i BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐIỀU DƯỠNG NAM ĐỊNH ĐẶNG PHƯƠNG THÚY NHẬN XÉT CÔNG TÁC TƯ VẤN CHO NGƯỜI BỆNH TIỀN SẢN GIẬT TẠI KHOA SẢN BỆNH LÝ BỆNH VIỆN PHỤ SẢN TRƯƠNG ƯƠNG NĂM 2020 BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP NAM ĐỊNH – 2020 ii BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐIỀU DƯỠNG NAM ĐỊNH ĐẶNG PHƯƠNG THÚY NHẬN XÉT CÔNG TÁC TƯ VẤN CHO NGƯỜI BỆNH TIỀN SẢN GIẬT TẠI KHOA SẢN BỆNH LÝ BỆNH VIỆN PHỤ SẢN TRƯƠNG ƯƠNG NĂM 2020 Chuyên ngành: Điều dưỡng sản phụ khoa BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN PGS.TS TRẦN DANH CƯỜNG NAM ĐỊNH – 2020 iiii LỜI CẢM ƠN Trong trình học tập, nghiên cứu hoàn thành chuyên đề này, ngồi nỗ lực thân tơi cịn hướng dẫn, giúp đỡ tận tình thầy cô, anh chị, bạn đồng nghiệp, Nhà trường, bệnh viện, đơn vị công tác người thân gia đình Tơi bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc tới Ban giám hiệu, Phòng đào tạo Sau đại học, môn Điều dưỡng Sản phu khoa, thầy cô giảng dạy Trường Đại học Điều dưỡng Nam Định tận tình hướng dẫn tạo điều kiện thuận lợi suốt q trình học tập Tơi xin bày tỏ lịng kính trọng biết ơn sâu sắc tới thầy giáo hướng dẫn:PGS.TS Trần Danh Cường – Giám đốc Bệnh viện Phụ Sản Trung Ương – Giám đốc Trung tâm Chẩn Đoán Trước Sinh – Trưởng khoa Sản Bệnh Lý,đã tận tình hướng dẫn, động viên, quan tâm tạo điều kiện giúp đỡ suốt q trình học, thực hồn thành chun đề tốt nghiệp Tôi xin chân thành cảm ơn sâu sắc tới Ban giám đốc Bệnh viện Phụ Sản Trung Ương, Tập thể y bác sỹ, điều dưỡng cán Trung tâm Chẩn đoán Trước sinh, khoa Sản Bệnh Lý cho hội học chuyên sâu lĩnh vực điều dưỡng, tạo điều kiện, giúp đỡ, động viên tơi q trình học tập, công tác nghiên cứu Tôi xin bày tỏ biết ơn đến người thân yêu gia đình, đồng nghiệp, bạn bè gần xa, đặc biệt anh chị em khóa động viên, giúp đỡ tinh thần vật chất để hồn thành chun đề Cuối tơi xin kính chúc chủ tịch hội đồng thầy, hội đồng thật nhiều sức khỏe, hạnh phúc, thành công nghiệp trồng người Nam Định, ngày 16 tháng 08 năm 2020 Học viên Đặng Phương Thúy ivii LỜI CAM ĐOAN Tôi Đặng Phương Thúy, học viên chuyên khoa I khóa 7, chuyên ngành Sản Phụ Khoa, Trường Đại học Điều Dưỡng Nam Định xin cam đoan: Đây báo cáo chuyên đề thân trực tiếp thực hướng dẫn PGS.TS Trần Danh Cường Nội dung báo cáo hồn tồn trung thực, khách quan Tơi hồn toàn chịu trách nhiệm cam kết Học viên Đặng Phương Thúy viv MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN i LỜI CAM ĐOAN ii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT iii DANH MỤC BẢNG v ĐẶT VẤN ĐỀ CHƯƠNG I CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 1.1 Tiền sản giật 1.2 Các triệu chứng tiền sản giật 1.2.1 Tăng huyết áp 1.3 Biến chứng 12 1.4 Điều trị tiền sản giật 14 1.4.1 Quản lý thai nghén 14 1.4.2 Điều trị nội khoa 14 1.4.3 Điều trị sản khoa 17 1.5 Công tác tư vấn giáo dục sức khỏe 19 1.6 Giáo dục sức khỏe cho người bệnh tiền sản giật 22 CHƯƠNG II MÔ TẢ TRƯỜNG HỢP BỆNH 32 2.1 Năng lực chuyên môn điều kiện hạ tầng bệnh viện sở 32 2.2 Thực trạng công tác tư vấn cho người bệnh Tiền sản giật khoa Sản Bệnh Lý – Bệnh viện Phụ Sản Trung Ương 34 CHƯƠNG III: BÀN LUẬN 42 3.1 Các ưu điểm, nhược điểm: 42 3.2 Nguyên nhân: 43 tuyến nhằm hưởng chất lượng chuyên môn khám chữa bệnh tốt 43 3.3 Giải pháp giải vấn đề: 43 KẾT LUẬN 45 TÀI LIỆU THAM KHẢO 45 vi iii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT TSG : Tiền sản giật SG : Sản giật THA : Tăng huyết áp HA : Huyết áp HATT : Huyết áp tâm thu HATTr : Huyết áp tâm trương HADMTB : Huyết áp động mạch trung bình JNC : Joit National Committee NĐTN : Nhiễm độc thai nghén BVPSTW : Bệnh viện Phụ Sản Trung Ương HELLP : Hemolysis, elevated liver enzymes, low platelet (Tan huyết, tăng men gan, giảm