BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐIỀU DƯỠNG NAM ĐỊNH HỌC VIÊN: PHẠM THỊ HÀ THỰC TRẠNG CÔNG TÁC ĐẢM BẢO AN TOÀN TRUYỀN MÁU CỦA ĐIỀU DƯỠNG TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA TỈNH THÁI BÌNH NĂM 2020 BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP ĐIỀU DƯỠNG CHUYÊN KHOA CẤP I NAM ĐỊNH - 2020 BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐIỀU DƯỠNG NAM ĐỊNH HỌC VIÊN: PHẠM THỊ HÀ THỰC TRẠNG CƠNG TÁC ĐẢM BẢO AN TỒN TRUYỀN MÁU CỦA ĐIỀU DƯỠNG TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA TỈNH THÁI BÌNH NĂM 2020 BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP Chuyên ngành: ĐIỀU DƯỠNG NỘI NGƯỜI LỚN GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN: TS.BS VŨ VĂN THÀNH NAM ĐỊNH - 2020 i LỜI CẢM ƠN Trong trình học tập, làm việc nghiên cứu thực chuyên đề, em nhận hướng dẫn giúp đỡ, động viên thầy cô giáo trường đại học Điều Dưỡng Nam Định đồng nghiệp Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thái Bình, gia đình bạn bè Với kính trọng lịng biết ơn sâu sắc đó, em xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới: Ban giám hiệu nhà trường, phòng đào tạo sau đại học, phịng ban thầy giáo trường đại học Điều Dưỡng Nam Định truyền đạt cho em kiến thức, kinh nghiệm quý báu tạo điều kiện, giúp đỡ em thời gian học tập, nghiên cứu trường TS.BS Vũ Văn Thành, giảng viên trường đại học Điều Dưỡng Nam Định người thầy tận tình bảo hướng dẫn giúp đỡ em suốt thời gian thực hoàn thành chuyên đề tốt nghiệp Ban giám đốc, đồng nghiệp Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thái Bình tận tình giúp đỡ tạo điều kiện để em hồn thành tốt khóa học Em bày tỏ lòng biết ơn chân thành sâu sắc tới gia đình, đồng nghiệp, bạn bè tập thể lớp CK I Điều Dưỡng – khóa Nội, người giành cho em tình cảm nguồn động viên khích lệ Học viên Phạm Thị Hà ii LỜI CAM ĐOAN Em xin cam đoan chuyên đề tốt nghiệp chuyên khoa “Thực trạng cơng tác đảm bảo an tồn truyền máu điều dưỡng tạiBệnh viện Đa khoa tỉnh Thái Bình năm 2020” cơng trình nghiên cứu riêng em Những kết khảo sát sử dụng chuyên đề hoàn toàn trung thực Kết khảo sát chưa công bố công trình nghiên cứu từ trước tới Thái Bình,ngày 20 tháng 08 năm 2020 Học viên Phạm Thị Hà ii MỤC LỤC ĐẶT VẤN ĐỀ…………………………………………………………………… Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN Cơ sở lý luận 1.1 Khái quát an toàn truyền máu 1.2.Hoạt động truyềnmáu 1.3 Nhiệm vụ thực qui trình kỹ thuật chăm sóc người bệnh, qui trình kỹ thuật truyền máu Cơ sở thực tiễn 2.1.Tình hình nghiên cứu giới 2.2.Tình hình nghiên cứu Việt Nam Chương 2: LIÊN HỆ VỚI THỰC TẾ 10 2.1 Thông tin chung Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thái Bình 10 2.2 Thực trạng cơng tác đảm bảo an tồn truyền máu Điều dưỡng BVĐK tỉnh Thái Bình năm 2020 11 2.3 Ưu điểm, tồn nguyên nhân 16 Chương 3: BÀN LUẬN……………………………………………………… 17 3.1 Thực trạng vấn đề… ………………………………….……………… 17 3.2 Giải pháp để giải quyết/ khắc phục vấn đề……………… … ………….… 18 KẾT LUẬN ……………………………………….………… … ………… … 19 ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP ………………………………………….