! NHÀ THƠ LỚN CỦA DÂN TỘG NHÀ XỤẤT BẲN KHOA HỌC Ĩ Ấ HỘI Í is t Í LỜ I NÓI ĐẦU X rong nghiệp cách m ạnq vĩ dại câa H'ô Chủ tịch, th ca hoạí độnq N g i B ác đẽn với tha íro n q nhưenq hoán cảnh đặc biệt, B ác làm thơ rũng khồnq m ục đ ic h tuyên trnyẹn trự c tỉểp cho công tác cách m n g bộc ìộ n h ữ n g suy n g h ĩ oă tìnìi cầm cao đẹp m in h với quần cjiiinq nhâ n dân n o n sông đ ẩ t nưức T h Báo đ ỉnh cno thơ ca cách m ạng thờ i kỉị đại B ó n hữ ng vun thơ cực k ỳ tinh khiél giàn chất thép chan chúa tìnlì nqười T h B ác két h ợ p dược sảu sầc nhữuỉ vẻ đẹp tro ng thơ T h B ác tiếng nủi bình dị, gần gã i mà điên liiyệiì, sáng tạo, qiùii cầm x ú c bừng sáiig tri tuệ, gắn với thực tiễn cách m n g i/ả bay lên với bao k h t vọng, irởc inơ T h H'ơ c/ tịch qiá trị tinh thần lởn ỉao củd d n tộc hoa tÌKriiì lọc qnỷ rủa m ọi rhà T rong nhiriig imm qaa, thơ B ác (liiợc Iiqhièn cửu qua ììhieu bỉii viết nả cồng trình Các nhà văn ìihct t h : Đ ặnq T hai Mai, Hoài T h a n h , H o n g Xniìn N h ị, ỉỉo n g T r u n g Thòng C h ỉ L an Vièii, Xiián Diệu, L a Trọn g L , v.v , d ã có n h i ề u d ủ r.ii g:>p quỳ t r o r q v i ệ c ỊỊÌửi t h ê u cú/ haij, củi (lạp trang thơ Bác Nhiầii vấn đê cỈKt tho- Bác diì (tược đê cập ìioặc dirợc kh a i Uiúc sừn h ùn m ộ t số mật ĐS đến lúc cần có ítièrn /ửiỉềa cổng trin h nghiên cứn hệ thống vệ th Bác, cịng trình ngirời g ó p p h ầ n nhỏ vào việc tìm B ác, m ộ t cơng việc m k h ổ n q riênq n ghiên cứu tác phằin có nhiệm -dầy (ìỉi cách hièu thơ m ột nhà thè đảm Yêu quỷ ihiél tha học tập, tìm hiêii thơ B ác chiinq tỏi cũnọ đẵ có dịp vào nghiên u m ộ t số khía cạnh li ong thơ Bác Qua c i S n sách này, chànq tỏi c m o n q tìm hiều cách hệ thống ưá tồn diện h n vẻ đ ẹ p nội dun g nghệ thuật tro n g thơ- Bác, tư ợ ng thợ ca diệu kịj thời k ỳ dại, m ộ t đ ỉnh cao tiẽp nối n h ữ n g đỉn h cao truyêiì thốnq thơ ca dân tộc F cao h ii niợi h iện tirợ n q th ca q u en th u ộ c, hồn t h I7Ĩ d i náy lại thuộc nqnờ i anh h ù n g vĩ đại lịclì sử dân tộc từ tr c tờ i Cũng thẽ, chảng lơi cẵin thấy cách th ấ m thia rằ n q ỉìhữnq khó k h ă n cỏnq việc nghiên cĩni thơ B ác vư ợ t lên trê n sức m in h L ó n g yêu quỷ n h ữ n g ru n g động trư c vẻ đ ẹp tir tư n g nqhệ thuật thơ R ẩ c thúc dầij chủnq tòi m n h dạn h n tr o n g cồng việc iighiỂrt cừu Chúng tói chân thành cảm n đơng chí H ồng T n g Thơnq, P h m H ự i i , giúp dỡ chímq tói nhiều ỷ kiễn bồ ich dầ hồn thành cơng trình nghiên cứu náy troiig d ịp chiiần bị k ỷ n iệm 90 năm nqáy iin h H Chả tịch k in h gêu» H Nội, ngà}' 19-9-1978 HÀ MINH ĐỨC CH Ư Ơ N G T H Ứ NHẤT T H Ơ BÁC V À Q U A N N IỆ M C ẨC H M Ạ N G C Ủ A BA C VỀ THƠ T r o n g nghiệp lớn lao Hồ Chủ tịch, văn tha pliận gắn liền với hoạt động cách mạng phong phú Người Đọc tho' Bác, đồng chí Trường-Chinh nhận x é t: « Trong thơ Ho Chủ tịch, câu chữ mang chăt thép, đêu tốt tư tưởng tình câm cua chiến sĩ vĩ đại Dù vần tho- Ngưò'i viết ngục tù, hay hoạt động troag vịng bí mật, dù lời tho- nặng vỗ (âm tình hay trực tiếp tuyên ữiiyền cho nhiệm \-ụ cách mạng, tất đêu tốt lên tinh !•>Í r n g - C l i i i ì h : H Chủ tịch, lãnh tụ k in h yẻii CỈUI qiai í ă p cống nhàn vá n h ă n dàn V iệt N am N hà x u ă t b ả n Sự P Nội, 1975, tr 70 tliân chiến dấu mạnh xnẽ ngưòi chiến s ĩ vi' đại giai xấp vị sản Tiiv nhiên, Người khơng cỏ nhiều thi khơn^ thễ dènh nhiẽu tâm tví cho thơ Tồn cơng tác cách mạng khẫn trương, cấp bách nhẫt đĩi cuổn hút, lập trung trỉ tuệ sức lực Người Đương nhiên thơ có khả 4ỏn g góp riêng cho đấu tranh cách mạng, khơng phải Irong hồn cảnh nào, thơ đáp ứng yêu cầu cách mạng đè cẩp bách Nửa thẽ kỷ qua, nhiệm vụ trọng đại thu hút tâm tri Người Khi Ngưị1 tham gia chiến đấu qua dir luận báo chí đê vạch trần tội ác chủ nghĩa thực dân, Người trực tiếp Lỏ chửc phong trào đoàn thê cách mạng ỏ’ nirớc \’à nước, đảm nhiệm nhiệm vụ lịch sử trọng đại vị đứng đằu Nhà nưỏc tnró-c thử thách lớn lao_của hai trường kỳ kháng chiến chống Pháp chống Mỹ thẳng lọi Người cỏ thề đến với tho' hoàn cảnh đặc biệt Mở đầu tập thơ Nhật kÍỊ iìi, Bác viết: « Nqám th ta vốn khơng ham, Nhưng ngục biết làm chi đ y ? Ngày dài ngâm ngợi cho" khuây, Vừa ngâm, vừa đ ợ i đến nqày tự » ( m đầu tập N h ậ t lq’i ) Bác ìr t khơng ham theo cách nói ỷ tử, khiêm nhưò'ng câu thơ người xirá^ NhiỄụ C u Ihơ N g h iê u P h u (đ ùi T h a n ì i) : nguỊỊẻn bãl ngâm thi» Lão pliư nhà thơ chẳng dã liVng nói vui xem nhữiig kiệl tác nhir kiểu : f( Lịi q cỉiáp nhặl clônq dùi, Mua vui vài Irỗnq canh » ( T r u y ệ n Kiầu) : « jVd/n na dù vụng hay hèn, Cĩmg xin lượng bien uy đèn thứ cho » (’Lục V án T iê n ) Bác nói khịng ham, vi thực Người có ham muốn cho dàn tộc độc lập nhàn dâa hạnh phúc Theo lời kè cự Phan Bội Chàu, thi lúc nièn, Bác Hồ tliich hai câu th(í Vièii Mai : «Mỗi phạn bất vong ỉrúc bạch, Lập thán tối hạ Ihị văn chương»^ Cách lập nghiêp, lập thân văn chưo-ng khoa củ' Irên liiụu bàn sácii vỏ', hìuii thức, rõ ràng cịng \'iệc thấp kém, nhăt tình hinlĩ lịch sử đặt nliiệm vụ cải tạo xã hội tần giải quvết trực liếp bẳag hành động Đây chuyện văn chưong khoa củ’ thòi xưa, cằn phíũ phân biệt khác bấn chất với văn thơ cách mạng thịi đại mói Bác nhiều lăa khẳng định lầm quan trọng tho' văn cách mạng, thực tế nhiều trirơ'ng hợp, Ngưịi đẫ vận dụng có hiệu mặt mạnh đặc sắc ciìa đặc Lrung văn ni