tiểu cầu) GDSK : Giáo dục sức khỏe vii v DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Thực đơn mẫu 25 Bảng 2.2 Lượng Natri số thực phẩm thông dụng 26 Bảng 2.3 Thực phẩm thiên nhiên thông dụng giàu Natri 27 Bảng 2.4 Những thực phẩm giàu kali 28 Bảng 2.5 Lượng Canxi có thực phẩm 29 Bảng 2.6 Thực phẩm chứa nhiều Cholesterol 30 ĐẶT VẤN ĐỀ Tiền sản giật (TSG) hội chứng bệnh lý phức tạp, nằm nhóm rối loạn tăng huyết áp xảy thai kỳ Bệnh xảy phụ nữ mang thai thường xảy nửa sau thời kỳ thai nghén[3].Tiền sản giật biến chứng thai kỳ nghiêm trọng huyết áp tăng cao có dấu hiệu tổn thương quan khác, thường thận Phụ nữ mang thai dù có huyết áp bình thường bị tiền sản giật vào tuần thứ 20 thai kỳ Huyết áp tăng nhẹ dấu hiệu tiền sản giật Nếu khơng chữa trị kịp thời, bệnh dẫn đến sản giật gây biến chứng nguy hiểm cho tính mạng mẹ bé [3], [7] Tiền sản giật biến chứng sản khoa gặp khoảng 12%- 22% phụ nữ mang thai nguyên nhân trực tiếp gây tử vong cho mẹ khoảng 17% Tỷ lệ mắc bệnh thay đổi khác tùy theo khu vực giới, theo số liệu Tổ chức Y tế giới (WHO) tiền sản giật chiếm khoảng - 8% số bà mẹ mang thai [2], [4].Ở nước phát triển tỷ lệ mắc bệnh thấp khu vực phát triển phát triển Tại Anh theo số liệu Chappell L.C năm 2002 [11] ước tính tỷ lệ mắc bệnh khoảng 4% Nhưng theo Dusse L.M năm 2008 tỷ lệ mắc bệnh khoảng 0,4 - 2,8% nước phát triển 1,3 - 6,7% nước phát triển [4] Ở Việt Nam theo kết Ngô Văn Tài (2001) [8] tỷ lệ TSG Bệnh viện Phụ Sản Trung Ương 4% Theo Dương Thị Bế (2004) [5] 3,1% Lê Thị Mai (2004) [6] 3,96% Nguyên nhân tiền sản giật - sản giật chưa biết Những nghiên cứu dịch tễ học gợi ý nguyên nhân miễn dịch tiền sản giật, đa số xảy bà mẹ tiếp xúc với tinh trùng (sử dụng phương pháp vật cản tránh thai) có người chồng mới, người so phụ nữ mà hai bố me họ có kháng nguyên HLA giống Những nghiên cứu xét nghiệm gần gợi ý rối loạn nội mô hậu tưới máu rau thai kém, giải phóng yếu tố, có lẽ lipid peroxid làm tổn hại nội mô gây biến đổi thăng prostacyclin - thromboxan Điều dẫn đến hoạt hóa đơng máu tăng nhạy cảm với chất tăng huyết áp Mặc dù thay đổi rau thai bắt đầu ba tháng đầu, vấn đề không nhận biết mặt lâm sàng đến tận nửa sau thời kỳ thai nghén Trước hội chứng biểu lâm sàng, có co mạch tồn bộ, gây tăng toàn lực cản ngoại vi làm giảm lượng huyết tương luồng máu Tiếp tục co mạch kéo dài khả biến đổi bệnh lý phối hợp quan người mẹ, kể rau thai lớn với ảnh hưởng đối nghịch cho thai [7] Tiền sản giật biến chứng thai kỳ nghiêm trọng tăng huyết áp có dấu hiệu tổn thương quan khác Đối với mẹ, tiền sản giật gây biến chứng nặng : sản giật, hội chứng HELLP, rau bong non, rối loạn đông máu, suy gan, suy thận, chảy máu, phù phổi cấp Đối với thai nhi gây thai chậm phát triển tử cung, suy thai cấp mạn tính, thai chết lưu, đẻ non[1], [2] Trước nguy hậu nặng nề tiền sản giật cơng tác điều trị chăm sóc quan trọng cần phải ý Ngoài việc điều trị phác đồ cơng tác chăm sóc, tư vấn hộ sinh viên chế độ nghỉ ngơi, vận động, dinh dưỡng, vệ sinh… có ý nghĩa lớn thành công điều trị tiền sản giật[1], [2] Với mục tiêu nâng cao chất lượng chăm sóc, điều trị cho người bệnh Tiền sản giật, công tác nâng cao kiến thức bệnh theo dõi, dự phịng sản giật quan trọng.Vì vậy, để có nhìn chi tiết cơng tác tư vấn cho người bệnh Tiền sản giật khoa Sản Bệnh Lý - Bệnh viện Phụ Sản Trung Ương tiến hành chuyên đề: “Nhận xét công tác tư vấn cho người bệnh tiền sản giật khoa Sản Bệnh Lý - Bệnh viện Phụ sản Trung Ương năm 2020” Với mục tiêu: Nhận xét công tác tư vấn cho người bệnh tiền sản giật khoa Sản Bệnh Lý - Bệnh viện Phụ Sản Trung Ương năm 2020 Chương CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 1.1 Tiền sản giật 1.1.1.Định nghĩa tiền sản giật Tiền sản giật bệnh lý phức tạp thai nghén gây nửa sau thai kỳ theo quy định tuần thứ 20 thai kỳ Bệnh thường biểu chứng gồm triệu chứng là: tăng huyết áp, protein niệu, phù [1] Tuy nhiên theo tài liệu TSG chẩn đốn dựa hai dấu hiệu tăng huyết áp (HA) protein niệu [4] 1.1.2.Phân loại tiền sản giật Theo Chuẩn quốc gia dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản Bộ Y Tế năm 2007, TSG chia làm sau [2]: Bảng 1.1 Phân loại tiền sản giật Triệu chứng TSG nhẹ TSG nặng Huyết áp tâm trương 90-110 mmHG ≥ 110 mmHg Protein niệu Vết + ++ +++ nhiều Nhức đầu Khơng Có Rối loạn thị giác Khơng Có Đau thượng vị Khơng Có Thiểu niệu Khơng Có Creatinine máu Bình thường Tăng Giảm tiểu cầu Khơng Có Tăng bilirubin máu Khơng Có Tăng men gan Tăng Tăng đáng kể Thai chậm phát triển Khơng Có Phù phổi Khơng Có 1.1.3.Ngun nhân chế bệnh sinh tiền sản giật[2][3][4] 1.1.3.1.Nguyên nhân Nguyên nhân gây tiền sản giật chưa tìm cách xác, số nguyên nhân cho rằng: 32 Chương MÔ TẢ TRƯỜNG HỢP BỆNH 2.1.Năng lực chuyên môn điều kiện hạ tầng bệnh viện sở Ngày 19/7/1955, bác sĩ Hồng Tích Trí, Bộ Trưởng Bộ Y tế ký Nghị định 615ZYO/NĐ/3A quy định tổ chức quan kế cận trực thuộc Bộ, thức thành lập bệnh viện “C” đặt móng cho bệnh viện Phụ - Sản Trung ương ngày Ngày 08/11/1960, Bộ Y tế lại có QĐ 708/BYT sửa đổi, tổ chức lại bệnh viện “C” theo hướng chuyên khoa phụ sản Trước phát triển mạnh mẽ khoa học kỹ thuật nhu cầu khám, chữa bệnh nhân dân, ngày 14/5/1966 Thủ tướng Chính phủ Phạm Văn Đồng ký Quyết định số 88/CP đổi tên bệnh viện “C” thành Viện Bảo vệ Bà mẹ Trẻ sơ sinh Lần Việt Nam có Viện chuyên ngành nghiên cứu tình trạng sinh lý, bệnh lý phụ nữ, bà mẹ trẻ sơ sinh, hướng tới mục tiêu “Bảo vệ tốt sức khoẻ phụ nữ, bà mẹ trẻ sơ sinh, góp phần vào việc giải phóng phụ nữ, phát triển sản xuất, bảo vệ hệ tương lai Tổ quốc” Đến năm 2003, nhu cầu chăm sóc sức khỏe sinh sản, khám bệnh, chữa bệnh nhân dân ngày lớn, địi hỏi phải có chuyển đổi tính chất, quy mơ Viện Ngày 18/6/2003 Bộ trưởng Bộ Y tế ký Quyết định 2212/QĐ-BYT đổi tên Viện Bảo vệ Bà mẹ Trẻ sơ sinh thành bệnh viện Phụ - Sản Trung ương trực thuộc Bộ Y tế, tiếp tục thực chức năng, nhiệm vụ trước Viện Bảo vệ Bà mẹ Trẻ sơ sinh với đòi hỏi cao đảm bảo hoàn thành nhiệm vụ khám, chữa bệnh tình hình Bệnh viện có quy mơ 1000 giường bệnh nội trú; 08 phòng chức năng; 14 khoa lâm sàng; 09 khoa cận lâm sàng; 07 trung tâm Bệnh viện Phụ - Sản Trung ương không sở đầu ngành chuyên ngành phụ sản, sinh đẻ kế hoạch sơ sinh mà sở đào tạo đại học, sau đại học, nghiên cứu khoa học, đạo tuyến chuyển giao công nghệ chuyên ngành phụ sản, sơ sinh phạm vi nước Bệnh viện có bề dày truyền thống lịch sử, có đội ngũ giáo sư, bác sĩ đào tạo nước học tập nâng cao tay nghề nước tiên tiến có ngành sản phụ khoa chăm sóc sức khỏe sinh sản phát triển (Châu Âu, Mỹ, Nhật, Úc ) có tay nghề cao, rèn luyện thực tế, tâm huyết với nghề nghiệp Hệ thống trang thiết bị phục vụ khám bệnh, chữa bệnh bệnh viện đầu tư theo hướng đại, chuyên sâu Các khoa, phòng, trung tâm bệnh viện trang bị đầy đủ 33 hệ thống máy xét nghiệm sinh hố; huyết học; miễn dịch có nhiều hệ thống xét nghiệm quốc gia có y học tiên tiến giới đưa vào sử dụng hệ thống Autodelfia (xét nghiệm sàng lọc trước sinh sơ sinh); hệ thống Tendem Mass (sàng lọc bệnh rối loạn chuyển hoá); hệ thống Sequensing (xét nghiệm QF-PCR) giúp thầy thuốc bệnh viện chẩn đốn, xử trí xác trường hợp bệnh Khoa Sản Bệnh Lý bệnh viện Phụ Sản Trung Ương thành lập từ năm 1969 tách từ khoa sản chung (sản bệnh sản thường) *Chức nhiệm vụ khoa Sản Bệnh Lý: -Nhân lực: Tổng số có 52 CBNV,  12 bác sĩ (Trong đó: 03 bác sĩ mơn; 02 bác sĩ 50%)  36 Điều dưỡng/Hộ sinh  04 hộ lý - Cơ sở vật chất: Khoa bố trí Tầng khu nhà BC  Tổng số giường bện: 160 giường (có 48 giường dịch vụ )  Máy siêu âm 2D: 02  Máy siêu âm 4D: 01  Máy Monitor sản khoa: 15  Một số máy móc khác sử dụng cho công việc chuyên môn - Chức năng, nhiệm vụ: +Tiếp nhận điều trị cho bà mẹ có thai kèm theo bệnh lý người mẹ, thai phần phụ thai (trừ bệnh truyền nhiễm), bệnh tim, tăng huyết áp, bệnh thận, bệnh nội tiết Basedow, đái tháo đường, bệnh máu, rau tiền đạo, rau bong non, thai chết lưu, thai bất thường phải đình thai nghén, thai chậm phát triển tử cung, tiền sản giật, bệnh nội khoa thai nghén có biến chứng +Điều trị thai nghén nguy cao sau hỗ trợ sinh sản IVF, IUI, IAD, thai phụ có hội chứng kháng photpholipide… +Điều trị dọa đẻ non đa thai nội khoa (sử dụng thuốc) hay ngoại khoa (khâu cổ tử cung, nong hay sử dụng vòng) +Điều trị tiền sản giật cách ứng dụng số phác đồ điều trị đại +Tham gia giảng dạy nghiên cứu khoa học 34 *Các thành tích bật đạt đến nay: -Khoa đóng góp nhiều cơng sức đào tạo điều dưỡng, học sinh, sinh viên, bác sĩ nội trú, bác sĩ CKI, bác sĩ CKII, cao học, nghiên cứu sinh Đào tạo loại hình ngắn hạn, cầm tay việc cho tuyến Có nhiều lượt sinh viên quốc tế sang học tập khoa: sinh viên Lào, Campuchia, Cộng hịa Pháp… -Đã có nhiều nghiên cứu sinh cao học, bác sĩ làm đề nghiên cứu khoa bảo vệ luận án thành cơng Đã có nhiều đề tài nghiên cứu thực khoa công nhận, đăng tải số tạp trí khoa học nước quốc tế, đem báo cáo số hội nghị nước quốc tế như: Hội nghị quốc tế Sản phụ khoa Việt Pháp, Hội nghị sản phụ khoa toàn quốc hàng năm +Năm 2019 hoàn thành xong đề tài giai đoạn 2: “ Phá thai lưu 14 - 28 tuần phương pháp nội khoa Bệnh viên Phụ Sản Trung Ương” khoa Sản Bệnh Lý -Nhiều năm liền đạt danh hiệu: “ Tập thể lao động xuất sắc”, “Tổ công đồn kiểu mẫu”, “ Tổ cơng đồn sở xuất sắc”, khen Bộ Y tế Thủ tướng phủ -Có nhiều cá nhân đạt danh hiệu chiến sĩ thu đua cấp cấp sở nhiều năm, đạt danh hiệu Thầy thuốc ưu tú, nhiều khen Bộ y tế, Thủ tướng phủ, Cơng đoàn y tế Việt Nam Sở y tế tỉnh… - Trong năm gần khoa Sản Bệnh Lý tiếp nhận số lượng người bệnh vào khoa điều trị nội trú ngoại trú ngày tăng + Năm 2017: Tổng số người bệnh điều trị 10.580 người bệnh + Năm 2018: Tổng số người bệnh điều trị 12.096 bệnh nhân + Năm 2019: Tổng số người bệnh điều trị 13.176 bệnh nhân 2.2.Thực trạng công tác tư vấn cho người bệnh Tiền sản giật khoa Sản Bệnh Lý – Bệnh viện Phụ Sản Trung Ương (mô tả trương hợp bệnh) * Hành Họ tên người bệnh: Đỗ Thị Vân Nghề Nghiệp: Tự Mã Bệnh Nhân: 2000053058 Địa Chỉ: Ba Hàng, Phổ Yên, Thái Ngyên Tuổi: 1990 Giới: Nữ 35 Lý vào viện: Thai 31 tuần ngày –Tiền sản giật nặng/Mổ cũ Ngày vào viện: 19 /06/ 2020 Chăm sóc người bệnh: Chăm sóc người bệnh tiền sản giật thai 32 tuần Khi người bệnh nhập viện vào khoa Sản Bệnh Lý nhân viên y tế khoa thăm khám, phân loại, tư vấn tình trạng bệnh mẹ thai, phổ biến nội quy khoa phòng Người bệnh đánh giá yếu tố nguy cơ, tiền sử…từ người bệnh xếp vào phòng điều trị theo mặt bệnh(tùy điều kiện hồn cảnh gia đình người bệnh đăng ký phịng dịch vụ hay nằm phòng điều trị thường) 2.2.1 Nhận định người bệnh:  Tiền Sử: - Tiền sử sản khoa: Sản phụ lấy chồng năm 22 tuổi Para: 1031 Mổ đẻ ngược bệnh viện Thái Nguyên năm 2012 trai 3000gr khỏe, 03 lần hút thai - Tiền sử phụ khoa: Sản phụ bắt đầu có kinh năm 15 tuổi, kinh nguyệt chu kỳ 28 ngày, lượng kinh vừa thấy ngày - Tiền sử thân gia đình khẻo mạnh khơng mắc bệnh truyền nhiễm, di truyền  Bệnh Sử: - Quá trình mang thai: Thai thai phụ khám thai phòng khám tư, q trình mang thai khơng thấy dấu hiệu bất thường,thai phụ có nghén từ tuần thứ đến hết tuần thai thứ 13, thai phụ có bổ sung đầy đủ sắt,canxi vitamin Thai phụ phát phù chân cách tuần - Quá trình diễn biến bệnh: Hồi 10h ngày 19/06/2020 thai phụ đến bệnh viện Phụ Sản Trung Ương khám thai, sau thăm khám làm xét nghiệm chẩn đốn Tiền sản giật nặng/Bệnh nhân mổ đẻ cũChuyển khoa Sản Bệnh Lý - Hiện tạilúc 10h10p ngày 19/06/2020 khoa Sản Bệnh Lý, bệnh nhân tỉnh táo, tiếp xúc tốt, khơng đau đầu, khơng nhìn mờ Khám: + Tồn thân: Dấu hiệu sinh tồn, Mạch 82 lần/phút, huyết áp 130/80 mmHg, nhiệt độ 36,8 độ C, nhịp thở 20 lần/ phút Da, niêm mạc hồng Phù hai chi Hai vú cân xứng Bụng mềm, không chướng, tử cung khơng co Âm hộ,âm đạo bình thường, khám trong: âm đạo khơng máu,cổ tử cung đóng 36 - XN cận lâm sàng: Hồng cầu 3.78 T/l; tiểu cầu 177 G/l; đơng cầm máu giới hạn bình thường, Acid uric 412 µmol/L; Protein tồn phần 58,6 g/l; Albumin 29,3g/l; Protein niệu 19,4 g/l - Siêu âm: Ngôi đầu, ước 1700gr - Theo dõi nhịp tim thai mornitoring kết bình thường 2.2.2 Chẩn đốn chăm sóc: - Nguy sản giật - Bệnh nhân lo lắng tình trạng thai thiếu kiến thức bệnh lý tiền sản giật 2.2.3 Lập kế hoạch chăm sóc:  Giảm nguy sản giật - Thực y lệnh thuốc - Theo dõi sát toàn trạng: Dấu hiệu sinh tồn, dấu hiệu đau đầu, nhìn mờ, đau thượng vị, nôn, đau bụng, máu, tim thai, lượng nước tiểu/24 giờ…  Giảm lo lắng tư vấn kiến thức cần thiết cho bệnh nhân - Động viên,giải thích,tư vấn tình trạng cho bệnh nhân người nhà bệnh nhân - Tư vấn cho bệnh nhân kiến thức cần thiết: chế độ nghỉ ngơi, vận động, dinh dưỡng, vệ sinh dấu hiệu bất thường trình mang thai… 2.2.4 Thực kế hoạch chăm sóc:  Giảm nguy sản giật: - Thực y lệnh thuốc: Agidopa 250mg x 04 viên, uống chia sáng chiều - Theo dõi sát toàn trạng: Mạch, nhiệt độ, huyết áp, nhịp thở, co tử cung, máu âm đạo, triệu chứng đau đầu, nhìn mờ, khó thở, nơn, phù, lượng nước tiểu/24 giờ, tim thai… - Hướng dẫn bệnh nhân nghỉ ngơi giường, nằm tư thoải mái, nên nằm nghiêng trái, tránh để bị kích thích, vận động nhẹ nhàng, không làm việc hoạt động mạnh nhiều sức, ăn nhạt, ăn thức ăn:ăn nhiều rau xanh, ăn nhiều hoa thức ăn nhiều protein, ăn nhạt, uống đủ nước, tránh uống chất kích thích rượu, bia, thuốc lá, cà phê, trà đặc  Giảm lo lắng tư vấn kiến thức cần thiết cho bệnh nhân 37 - Động viên,giải thích, tư vấn tình trạng thai cho bệnh nhân chồng Bệnh nhân chồng nắm tình trạng thai để bệnh nhân yên tâm - Tư vấn cho bệnh nhân kiến thức cần thiết trình thai nghén liên quan bệnh lý tiền sản giật: + Tư vấn chế độ nghỉ ngơi- vận động: nghỉ ngơi giường, nằm thoải mái, tốt nằm nghiêng trái, tạo mơi trường sẽ,thống mát, n tĩnh để tâm lý thoải mái, tránh kích thích để giấc ngủ tốt Tránh nơi gió khơng để thể bị lạnh Người bệnh nên hạn chế vận động lại nhiều Người bệnh lại nhẹ nhàng, không nên vận động mạnh làm việc phải dùng đến nhiều lực Có thể tập số động tác thể dục nhẹ nhàng để giúp cho giảm mệt mỏi cho thể, giảm căng thẳng giúp dễ ngủ Đặc biệt thiền tập hít thở có lợi cho sức khỏe giúp điều chỉnh huyết áp cho người bệnh tiền sản giật Tránh kích thích cho người bệnh tiền sản giật để không bị căng thẳng, lo lắng áp lực tâm lý Nên có khơng gian n tĩnh, ấm áp để nghỉ ngơi thư giãn có giấc ngủ tốt Vì người bệnh tiền sản giật bị ngủ khiến huyết áp tăng Tư nằm thoải mái khiến cho thể khơng bị mệt mỏi có giấc ngủ tốt Đặc biệt thai nghén tư nằm quan trọng để giảm áp lực lên thai nhi bụng Nằm nghiêng bên trái, chân trái duỗi, chân phải gấp lại tư tốt cho trình mang thai Tư giúp tim hoạt động dễ dàng hơn, giúp cho sức nặng thai nhi không đè lên tĩnh mạch, cổ tử cung không bị chèn ép, giúp vận chuyển máu từ chân trở tim Cũng giúp trình lưu thơng máu dễ dàng đến con, bào thai thận cung cấp thêm dưỡng chất oxy cho thai Giảm mức catecholamine – nhóm hormone sản xuất tủy thượng thận,phần bên tuyến thượng thận, nguyên nhân gây co thắt Người bệnh kê thêm gối phía chân để thoải mái Nếu cịn cảm thấy khó chịu dùng gối kê phần lưng, làm cho lưng chếch gốc 30o so với phương nằm giúp mẹ đỡ mỏi Người bệnh nên đặt gối hai chân ngủ để tạo khoảng cách, giúp làm giảm áp lực lên khớp xương chậu 38 + Tư vấn chế độ dinh dưỡng: Ăn nhiều xanh, hoa để bổ xung chất xơ vitamin,ăn thức ăn nhiều Protein thức ăn dễ tiêu, ăn nhạt hạn chế muối, uống đủ nước, tránh ăn uống chất cay nóng, kích thích cà phê, rượu, chè, thuốc lá, … Nhu cầu lượng: tháng cuối thai kỳ: E= 30-35 kcal/kg cân nặng lý tưởng/ngày + 450 kcal Trong đó: Glucid: 55-60% - Protein: 15-20% (protein động vật > 50%; Lipid: 20-25%: (acid béo không no chiếm 2/3) - Tăng cường chất xơ: 28g/ ngày - Muối: < 6g/ ngày 2-3 g / ngày tháng cuối thai kỳ Đầy đủ vitamin vi chất dinh dưỡng: Sắt, acid folic, Ca, Mg Lượng nước hàng ngày rút bớt so với hàng ngày khơng q lít Thực phẩm nên dùng Các loại gạo, mỳ, ngô, khoai, sắn, bún, phở, bánh đúc (nên chọn loại gạo lức, bánh mì đen ngũ cốc ngũ cốc xay xác dối thay cho gạo trắng, bún, phở, bánh đúc, .) Các thực phẩm giàu đạm nguồn gốc động vật béo, giàu sắt can xi thịt nạc, cá nạc, tôm, cá nhỏ ăn xương, cua Các chất béo bao gồm bơ động vật, dầu oliu, dầu nành, dầu điều, dầu mè, dầu hạnh nhân, hạt hướng dương, hạt điều, trứng, thực phẩm đậu nành,quả ốc chó omega-3 tìm thấy cá béo Ăn đa dạng loại rau xanh, đặc biệt loại rau có tính nhuận tràng rau khoai lang, rau mồng tơi, đay (400- 600g/ngày) Ăn đa dạng loại (nên ăn long, cam, bưởi, đu đủ chín, chuối ) Các loại sữa béo sản phẩm chế biến từ sữa sữa chua Thực phẩm hạn chế dùng: Phủ tạng động vạt: tim, gan, cật (thận) Mỡ động vật, bơ Một số gia vị cay nóng như: Hạt tiêu, gừng, ớt Các loại bánh kẹo ngọt, mứt chứa nhiều đường, loại nước 37 Thực phẩm không nên dùng: Thực phẩm chế biến sẵn như: Ngũ cốc ăn sáng, mì ăn liền, giị chả, lạp xưởng, đồ hộp, mì chính, bột ngọt, hạt nêm 39 Dưa, cà muối Các loại sấy khơ Rượu, bia, nước có đường, đồ uống có ga Thực phẩm sống (thịt sống, trứng trần ), gỏi Chế biến thực phẩm: Hạn chế rán, quay, xào Hạn chế sử dụng loại ép, xay sinh tố; nên ăn múi, miếng để có chất xơ Hạn chế ăn mặn, nên ăn nhạt Hạn chế thức ăn đồ uống có chất kích thích: rượu, bia, cà phê, thuốc lá… + Tư vấn chế độ vệ sinh thai nghén:Để tránh nhiễm khuẩn âm đạo, nhiễm khuẩn đường tiết niệu dẫn đến nhiễm khuẩn ngược dịng người bệnh phải tn thủ quy tắc vệ sinh thai nghén: Hàng ngày thực vệ sinh phận sinh dục ngoài, sau đại tiểu tiện Trong thời gian mang thai, phận sinh dục thường tiết nhiều dịch bình thường cần phải thay quần lót lần ngày cảm thấy ẩm ướt khó chịu Khi rửa phận sinh dục khơng thụt rửa âm đạo hay thị tay sâu vào bên Nên rửa âm hộ trước sau hậu môn Sử dụng loại nước rửa vệ sinh phụ nữ đáng tin cậy phép lưu hành thị trường Việt Nam Tắm rửa hàng ngày nước ấm, sạch, phịng kín gió Khơng tắm đêm, khơng ngâm lâu nước, khơng để bị nhiễm lạnh Khơng nên cúi người gội đầu gây mỏi, máu dồn xuống chân Tốt nên gội đầu tư nằm Chăm sóc miệng tốt Chăm sóc đầu vú để chuẩn bị cho bú sau Một số phụ nữ có núm vú tụt vào cần thường xuyên kéo đầu vú trước đẻ để trẻ sơ sinh ngậm vú tốt Tránh vê đầu vú kích thích gây co tử cung thai lớn Mặc quần áo lót rộng rãi, thoáng mát để tránh viêm nhiễm máu huyết lưu thông dễ dàng 40 Hướng dẫn bệnh nhân người nhà số dấu hiệu bất thường để theo dõi phối hợp nhân viên y tế trình điều trị: đau đầu, khó thở, nhìn mờ, tiểu ít, buồn nôn nôn, đau thượng vị, đau bụng, máu âm đạo, dấu hiệu thai máy… 2.2.5 Đánh giá: - Người bệnh cảm thấy thoải mái yên tâm lằm điều trị - Người bệnh hợp tác điều trị, dấu hiệu sinh tồn ổn định, huyết áp ổn định - Người bệnh thực y lệnh thuốc Hình 1: Hộ sinh viên GDSK cho người bệnh điều trị khoa 41 Hình 2: Hình ảnh buổi tư vấn truyền thông 42 Chương BÀN LUẬN 3.1 Các ưu điểm, nhược điểm: 3.1.1 Các ưu điểm: Trang thiết bị sở hạ tầng bệnh viện tốt, đảm bảo cho trình