…………… 20 TÀI LIỆU THAM KHẢO iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT : BC Bạch cầu BS Bác sỹ BV Bệnh viện CKI Chuyên khoa I CSNB Chăm sóc người bệnh ĐD Điều dưỡng ĐDT Điều dưỡng trưởng ĐKKV Đa khoa khu vực ĐTV Điều tra viên 10 HC Hồng cầu 11 HT Huyết tương 12 NB Người bệnh 13 QTKT Quy trình kỹ thuật 14 TC Tiểu cầu 15 WHO World Health Organization/Tổ chức y tế giới iv DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1 Quy trình kỹ thuật truyền máu Bảng 2.1: Thơng tín cá nhân ĐD 12 Bảng 2.2: Kết kiến thức An toàn truyền máu 13 Bảng 2.3: Kết kiến thức điều kiện bảo quản máu chế phẩm máu 14 Bảng 2.4: Kết kiến thức tai biến truyền máu 15 Bảng 2.5: Kết kiến thức chăm sóc, theo dõi truyền máu 16 v DANH MỤC HÌNH VẼ Hình 1.1: Máu tồn phần số chế phẩm từ máu Hình 1.2: Sơ đồ cho - nhận nhóm máu hệ ABO ĐẶT VẤN ĐỀ Lịch sử truyền máu bắt đầu vào năm đầu kỷ XVII; nhiên, đến nhà bác học Karl Landsteiner phát hệ nhóm máu ABO người vào đầu kỷ XX truyền máu thật phát triển Ngày nay, bệnh lý máu bệnh lý liên quan đến truyền máu ngày tăng Việc sử dụng máu chế phẩm chưa có thuốc thay [4] Tình hình khan máu nghiêm trọng thường xuyên diễn sở điều trị Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tính đến năm 2015, ước tính tồn giới thu khoảng 108 triệu đơn vị máu, đáp ứng 20 - 25% nhu cầu máu cho điều trị Hai khó khăn lớn ngành y tế giới truyền máu thiếu nguồn người hiến máu thường xuyên đảm bảo an toàn truyền máu Truyền máu phương pháp điều trị có hiệu cao có khả cứu sống nhiều người bệnh bị mắc bệnh máu hay chấn thương, tai biến gây máu nhiều [3] Để đáp ứng nhu cầu máu điều trị cho người bệnh bao gồm nhiều công đoạn; từ việc thu nhận, điều chế, bảo quản, định truyền máu đúng, thực hành truyền máu chuẩn xác; theo dõi xử trí tốt tai biến xảy sau truyền máu [4] Hiện nay, việc thực quy trình kỹ thuật truyền máu điều dưỡng đảm nhận; đóngười điều dưỡng giữ vai trị quan trọng thực hành an toàn truyền máu Tuy nhiên, thiếu kiến thức khía cạnh khác việc truyền máu nhân viên y tế, bao gồm điều dưỡng mối đe dọa thực sự an toàn người bệnh Thêm vào đó, việc thực bước quy trình kỹ thuật điều dưỡng chưa tuân thủ nghiêm túc Điều cho thấy cần đánh giá lực thực hành điều dưỡng lâm sàng thường xuyên để góp phần liên tục nâng cao chất lượng chăm sóc ngườibệnh Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thái Bình bệnh viện đầu ngành tỉnh Với cam kết đảm bảo tốt công tác khám chữa bệnh tỉnh, hướng tới hài lịng người bệnh, ngồi việc đảm bảo chất lượng điều trị người bệnh, cơng tác chăm sóc điều dưỡng trọng Ngoài đội ngũ bác sỹ, điều dưỡng khoa trọng điểm phải kể đến khoa Huyết học - Truyền máu, nơi cung cấp máu chế phẩm máu theo yêu cầu điều trị khoa lâm sàng phục vụ tốt cho công tác điều trị bệnh cấp tính, mạn 12 2.2.2 Kết kiến thức an toàn truyền máu Điều dưỡng Bảng 2.2: Kiến thức An toàn truyền máu (n= 43) Kết STT Nộidung Trả lời Trả lời sai Tần số Tỷ lệ % Tần số Tỷ lệ% A1 Đối tượng bảo vệ an tồn truyền máu 38 88,4 11,6 A2 Hệ nhóm máu quan trọng thực hành truyền máu 11 25,6 32 74,4 A3 Kháng nguyên – kháng thể 20 46,5 23 53,5 48,8 22 51,2 nhóm máu (A) A4 Kháng nguyên – kháng thể nhóm máu (B) 21 A5 Kháng nguyên – kháng thể nhóm máu (AB) 36 83,7 16,3 A6 Kháng nguyên – kháng thể 37 86,0 14,0 nhóm máu (O) A7 Người nhóm máu (O) nhận máu tồn phần từ nhóm 36 83,7 16,3 A8 Người nhóm máu (AB) nhận khối hồng cầu từ nhóm 27 62,8 16 37,2 A9 Người nhóm máu (A) nhận 38 88,4 11,6 41,9 25 58,1 khối hồng cầu từ nhóm A10 Người nhóm máu (O) nhận huyết tương từ nhóm 18 A11 Nguyên tắc truyền máu 33 76,7 10 23,3 A12 Sơ đồ truyền máu 20 46,5 23 53,5 Bảng 2.2 cho thấy: Điều dưỡng có nhận thức Hệ nhóm máu quan trọng thực hành truyền máu có tỷ lệ thấp (25,6%); nhận thức khối hồng cầu truyền cho người có nhóm máu (A) có tỷ lệ cao (88,4%) 13 2.2.3 Kết kiến thức Điều kiện bảo quản máu chế phẩm máu ĐD Bảng 2.3: Kết kiến thức điều kiện bảo quản máu chế phẩm máu điều dưỡng (n= 43) Kết STT Nội dung Thời gian lưu giữ tối đa túi A13 máu buồng bệnh trước Trả lời Trả lời sai Tần số Tỷ lệ% Tần số Tỷ lệ% 26 60,5 17 39,5 25 58,1 18 41,9 40 93,0 7,0 28 65,1 15 34,9 truyền máu cho người bệnh A14 Việc cần làm truyền máu với tốc độ nhanh khối lượng lớn Không sử dụng đơn vị máu A15 chế phẩm có dấu hiệu A16 Thời gian từ kết thúc việc làm tan đông đến kết thúc việc truyền máu cho người bệnh Qua bảng 2.3 ta thấy: Nhận biết ĐD Việc cần làm truyền máu với tốc độ nhanh khối lượng lớn có tỷ lệ thấp đạt 58,1% Nhận thức việc Không sử dụng đơn vị máu chế phẩm có dấu hiệu bất thường đạt tỷ lệ cao 93,0% 14 2.2.4 Kết kiến thức Tai biến truyền máu ĐD Bảng 2.4: Kết kiến thức Tai biến truyền máu ĐD (n= 43) Kể Nội dung STT Trả lời Trả lời sai Tần số Tỷ lệ% Tần số Tỷ lệ% 35 81,4 18,6 39 90,7 9,3 A19 Các tai biến truyền máu sớm 28 65,1 15 34,9 A20 Các tai biến truyền máu muộn 24 55,8 19 44,2 36 83,7 16,3 36 83,7 16,3 A17 Khái niệm tai biến truyền máu A18 A21 A22 A23 Nguyên nhân gây tai biến truyền máu Tai biến không truyền máu gây nên Các phản ứng xảy sau truyền máu Thời điểm phát tai biến truyền nhầm nhóm máu 40 93,0 7,0 22 51,2 21 48,8 Không tiếp tục truyền đơn A24 vị máu, chế phẩm máu có liên quan đến tai biến sau ngừng truyền thời gian Qua bảng 2.4 ta thấy: Sự hiểu biết ĐD thời điểm không truyền tiếp đơn vị máu, chế phẩm máu có liên quan đến tai biến truyền máu sau ngừng truyền chiếm tỷ lệ 51,2% Nhận thức ĐD tai biến truyền máu sớm chiếm tỷ lệ 65,1% Tỷ lệ ĐD có nhận thức cao thời điểm phát tai biến truyền nhầm nhóm máu với tỷ lệ 93% 15 2.2.5 Kết kiến thức Chăm sóc, theo dõi truyền máu ĐD Bảng 2.5: Kết kiến thức Chăm sóc, theo dõi truyền máu ĐD (n= 43) Kết STT A25 Nội dung Trả lời Trả lời sai Tần số Tỷ lệ% Tần số Tỷ lệ% 38 88,4 11,6 40 93,0 7,0 38 88,4 11,6 36 83,7 83,7 42 97,7 2,3 42 97,7 2,3 Yêu cầu theo dõi người bệnh truyền máu Trong truyền máu, người A26 bệnh có định tiêm/truyền thuốc, anh chị đưa thuốc vào người bệnh cách Xử trí điều dưỡng A27 xảy phản ứng tan máu cấp tính truyền máu gây Điều khơng điều dưỡng A28 xử trí với tai biến truyền máu mức độ trung bình Trong trường hợp xảy tai biến A29 truyền máu, phải trì đường truyền tĩnh mạch dung dịch A30 Sau truyền máu, điều dưỡng cần ghi hồ sơ bệnh án nội dung Qua bảng 2.5 ta thấy: Nhận thức Điều dưỡng tiểu mục chăm sóc, theo dõi người bệnh truyền máu có tỷ lệ cao chiếm 