nhớ đ n g chí Hồ Chí Minh - người ưu tú nhất, đại nhất, 220 223 232 235 người cộng sản thuộc loại cao Máctin Mơnốt 238 - Đồng chí Hồ Chí Minh tơi biết Lêơ Phíghe - Một chiến sĩ cách mạng qc tế chân Giannét Vécmét Tơrê - Hồ Chí Minh, người vừa G Oasinhtơn vừa A Linhcơn đất nước Pétghi Đápphớ - Đơi diện với Hồ Chí Minh Giầng Rơgơ Xanhtơny 242 247 257 261 P h ầ n t h ứ ba PHỤ LỤC 267 Danh mục thư, viôt, trả lời vấn Chủ lỊch Hồ Chí Minh liên quan đến nước Pháp từ năm 1919 đến 1969 Tài liêu tham khảo 269 300 302 Chịu trách nhiệm xuất bàn TS NGUYỄN DUY HÙNG Chịu trách nhiệm nội dung TS HOÀNG PHONG HÀ Biên tập nội dung: BÙI HỒNG THƯÝ PHẠM NGỌC BÍCH Trình bày bìa: ĐƯỜNG HỔNG MAI Chế VI tính: NGUYẺN THỊ HẲNG Sửa in: PHỊNG BIÊN TẬP KỸ THUẬT Đoc sách mẫu: PHAM NGOC BÍCH NHAXUATB/CHtllHTRỊQU0CGIA-24 Qaaiig Tnmg • Ha Nệí 0T: 0439422008 • Fai: 64^39421881 * E-«áil; ntbcti|g#lm,vi»i.ni * W eM to wm.MXiictiM.org.ni TÌM ĐỌC Hqc viện Chính tr|' Hảnh qu6c gla lfố Chí Minh PGS, T8 L6 VănTích (Chủ biốn) HỒ CHÍ MINH VỚI CUỘC ĐẤU TRANH v ì HỊA BÌNH VÀ TIẾN B ộ CỦA NHÂN LOẠI Đố Hoàng Linh, Phạm Hoằng Điập (Bi6n soạn) HỒ CHÍ MINH TRONG KÝ ức BẠN BÈ QUỐC TẾ TS Vàn Th| Thanh Maí (Suu tâm, tuyển chọn) H CHÍ MINH TRONG TRÁI TIM TRÍ THÚC VÀ VÁN NGHÊ sĩ 8935211107311 G iá : SO.OOOđ ... Hồ Chí Minh Lần gập đầu vào năm 1946 Chủ tịch Hồ Chí Minh sang Pari Hội nghị Phôngtennơblô Đây lần Chủ tịch Hồ Chí Minh trở lại Pháp từ ngày đồng chí rịi Pháp năm 1 923 Chủ tịch Hồ Chí Minh trở... đàm phán với Chính phủ Pháp Được biêt Chủ tịch Hồ Chí Minh khách sạn Roayan Mơngxơ, Pari, tơi viết thư cho Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi lòi chào hỏi thăm, mong đưỢc gặp Chủ tịch Hồ Chí Minh và, được,... bạn cũ Chủ tịch Hồ Chí Minh xưa, giản dị, dịu dàng, vui tính, có già nhiều Chủ tịch Hồ Chí Minh kể chuyện cho tơi nghe nói cho tơi biết Ngưịi đến Pháp để làm Chủ tịch Hồ Chí Minh nói với tôi: