Header Page of 161 LỜI MỞ ĐẦU Thị trường tài Việt Nam sôi động ngày lớn mạnh doanh nghiệp nước kéo theo phát triển không ngừng toàn kinh tế Việt Nam tạo cho nước ta vị không nhỏ trường quốc tế Sau thời gian dài đàm phán để gia nhập vào tổ chức thương mại giới, ngày 7/11/2006, nước ta hoan hỉ chào đón Việt Nam thức trở thành thành viên thứ 150 WTO, đánh dấu bước đột phá kinh tế Việt Nam Cũng từ thời điểm mối quan hệ thương mại quốc tế mở trước mắt làm cho bánh xe kinh tế Việt Nam nóng lại nóng bôi trơn dầu mỡ, bắt đầu hoạt động nhịp nhàng với tốc độ ngày tăng hứa hẹn tương lai vững mạnh cho Việt Nam mặt kinh tế Để thúc đẩy cỗ máy kinh tế hoạt động tốt doanh nghiệp, tổ chức kinh tế cá nhân nỗ lực không ngừng khả để làm lành mạnh doanh nghiệp, đưa doanh nghiệp hoạt động hiệu Một vấn đề mà doanh nghiệp phải đối mặt kinh tế thị trường ngày phát triển quan hệ tín dụng ngày trở nên đa dạng phức tạp, từ phát sinh nợ trở thành yếu tố tất nhiên hoạt động kinh doanh, bao gồm tín dụng ngân hàng tín dụng thương mại Tình trạng nợ nần phải nhìn từ hai khía cạnh: từ phía người cho vay (bên cung cấp tín dụng chủ nợ) phía người vay (bên nhận tín dụng hay khách nợ), phải tính đến yếu tố thị trường (những tác nhân bên ảnh hưởng tới quan hệ tín dụng hai bên) Hiện nước ta nhiều doanh nghiệp phải đối mặt với rủi ro tín dụng cao rủi ro rủi ro tổn thất nợ khó đòi nhân tố cần kiểm soát chặt chẽ Trong nhiều trường hợp, tổn thất Footer Page of 161 Header Page of 161 nợ khó đòi doanh nghiệp tiếp tục gia tăng làm suy giảm lực cạnh tranh doanh nghiệp, chí dẫn tới nguy phá sản Trước kinh tế hội nhập, trước môi trường cạnh tranh ngày gay gắt, vấn đề quản lý công nợ phải thu xử lý nợ khó đòi trở nên vô cần thiết doanh nghiệp nước ta Nhận thấy tính cần thiết việc quản lý công nợ phải thu xử lý nợ khó đòi doanh nghiệp, qua trình thực tập công ty cổ phần gas Petrolimex em sâu tìm hiểu tình hình hoạt động công ty định chọn đề tài: “Tăng cường quản lý công nợ phải thu công ty cổ phần gas Petrolimex” Đề tài em gồm ba chương: Chương 1: Những vấn đề quản lý công nợ phải thu doanh nghiệp Chương 2: Thực trạng quản lý công nợ phải thu công ty cổ phần gas Petrolimex Chương 3: Những giải pháp nhằm tăng cường quản lý công nợ phải thu công ty cổ phần gas Petrolimex Footer Page of 161 Header Page of 161 CHƯƠNG I NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ QUẢN LÝ CÔNG NỢ PHẢI THU CỦA DOANH NGHIỆP 1.1 Khái quát tài sản doanh nghiệp 1.1.1 Khái niệm Để tìm hiểu tài sản doanh nghiệp trước tiên cần biết doanh nghiệp gì? Theo luật doanh nghiệp nước cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam: Doanh nghiệp tổ chức kinh tế có tên riêng, có tài sản, có trụ sở ổn định, đăng kí kinh doanh theo qui định pháp luật, nhằm mục đích thực hoạt động kinh doanh Từ ta thấy doanh nghiệp thực thể kinh doanh đơn vị kinh tế nắm tay tiềm lực tiến hành hoạt động kinh doanh nhằm thu lợi nhuận cần phải ghi chép, tổng hợp báo cáo Bất doanh nghiệp muốn tiến hành kinh doanh cần phải có lượng vốn định Lượng vốn biểu dạng vật chất hay phi vật chất đo tiền gọi tài sản Mặt khác,để có tài sản vốn doanh nghiệp lại hình thành từ nhiều nguồn khác gọi nguồn vốn Về mặt kinh tế tài sản phản ánh qui mô kết cấu loại tài sản nguồn vốn phản ánh cấu tài trợ, cấu vốn khả độc lập tài doanh nghiệp Như tài sản nguồn vốn hai mặt giá trị vốn có mối quan hệ chặt chẽ ghi chép bảng cân đối kế toán_một báo cáo tài tổng hợp phản ánh tổng quát tình hình vốn doanh nghiệp thời điểm định theo nguồn tình hình tài sản (giáo trình Hạch toán kế toán doanh nghiệp) Bảng cân đối kế toán thông Footer Page of 161 Header Page of 161 thường có khoản mục sau: Bảng 1.1 BẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁN TRONG DOANH NGHIỆP TÀI SẢN I Tài sản lưu động NGUỒN VỐN I Tiền Nợ phải trả Nợ ngắn hạn Các khoản đầu tư tài ngắn hạn2 Nợ dài hạn Các khoản phải thu Hàng tồn kho Nợ khác II Nguồn vốn chủ sở hữu Tài sản lưu động khác Nguồn vốn-quỹ Chi nghiệp -4 Nguồn vốn kinh doanh Tài sản cố định đầu tư dài hạn -5 Chênh lệch đánh giá lại tài sản Tài sản cố định -6 Chênh lệch tỷ giá hối đoái -1 Tài sản cố định hữu hình -7 Quỹ đầu tư phát triển -2 Tài sản cố định thuê tài -8 Quỹ dự phòng tài -3 Tài sản cố định vô hình -9 Lợi nhuận chưa phân phối Các khoản đầu tư tài dài hạn -1 Nguồn vốn đầu tư xây dựng Chi phí xây dựng dở dang Nguồn kinh phí khác Các khoản ký quỹ ký cược dài hạn -1 Quỹ khen thưởng phúc lợi Chi phí trả trước dài hạn -1 Quỹ quản lý cấp -1 Nguồn kinh phí nghiệp -1 Nguồn kinh phí hình thành tài sản cố định TỔNG CỘNG TÀI SẢN TỔNG CỘNG NGUỒN VỐN Tóm lại, tài sản toàn nguồn lực doanh nghiệp kiểm soát thu lợi ích kinh tế tương lai tài sản tiềm Footer Page of 161 Header Page of 161 phục vụ cho hoạt động kinh doanh đơn vị Lợi ích kinh tế tương lai tài sản tiềm làm tăng nguồn tiền khoản tương đương tiền doanh nghiệp làm giảm bớt khoản tiền mà doanh nghiệp Lợi ích kinh tế tương lai tài sản thể trường hợp như: Được sử dụng cách đơn lẻ kết hợp với tài sản khác sản xuất sản phẩm để bán hay cung cấp dịch vụ cho khách hàng Để bán trao đổi lấy tài sản khác Để toán khoản nợ phải trả Để phân phối cho chủ sở hữu doanh nghiệp Như tài sản tất thứ hữu hình vô hình gắn với lợi ích kinh tế tương lai đơn vị thoả mãn điều kiện sau: + Thuộc quyền sở hữu quyền kiểm soát lâu dài doanh nghiệp + Có giá trị thực doanh nghiệp + Có giá phí xác định Độ lớn, quy mô doanh nghiệp phụ thuộc vào quy mô tài sản mà doanh nghiệp sở hữu 1.1.2 Phân loại Có nhiều cách phân loại tài sản doanh nghiệp, cách phân loại thông thường theo cách phân loại mặt giá trị tính chất luân chuyển tài sản Theo chế độ kế toán để tiện theo dõi, toàn tài sản doanh nghiệp chia làm hai loại sau: Loại 1: Tài sản lưu động (TSLĐ) Là tài sản có thời gian luân chuyển ngắn, tức vòng đời khoảng năm TSLĐ phản ánh toàn giá trị loại tài sản lưu Footer Page of 161 Header Page of 161 động doanh nghiệp bao gồm nhiều loại với tính chất công dụng khác nhau,vì để tiện lợi cho việc quản lý, tài sản lưu động phân theo cách khác nhau: Theo lĩnh vực tham gia luân chuyển: tài sản lưu động gồm ba loại: Tài sản lưu động sản xuất, tài sản lưu động lưu thông tài sản lưu động tài + Tài sản lưu động sản xuất gồm tài sản dự trữ cho trình sản xuất tài sản sản xuất.Nó nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ… + Tài sản lưu động lưu thông bao gồm tài sản dự trữ cho trình lưu thông tài sản trình lưu thông Đó hàng hoá, thành phẩm, hàng chuyển, hàng tồn kho… + Tài sản lưu động tài khoản đầu tư tài ngắn hạn với mục đích kiếm lời Tài sản lưu động tài bao gồm chứng khoán đầu tư ngắn hạn… Theo khả khoản tức khả huy động cho khả toán, người ta chia tài sản lưu động thành loại sau: + Tiền mặt: tài sản đơn vị tồn trực tiếp hình thái giá trị Thuộc tiền đơn vị bao gồm tiền mặt, tiền gửi ngân hàng tiền chuyển Tiền mặt tài sản có tính khoản cao + Các khoản đầu tư tài ngắn hạn: khoản đầu tư vốn nhằm mục đích kiếm lời có thời hạn thu hồi vòng năm hay chu kỳ kinh doanh Thuộc đầu tư tài ngắn hạn gồm khoản đầu tư cổ phiếu, trái phiếu,… + Các khoản phải thu số tài sản đơn vị bị tổ chức, tập thể hay cá nhân khác chiếm dụng mà đơn vị có trách nhiệm thu hồi Các khoản phải thu ngắn hạn bao gồm phải thu người mua, tiền đặt trước cho người bán, khoản nộp thừa cho Ngân sách, khoản phải thu nội bộ… + Hàng tồn kho tài sản lưu động tồn hình thái vật chất Footer Page of 161 Header Page of 161 cân, đo, đong, đếm Hàng tồn kho có đơn vị tự sản xuất hay mua Hàng tồn kho bao gồm: Vật liệu, dụng cụ, hàng mua đường, thành phẩm, hàng hoá, sản phẩm dở dang… + Tài sản lưu động khác: tài sản lưu động lại khoản tam ứng cho công nhân viên chức, khoản chi phí trả trước… - Căn vào mục đích sử dụng : tài sản lưu động doanh nghiệp phân loại thành tài sản lưu động kinh doanh tài sản lưu động kinh doanh Các loại tài sản lưu động kinh doanh không tham gia vào trình kinh doanh đơn vị Loại 2: Tài sản cố định Tài sản cố định biểu tiền toàn tài sản doanh nghiệp có thời gian luân chuyển dài (thường năm hay chu kỳ kinh doanh) Tài sản cố định doanh nghiệp chia làm hai loại: Tài sản cố định hữu hình Tài sản cố định vô hình Tài sản cố định hữu hình tài sản cố định có hình thái vật chất, có đủ tiêu chuẩn tài sản cố định gái trị thời gian sử dụng theo qui định chế độ quản lý tài hành nàh cửa, máy móc thiết bị, phương tiện vận tải, phương tiện truyền dẫn… Tài sản cố định vô hình tài sản cố định hình thái vật chất, thể lượng giá trị đầu tư, chi trả nhằm có lợi ích nguồn có tính chất kinh tế mà giá trị chúng xuất phát từ đặc quyền quyền doanh nghiệp quyền sử dụng đất, quyền, phát minh sáng chế….Với loại tài sản đặc biệt tài sản thuộc quyền sở hữu doanh nghiệp không kiểm soát mặt pháp lý bí kỹ thuật thu từ trình sản xuất kinh doanh, phát minh, sáng chế…sẽ thoả mãn khái niệm tài sản giữ bí mật doanh nghiệp thu lợi ích kinh tế từ tài sản Footer Page of 161 Header Page of 161 Tài sản cố định hình thành đơn vị tự đầu tư thuê dài hạn Những tài sản thuê không thuộc quyền sở hữu doanh nghiệp doanh nghiệp kiểm soát thu lợi ích kinh tế tương lai 1.1.3 Đánh giá ghi nhận tài sản doanh nghiệp Doanh nghiệp từ thành lập, quy mô phụ thuộc vào vốn hình thành thể qua tài sản nguồn vốn Tài sản đóng vai trò quan trọng phát triển doanh nghiệp trình sản xuất kinh doanh thường xuyên có hoạt động làm tăng, giảm tài sản để đảm bảo hiệu sản xuất tối ưu đánh giá ghi nhận tài sản doanh nghiệp cách xác kịp thời công việc có ý nghĩa công tác quản lý, sử dụng đầy đủ hợp lý tài sản doanh nghiệp Đánh giá ghi nhận tài sản doanh nghiệp trình theo dõi nắm bắt tình hình biến động tài sản số lượng chất lượng tình hình sử dụng tài sản Giá trị tài sản nguồn vốn phản ánh sổ sách kế toán thông qua phương pháp hạch toán kế toán Tài sản ghi nhận sổ sách kế toán lần theo toàn giá trị thực tế thời điểm (với tài sản cố định, nguyên giá) Tài sản ghi nhận bảng CĐKT doanh nghiệp có khả chắn thu lợi ích kinh tế tương lai từ tài sản giá trị tài sản xác định cách đáng tin cậy Tuy nhiên trình sử dụng giá trị tài sản doanh nghiệp có thay đổi giá trị số yếu tố khác làm giá tăng, giảm liên tục Cụ thể như: + Cung cầu tài sản thị trường thường xuyên biến động làm giá trị tăng, giảm liên tục Trong trường hợp kế toán hạch toán làm Footer Page of 161 Header Page of 161 tăng, giảm TSCĐ + Quá trình sử dụng tài sản (đặc biệt TSCĐ) làm hao mòn tài sản khiến cho giá trị giảm đáng kể Trong trường hợp kế toán hạch toán trích khấu hao TSCĐ vào cuối kỳ hoạt động + Công nghệ ngày đại làm cho tài sản tài sản nhanh chóng trở nên lạc hậu vào thời gian ngắn sau đó, điều tất yếu làm cho thị giá tài sản giảm xuống + Ảnh hưởng lạm phát làm đồng tiền giá gây nên biến động giá trị tài sản Do việc xác định nên đầu tư vào tài sản quan trọng trình sử dụng phải thường xuyên đánh giá lại ghi nhận thay đổi giá trị để phản ánh giá trị thực tài sản, từ đưa định tài doanh nghiệp xác 1.2 Công nợ phải thu doanh nghiệp 1.2.1 Khái niệm Công nợ biểu mối quan hệ chủ nợ, khách nợ thông qua nhiều đối tượng nợ Chủ nợ khách nợ tổ chức kinh tế hay cá nhân có mối quan hệ làm ăn mua bán, trao đổi với Công nợ bao gồm công nợ phải thu công nợ phải trả công nợ phải thu theo dõi bên Tài sản bảng CĐKT công nợ phải trả theo dõi bên Nguồn vốn Qua bảng CĐKT ta nhận thấy công nợ phải thu phận quan trọng tài sản doanh nghiệp Nó phát sinh trình hoạt động doanh nghiệp thực việc cung cấp sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ số trường hợp khác liên quan đến phận vốn doanh nghiệp bị chiếm dụng tạm thời cho mượn ngắn hạn, chi hộ cho đơn vị bạn cấp Footer Page of 161 Header Page 10 of 161 trên, giá trị tài sản thuế mà chưa xử lý… Nói cách ngắn gọn, công nợ phải thu số tài sản đơn vị bị tổ chức hay tập thể, cá nhân khác chiếm dụng mà đơn vị có trách nhiệm thu hồi Những tài sản khoản phát sinh hoạt động kinh doanh doanh nghiệp với đối tác 1.2.2 Phân loại công nợ phải thu Vì công nợ phải thu mối quan hệ chủ nợ - khách nợ thông qua đối tượng nợ Đối tượng nợ khoản tiền, giá trị mà khách nợ chiếm dụng công ty chưa toán Để tiện theo dõi khoản phải thu ta phân loại nợ phải thu theo khách nợ Nợ phải thu bao gồm: phải thu khách hàng, trả trước cho người bán, thuế GTGT khấu trừ, phải thu nội khoản phải thu khác Trong phải thu khách hàng chiếm tỷ trọng lớn công nợ phải thu thường xuyên phát sinh trình mua bán, trao đổi hàng hoá khoản phải thu gặp nhiều rủi ro khả thu hồi vốn Chính nghiệp vụ quản lý công nợ tập trung chủ yếu quản lý khoản phải thu khách hàng khoản trả trước cho nhà cung cấp Do đề án em xin sâu phân tích khoản phải thu khách hàng quản lý công nợ phải thu khách hàng Công nợ phải thu bao gồm: 1.2.2.1 Phải thu khách hàng Phải thu khách hàng khoản tiền mà khách hàng mua nợ doanh nghiệp khách hàng doanh nghiệp cung cấp hàng hoá, dịch vụ chưa toán tiền cho doanh nghiệp Tuỳ theo khả thu hồi, thời gian thu hồi, hình thức bảo lãnh, khách Footer Page 10 of 161 Header Page 58 of 161 khách hàng Sự thay đổi tác động tốc độ thu tiền khoản phải thu, tăng tỷ lệ chiết khấu kích thích người mua trả tiền sớm để lấy chiết khấu, đó, giảm kỳ thu tiền bình quân, kết giảm chi phí đầu tư khoản phải thu Song giảm doanh thu ròng, giảm lợi nhuận Đối với công ty cổ phần gas Petrolimex việc thay đổi tuỳ theo tình hình biến động thị trường sản phẩm nguyên, nhiên liệu Công ty phải xem xét việc giảm khoản phải thu với tăng doanh số bán hàng 3.2.1.2 Tăng cường đào tạo nghiệp vụ nâng cao trình độ cán công nhân viên quản lý nợ phân tích tín dụng thương mại Chất lượng đội ngũ cán quản lý tài nhân tố quan trọng bậc hệ thống kiểm soát nợ thương mại doanh nghiệp Trên thực tế, quan hệ tín dụng thương mại doanh nghiệp với ngày trở nên đa dạng phức tạp, tạo thành chuỗi dây xích có ảnh hưởng khkông thân doanh nghiệp mà ảnh hưởng tới toàn kinh tế Việc khả toán nhiều doanh nghiệp gây hậu nghiêm trọng, chí gây phản ứng phá sản dây chuyền Trong doanh nghiệp có người chưa quan tâm thích đáng đến công tác quản lý nợ, xem góc nhỏ hoạt động kinh doanh doanh nghiệp Do trước hết cần phải có biện pháp bồi dưỡng kiến thức, thông tin, đào tạo cho cán quản lý cán tài công tác quản lý nợ Do chưa quan tâm mức tới công tác quản lý tín dụng nên hầu hết doanh nghiệp chưa có phận chuyên trách quản lý nợ Công việc theo dõi quản lý nợ mang màu sắc kinh nghiệm, thiếu bản; nhiều lúng túng hiệu thấp Cán quản lý nợ cần bồi Footer Page 58 of 161 Header Page 59 of 161 dưỡng kiến thức kỹ chuyên môn hoá quản lý nợ, đặc biệt kỹ quản lý, phân loại nợ, đánh giá rủi ro rín dụng, kỹ thuật xử lý nợ, tái cấu nợ Công ty cổ phần gas Petrolimex doanh nghiệp lớn, mạng lưới khách hàng rộng lớn, doanh nghiệp hàng đầu việc sản xuất cung cấp gas thị trường, nên thiết nghĩ doanh nghiệp cần phải thiết lập phận chuyên trách quản lý nợ Còn phòng ban chức tài - kế toán, marketing, phòng kinh doanh cần có phối hợp chặt chẽ trình quản lý nợ phải thu nợ phải trả 3.2.1.3 Tăng cường phân tích lực tài bạn hàng Để tránh tổn thất nợ thu hồi công ty cần ý đến việc phân tích uy tín khách hàng trước định có nên bán chịu cho khách hàng hay không Quy trình đánh giá uy tín tín dụng khách hàng trải qua bước: - Thu nhập thông tin khách hàng - Phân tích thông tin thu thập để phán uy tín tín dụng khách hàng - Quyết định có bán chịu cho khách hàng hay không Toàn quy trình thể qua sơ đồ sau: Từ chối bán chịu không Nguồn thông tin KH Báo cáo tài Báo cáo xếp hạng tín dụng Kiểm tra ngân hàng Kiểm tra thương mại Footer Page 59 of 161 Đánh giá uy tín KH Có uy tín có Quyết định bán chịu Header Page 60 of 161 Ngoài biện pháp nêu công ty cần phải có biện pháp hạn chế nợ khó đòi như: - Nâng cao chất lượng tín dụng cách thực nghiêm túc quy chế cho vay, thẩm định dự án, tiến hành phân tích đánh giá khách hàng cách chi tiết trước cho vay - Nâng cao chất lượng hệ thống thông tin khách hàng, cập nhật thông tin khách hàng, tình hình sản xuất kinh doanh khách hàng đảm bảo cho việc thu hồi nợ công ty - Tăng cường kiểm công tác kiểm tra kiểm soát nội nhằm kiểm tra việc chấp hành sách bán chịu, kiểm tra thời hạn trả chậm khách hàng Công tác kiểm tra kiểm soát nội đóng vai trò quan trọng, mặt hạn chế nguyên nhân gây nợ khó đòi từ hành vi trục lợi cá nhân nhân viên thẩm định mặt khác giúp kiểm soát việc sử dụng khoản tín dụng nhằm hạn chế hành vi khách hàng gây tổn hại cho công ty 3.2.1.4 Tăng cường mối quan hệ với ngân hàng Trong trình hoạt động sản xuất kinh doanh doanh nghiệp phải mở tài khoản ngân hàng có mối quan hệ làm ăn với ngân hàng Khi phát sinh khoản phải thu đến hạn toán doanh nghiệp thông qua ngân hàng để thu hồi nợ từ phía khách hàng Doanh nghiệp gửi uỷ nhiệm thu tới ngân hàng yêu cầu ngân hàng thay mặt thu nợ từ phía khách hàng Bằng biện pháp doanh nghiệp thu hồi nợ dễ dàng tránh việc xuất khoản nợ hạn, giảm chi phí xử lý nợ khó đòi Tuy nhiên sử dụng biện pháp doanh nghiệp khoản chi phí cho ngân hàng, thường xuyên phải áp dụng biện pháp chi phí lên cao Footer Page 60 of 161 Header Page 61 of 161 3.2.2 Giải pháp tăng cường quản lý nợ khó đòi công ty cổ phần gas Petrolimex 3.2.2.1 Xây dựng hệ thống kiểm soát nợ có tính chuyên nghiệp Giám đốc ban quản lý doanh nghiệp cần quan tâm xây dựng hệ thống kiểm soát nợ với kỹ thuật chuyên nghiệp Đối với doanh nghiệp lớn công ty cổ phần gas Petrolimex, có nhiều khách hàng, nên áp dụng kỹ thuật phân loại nợ theo dõi bảng xếp hạng nợ, khoản nợ xếp hạng theo mức độ rủi ro dựa sở tình hình tài bên vay Loại nợ có mức độ rủi ro thấp tức khkoản nợ có chất lượng cao xếp hạng A+; tiếp đến mức A-,B; khoản nợ hạn khó đòi xếp hạng D, nợ khả thu hồi xếp loại E Theo quy luật phân bố chung, điều kiện kinh doanh bình thường doanh nghiệp phần lớn nợ tập trung loại A B Ở công ty cổ phần gas Petrolimex phần lớn khoản phải thu sách công ty khách hàng Các khoản phải thu công ty thường thời hạn toán Tuy nhiên năm 2005 công ty có khoản nợ khó đòi phải trích lập dự phòng Do việc phân loại nợ khoản nợ công ty cần thiết Khi phân loại nợ, công ty dễ dàng có biện pháp quản lý thu hồi nợ biện pháp xử lý hiệu Việc phân loại nợ dựa sở phân tích tình hình tài khách nợ nhân tố nhân tố ảnh hưởng đến rủi ro toán Cần tăng cường áp dụng công nghệ thông tin quản lý nợ, sử dụng phần mềm chuyên dụng theo dõi nợ nối mạng thông tin để trao đổi thông tin khả toán từ có phản ứng kịp thời Footer Page 61 of 161 Header Page 62 of 161 3.2.2.2 Lập dự phòng Cuối niên độ kế toán xét thấy công ty có khoản phải thu có vấn đề, khách nợ gặp rủi ro toán kế toán trích lập dự phòng theo chế độ kế toán tài Sang năm khách nợ trả kế toán công nợ phải thu hạch toán xử lý nợ khó đòi cách ghi nợ TK 139 “dự phòng phải thu khó đòi”, ghi có vào TK 131 “Phải thu khách hàng” Như xác định khoản nợ thu hồi kế toán viên dùng dự phòng để bù đắp cho khoản tổn thất nợ khó đòi Việc trích lập dự phòng xử lý nợ phải thu khó đòi thực theo Thông tư 13 Bộ Tài Trích lập dự phòng biện pháp nhanh, đơn giản hữu hiệu việc xử lý nợ khó đòi Nó giúp công ty cân đối khoản phải thu đề phòng xảy rủi ro tổn thất nợ phải thu khó đòi Tuy nhiên cuối niên độ kế toán trích lập dự phòng làm giảm lợi nhuận doanh nghiệp, xử lý nợ khó đòi dự phòng tức xoá nợ cho khách hàng, gây tổn thất cho công ty 3.2.2.3 Gia hạn nợ, tiếp tục bán chịu Sau tiến hành phân tích khách hàng doanh nghiệp nhận thấy khách hàng có khả trả nợ cần thêm thời gian doanh nghiệp áp dụng biện pháp gia hạn nợ cho khách hàng Theo thời gian trả nợ khách hàng chuyển vào thời điểm tương lai Biện pháp nhằm giúp khách hàng có thời gian tổ chức lại hoạt động sản xuất kinh doanh nhằm đạt hiệu cao thời gian tới để trả nợ cho doanh nghiệp Tuy nhiên số trường hợp khác doanh nghiệp không dừng lại việc gia hạn nợ cho khách hàng mà nhận thấy khách hàng Footer Page 62 of 161 Header Page 63 of 161 bắt đầu tiêu thụ hàng hoá doanh nghiệp tốt doanh nghiệp tiếp tục bán chịu cho khách hàng Doanh nghiệp bán chịu cho khách hàng giải hai vấn đề: đẩy nhanh tiêu thụ hàng hoá doanh nghiệp đồng thời tạo điều kiện cho khách hàng bán hàng để thu tiền trả nợ cho doanh nghiệp 3.2.2.4 Thực giao bán nợ Giao bán nợ tức việc doanh nghiệp có khoản nợ khó đòi chưa xử lý doanh nghiệp không muốn thời gian chi phí cho việc xử lý nợ doanh nghiệp khả thu nợ khách hàng doanh nghiệp đem khoản nợ khó đòi bán cho công ty mua bán nợ (DATC) mà em đề cập phần Mua bán nợ phương pháp giải tình trạng bế tắc nợ nần, giúp doanh nghiệp chủ nợ thu hồi vốn để hoạt động Nhờ có chuyên môn hoá việc thu hồi nợ nên sau mua lại khoản nợ, công ty mua nợ nâng cao hiệu suất thu hồi nợ giảm chi phí thu hồi nợ nhờ lợi quy mô Còn phía công ty bán nợ sau bán nợ khỏi phải bận tâm đến việc thu hồi nợ mà tập trung vào sản xuất kinh doanh Quyết định có sử dụng dịch vụ mua bán nợ hay không tuỳ thuộc vào việc thu hồi nguyên giá khoản phải thu tương lai cá kèm theo rủi ro tốn chi phí với việc thu số tiền nguyên giá khoản phải thu trừ chi phí mua bán nợ Việc sử dụng dịch vụ mua bán nợ cho công ty mua bán nợ thường diến công ty bán nợ có nhiều khoản nợ khó đòi cần xử lý Trong năm 2005 tình hình kinh doanh có nhiều biến động, công ty có nhiều khoản nợ khó đòi nên cuối năm kế toán trích lập dự phòng với dư nợ lớn (trên 4.6 tỷ đồng) Nếu khoản nợ thực khó đòi Footer Page 63 of 161 Header Page 64 of 161 công ty không muốn nhiều thời gian nhân lực cho việc thu hồi nợ, công ty cổ phần gas Petrolimex nên thực bán nợ cho công ty DATC Việc bán nợ giúp công ty có khoản tiền để tiếp tục đầu tư kinh doanh, đồng thời tránh cho công ty việc tiếp xúc với khách hàng hối thúc khách hàng trả nợ, ảnh hưởng tới mối quan hệ với khách hàng 3.2.2.5 Cổ phần hoá khoản nợ phải thu khó đòi Một biện pháp doanh nghiệp không muốn giao bán nợ hay bù đắp nợ phải thu khó đòi dự phòng doanh nghiệp áp dụng biện pháp cổ phần hoá khoản phải thu Khi nhận thấy khách nợ không chịu trả nợ trả nợ mà khoản nợ hạn toán cần phải xử lý, mặt khác doanh nghiệp nhận thấy tiềm lực tương lai khách nợ muốn đầu tư vào doanh nghiệp khách hàng doanh nghiệp đề nghị khách hàng chuyển khoản tiền khách hàng nợ thành vốn góp liên doanh doanh nghiệp đơn vị khách hàng dùng khoản tiền mua cổ phần doanh nghiệp khách hàng Bằng biện pháp cổ phần hoá khoản phải thu này, doanh nghiệp vừa tránh việc xoá nợ hoàn toàn cho khách hàng việc lấy dự phòng bù đắp làm giảm lơị nhuận doanh nghiệp vừa trở thành cổ đông có quyền biểu tham gia vào họp khách hàng Nếu có cổ phần lớn doanh nghiệp kiểm soát hoạt động khách hàng, đưa doanh nghiệp bạn hàng trở thành đại lý tiêu thụ sản phẩm doanh nghiệp, mở rộng mạng lưới tiêu thụ sản phẩmcho doanh nghiệp 3.2.2.6 Khởi kiện Đây biện pháp cuối trính xử lý nợ Khi công ty Footer Page 64 of 161 Header Page 65 of 161 dùng nhiều biện pháp mà khách hàng không chịu trả nợ khách hàng hoàn toàn trả công ty có quyền khởi kiện khách hàng để thu nợ Biện pháp áp dụng khoản nợ khó đòi có giá trị lớn Song biện pháp cuối thu nợ mà doanh nghiệp cần tiền để đầu tư vào sản xuất Khi công ty khởi kiện mối quan hệ đối tác hai công ty coi chấm dứt Biện pháp nên hãn hữu sử dụng Đối với công ty cổ phần gas Petrolimex biện pháp tích lập dự phòng tôt công ty có khoản nợ phải thu nhỏ, không phát sinh thường xuyên Chỉ phát sinh nợ phải thu khó đòi công ty cần phải trích lập dự phòng Footer Page 65 of 161 Header Page 66 of 161 KẾT LUẬN Trong trình hoạt động nhiều công ty không ngừng gia tăng lợi nhuận Để đạt điều công ty tìm cách để gia tăng lực cạnh tranh, tăng doanh thu từ tăng lợi nhuận Hầu hết công ty nói chung công ty cổ phần gas Petrolimex nói riêng áp dụng sách tín dụng nới lỏng chấp nhận cho khách hàng toán sau nhận hàng thời gian định, áp dụng sách chiết khấu để đẩy nhanh tiêu thụ hàng hoá tăng doanh thu Tuy nhiên bên cạnh sách làm gia tăng khoản phải thu khoản phải thu khó đòi, gây rủi ro cho doanh nghiệp khách hàng kinh doanh không đạt hiệu khả toán cho công ty Chính để tránh rủi ro công ty cần phải có biện pháp quản lý công nợ phải thu xử lý nợ khó đòi hợp lý làm lành mạnh hoá tình hình tài công ty Qua trình thực tập công ty cổ phần gas Petrolimex, em nhận thấy công ty áp dụng biện pháp nêu lên phần III công ty quản lý tốt khoản phải thu khách hàng xử lý hiệu khoản nợ khó đòi công ty Đề tài em nêu lên tính cấp thiết phải quản lý công nợ phải thu xử lý nợ khó đòi doanh nghiệp nói chung công ty cổ phần gas Petrolimex nói riêng Em xin kết thúc đề tài nghiên cứu Em xin chân thành cám ơn cô Phan Thu Hà tận tình hướng dẫn em hoàn thành đề tài nghiên cứu Footer Page 66 of 161 Header Page 67 of 161 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Ts Nguyễn Minh Kiều, Tài công ty, NXB Thống kê 2006 GS.TS Lê Văn Tư, “Tiền tệ, Ngân hàng thị trường tài chính” , NXB Tài 2005 PGS.TS Phạm Thị Gái, Giáo trình Phân tích hoạt động kinh doanh, NXB Giáo dục 2002 TS Nguyễn Phương Liên, Hướng dẫn kế toán tài doanh nghiệp vừa nhỏ, NXB Tài 2003 PTS Ngô Thế Chi, Hướng dẫn thực hành kế toán doanh nghiệp, NXB Thống kê_Hà Nội 1995 PGS.TS Đặng Văn Thanh, PGS Đoàn Xuân Tiến, Kế toán quản trị doanh nghiệp, NXB Tài 2004 Nguyễn Văn Nhuận, Kế toán tài doanh nghiệp, NXB Thống Kê 2001 PGS.Ts Nguyễn Năng Phúc (chủ biên), Phân tích tài công ty cổ phần, NXB Tài 2005 TS.Lưu Thị Hương, Giáo trình Tài doanh nghiệp, NXB Giáo dục 2002 10 TS Nguyễn Thị Đông, Hạch toán kế toán doanh nghiệp, NXB Thống kê 2001 11 Nghị định số 69/2002/NĐ-CP, Về quản lý xử lý nợ tồn đọng với doanh nghiệp nhà nước 12 Thông tư số 13/2002/TT-BTM, Hướng dẫn trích lập dự phòng phải thu khó đòi 13 Tạp chí Tài doanh nghiệp số 9/2005 14 Tạp chí Tài doanh nghiệp số 4/2006 15 Tạp chí Tài doanh nghiệp số 4/2006 Footer Page 67 of 161 Header Page 68 of 161 16 Tạp chí Tài doanh nghiệp số 7/2006 17.Tạp chí Tài doanh nghiệp số 6/2006 Footer Page 68 of 161 Header Page 69 of 161 MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU CHƯƠNG I NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ QUẢN LÝ CÔNG NỢ PHẢI THU CỦA DOANH NGHIỆP 1.1 Khái quát tài sản doanh nghiệp 1.1.1 Khái niệm 1.1.2 Phân loại 1.1.3 Đánh giá ghi nhận tài sản doanh nghiệp 1.2 Công nợ phải thu doanh nghiệp 1.2.1 Khái niệm 1.2.2 Phân loại công nợ phải thu 10 1.2.2.1 Phải thu khách hàng 10 1.2.2.2 Trả trước cho người bán 14 1.2.2.3 Thuế GTGT khấu trừ 14 1.2.2.4 Phải thu nội 15 1.2.2.5 Các khoản phải thu khác 15 1.2.3 Nguyên nhân dẫn tới công nợ phải thu doanh nghiệp 15 1.2.3.1 Nguyên nhân hình thành công nợ hạn 15 1.2.3.2 Nguyên nhân dẫn tới nợ khó đòi doanh nghiệp 16 1.3 Quản lý công nợ phải thu doanh nghiệp 19 1.3.1 Mục tiêu quản lý 19 1.3.2 Nội dung quản lý 20 1.3.2.1 Quản lý phải thu hạn 21 1.3.2.2 Quản lý phải thu hạn doanh nghiệp (công nợ khó đòi) 27 CHƯƠNG II THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CÔNG NỢ PHẢI THU VÀ XỬ LÝ NỢ KHÓ ĐÒI TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN GAS PETROLIMEX 34 Footer Page 69 of 161 Header Page 70 of 161 2.1 Khái quát công ty cổ phần gas Petrolimex 34 2.1.1 Giới thiệu công ty 34 2.1.2 Quá trình phát triển 34 2.1.3 Cơ cấu tổ chức công ty 35 2.1.4 Bộ máy quản lý công ty 37 2.1.5 Kết hoạt động kinh doanh 38 2.2 Tình hình công nợ phải thu công ty cổ phần gas Petrolimex 39 2.2.1 Sản phẩm công ty 39 2.2.2 Tình hình công nợ phải thu hạn 41 2.2.3 Tình hình công nợ phải thu hạn 42 2.3 Tình hình quản lý công nợ phải thu công ty cổ phần gas Petrolimex 44 2.3.1 Tình hình quản lý công nợ phải thu hạn 44 2.3.2 Tình hình quản lý nợ phải thu hạn 48 2.3.2.1 Quy trình quản lý 48 2.3.2.2 Các khoản nợ khó đòi xử lý 50 2.3.3 Đánh giá tình hình quản lý công nợ phải thu công ty cổ phần gas Petrolimex 51 2.3.3.1 Đánh giá tình hình quản lý công nợ phải thu hạn 51 2.3.3.2 Đánh giá tình hình quản lý công nợ phải thu hạn 52 CHƯƠNG III MỘT SỐ KIẾN NGHỊ VỀ QUẢN LÝ CÔNG NỢ PHẢI THU VÀ GIẢI PHÁP XỬ LÝ NỢ KHÓ ĐÒI TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN GAS PETROLIMEX 54 3.1 Định hướng quản lý công nợ phải thu công ty cổ phần gas Petrolimex 54 3.2 Giải pháp tăng cường quản lý công nợ phải thu 55 3.2.1 Quản lý công nợ phải thu hạn 55 Footer Page 70 of 161 Header Page 71 of 161 3.2.1.1 Điều chỉnh sách kinh doanh doanh nghiệp 55 3.2.1.2 Tăng cường đào tạo nghiệp vụ nâng cao trình độ cán công nhân viên quản lý nợ phân tích tín dụng thương mại 58 3.2.1.3 Tăng cường phân tích lực tài bạn hàng 59 3.2.1.4 Tăng cường mối quan hệ với ngân hàng 60 3.2.2 Giải pháp tăng cường quản lý nợ khó đòi công ty cổ phần gas Petrolimex 61 3.2.2.1 Xây dựng hệ thống kiểm soát nợ có tính chuyên nghiệp 61 3.2.2.2 Lập dự phòng 62 3.2.2.3 Gia hạn nợ, tiếp tục bán chịu 62 3.2.2.4 Thực giao bán nợ 63 3.2.2.5 Cổ phần hoá khoản nợ phải thu khó đòi 64 3.2.2.6 Khởi kiện 64 KẾT LUẬN 66 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 67 Footer Page 71 of 161 Header Page 72 of 161 LỜI CẢM ƠN Em xin chân thành cảm ơn Ban giám đốc tập thể cán nhân viên Công ty cổ phần gas Petrolimex tạo điều kiện giúp đỡ em hoàn thành chuyên đề tốt nghiệp Đặc biệt em xin chân thành cảm ơn PGS- TS Phan Thu Hà Khoa Ngân hàng – Tài tận tình bảo giúp đỡ em hoàn thành tốt chuyên đề tốt nghiệp Sinh viên Nguyễn Thị Tố Ly Footer Page 72 of 161 ... quản lý công nợ phải thu doanh nghiệp Chương 2: Thực trạng quản lý công nợ phải thu công ty cổ phần gas Petrolimex Chương 3: Những giải pháp nhằm tăng cường quản lý công nợ phải thu công ty cổ. .. trình thực tập công ty cổ phần gas Petrolimex em sâu tìm hiểu tình hình hoạt động công ty định chọn đề tài: Tăng cường quản lý công nợ phải thu công ty cổ phần gas Petrolimex Đề tài em gồm ba... công nợ phải thu xử lý nợ khó đòi trở nên vô cần thiết doanh nghiệp nước ta Nhận thấy tính cần thiết việc quản lý công nợ phải thu xử lý nợ khó đòi doanh nghiệp, qua trình thực tập công ty cổ phần