88,4%; đó, tỷ lệ thấp nhận thức xử trí với tai biến truyền máu mức độ trung bình 83,7%; Tỷ lệ nhận thức cao điều dưỡng vấn đề ghi chép hồ sơ bệnh án sau truyền máu với tỷ lệ 97,7% 2.3 Ưu điểm, tồn nguyên nhân 2.3.1 Ưu điểm - Khoa Nội Tiêu hóa khoa đặc thù bệnh thiếu máu xuất huyết tiêu hóa; vậy, tần suất truyền máu tương đối cao (bình quân 6-8 ca máu/ngày) Vì vậy, ĐD có nhiều kinh nghiệm hội để thực an toàn truyền máu 16 - Bệnh viện khoa phòng tạo điều kiện để ĐD đào tạo tấp huấn hàng năm,giúp nâng cao kiến thức truyền máu - Đội ngũ ĐD đông (43 ĐD), nên tỷ lệ thực kỹ thuật có sai số giảm Kết đánh giá có độ xác cao -ĐD nắm kiến thức chăm sóc theo dõi người bệnh truyền máu Điều cho thấy ĐD nhận thức mức độ cần thiết tầm quan trọng việc theo dõingười bệnh trình truyền máu truyền máu 2.3.2 Tồn - Nhận biết ĐD thời gian lưu giữ tối đa túi máu buồng bệnh trước truyềnchiếm tỷ lệ thấp 60.5% - Kiến thức an tồn truyền máu ĐD cịn thấp; đặc biệt, kiến thức hệ nhóm máu quan trọng thực hành truyền máu chỉđạt 25.6%;còn 46.5% ĐD chưa nắm sơ đồ truyền máu - Nhận biết ĐD thời gian không phép truyền tiếp đơn vị máu có liên quan đến tai biến chiếm tỷ lệ thấp 51.2% - Nhận biết ĐD tai biến truyền máu sớm thấp đạt 65.1 % - Nhận biết ĐD việc cần làm truyền máu với tốc độ nhanh khối lượng lớn chiếm tỷ lệ thấp 58.1% 2.3.3 Nguyên nhân - Khoa Nội Tiêu hóa khoa thành lập (2012) nên đội ngũ ĐD trẻ Kinh nghiệm xử lý tai biến truyền máu chưa cao - Đa số ĐD quan tâm đến vấn đề thực hiên quy trình chăm sóc,theo dõi truyền máu; chưa trọng đến vấn đề hệ nhóm máu, nhận biết tai biến xử tri tai biến truyền máu Nguyên nhân chủ quan ĐD nghĩ vấn đề Bác Sỹ - Một số ĐD chưa ý thức tầm quan trọng an toàn truyền máu - Do lượng người bệnh đông, việc tập huấn đào tạo nâng cao kiến thức an toàn truyền máu cịn ít, nên ĐD mắc sai sót điều khó tránh khỏi 17 CHƯƠNG 3: BÀN LUẬN 3.1 Thực trạng vấn đề 3.1.1 Thông tin chung đối tượng nghiên cứu Nghiên cứu tiến hành 43 điều dưỡng khoa Nội Tiêu hóa bệnh viện Đa khoa tỉnh Thái Bình quy trình truyền máu thực bệnh viện Tỷ lệ nữ giới nghiên cứu 97,1% cao nhiều tỷ lệ nam giới tham gia nghiên cứu (2,9%), đặc thù chung ngành điều dưỡng nói chung điều dưỡng bệnh viện Đa khoa tỉnh Thái Bình nói riêng Nhóm 45tuổi chiếm tỷ lệ thấp 7,0%; tỷ lệ thấp nhiều so với nghiên cứu Trịnh Xuân Quang cộng (2009) cho biết nhóm tuổi 40 có tỷ lệ 41% [6] Sự khác biệt lý giải khoa Nội Tiêu hóa khoa thành lập năm 2012 nên có nhiều cán trẻ Tỷ lệ điều dưỡng có trình độ trung cấp 20,9%, tỷ lệ điều dưỡng có trình độ cao đẳng đại học cao (72,1% 7,0%), điều dưỡng có trình độ trung cấp nghiên cứu Trịnh Xuân Quang cộng lên tới 97% [6] Sức khác biệt năm gần đây, bệnh viện thực theo định Bộ Y tế chuẩn hóa trình độ điều dưỡng sở y tế (từ năm 2025 khơng cịn điều dưỡng trung cấp bệnh viện) nghiên cứu chung tôi, tỷ lệ điều dưỡng trung cấp thấp nhiều so với tác giả Trịnh Xuân Quang Tỷ lệ điều dưỡng có thâm niên cơng tác năm chiếm tỷ lệ 39,5%; có 32,6% có thâm niên cơng tác từ 10 năm trở lên; kết khác với nghiên cứu Trịnh Xuân Quang có tỷ lệ thâm niên công tác năm 10 năm 28% 49,3% 3.1.2 Kiến thức an tồn truyền máu điềudưỡng Thơng tư 26/2013/TT-BYT hướng dẫn hoạt động truyền máu quy định nội dung liên quan đến đảm bảo an toàn truyền máu Trong nội dung chế phẩm máu, hệ nhóm quy tắc truyền máu phải đảm bảo tốt 100% yếu tố quan trọng an toàn truyền máu Trong nghiên cứu tỷ lệ kiến thức điều dưỡng nội dung sau: hệ nhóm máu quan trọng thực hành truyền máu 25,6% sơ đồ truyền máu tối thiểu 46,5% Trong nghiên cứu chúng tơi có nhiều nội dung điều dưỡng trả lời đạt tỷ lệ thấp yếu tố đạt 100% Kiến thức quy tắc truyền máu điều dưỡng nghiên cứu Trịnh Xuân Quang (2009) Phan Thị Kim Hoa (2014) có tỷ lệ 100% cao nghiên cứu chúng tơi Điều giải thích câu hỏi nghiên cứu tác giả dừng mức hỏi truyền máu nhóm hay khác nhóm 18 an tồn Cịn nội dung hỏi nghiên cứu yêu cầu Điều dưỡng phải hiểu biết sâu lý truyền nhóm, khác nhóm số lượng truyền tối đa sử dụng máu khác nhóm baonhiêu Kiến thức cách nhận biết tai biến xử trí điều dưỡng đảm bảo an tồn truyền máu có chệnh lệch lớn nội dung nội dung có tỷ lệ kiến thức cao đạt 90% việc làm Điều dưỡng xảy tai biến truyền máu (96,9%), thời điểm phát tai biến truyền nhầm nhóm máu (94,8%), đường truyền máu vào thể bệnh nhân tiêm truyền thuốc (93,7%) Kiến thức dung dịch sử dụng trường hợp xảy tai biến truyền máu, phải trì đường truyền tĩnh mạch 78,5% tai biến hay gặp truyền tiểu cầu/plassma có tỷ lệ kiến thức 60,7% Nội dung tai biến hay gặp truyền khối hồng cầu có tỷ lệ kiến thức thấp với 35,6% Theo nội dung thông tư 26/2013/TT-BYT, đòi hỏi ĐDV phải nắm rõ 100% nội dung để nhận biết xử trí tai biến khơng mong muốn xảy truyền máu 3.2 Giải pháp để giải quyết/ khắc phục vấn đề Thường xuyên tập huấn, kiểm tra kiến thức an toàn truyền máu - Thuận lợi: + Ban lãnh đạo Bệnh viện khoa phòng tạo điều kiện + Có hỗ trợ phịng đạo tuyến trình tập huấn + Đã thành lập Hội Đồng truyền máu Bệnh viện - Khó khăn: + Điều dưỡng tập trung tốt lớp phải tham gia học trước ca làm việc tham gia lớp học sau ca trực đêm trách nhiệm chăm sóc nhỏ + Hiện áp dụng hình thức đào tạo tập trung mà chưa triển khai hình thức đào tạo trực tuyến + Nguồn giảng viên hạn chế phải kiêm nhiệm nhiều công việc nên việc mời giảng cịn gặp nhiều khó khăn + Trang thiết bị, vật tư tiêu hao cịn thiếu: Máy chiếu có hội trường lớn viện mà chưa có khoa phòng + Hội đồng truyền máu thành lập hoạt động hạn chế 19 KẾT LUẬN Thực trạng công tác đảm bảo an toàn truyền máu Điều dưỡng Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thái Bình năm 2020 chưa thật tốt: - Điểm kiến thức trung bình Điều dưỡng an toàn truyền máu đạt 21/30 điểm - Trong tổng số 43 Điều dưỡng tham gia vào nghiên cứu có 60,5% Điều dưỡng có kiến thức an tồn truyền máu 39,5% Điều dưỡng có kiến thức không - Kiến thức Điều dưỡng việc cần làm truyền máu cho người bệnh với tốc độ nhanh khối lượng lớn chiếm tỷ lệ 58,1% - Nhận biết Điều dưỡng thời gian không phép truyền tiếp đơn vị máu có liên quan đến tai biến chiếm tỷ lệ 51.2% - Nhận biết Điều dưỡng dấu hiệu tai biến truyền máu sớm chiếm tỷ lệ 65.1 % Đề xuấtmột số giải pháp có tính khả thi nâng cao hiệu cơng tác đảm bảo an tồn truyền máu Điều dưỡng Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thái Bình: * Đối với Bệnhviện - Mở lớp đào tạo an toàn truyền máu giám sát chặt chẽ tham gia học viên suốt trìnhhọc - Tăng cường kiểm tra, giám sát khoa/phòng chức việc thực tuân thủ quy trình kỹ thuật an toàn truyền máu * Đối với Khoa - Bố trí nhân lực Điều dưỡng hợp lý, để vừa đảm bảo số nhân lực làm việc khoa, vừa đảm bảo số nhân lực cử đào tạo, tập huấn đầy đủ, giúp cho việc đào tạo đạt hiệu quảcao - Cập nhật tài liệu an toàn truyền máu đặt tài liệu nơi thích hợp dễ thấy, dễtìm, thuận lợi cho việc cập nhật kiến thức Điều dưỡng * Đối với Điều dưỡng - Tích cực tham gia khóa đào tạo, buổi báo cáo chuyên đề, cập nhật kiến thức, thực hành an toàn truyền máu cách đầyđủ 20 ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP * Đối với Bệnh viện • Xây dựng hồn thiện hệ thống tài liệu phát tay tài liệu bỏ túi để Điều dưỡng tham khảo lúc thấy cầnthiết • Mở lớp đào tạo an toàn truyền máu giám sát chặt chẽ tham gia học viên suốt trìnhhọc • Tăng cường kiểm tra, giám sát khoa/phòng chức việc thực tuân thủ quy trình kỹ thuật an tồn truyền máu • Tăng cường hoạt động Hội Đồng truyền máu • Lắp đặt máy chiếu cho khoa • Bổ sung đầy đủ nhân lực Điều dưỡng cho khoa • Bổ sung nguồn giảng viên hỗ trợ cho trình đào tạo * Đối với Khoa • Lãnh đạo khoa tăng cường kiểm tra, giám sát Điều dưỡng kiến thức an toàn truyền máu để nhắc nhở hỗ trợ kịpthời có tai biến xảy • Thực chế tài đủ sức răn đe Điều dưỡng để xảy sai sót đáng tiếc q trình truyền máu • Bố trí nhân lực Điều dưỡng hợp lý, để vừa đảm bảo số nhân lực làm việc khoa, vừa đảm bảo số nhân lực cử đào tạo, tập huấn đầy đủ, giúp cho việc đào tạo đạt hiệu quảcao • Cập nhật Tài liệu an toàn truyền máu đặt tài liệu nơi thích hợp dễ thấy, dễtìm thuận lợi cho việc cập nhật kiến thức Điều dưỡng • Tổ chức đào tạo trực tuyến phần mềm đào tạo… * Đối với Điều dưỡng • Tích cực tham gia khóa đào tạo, buổi báo cáo chuyên đề, cập nhật kiến thức an toàn truyền máu hình thức chỗ trực tuyến TÀI LIỆU THAM KHẢO TIẾNG VIỆT Bệnh viện Nhi trung ương (2016), "Quy trình kỹ thuật truyền máu", Quy trình kỹ thuật điều dưỡng Nhi khoa bản, Hà Nội, tr.89-94 Bộ Y tế (2014), Quy định giá tối đa chi phí phục vụ cho việc xác định giá đơn vị máu toàn phần, chế phẩm máu đạt tiêu chuẩn, Thông tư 33/2014/TT-BYT ngày 27 tháng 10 năm 2014 Bùi Văn Viên (2013), "Phản ứng bất lợi biến chứng truyền máu", Bài giảng Nhi khoa tập 2, NXB Y học, Hà Nội, tr.125-132 Đỗ Trung Phấn (2000), An toàn truyền máu, NXB khoa học kỹ thuật, Hà Nội, tr 46-92 Phan Thị Kim Thoa Hứa Hồng Tài 92014) Đề tài nghiên cứu “ Khảo sát kiến thức an toàn truyền máu Điều dưỡng Bệnh viện ĐKKV Định Quán năm 2014” Trịnh Xuân Quang cộng (2009), "Kiến thức thực hành an toàn truyền máu điều dưỡng bệnh viện đa khoa Tiền Giang năm 2009", Tạp chí Y học thực hành 14(4), tr.227-233 TIẾNG ANH Yosef Aslani, Shahram Etemadyfar Kobra Noryan (2004), "Nurses’ knowledge of blood transfusion in medical training centers of Shahrekord University of Medical Science in 2004", Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research 15(3), pg.141-144 Phụ lục: PHIẾU ĐIỀU TRA KIẾN THỨC VỀ AN TOÀN TRUYỀN MÁU Được đồng ý cho phép Ban Lãnh đạo bệnh viện, hôm tiến hành điều tra kiến thức kỹ thực hành truyền máu an toàn theo quy định Bộ Y tế cho điều dưỡng viên khoa hệ Nội – Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thái Bình Anh/chị vui lịng dành cho chúng tơi thời gian trả lời số câu hỏi Nếu có câu hỏi chưa rõ, anh /chị xin hỏi lại Mọi thông tin mà Anh/chị cung cấp phục vụ cho cơng tác nghiên cứu • • • • • THƠNG TIN CHUNG Giới tính: Tuổi: …………………………… Trình độ: Thâm niên: • TT I A1 A2 A3 • • • • Đơn vị: Mã số phiếu: Người điều tra: Ngày điều tra: • KIẾN THỨC VỀ AN TOÀN TRUYỀN MÁU Câu hỏi Câu trả lời Đáp án An toàn truyền máu An toàn truyền máu chủ yếu Nhân viên truyền máu nhằm bảo vệ Người cho máu Người nhận máu Tất Chỉ có Hệ nhóm máu quan trọng Hệ ABO thực hành truyền Hệ Rh(-) (+) máu lâm sàng Hệ M, N, P Ý Nhóm máu (A) có kháng Kháng nguyên bề mặt hồng cầu A, kháng nguyên – kháng thể tương thể huyết tương Anti A ứng là: Kháng nguyên bề mặt hồng cầu A, kháng thể huyết tương Anti B Khơng có kháng ngun bề mặt hồng cầu có kháng thể Anti A huyết tương A4 Nhóm máu (B) có kháng Kháng nguyên bề mặt hồng cầu B, kháng nguyên – kháng thể tương thể huyết tương Anti A ứng là: Kháng nguyên bề mặt hồng cầu B, kháng thể huyết tương Anti B Khơng có kháng ngun bề mặt hồng cầu có kháng thể huyết tương Anti B A5 A6 A7 A8 A9 A10 A11 Nhóm máu (AB) có kháng Kháng nguyên bề mặt hồng cầu A, kháng nguyên – kháng thể tương thể huyết tương Anti A ứng là: Kháng nguyên bề mặt hồng cầu A, kháng thể huyết tương Anti B Kháng nguyên bề mặt hồng cầu A B, khơng có kháng thể huyết tương Khơng có kháng ngun bề mặt hồng cầu, có kháng thể huyết tương Anti A Anti B Nhóm máu (O) có kháng Kháng nguyên bề mặt hồng cầu A, B; nguyên – kháng thể tương kháng thể huyết tương Anti A ứng Kháng nguyên bề mặt hồng cầu A, B kháng thể huyết tương Anti B Kháng nguyên bề mặt hồng cầu A B, kháng thể huyết tương Khơng có kháng nguyên bề mặt hồng cầu, có kháng thể Anti A, B huyết tương Người nhận có nhóm máu Nhóm A (O), nhận máu Nhóm B tồn phần người cho Nhóm AB thuộc nhóm máu nào? Nhóm O Người nhận có nhóm máu Nhóm A (AB), nhận Nhóm B khối hồng cầucủa người Nhóm AB cho thuộc nhóm máu nào? Nhóm O Cả nhóm Người nhận có nhóm máu Nhóm A O (A), nhận khối Nhóm B hồng cầu người cho Nhóm AB thuộc nhóm máu nào? Cả nhóm Người nhận có nhóm máu Nhóm A (O), nhận huyết Nhóm B tương người cho thuộc Nhóm AB nhóm máu nào? Nhóm O Cả nhóm Nguyên tắc truyền máu Hồng cầu người cho không bị ngưng kết với không để: huyết người nhận Hồng cầu người nhận không bị ngưng kết huyết người cho Huyết người cho không bị ngưng kết hồng cầu người nhận Huyết người nhận không bị ngưng kết hồng cầu người cho 4 5 Vẽ sơ đồ truyền máu A12 II A13 A14 A15 A16 III A17 A18 A19 Điều kiện bảo quản máu chế phẩm máu Thời gian lưu giữ tối đa túi Không 15 phút máu buồng bệnh trước Không 30 phút truyền máu cho người Không 45 phút bệnh là: Không Việc cần làm truyền Ủ ấm túi máu trước truyền 50 phút máu với tốc độ nhanh Ngâm túi máu vào cốc nước nóng để làm ấm khối lượng lớn: máu trước truyền Ủ ấm đoạn dây truyền chế phẩm máu với nhiệt độ không 37 độ C Không sử dụng đơn vị