chăm sóc, giáo dục sức khỏe cho người bệnh Các hộ sinh viên/ điều dưỡng viên Khoa đào tạo nghiệp vụ chuyên nghiệp, tham gia lớp học công tác truyền thông,tư vấn, giáo dục sức khỏe cho người bệnh gia đình người bệnh hàng năm Bệnh viện Cơng tác chăm sóc,tư vấn cho người bệnh tiền sản giật lãnh đạo Bệnh viện Khoa quan tâm, tạo điều kiện tốt để mang đến dịch vụ tốt phù hợp cho người bệnh Người bệnh tư vấn, chăm sóc theo quy định, quy chế Bệnh viện Khoa phịng, theo quy trình, bảng kiểm chuẩn, phận liên kết chặt chẽ, phối hợp tốt bác sỹ hộ sinh/điều dưỡng để cơng tác tư vấn chăm sóc người bệnh đạt kết tốt 3.1.2 Các nhược điểm: Bệnh viện Phụ Sản Trung Ương bệnh viện tuyến đầu Nên hàng năm khoa Sản Bệnh Lý phải tiếp nhận nhiều trường hợp tiền sản giật, tiền sản giật nặng, sản giật từ tỉnh thành khác miền Bắc Trong có dân tộc thiểu số trình tư vấn gặp số khó khăn trình độ dân trí cịn thấp, đơi người tư vấn nói xong qn ln nói theo hướng khác, gây bất lợi cho nhân viên y tế Vì phần đặc điểm, thói quen người bệnh ln mang tâm lý đến bệnh viện tuyến trung ương có nhiều bác sỹ giỏi nên bệnh phải nhanh khỏi để viện sớm Cơ sở vật chất đầy đủ mặt cịn chật chộikèm theo lượng người bệnh q đơng, thường phải nằm ghép Nên công tác tư vấn gặp nhiều khó khăn Mặc dù hàng năm bệnh viện khoa tổ chức khóa đào tạo kỹ tư vấn Nhưng khoa Sản Bệnh Lý đa phần đội ngũ hộ sinh, điều dưỡng viên trẻ nên chưa có nhiều kiến thức lâm sàng kinh nghiệm công tác tư vấn giáo giục sức khỏe cho người bệnh gia đình người bệnh 43 3.2 Nguyên nhân: Bệnh viện Phụ sản Trung ương tuyến chuyên môn cao chuyên ngành Phụ sản Sơ sinh Việt Nam Vì thường xuyên tiếp nhận phần lớn người bệnh khám vượt tuyến nhằm hưởng chất lượng chuyên môn khám chữa bệnh tốt Mỗi ngày viện tiếp nhận khám cho khoảng 1000 – 1.500 người bệnh ngoại trú, có ngày cao điểm lên đến 1.800 người Đó chưa kể việc viện ln phải trì khám, điều trị cho 800-1.000 người bệnh nội trú Số lượng người bệnh tiếp nhận vào khoa Sản Bệnh Lý hàng năm ngày tăng.Mặc dù thời điểm tháng đầu năm 2020 có dịch COVID 19 khoa Sản Bệnh Lý phải tiếp nhận điều trị với số lượng người bệnh lớn Do người bệnh đông tải nên công tác điều trị, chăm sóc tư vấn bị hạn chế Trình độ dân trí, học vấn người bệnh khơng đồng đều, đặc biệt có chênh lệch vùng miền, miền núi, nông thôn thành thị Điều gây khó khăn cho nhân viên tế việc giải thích tư vấn cho người bệnh Thậm chí người bệnh truyền đạt sai lệch thông tin tư vấn cho người nhà, gây tâm lý thái độ thiếu hợp tác việc chẩn đoán điều trị cho người bệnh 3.3 Giải pháp giải vấn đề: Do trình độ học vấn khơng đồng người bệnh Người hộ sinh, điều dưỡng trước tư vấn cho người bệnh phải tìm hiều rõ trình độ học vấn, phong tục tập quán người bệnh để có buổi tư vấn đạt hiệu Trong q trình tìm hiểu khơng phải người bệnh cung cấp hết thông tin cho người điều dưỡng Có thể tạo fanpage tờ rơi kiến thức riêng mặt bệnh để người bệnh tiếp cận dễ dàng nắm bắt kiến thức cần thiết Mở nhiều buổi truyền thông GDSK cho nhiềungười bệnh người nhà để họ trao đổi kiến thức họ nắm vấn đề họ băn khoăn Buổi truyền thông GDSK đưa nhiều kiến thức cho số lượng lớn người bệnh Giám sát buổi truyền thơng GDSK để cải thiện ngày tốt công tác tư vấn, GDSK 44 Đối với đội ngũ hộ sinh, điều dưỡng trẻ vào bệnh viện làm việc phải đào tạo thường xuyên công tác truyền thông,tư vấn, giáo dục sức khỏe cho thai phụ gia đình Để giải vấn đề mặt khoa chật chội: Bệnh viện có dự án xây dựng tòa nhà D (8 tầng) xây dựng thêm Bệnh viện Phụ Sản Trung Ương sở huyện Quốc Oai, Hà Nội để giảm tải cho bệnh viện Phụ Sản Trung Ương sở 45 KẾT LUẬN Từ đầu năm đến khơng Việt Nam mà tồn giới phải đối mặt với đại dịch COVID 19 vơ vàn khó khăn mặt Trong ngành y tế bị ảnh hưởng đương đầu với