TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THÔ KHOA LUẬT HÌNH PHẠT TỬ HÌNH TRONG LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập nghiên cứu LUẬN VĂN CỬ NHÂN LUẬT CHUYÊN NGÀNH LUẬT TƯ PHÁP NIÊN KHÓA 1999 - 2003 SV thực hiện: Nguyễn Hòang Việt MSSV: 5992800 Giáo viên hướng dẫn: Ths PHẠM VĂN BEO Giảng viên Bộ môn Luật Tư pháp Cần Thơ - 7/2003 MỤC LỤC MỞ ĐẦU Trang Chương I: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ HÌNH PHẠT TỬ HÌNH TRONG LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM Trung tâm 1.1 Sơ lược lịch sử hình thành phát triển hình phạt tử hình - 1.1.1 Lược sử hình thành phát triển hình phạt tử hình giới - 1.1.2 Lược sử hình thành phát triển hình phạt tử hình Việt Nam 1.1.2.1 Giai đoạn phong kiến 1.1.2.2 Giai đoạn Pháp thuộc 1.1.2.3 Giai đoạn 1945-1975 1.1.2.4 Giai đoạn 1975 đến - 1.2 Cơ sở lý luận việc quy định hình phạt tử hình Luật hình Việt Nam - 1.2.1 Những khái niệm chung - 1.2.1.1 Khái niệm hình phạt - 1.2.1.2 Khái niệm hình phạt tử hình - 11 1.2.1.3 Khái niệm thi hành án 13 1.2.2liệu Cơ sở lý luận Thơ việc quy phạthọc tử hình theovà nghiên cứu Học ĐH Cần @định Tàihình liệu tập quan điểm pháp luật nước - 14 1.2.3 Cơ sở lý luận việc quy định hình phạt tử hình Luật hình Việt Nam 15 1.2.3.1 Tăng cường nguyên tắc nhân đạo xã hội chủ nghĩa phù hợp với xu chung giới 15 1.2.3.2 Chú trọng đến quyền người, đặc biệt quyền sống 16 1.2.3.3 Đảm bảo cho án định có hiệu lực pháp luật Tòa án thi hành đầy đủ thực tế 17 1.2.3.4 Đảm bảo tính xác, khách quan án tử hình 18 Chương II: NHỮNG QUY ĐỊNH HIỆN HÀNH CỦA PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM VỀ HÌNH PHẠT TỬ HÌNH 23 2.1 Quyết định hình phạt tử hình - 23 2.1.1 Những quy định chung định hình phạt 23 2.1.1.1 Nguyên tắc định hình phạt - 23 2.1.1.2 Căn định hình phạt - 23 2.1.2 Những quy định hành Luật hình Việt Nam định hình phạt tử hình - 29 2.1.2.1 Lý áp dụng - 29 2.1.2.2 Phạm vi áp dụng 31 2.1.2.3 Những trường hợp không áp dụng 33 2.2 Thi hành án tử hình - 35 2.2.1 Những quy định chung thi hành án - 35 2.2.1.1 Những án định đưa thi hành - 35 2.2.1.2 Thủ tục thi hành án định Tòa án - 37 2.2.1.3 Cơ quan, tổ chức có nhiệm vụ thi hành án định Tòa án - 38 2.2.2 Những quy định hành Bộ luật Tố tụng hình Việt Nam thi hành hình phạt tử hình 40 2.2.2.1 Thủ tục xem xét lại án trước đưa thi hành 40 2.2.2.2 Thủ tục thi hành án tử hình 46 Chương III: THỰC TIỄN VIỆC ÁP DỤNG-THI HÀNH HÌNH PHẠT TỬ HÌNH VÀ MỘT SỐ KIẾN NGHỊ LIÊN QUAN 50 3.1 Thực tiễn việc áp dụng thi hành hình phạt tử hình Việt Nam Trung 3.1.1 Công tác xét xử Tòa án có dụng hình phạt tử hình 50 3.1.2 Những thuận lợi khó khăn áp dụng thi hành hình phạt tử hình 52 3.1.2.1 Về mặt thuận lợi 53 3.1.2.2 Về mặt khó khăn 55 3.2 Một số kiến nghị liên quan đến hình phạt tử hình - 56 3.2.1 Vấn đề nên giữ hay bỏ hình phạt tử hình? - 56 3.2.2 Vấn đề hoãn thi hành án tử hình 59 3.2.3 Về cách thức thi hành án tử hình 62 3.2.4 Vấn đề xử lý thi thể người bị thi hành án - 65 tâm3.2.5 Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập nghiên cứu Vấn đề nên hay không nên ban hành luật (pháp lệnh) hình phạt tử hình? - 66 KẾT LUẬN 70 TÀI LIỆU THAM KHẢO 72 MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Luật hình Việt Nam từ ban hành phát huy vai trò tác dụng to lớn đấu tranh phòng chống tội phạm, bảo vệ thành cách mạng, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ an ninh quốc gia trật tự an toàn xã hội, bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp công dân, góp phần tích cực vào nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội bảo vệ vững tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa Khi nói đến Luật hình sự, người ta nghĩ đến tội phạm hình phạt, hai vấn đề có tính thống biện chứng tách rời Và nói đến hình phạt, người ta không nghĩ hình phạt tử hình, loại hình phạt đặc biệt mà vấn đề lý luận thực tiễn áp dụng thi hành hình phạt nhiều vấn đề cần quan tâm giải Rất nhiều vấn đề liên quan đến hình phạt tử hình chưa pháp luật dự liệu có tính thống cao Điều tạo nên tâm lý coi thường làm lòng tin vào pháp luật nhân dân Chính vấn đề cấp bách cần có hiểu biết nhìn nhận quy định pháp luật cách rõ ràng thống Đây nguyên nhân thúc tác giả chọn đề tài: "Hình phạt tử hình Luật hình Việt Nam" Nội dung nghiên cứu Trung tâm Học Cần @ Tài liệu tập nghiên cứu Hìnhliệu phạt ĐH tử hình trongThơ Luật hình Việt Namhọc vấn đề nhiều người quan tâm Tuy nhiên, từ trước đến nghiên cứu chung chung, chưa có công trình nghiên cứu chuyên khảo hình phạt nghiêm khắc vấn đề như: phân tích làm rõ cách đầy đủ lịch sử hình thành, sở lý luận, quy định pháp luật v v…Vì vậy, luận văn này, lần lược trình bày vấn đề lịch sử hình thành phát triển hình phạt tử hình giới Việt Nam; phân tích làm rõ khái niệm liên quan đến hình phạt tử hình; nghiên cứu cách có hệ thống sở lý luận việc định thi hành hình phạt tử hình Luật hình Việt Nam giới; phân tích quy định hành Luật hình Việt Nam hình phạt tử hình đưa số kiến nghị liên quan Phạm vi mục đích nghiên cứu Trong giới hạn luận văn, đề tài nghiên cứu vấn đề lý luận thực tiễn việc áp dụng thi hành hình phạt tử hình Qua việc nghiên cứu đề tài, muốn hình thành quan điểm nhận thức có hệ thống từ việc áp dụng thi hành hình phạt tử hình Điểm đề tài phân tích kỹ sở lý luận việc quy định hình phạt tử hình Luật hình Việt Nam, tổng hợp, phân tích, đánh giá quy định pháp luật hình hành hình phạt tử hình Thông qua tác giả nêu số kiến nghị liên quan mà pháp luật chưa quy định quy định chưa chặt chẽ Về phương pháp nghiên cứu Luận văn xây dựng sở vận dụng phương pháp vật biện chứng chủ nghĩa vật Mác-Lênin tư tưởng Hồ Chí Minh Tổng hợp quan điểm khác vấn đề; tham khảo quy định pháp luật nước có liên quan…qua phân tích, đối chiếu với quy định pháp luật hình Việt Nam để làm rõ vấn đề Về bố cục, luận văn xây dựng bao gồm vấn đề chủ yếu sau: Chương I Một số vấn đề lý luận hình phạt tử hình Luật hình Việt Nam Lịch sử hình thành phát triển hình phạt tử hình Cơ sở lý luận việc quy định hình phạt tử hình Luật hình Việt Nam Chương II Những quy định hành Luật hình Việt Nam hình phạt tử hình Quyết định hình phạt tử hình Thi hành án tử hình Chương III Thực tiễn việc áp dụng-thi hành hình phạt tử hình số kiến nghị liên quan Thực tiễn vệc áp dụng thi hành hình phạt tử hình Một số kiến nghị liên quan Hìnhliệu phạt ĐH tử hình chế @ địnhTài nghiên cứuhọc tươngtập đối rộngnghiên lớn Trung tâm Học Cần Thơ liệu cứu chịu tác động nhiều yếu tố khách quan lẫn chủ quan khác Do vậy, trình xây dựng đề tài chắn tránh khỏi hạn chế, thiếu sót Qua tác giả xin gửi lời cám ơn chân thành đến Thạc sĩ Phạm Văn Beo, Trưởng môn Tư pháp, Khoa luật, Trường Đại học Cần Thơ, người tận tình giúp đỡ tác giả suốt trình tìm hiểu, xây dựng hoàn thiện luận văn Chương I MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ HÌNH PHẠT TỬ HÌNH 1.1 Sơ lược lịch sử hình thành phát triển hình phạt tử hình 1.1.1 Lược sử hình thành phát triển hình phạt tử hình giới Hình phạt tử hình hình thành từ lâu Chúng ta tìm thấy tử hình quy định Bộ luật Hammurabi Babylon (khoảng 1750 trước công nguyên) Từ sau đế chế La Mã sụp đổ đánh dấu thời kỳ đại, tử hình áp dụng phổ biến Châu Âu nước khác toàn giới Tuy nhiên chưa có công trình nghiên cứu chuyên khảo lịch sử hình thành phát triển hình phạt tử hình mà người thừa nhận chung hình phạt tử hình kiểu trừng phạt người phạm tội có lịch sử lâu đời áp dụng, chí có trước hình phạt tước đoạt quyền tự (ở tù) Cùng với việc định hình thức trừng trị người ta nghĩ cách thức thủ tục thi hành từ đơn giản hoàn thiện ngày Trong phần trình bày nét lịch sử hình thành phát triển loại hình phạt Trung Trong xã hội nguyên thủy, với đời sống cộng đồng chủ yếu lạc, người ta quan niệm người vi phạm tục lệ lạc có cách lấy chết để chuộc lại lỗi lầm, trục xuất người khỏi tâm Học liệu Thơ @ Tài liệu họctứctập vàMặt nghiên cứu lạc họ ĐH bị đauCần khổ nhiều lần so với chết khắc khác nhằm bảo đảm nguyên tắc chung lạc phải thành viên tôn trọng Từ cách thức xử tử người vi phạm quy tắc bắt đầu hình thành Từ hình thức tử hình thông thường ném đá (cho đến số nước theo đạo Hồi áp dụng), quăng xuống vực, cho thú ăn thịt, cho voi giày, ngựa xé, dùng dây thừng buộc vào cổ tử tội buộc vào đuôi ngựa cho phi nước đại v v… kiểu hành hình khác hình thành Dưới chế độ chiếm hữu nô lệ xuất kiều hành hình như: đóng đinh, đóng cọc vào người tử tội chết, buộc vào đá tảng dìm xuống nước cho chết ngạc, nướng lửa, phơi tuyết cho chết nóng chết lạnh…Việc định áp dụng thi hành hình phạt hoàn toàn phụ thuộc vào ý chí giai cấp thống trị Tại quốc gia Địa Trung Hải phía nam, hình thức đóng đinh câu rút thay hình thức treo cổ (còn gọi giảo hình) Dần dần hình thức phổ biến sang nhiều nước Châu Âu số khu vực khác Hình thức treo cổ áp dụng thời gian dài cải tiến cách treo cổ theo nhiều hình thức khác Ban đầu người tử tội bị buộc cổ vào sợi dây để nghe lời kết tội, sau người tử tội bị đặt lên ván, bên hố sâu, cổ quàng vào dây thòng lọng, người ta rút ván người tử tội bị treo lung lẳng miệng hố chết Nhìn chung, giai đoạn hình phạt tử hình chưa quy định rõ ràng hoàn toàn phụ thuộc vào ý chí giai cấp thống trị, người bị tuyên phạm tội chống lại giai cấp bị hành nhiều cách khác nhau, việc hoãn hành tha bổng phụ thuộc hoàn toàn vào ý chí giai cấp thống trị Từ thấy rằng, giai đoạn quyền sống người chưa đề cao, mặt khác để bảo vệ lợi ích tầng lớp thống trị xã hội họ không cần phải quy định thủ tục làm để ràng buộc Đến giai đoạn chủ nghĩa tư bản, lịch sử nhân loại bước sang trang mới, hình phạt tử hình quy định rõ ràng Tại Pháp, ngày10-10-1879 tiến sĩ Jordan, nghị viên công hội quốc dân đưa dự luật: tội phạm bị tuyên án tử hình, phương thức hành chém đầu máy chém Ở Mỹ trước năm 1880 hình thức tử hình chủ yếu treo cổ Đến cuối kỷ XIX (năm 1889) luật xử tử ghế điện có hiệu lực thi hành Trong chiến tranh giới lần thứ nhất, khí độc dùng để tiêu diệt phần lớn sinh lực đối phương Do người ta nghĩ cách thức thi hành án tử hình khí độc Bang Neveda (Mỹ) đầu việc sử dụng phòng khí độc tử tội Trung Cùng với phát triển lịch sử, quyền sống người ngày đề cao, sau Chiến tranh giới lần thứ hai đòi hỏi chung đặt cho pháp luật nước quy định hình phạt tử hình phải quy định thủ tục cách chặt chẽ thống nhằm đảm bảo quyền người người tử tội Đáp ứng yêu cầu này, để phù