BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐIỀU DƯỠNG NAM ĐỊNH - - NGÔ HÀ LIÊN THỰC TRẠNG CHĂM SÓC SẢN PHỤ SAU SINH THƯỜNG TẠI KHOA SẢN THƯỜNG A3 BỆNH VIỆN PHỤ SẢN HÀ NỘI NĂM 2019 BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP NAM ĐỊNH – 2020 BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐIỀU DƯỠNG NAM ĐỊNH - - NGÔ HÀ LIÊN THỰC TRẠNG CHĂM SÓC SẢN PHỤ SAU SINH THƯỜNG TẠI KHOA SẢN THƯỜNG A3 BỆNH VIỆN PHỤ SẢN HÀ NỘI NĂM 2019 BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP Chuyên ngành: Điều dưỡng Sản phụ khoa GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN: ThS BS NGUYỄN CƠNG TRÌNH NAM ĐỊNH - 2020 i LỜI CẢM ƠN Em xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, phòng đào tạo sau đại học, thầy giáo, cô giáo trường Đại học Điều dưỡng Nam Định, đặc biệt thầy giáo, cô giáo môn Sản cô môn tạo điều kiện, giúp đỡ, hướng dẫn em suốt trình học tập trường Trước hết với lịng biết ơn sâu sắc, em chân chân thành gửi đến ThS BSCKII Nguyễn Cơng Trình - người thầy tận tình dạy dỗ, hướng dẫn em suốt trình học tập trường từ học sau đại học đặc biệt hoàn thành chuyên đề tốt nghiệp CKI Em xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc bệnh viện Phụ Sản Hà Nội tạo điều kiện tốt cho em trình thực tế tốt nghiệp làm chuyên đề tốt nghiệp Trong trình làm chuyên đề tốt nghiệp với kinh nghiệm thực tế lý luận cịn hạn chế nên khơng tránh khỏi sai sót, em mong nhận ý kiến đóng góp, góp ý thầy hội đồng để em có thêm kiến thức, thêm kinh nghiệm hồn thiện chun đề mình, góp phần nhỏ bé vào cơng tác chăm sóc sức khỏe nhân dân nói chung chăm sóc sức khỏe sinh sản nói riêng Cuối em xin kính chúc thầy giáo, cô giáo thật nhiều sức khỏe, hạnh phúc, thành công nghiệp trồng người Một lần em xin chân thành cảm ơn! Học viên Ngô Hà Liên ii LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan báo cáo chuyên đề Nội dung báo cáo hoàn toàn trung thực, khách quan Báo cáo thân thực giúp đỡ Giáo viên hướng dẫn Nếu có điều sai trái tơi xin hồn tồn chịu trách nhiệm Người làm báo cáo Ngô Hà Liên iii MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN i LỜI CAM ĐOAN ii MỤC LỤC iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT vi DANH MỤC BẢNG .vii DANH MỤC HÌNH .viii ĐẶT VẤN ĐỀ Chương CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 1.1 Cơ sở lý luận 1.1.1 Khái niệm: 1.1.2 Sinh lý chuyển dạ: 1.1.3 Cơ chế đẻ thường: 1.1.4 Các tai biến hay gặp chuyển sau đẻ 1.1.4.1 Chảy máu do: 1.1.4.2 Bất thường bong rau sổ rau 1.1.4.3 Rối loạn đông máu 1.1.4.4 Lộn tử cung 1.2 Cơ sở thực tiễn 10 1.2.1 Chăm sóc sản phụ sau đẻ thường 10 1.2.1.1 Tiêm bắp oxytocin 10 1.2.1.2 Kéo dây rốn có kiểm soát 11 1.2.1.3 Xoa đáy tử cung 12 1.2.1.4 Kẹp cắt dây rốn muộn 12 1.2.1.5 Tiếp xúc da kề da 13 1.2.1.6 Cho trẻ bú sớm 13 1.2.2 Quy trình chăm sóc thiết yếu bà mẹ trẻ sơ sinh sau đẻ tế) 14 1.2.3 Tình hình nghiên cứu ngồi nước Nước Ngoài: 18 Chương THỰC TRẠNG CHĂM SÓC SẢN PHỤ SAU SINH THƯỜNG TẠI KHOA SAU ĐẺ THƯỜNG A3 23 2.1 Thực trạng sở vật chất, cấu tổ chức, điều trị khoa 23 iv 2.1.1.1 Chăm sóc sản phụ sau đẻ 27 2.1.1.2 Chăm sóc sản phụ sau đẻ khoa sau đẻ thường A3 27 2.1.1.3 Chăm sóc sản phụ sơ sinh sau đẻ - sau mổ (6 - 24 - sau 24 giờ) 29 2.1.1.4 Thông tiểu nữ 29 2.1.1.5 Làm thuốc âm đạo (tại giường) 30 2.1.1.6 Tiêm bắp 31 2.1.1.7 Tiêm Tĩnh mạch 31 2.1.1.8 Truyền dịch Tĩnh mạch 32 2.1.1.9 Chiếu tia plasma 32 2.1.1.10 Thay băng vết mổ (có dùng tăm bông) 33 2.1.1.11 Chăm sóc cho bú 33 2.1.1.12 Chế độ vệ sinh 33 2.1.1.13 Giáo dục sức khỏe, tư vấn sau sinh 34 2.1.1.14 Chế độ luyện tập sau sinh 34 2.2 Các ưu điểm, hạn chế 34 2.2.1 Ưu điểm 34 2.2.2 Hạn chế 34 2.3 Nguyên nhân 35 Chương BÀN LUẬN 36 3.1 Một số đặc điểm chung đối tượng báo cáo 36 3.1.1 Trình độ 36 3.1.2 Môi trường sống 36 3.1.3 Kinh tế gia đình đối tượng báo cáo 36 3.1.4 Kiến thức chăm sóc sức khỏe sau sinh đối tượng 36 3.1.5 Đặc điểm chăm sóc sau đẻ khoa A3 36 3.2 Một số định, nghiên cứu 37 3.2.1 Quyết định 2718/QĐ-BYT việc phê duyệt kế hoạch hành động quốc gia chăm sóc sức khỏe sinh sản, tập trung vào làm mẹ an tồn chăm sóc sơ sinh giai đoạn 2011-2015 37 3.2.2 Báo cáo phân tích tình hình trẻ em Việt Nam 2016 38 3.3 Các ưu điểm, hạn chế chăm sóc sản phụ sau sinh khoa A3 39 v 3.3.1 Ưu điểm 39 3.3.2 Hạn chế 39 GIẢI PHÁP 40 KẾT LUẬN 41 TÀI LIỆU THAM KHẢO vi DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BYT Bộ Y tế CBYT Cán y tế DVCSCKSS Dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản FIGO Liên đoàn Sản phụ khoa Quốc tế (International Federation of Gynaecologists and Obstetricians) HC Hành HDQG Hướng dẫn Quốc gia HS Hộ sinh ICM Liên đoàn Hộ sinh Quốc tế (International Confederation of Midwives) NĐĐCKN Người đỡ đẻ có kỹ SKSS Sức khỏe sinh sản SP Sản phụ UI Đơn vị WHO Tổ chức Y tế giới (The World Health Organization) XTTCGĐ3 Xử trí tích cực giai đoạn vii DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1 Hoạt động chuyên môn theo chức năng, nhiệm vụ 27 viii DANH MỤC HÌNH Hình 1.1 Đường kính ngơi trùng vào mặt phẳng eo (thì “lọt”) Hình 1.2 Ngơi di chuyển tử mặt phẳng eo đến mặt phẳng eo (thì “xuống”) Hình 1.3 Đầu thai nhi cúi chuyển Hình 1.4 Tiêm 10 UI Oxytocin vào bắp đùi 11 Hình 1.5 Kéo dây rốn có kiểm sốt 11 Hình 1.6 Xoa đáy tử cung sau sổ rau 12 Hình 1.7 Kẹp cắt dây rốn muộn 13 Hình 1.8 Quy trình chăm sóc thiết yếu 14 Hình 2.1 Bệnh viện Phụ sản Hà Nội 24 Hình 2.2 Khoa Sau đẻ thường A3 25 Hình 2.3 Hộ sinh tư vấn NCBSM cho sản phụ 28 29 2.1.1.3 Chăm sóc sản phụ sơ sinh sau đẻ - sau mổ (6 - 24 - sau 24 giờ) Các bước tiến hành: - HS/ĐD rửa tay sát khuẩn tay nhanh Khám mẹ: - Toàn trạng: màu da, niêm mạc, đo mạch, T0, HA - Sát khuẩn tay nhanh, găng - Khám vú, nắn bụng đánh giá co hồi tử cung, kiểm tra cầu bàng quang - Kiểm tra băng vệ sinh: đánh giá mức độ thấm máu băng vệ sinh, màu sắc, mùi Đánh giá vết khâu TSM (nếu có) - Nếu sản phụ mổ đánh giá vết mổ: chảy máu, sưng nề, trung tiện chưa? - Làm vệ sinh âm hộ, TSM theo quy trình làm thuốc giường - Giúp sản phụ thay váy áo trở tư thoải mái, thông báo cho sản phụ kết khám - Thu dọn dụng cụ, tháo găng, rửa tay Khám con: - Kiểm tra số mẹ, số con, giới tính có trùng với số ghi BA không? - Quan sát, đánh giá toàn trạng trẻ: Màu sắc da, niêm mạc, nhip thở, nhiệt độ, phản xạ, bú mẹ, ngủ li bì hay khó đánh thức, tiểu thải phân xu, dị tật - Kiểm tra BA trẻ tiêm VacxinVGB, VTM K, kháng sinh (nếu có) Tư vấn: - Tư vấn dấu hiệu nguy hiểm sau đẻ: đau đầu hoa mắt chóng mặt, sốt , máu nhiều, đau tức vết khâu, cảm giác mót rặn - Chế độ nghỉ ngơi, vệ sinh, dinh dưỡng, vận động - Hướng dẫn sản phụ cho bú sữa mẹ cách - Theo dõi dấu hiệu nguy hiểm cho con: da tím, li bì - hạ thân nhiệt… - Ghi nhận xét vào phiếu chăm sóc người bệnh theo quy định 2.1.1.4 Thông tiểu nữ Các bước tiến hành: - Sát khuẩn tay nhanh, 02 đôi găng - Đặt NB nằm ngửa, trải nilon mông, đặt bơ mơng NB Tháo găng ngồi 30 - Dùng panh kẹp cầu sát khuẩn:  Bông thứ từ lỗ niệu đạo hướng xuống phía âm đạo  Bông sát khuẩn từ môi bé đến môi lớn  Bông lặp lại bên đối diện kết thúc hậu môn - Tháo găng, sát khuẩn tay nhanh, găng vô khuẩn - Trải săng có lỗ - Một tay cầm ống sonde theo kiểu cầm quản bút, nhúng đầu sonde vào dầu Paraphin khoảng – cm - Tay dùng ngón tay bộc lộ niệu đạo, đưa sonde nhẹ nhàng vào lỗ niệu đạo khoảng – cm, hướng đuôi sonde vào bô (nếu làm xét nghiệm lấy nước tiểu dòng) - Động viên NB làm thủ thuật, đợi cho nước tiểu chảy hết, nhẹ nhàng rút sonde, sát khuẩn lại lỗ niệu đạo - Giúp NB tư thoải mái, thu dọn dụng cụ, tháo găng, rửa tay Ghi phiếu chăm sóc 2.1.1.5 Làm thuốc âm đạo (tại giường) Các bước tiến hành: - Đi 02 găng sạch.Trải nilon mông sản phụ (phụ khoa không áp dụng) - Giúp sản phụ kéo váy qua mông - Kiểm tra tử cung, sản dịch - Quan sát đánh giá sản dịch, vết khâu TSM (nếu có) - Đặt bơ dẹt - Tháo găng ngồi, vệ sinh âm hộ: - Kẹp cầu dội nước rửa bên một, cuối hậu mơn, sau lau khô âm hộ, tầng sinh môn - Dùng cầu thấm dung dịch bethadin sát khuẩn phận sinh dục - Lấy bô dẹt, lau khô vùng mông cho sản phụ Giúp sản phụ đóng băng vệ sinh, mặc đồ lót, thay váy áo Lấy săng, nilon Hỗ trợ sản phụ tư thoải mái, dặn dò theo dõi bất thường - Thu dọn dụng cụ, tháo găng, rửa tay Ghi phiếu chăm sóc 31 2.1.1.6 Tiêm bắp Các bước tiến hành: - Thực đúng, công khai thuốc - Sát khuẩn tay nhanh lần - Kiểm tra lại thuốc, sát khuẩn ống thuốc, nắp lọ thuốc, dùng khô gạc bẻ ống thuốc - Chọn bơm tiêm thích hợp (kiểm tra hạn), xé vỏ bao, thay kim lấy thuốc - Pha thuốc hút thuốc vào bơm tiêm Thay kim tiêm, đuổi khí, đặt vào khay vơ khuẩn - Bộc lộ vùng tiêm, xác định vị trí tiêm Sát khuẩn vùng tiêm 02 lần ĐK - 10cm, để khô tự nhiên - Sát khuẩn tay nhanh lần - Một tay căng da, tay cầm bơm tiêm đâm kim nhanh góc 60 – 900 so với mặt da vị trí xác định - Rút nhẹ nịng bơm tiêm kiểm tra xem có máu vào theo khơng, thấy khơng có máu tiến hành bơm thuốc từ từ theo dõi sắc mặt NB - Hết thuốc giữ kim giây, căng da, rút kim nhanh Bỏ bơm kim tiêm vào hộp đựng vật sắt nhọn, đặt khô vô khuẩn lên nơi tiêm - Giúp NB tư thoải mái, dặn dò điều cần biết, thu dọn dụng cụ, rửa tay Đánh dấu sổ thuốc, ghi phiếu công khai, ghi phiếu theo dõi chăm sóc 2.1.1.7 Tiêm Tĩnh mạch Các bước tiến hành: - Thực Công khai thuốc - Sát khuẩn tay nhanh lần - Kiểm tra lại thuốc, sát khuẩn ống thuốc, nắp lọ thuốc, dùng khô gạc bẻ ống thuốc - Chọn bơm tiêm thích hợp, thay kim lấy thuốc, pha thuốc lấy thuốc vào bơm tiêm, thay kim tiêm, đuổi khí đặt vào khay vô khuẩn - Bộc lộ vùng tiêm, xác định vị trí tiêm, đặt gối kê tay, buộc dây garo vị trí tiêm 10- 15cm - Sát khuẩn vị trí tiêm lần ĐK -10 cm, mang găng (nếu cần), chờ cồn khô - Sát khuẩn tay nhanh lần 32 - Cầm bơm tiêm để ngửa mũi vát, căng da, đâm kim chếch 300 đưa kim luồn vào tĩnh mạch, kiểm tra có máu trào vào bơm tiêm, tháo dây garo - Bơm thuốc từ từ, theo dõi vị trí tiêm quan sát sắc mặt người bệnh - Hết thuốc, căng da, rút kim nhanh, bỏ bơm kim tiêm vào hộp đựng vật sắc nhọn, đặt khô vô khuẩn lên nơi tiêm - Tư vấn dặn dò người bệnh, thu dọn dụng cụ, tháo găng (nếu có) - Rửa tay ghi phiếu cơng khai thuốc, phiếu chăm sóc 2.1.1.8 Truyền dịch Tĩnh mạch Các bước tiến hành: - Thực Công khai thuốc - Sát khuẩn tay nhanh lần - Chuẩn bị vào khay vô khuẩn: dây truyền, miếng dán, găng tay (nếu cần), bơm tiêm có pha thuốc Kiểm tra dịch đặt vào quang treo Bật nút chai, sát khuẩn nút, pha thuốc (nếu có) - Khóa thơng khí, cắm dây truyền vào chai dịch, mở khóa đuổi khí - Sát khuẩn vùng truyền lần, đường kính -10 cm (chờ khơ tự nhiên) - Sát khuẩn tay nhanh, găng vô khuẩn (nếu cần) - Căng da, cầm kim ngửa mũi vát chếch 300 đưa kim vào tĩnh mạch, thấy máu trào ra, tháo dây garo Mở khóa cho dịch chảy điều chỉnh số giọt theo y lệnh, cố định kim dây truyền Theo dõi sắc mặt NB - Giúp NB tư thoải mái, dặn dò NB điều cần thiết phát tai biến truyền báo lại NV y tế - Thu dọn dụng cụ, tháo găng (nếu có), rửa tay - Ghi truyền, phiếu chăm sóc 2.1.1.9 Chiếu tia plasma Các bước tiến hành: - Nhân viên y tế tư sản phụ: Tư thế, trang phục - Bộc lộ vết thương: thực kỹ thuật thay băng thông thường - Trải săng vô khuẩn - Kiểm tra máy, lau đầu chiếu - Sát khuẩn tay, găng - Tốc độ 5mm/s 33 - Giữ 10s/điểm tổn thương, lau đầu chiếu - Tháo găng, sát khuẩn tay lần - Dán băng, đưa NB tư thoải mái - Thu dọn dụng cụ, rửa tay, ký xác nhận 2.1.1.10 Thay băng vết mổ (có dùng tăm bơng) Các bước tiến hành: - Sát khuẩn tay nhanh lần - Chuẩn bị vào khay vô khuẩn: gạc, tăm bông, kéo, Urgo - Nhúng sẵn tăm vào cốc đựng NaCl 0,9% - Đi găng vô khuẩn - Làm ẩm băng nhẹ nhàng bóc băng (nếu có dính lơng dùng kéo cắt) - Nhận định vết mổ thông báo cho NB - Tháo băng, găng bỏ vào túi rác y tế, - Sát khuẩn tay nhanh lần - Dùng tăm tẩm dung dịch NaCl 0,9% vệ sinh vết mổ - Dùng tăm khác lau khô vết mổ - Sát khuẩn vết mổ Bethadin - Băng kín vết mổ - Thu dọn dụng cụ, rửa tay - Ghi phiếu chăm sóc • Dinh dưỡng cho sản phụ sau sinh thường - 100% sản phụ tư vấn, hướng dẫn chế độ ăn sau sinh - Một số bệnh nhân chưa thực theo hướng dẫn, cịn kiêng khem … 2.1.1.11 Chăm sóc cho bú - 100% sản phụ hướng dẫn, hỗ trợ cách cho bú (càng sớm tốt) - 85% bà mẹ thực cho bú cách sau sinh 2.1.1.12 Chế độ vệ sinh - 100% sản phụ hướng dẫn chế độ vệ sinh cách - 100% Sản phụ làm thuốc ngày lần: sáng, chiều - 100% Sản phụ chăm sóc vùng vết khâu tầng sinh mơn, vệ sinh phận sinh dục 34 2.1.1.13 Giáo dục sức khỏe, tư vấn sau sinh - 100% sản phụ tư vấn, hướng dẫn dấu hiệu bình thường sau sinh cách phát dấu hiệu bất thường - 100% Sản phụ gia đình sản phụ tư vấn, hướng dẫn chăm sóc trẻ: - 100% Sản phụ tư vấn dinh dưỡng cho sản phụ sau sinh - 100% sản phụ tư vấn nuôi sữa mẹ - 100% sản phụ hướng dẫn cách chăm sóc rốn - 100% sản phụ tư vấn cách chăm sóc da cho bé - 100% trẻ sơ sinh tắm kỹ thuật sản phụ, gia đình sản phụ hướng dẫn cách tắm cho trẻ 2.1.1.14 Chế độ luyện tập sau sinh - Sau đầu sau sinh, sản phụ ngồi dậy, lại nhẹ nhàng phòng - Vận động sớm giúp tử cung co hồi tốt, phòng chống băng huyết sau sinh - Vận động ngắn giúp thể phục hồi nhanh hơn, giảm nguy mắc biến chứng, viêm tắc tĩnh mạch… - Điều dưỡng hướng dẫn sản phụ chế độ vận động phù hợp với tình trạng sức khỏe thể trạng sản phụ 2.2 Các ưu điểm, hạn chế 2.2.1 Ưu điểm - Điều dưỡng thực đầy đủ quy trình chăm sóc theo quy định - Bác sỹ điều dưỡng phối hợp tốt trình điều trị chăm sóc người bệnh - Người bệnh chăm sóc quy trình - Người bệnh hướng dẫn chế độ tập luyện hợp lý theo thời gian tình trạng sức người bệnh - Trang thiết bị sở hạ tầng bệnh viện đầy đủ, đảm bảo cho q trình chăm sóc sản phụ 2.2.2 Hạn chế - Điều dưỡng, Hộ sinh cịn chưa coi trọng việc chăm sóc sản phụ, dành thời gian chăm sóc tư vấn cho người bệnh, tư vấn cho người bệnh chưa cụ thể, sản phụ khó làm theo hướng dẫn 35 - Kỹ tư vấn giáo dục sức khỏe Hộ Sinh/ Điều dưỡng tốt khối lượng công việc nhiều nên làm chưa đầy đủ - Ghi chép hồ sơ đôi lúc chưa cập nhật kịp thời quên - Khoa phòng chật hẹp, bệnh nhân tải nên bệnh nhân phải nằm giường bạt - Số lượng phịng vệ sinh nên chưa đạt tối đa hài lòng người bệnh 2.3 Nguyên nhân - Nguyên nhân khối lượng công việc nhiều - Hộ sinh/ Điều dưỡng cịn chưa chun tâm vào cơng việc - Hộ sinh/ Điều dưỡng cần cập nhật kiến thức kỹ tư vấn - Sản phụ gia đình sản phụ yêu cầu cao 36 Chương BÀN LUẬN 3.1 Một số đặc điểm chung đối tượng báo cáo 3.1.1 Trình độ Đối tượng báo cáo có trình độ học vấn đa dạng, nhóm ngành nghề khác 3.1.2 Môi trường sống Phần lớn đối tượng nghiên cứu sống với gia đình Vì đối tượng nghiên cứu dễ dàng nhận quan tâm, giúp đỡ, chịu ảnh hưởng nhiều từ phía bố mẹ chồng, bố mẹ đẻ 3.1.3 Kinh tế gia đình đối tượng báo cáo Hoàn cảnh kinh tế đối tượng thuộc loại giàu chiếm 15,7%, trung bình chiếm 58,8% nghèo chiếm 25,5% Yếu tố có ý nghĩa thống kê có mối liên quan đến kiến thức tự chăm sóc sau sinh giúp đỡ từ gia đình đối tượng nghiên cứu Kinh tế gia đình tác động phần đến hiểu biết cách chăm sóc bà mẹ trẻ sơ sinh sau đẻ 3.1.4 Kiến thức chăm sóc sức khỏe sau sinh đối tượng - Kiến thức ni sữa mẹ, trì nguồn sữa - Kiến thức thay đổi thể sau sinh bà mẹ - Kiến thức bệnh cách phân biệt vấn đề thường gặp trẻ sơ sinh trẻ nhỏ - Kiến thức cách chăm sóc trẻ nhỏ - Kiến thức kế hoạch hóa gí đình sau sinh, quan hệ tình dục sau sinh - Kiến thức cách tự chăm sóc thân sau sinh: chăm sóc vú, chăm sóc tầng sinh môn, … - Kiến thức thể dục sau sinh 3.1.5 Đặc điểm chăm sóc sau đẻ khoa A3 Chăm sóc sản phụ sau sinh thường gồm chăm sóc sau đẻ, 24 đầu sau đẻ ngày sau đẻ * Chăm sóc sản phụ sau đẻ thường Trong giai đoạn chuyển dạ, người HS có nhiệm vụ tiếp nhận, thăm khám tư vấn cho SP gia đình, thơng báo tai biến xảy chuyển dạ, 37 đồng thời họ người trực tiếp đỡ đẻ xử trí bước chuyển đẻ thường, bác sĩ cần can thiệp thấy có vấn đề bất thường xảy [9] Để bảo đảm ca đẻ chăm sóc an tồn, tất CBYT trực tiếp chăm sóc, có HS phải có kỹ HS [5] Theo WHO khuyến nghị, HS cần coi đối tượng hành nghề y tế phù hợp chăm sóc thiết yếu bà mẹ trẻ sơ sinh thời kỳ chuyển sau đẻ không phát thấy yếu tố nguy [5] * Các nội dung chăm sóc sản phụ sau đẻ Chảy máu sau đẻ nguyên nhân hàng đầu gây tử vong mẹ, đặc biệt nước phát triển Mặc dù tiên lượng trước nguy chảy máu có tới 90% trường hợp xảy sản phụ khơng có yếu tố nguy Để phòng ngừa chảy máu sau đẻ, Hiệp hội nữ hộ sinh quốc tế (ICM) Hiệp hội Sản phụ khoa quốc tế (FIGO) khuyến cáo xử trí tích cực giai đoạn ba chuyển bao gồm ba can thiệp chính: tiêm bắp oxytocin sau sổ thai, kéo dây rốn có kiểm sốt xoa đáy tử cung 15 phút/lần hai đầu sau đẻ 3.2 Một số định, nghiên cứu 3.2.1 Quyết định 2718/QĐ-BYT việc phê duyệt kế hoạch hành động quốc gia chăm sóc sức khỏe sinh sản, tập trung vào làm mẹ an tồn chăm sóc sơ sinh giai đoạn 2011-2015 Mục tiêu cụ thể 1: Tăng cường tiếp cận dịch vụ có chất lượng chăm sóc sức khỏe bà mẹ trước, sau sinh, ưu tiên vùng khó khăn/đặc biệt khó khăn nhằm thu hẹp chênh lệch vùng miền + Giảm tỷ số tử vong mẹ xuống 58,3/100.000 sơ sinh sống, khu vực đồng giảm xuống 30/100.000 sơ sinh sống khu vực miền núi giảm xuống 85/100.000 sơ sinh sống + Tỷ lệ phụ nữ quản lý thai nghén đạt 95%, khu vực đồng đạt 99% khu vực miền núi đạt 90% + Tỷ lệ phụ nữ đẻ khám thai lần thai kỳ đạt 87%, khu vực đồng đạt 95% khu vực miền núi đạt 70% + Tỷ lệ phụ nữ đẻ nhân viên y tế qua đào tạo đỡ đạt 98%, khu vực đồng đạt 99% khu vực miền núi đạt 85% 38 + Tăng tỷ lệ phụ nữ đẻ người đỡ đẻ có kỹ hỗ trợ lên 30% so với năm 2010 + Tỷ lệ bà mẹ trẻ sơ sinh chăm sóc tuần đầu sau đẻ đạt 85%, khu vực đồng đạt 95% khu vực miền núi đạt 65% + Tỷ số phá thai giảm xuống 25/100 sơ sinh sống - Mục tiêu cụ thể 2: Tăng cường tiếp cận dịch vụ có chất lượng chăm sóc sơ sinh, ưu tiên vùng khó khăn/đặc biệt khó khăn nhằm thu hẹp chênh lệch vùng miền + Giảm tỷ suất tử vong sơ sinh xuống cịn 10%o, khu vực đồng giảm xuống 7%o khu vực miền núi giảm xuống 13%o + Giảm tỷ suất tử vong trẻ em tuổi xuống cịn 14%o, khu vực đồng giảm xuống 10%o khu vực miền núi giảm xuống 20%o + Giảm tỷ lệ trẻ sơ sinh 2500g xuống 10% + Tăng tỷ lệ trẻ sơ sinh bổ sung vitamin K1 sau đẻ lên 85%, khu vực đồng đạt 93% khu vực miền núi đạt 80% + Tăng tỷ lệ trẻ bú mẹ đầu sau đẻ đạt 75%, khu vực miền núi đạt 60% + Tăng tỷ lệ trẻ sơ sinh tiêm phòng viêm gan B 24 đầu sau đẻ đạt 70% 3.2.2 Báo cáo phân tích tình hình trẻ em Việt Nam 2016 Với mục tiêu cụ thể: - Nâng cao hiểu biết nhà hoạch định sách, đối tác phát triển quan, tổ chức liên quan (các bên có trách nhiệm thực quyền trẻ em) tình hình thực quyền trẻ em Việt Nam điểm hạn chế bất bình đẳng Đây sở để đưa khuyến nghị, đặc biệt lĩnh vực liên quan đến công tác lập kế hoạch, phân bổ ngân sách, triển khai thực hiện, giám sát đánh giá kế hoạch/chiến lược phát triển kinh tế - xã hội cấp quốc gia cấp tỉnh; - Phát khoảng trống lực cấp trung ương địa phương ảnh hưởng đến việc thực quyền sống còn, phát triển, bảo vệ, tham gia trẻ em, đặc biệt nhóm có hồn cảnh khó khăn dễ tổn thương cần biện pháp đồng từ bên có nghĩa vụ bên liên quan khác; 39 - Đưa khuyến nghị thực tế biện pháp cải thiện hiệu tình hình trẻ em Việt Nam 3.3 Các ưu điểm, hạn chế chăm sóc sản phụ sau sinh khoa A3 3.3.1 Ưu điểm - Điều dưỡng thực đầy đủ quy trình chăm sóc theo quy định - Bác sỹ điều dưỡng phối hợp tốt trình điều trị chăm sóc người bệnh - Người bệnh chăm sóc quy trình - Người bệnh hướng dẫn chế độ tập luyện hợp lý theo thời gian tình trạng sức người bệnh - Trang thiết bị sở hạ tầng bệnh viện đầy đủ, đảm bảo cho q trình chăm sóc sản phụ 3.3.2 Hạn chế - Điều dưỡng, Hộ sinh cịn chưa coi trọng việc chăm sóc sản phụ, dành thời gian chăm sóc tư vấn cho người bệnh, tư vấn cho người bệnh chưa cụ thể, sản phụ khó làm theo hướng dẫn - Kỹ tư vấn giáo dục sức khỏe Hộ Sinh/ Điều dưỡng tốt khối lượng công việc nhiều nên làm chưa đầy đủ - Ghi chép hồ sơ đôi lúc chưa cập nhật kịp thời quên - Khoa phòng chật hẹp, bệnh nhân tải nên bệnh nhân phải nằm giường bạt - Số lượng phịng vệ sinh nên chưa đạt tối đa hài lòng người bệnh 40 GIẢI PHÁP Tăng cường chương tình đào tạo chuyên sâu chăm sóc sau sinh Xây dựng quy trình chăm sóc chuẩn, phù hợp Nâng cao lực tư vấn sức khỏe cho điều dưỡng Xây dựng sở vật chất, phối hợp với khoa dinh dưỡng cung cấp chế độ dinh dưỡng phù hợp cho sản phụ sau đẻ Tăng cường sở vật chất, trang thiết bị, buồng bệnh… để phục vụ cho nhu cầu chăm sóc lớn sản phụ, tránh tượng cung không đủ cầu sở vật chất Tăng cường công tác giám sát, kiểm tra Bệnh viện kiểm tra, giám sát, đánh giá việc thực đầy đủ nội dung quy trình chăm sóc sản phụ sau sinh tiêu chuẩn đánh giá điều dưỡng, nữ hộ sinh Tăng cường thêm nguồn lực y tế để giảm bớt khối lượng công việc, áp lực công việc cho cán điều dưỡng, hộ sinh Tạo điều kiện thuận lợi cho điều dưỡng, hộ sinh tập huấn, học tập nâng cao trình độ chun mơn nghiên cứu khoa học 10 Lấy ý kiến phản hồi từ sản phụ gia đình phiếu đánh giá hài lịng, hịm thư góp ý đưa vào tiêu chí đánh giá chất lượng chăm sóc người bệnh 11 Áp dụng đầy đủ quy trình chăm sóc thiết yếu cho bà mẹ trẻ sơ sinh sau đẻ 12 Người điều dưỡng, hộ sinh cần nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, nâng cao kỹ chăm sóc sản phụ 13 Điều dưỡng, hộ sinh phải áp dụng kiến thức chăm sóc thai phụ dựa vào chứng 14 Tăng cường mối quan hệ với đồng nghiệp, học hỏi kiến thức chuyên sâu phối hợp tốt với đồng nghiệp khoa phòng bệnh viện đạt hiệu chăm sóc tốt 15 Sản phụ tham gia với điều dưỡng, hộ sinh lập kế hoạch chăm sóc thực kế hoạch chăm sóc đạt hiệu cao 16 Do tượng tải, bệnh nhân thường phải nằm giường bạt, đề xuất thay giường bạt giường gấp có đệm 17 Cải tạo phịng làm thuốc cũ thành phòng vệ sinh 18 Sửa chữa phòng bệnh cũ 41 KẾT LUẬN Chất lượng dịch vụ chăm sóc sản phụ nói chung sản phụ sau sinh khoa sau đẻ thường A3 đảm bảo Sản phụ sau sinh chăm sóc theo quy trình mà khoa, bệnh viện Bộ y tế quy định Sản phụ tư vấn chế độ vệ sinh, dinh dưỡng, chế độ vận động, chăm sóc thân, tự phát dấu hiệu bất thường cách nuôi sữa mẹ Cũng với kết đạt cịn vấn đề chăm sóc cần cải thiện, vấn đề Khoa phòng chật hẹp, bệnh nhân tải nên cịn bệnh nhân phải nằm giường bạt, chưa đáp ứng diện tích tối thiểu cho bệnh nhân theo tiêu chuẩn quốc tế, khó khăn việc đưa xe tiêm/ truyền/ thay băng, … tới gần sát giường bệnh, xe vào phòng dễ phát tiếng động gây ảnh hưởng bệnh nhân khác Số lượng phịng vệ sinh nên chưa đạt tối đa hài lòng người bệnh Cần tăng cường sở vật chất người để cung cấp chất lượng dịch vụ tốt cho sản phụ sau sinh thường nói riêng sau sinh nói chung TÀI LIỆU THAM KHẢO Tiếng Việt Bệnh viện Phụ Sản Hải Dương (2012), "Báo cáo tổng kết công tác năm 2012, phương hướng nhiệm vụ năm 2013" Bộ Y tế (2001), Quyết định Bộ trưởng Bộ Y tế vê việc ban hành qui định nhiệm vụ kỹ thuật lĩnh vực chăm sóc sức khoẻ sinh sản sở y tế, Bộ Y tế, Hà Nội Bộ Y tế (2008), Điều dưỡng Sản phụ khoa, Nhà xuất giáo dục Bộ Y tế (2009), Hướng dẫn Quốc gia dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản Bộ Y tế Liên hợp quốc Việt Nam (2011), "Đánh giá người đỡ đẻ có kỹ Việt Nam" Bộ Y tế Quỹ dân số Liên Hợp Quốc (2011), Báo cáo rà soát thực can thiệp làm mẹ an toàn, tập trung vào cấp cứu sản khoa chăm sóc sơ sinh giai đoạn 2006 - 2010 Bộ Y tế (2012), Báo cáo thẩm định tử vong mẹ Bộ Y tế - Số 4637/QĐ-BYT-2014: Quyết định việc phê duyệt tài liệu hướng dẫn chun mơn chăm sóc thiết yếu bà mẹ, trẻ sơ sinh sau đẻ Chính phủ (2014), Nghị việc đẩy mạnh thực mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ Liên hợp quốc lĩnh vực y tế, Chính phủ, Hà Nội 10 Phạm Văn Lình Cao Ngọc Thành (2007), Sản phụ khoa, Nhà xuất Y học, Hà Nội 11 Quỹ Dân số Liên Hiệp Quốc Việt Nam (2008), Báo cáo đánh giá kỳ: Thực mơ hình can thiệp cấp cứu sản khoa chăm sóc sơ sinh (Bài học kinh nghiệm Hồ Bình Hà Giang) 12 Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (2009), Tình trạng trẻ em giới năm 2009: Sức khỏe bà mẹ trẻ sơ sinh 13 Vụ khoa học đào tạo (2005), Chăm sóc bà mẹ đẻ, Tài liệu đào tạo Hộ sinh trung học, 10 Tiếng Anh 14 Aasheim V1 et al (2011), Perineal techniques during the second stage of labour for reducing perineal trauma, JohnWiley & Sons Ltd.2 15 Cynthia Stanton et al (2009), "Use of active management of the third stage of labour in seven developing countries", Bull World Health Organ 2009 87, pg 207-215 16 Festin MR et al (2003), "International survey on variations in practice of the management of the third stage of labour", Bull World Health Organ 81, pg 286- 291 17 FIGO Safe Motherhood and Newborn Health (SMNH) Committee (2012), 18 Mayberry LJ et al (2000), Second-stage labor management: Promotion of evidence-based practice and a collaborative approach to patient care, Association of Women's Health Obstetric and Neonatal nurses (AWHONN), Washington, DC 19 MScN Ahrar M Rasheid and Rabea'a M Ali (2010), "Assessment of Nurse– Midwives' Knowledge and Practices toward Second Stage of Labor", Iraqi Sci J Nursing 23 (Special Issue) 20 USAID and POPPHI (2006), Active Management of the Third Stage of Labor 21 WHO and FIGO (2004), World Health Organization.Making pregnancy safer: the critical role of the skilled attendant A joint statement by WHO, ICM and FIGO, G 22 WHO (2012), WHO recommendations for the prevention and treatment of postpartum haemorrhage, WHO Press, Italy ... thể chăm sóc sản phụ sau sinh nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ chăm sóc sau đẻ, tơi thực chun đề: ? ?Thực trạng chăm sóc sản phụ sau sinh thường Khoa sau đẻ thường A3 - Bệnh viện Phụ sản Hà Nội năm. .. năm 2019? ?? với mục tiêu: Mô tả thực trạng chăm sóc sản phụ sau sinh thường Khoa sau đẻ thường A3 - Bệnh viện Phụ sản Hà Nội năm 2019 Đề xuất số giải pháp tăng cường hiệu chăm sóc sản phụ sau sinh. .. - - NGÔ HÀ LIÊN THỰC TRẠNG CHĂM SÓC SẢN PHỤ SAU SINH THƯỜNG TẠI KHOA SẢN THƯỜNG A3 BỆNH VIỆN PHỤ SẢN HÀ NỘI NĂM 2019 BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP Chuyên ngành: Điều dưỡng Sản phụ khoa GIẢNG