Thủng, hở, nứt, vỡ túi đựng, ống dây, vị trí máu chế phẩm có cắm dây truyền; dấu hiệu nào: Hiện tượng không phân lớp phân lớp bất thường thành phần máu để lắng ly tâm; Có màu sắc bất thường Cả đáp án Thời gian từ kết thúc Không 3h việc làm tan đông đến Không 4h kết thúc việc truyền máu Không 5h cho người bệnh là: Không 6h Tai biến truyền máu Tai biến truyền máu là: Là tất phản ứng có hại liên quan đến việc truyền máu xảy bệnh nhân sau truyền máu Là tất dấu hiệu xảy liên quan đến việc truyền máu xảy bệnh nhân sau truyền máu Là tất phản ứng có hại liên quan đến việc truyền máu xảy bệnh nhân truyền máu Các tai biến truyền máu Sai sót kỹ thuật do: Lấy nhầm bệnh phẩm Truyền nhầm cho người bệnh khác Tất Chỉ có ý ý Các tai biến truyền máu Tan máu cấp bất đồng nhóm máu hệ ABO gọi tai biến sớm Phản ứng sốt run lạnh không tan máu Nhiễm trùng Câu 4 4 A20 A21 A22 A23 A24 IV A25 A26 A27 A28 A29 Các tai biến truyền máu Sốc phản vệ gọi tai biến muộn: Quá tải tuần hoàn Tai biến ứ sắt Tất Tai biến sau không Gây tan máu cấp truyền máu gây nên: Phản ứng dị ứng Phản ứng sốt rét Nơn máu Các phản ứng xảy Ngứa, mề đay sau truyền máu Vàng da Sốt rét run, khó thở Cả đáp án Thời điểm Trong vòng 15 phút đầu phát tai biến truyền 1- đầu nhầm nhóm máu Cuối q trình truyền máu Khơng tiếp tục truyền đơn vị máu, chế phẩm máu có liên quan đến tai biến sau ngừng truyền quá: Chăm sóc, theo dõi truyền máu Yêu cầu theo dõi người Liên tục suốt trình truyền máu bệnh truyền máu là: 30 phút đầu truyền máu 15 Phút đầu truyền máu Theo dõi lần đơn vị máu Trong truyền máu, Sử dụng trực tiếp đường truyền máu bệnh nhân có định tiêm/ Thiết lập đường truyền khác truyền thuốc, anh chị đưa thuốc vào người bệnh cách nào? Xử trí điều Ngừng truyền máu, giữ nguyên trạng, mời dưỡng xảy phản ứng bác sỹ tan máu cấp tính truyền Ngừng truyền máu, rút đường truyền máu gây ra: Tìm bác sỹ báo để bác sỹ xử trí Điều sau khơng Dừng đường truyền máu điều dưỡng xử trí Tiêm bắp Adrenalin 1mg với tai biến truyền máu mức Đánh giá dấu hiệu sinh tồn bệnh nhân độ trung bình: Báo bác sỹ thực y lệnh Trong trường hợp xảy tai Glucose 5% biến truyến máu, phải NaCl 0.9% trì đường truyền tĩnh mạch, Ringerlactat anh/chị sử dụng dung dịch gì? 4 2 A30 Sau truyền máu, điều Loại chế phẩm, thể tích máu, nhóm máu, mã số dưỡng cần ghi hồ sơ bệnh túi máu, tốc độ truyền án nội dung gì? Thời gian bắt đầu truyền máu túi máu Phản ứng phụ có Cả đáp án ... thức an tồn truyền máu điều dưỡng khoa Nội Tiêu hóa Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thái Bình năm 2020 2.Đề xuất số giải pháp nâng cao hiệu an toàn truyền máu điều dưỡng khoa Nội Tiêu hóa Bệnh viện Đa khoa. .. sát kiến thức an toàn truyền máu Điều dưỡng Bệnh viện ĐKKV Định Quán năm 2014” Trịnh Xuân Quang cộng (2009), "Kiến thức thực hành an toàn truyền máu điều dưỡng bệnh viện đa khoa Tiền Giang năm. .. Chương 2: LIÊN HỆ VỚI THỰC TẾ 2.1 Thông tin chung Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thái Bình Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thái Bình thành lập năm 1903, năm qua Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thái Bình vượt qua nhiều khó