nhiều khó khăn Do việc giãn cách xã hội nên người dân phải đến viện khám chữa bệnh cách hạn chế Vì màviệc chẩn đoán điều trị sớm tiền sản giật gặp nhiều khó khăn Do điều kiện phương tiện kỹ thuật số nơi nước ta hạn chế Một phần thai phụ thiếu kiến thức bệnh lý tiền sản giậtvà chủ quan thai phụ thường siêu âm phòng khám tư mà không khám thai đầy đủ, quản lý thai nghén không thường xuyên nên nhiều người bệnh đến viện tình trạng tiền sản giật nặng có biến chứng cho thai nghén Bệnh viện Phụ Sản Trung Ương bệnh viện đầu ngành Sản – Phụ khoa khoa Sản Bệnh Lý nơi có chuyên môn cao điều trịcác phác đồ tiền sản giật Đã có nhiều đề tài nghiên cứu áp dụng phác đồ điều trị hiệu Song song với việc điều trị thuốc cơng tác chăm sóc, tư vấn giáo dục sức khỏe hộ sinh chế độ nghỉ ngơi, vận động, dinh dưỡng, vệ sinh… quan trọng cần thiết việc điều trị tiền sản giật thành công Từ năm 1969 đến khoa Sản Bệnh Lý trọng giám sát, nâng cao công tác tư vấn giáo dục sức khỏe cho người bệnh tiền sản giật bệnh lý khác mang thai để giúp họ gia đình biết cách tự chăm sóc, lựa chọn thực phẩm phù hợp, vận động, nghỉ ngơi số kiến thức thời kỳ mang thai mình, góp phần giảm tỷ lệ biến chứng sản khoa, nâng cao chất lượng sống ĐỀ XUẤT Dựa ưu nhược điểm sở, đưa giải pháp sau nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ chăm sóc người bệnh cải thiện ngày tốt công tác tư vấn, truyền thông GDSK, cụ thể sau: Mở rộng sở hạ tầng, đảm bảo có đầy đủ sở hạ tầng để phục vụ tốt cho người bệnh Tăng cường thêm nhân lực cho khoa phịng, tránh tình trạng q tải Liên tục đào tạo cho nhân viên vào, đào tạo lại cho nhân viên lâu năm công tác tư vấn giáo dục sức khỏe, tăng cường kỹ mềm tiếp xúc với người bệnh TÀI LIỆU THAM KHẢO 46 Bộ Y tế thông tư 07/2001/TT-BYT việc hướng dẫn cơng tác điều dưỡng chăm sóc người bệnh bệnh viện Bộ y tế (2007) Tăng huyết áp thai nghén, hướng dẫn chuẩn quốc gia dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản Bộ Y tế (2009).Điều dưỡng sản phụ khoa NXB y học Đại học Y Hà Nội (2015) Giáo trình Bệnh học Sản phụ khoa NXB y học Dương Thị Bế (2004).Nghiên cứu tác động số yếu tố cận lâm sàng nhiễm độc thai nghén Bệnh viện Phụ Sản trung ương năm 20022003 Luận văn chuyên khoa II Đại học Y Hà Nội Lê Thị Mai (2004).Nghiên cứu tình hình sản phụ bị nhiễm độc thai nghén đẻ BVPSTW năm 2003 Luận văn tốt nghiệp bác sĩ chuyên khoa cấp II Đại học Y Hà Nội Nguyễn Thanh Hà (2016).Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng xử trí tiền sản giật bệnh viện Phụ Sản Trung Ương, Luận văn bác sĩ chuyên khoa cấp II, Đại học Y Hà Nội Ngô Văn Tài (2001).Nghiên cứu số yếu tố tiên lượng nhiễm độc thai nghén, Luận án tiến sĩ y học, Đại học Y Hà Nội, Hà Nội Ngô Văn Tài (2006), Tiền sản giật – Sản giật, Nhà xuất Y học 10 Quyết định số 776/QĐ – BYT ngày 08 tháng 03 năm 2017 Bộ y tế, Hướng dẫn chuẩn quốc gia dinh dưỡng cho phụ nữ có thai cho bú 11 WHO (2003), Global burden of hypertensive disorder of pregnancy in the year of 2000 WHO, Geneva 12 Vũ Bá Quyết (2016), Cẩm nang mang thai sinh con, Tập Chăm sóc trước sinh, Nhà xuất Y học, Trang 64 - 65 ... cơng tác tư vấn cho người bệnh Tiền sản giật khoa Sản Bệnh Lý - Bệnh viện Phụ Sản Trung Ương tiến hành chuyên đề: ? ?Nhận xét công tác tư vấn cho người bệnh tiền sản giật khoa Sản Bệnh Lý - Bệnh viện. .. Bệnh viện Phụ sản Trung Ương năm 2020? ?? Với mục tiêu: Nhận xét công tác tư vấn cho người bệnh tiền sản giật khoa Sản Bệnh Lý - Bệnh viện Phụ Sản Trung Ương năm 2020 3 Chương CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ... DƯỠNG NAM ĐỊNH ĐẶNG PHƯƠNG THÚY NHẬN XÉT CÔNG TÁC TƯ VẤN CHO NGƯỜI BỆNH TIỀN SẢN GIẬT TẠI KHOA SẢN BỆNH LÝ BỆNH VIỆN PHỤ SẢN TRƯƠNG ƯƠNG NĂM 2020 Chuyên ngành: Điều dưỡng sản phụ khoa BÁO CÁO CHUYÊN