hợp với Công ước quốc tế quyền dân trị năm1966, pháp luật hình hầu hết nướcHọc quy định cụ thể thủ tục @ việc dụng học thi hành phạt tử hình tâm liệu ĐH Cần Thơ Tàiápliệu tập hình nghiên cứu Mặc dù thủ tục không giống nhau, nhình chung hình phạt tử hình thông qua nhiều cấp xét xử khác (thông qua quyền kháng cáo) nhằm bảo đảm tính xác khách quan vụ án Một số nước quy định, sau tuyên án xong tạm hoãn thi hành án tử hình thời gian, người bị kết án ăn năn, cải tạo tốt đình thi hành án Một số nước lại quy định kéo dài thời gian tố tụng từ xét xử đến thi hành án để kiểm tra lại độ tin cậy án tuyên Ngoài hầu áp dụng thủ tục cho người bị kết án làm đơn xin ân giảm án xin thay đổi hình phạt lên lãnh đạo tối cao Nhà nước Những quy định thể tiến cao hoạt động lập pháp nước Hình phạt tử hình quy định xã hội ngày nay, tội phạm ngày diễn biến phức tạp, số lượng tội phạm tăng lên, số lượng án tử hình tăng đáng kể Có nhiều nước giữ lại hình phạt Tuy nhiên, có nhiều nước loại bỏ hình phạt tử hình khỏi hệ thống hình phạt Vấn đề giữ hay bỏ hình phạt tử hình có nhiều ý kiến khác tùy thuộc vào nhìn nhận mục đích hình phạt vấn đề nhận thức khả phòng ngừa tội phạm áp dụng loại hình phạt nghiêm khắc 1.1.2 Lược sử hình thành phát triển hình phạt tử hình Việt Nam 1.1.2.1 Giai đoạn phong kiến Thời đại Hùng Vương với Nhà nước Văn Lang-Âu Lạc giai đoạn chuyển biến lâu dài từ xã hội mạc kỳ nguyên thủy sang xã hội bước đầu có giai cấp Cho đến chưa tìm thấy tài liệu nói pháp luật nước ta thời kỳ Chỉ biết An Dương Vương giết Mỵ Châu biết nàng tiếp tay cho giặc, phải hình phạt tử hình dành cho kẻ phạm tội nặng phản bội lại lợi ích giống nòi? Trong giai đoạn đấu tranh chống Bắc thuộc, với tài liệu ỏi tản mạn lại biết đầy đủ, chi tiết tình hình pháp luật nói chung hình phạt tử hình nói riêng thời kỳ Tuy nhiên, theo ghi chép lại lãnh tụ nghĩa quân bị quyền đô hộ ghép vào tội "phản loạn", "phản nghịch" hình phạt phổ biến tội thường tử hình Đến kỷ X (905-1009), hình phạt tử hình bắt đầu quy định Theo Việt sử thông giám cương mục, Đinh Tiên Hoàng "muốn dùng oai lực để trừng trị thiên hạ đặt vạc lớn sân, nuôi hổ củi, hạ lệnh kẻ vi phạm bắt bỏ vào nấu vạc, hay cho hổ ăn thịt Ai sợ hãy, không dám phạm pháp”(1) Năm 1002 Lê Hoàn bắt đầu định luật lệ Năm 1003 người làm phản bị chém bêu đầu Cũng theo Cương mục đến thời vua Lê Long Đỉnh (1005-1009), nhà vua "dùng nhiều hình phạt tàn ngược để giết người": thiêu người, lấy dao cùn róc thịt người cho chết dần, giam người tù vào thủy lao để nước triều dâng lên cho họ chết sặc, bắt người phạm tội trèo lên đốn cho đổ, đánh gậy chết …Nhìn chung, hình phạt tử hình thời kỳ có tính chất tàn ngược Nhà nước Đinh, Tiền Lê coi công cụ đắc lực hỗ trợ cho đấu tranh quân chống lại lực chống đối cát Dưới thời Lý-Trần, pháp luật quy định nhiều tội phải chịu hình phạt tử hình Trung tâm liệu ĐH lính Cần Thơ @ Tài tập vàkhông nghiên cứu như:Học Tội cấm vệ (cấm cấm vệ không liệu vàohọc nơi vua chầu, tự tiện lại, trao đổi tin tức, vi phạm bị tử hình, Tội bội quốc đào vong (hình phạt nhẹ chặt chân tay, nặng tử hình), Tội làm phản (hình phạt cao tử hình, lên ngưa gỗ), Tội giết người (dưới thời Lý, tội thường đánh 100 trượng, thích 50 chữ vào mặt chịu hình phạt đồ, đến thời Trần, phạm tội giết người thực sách trừng trị ngang bằng, tức tử hình) Những quy định trên, nhìn chung, mang tính giai cấp công khai, bảo vệ đặc quyền, đặc lợi nhà vua Song song đó, việc thi hành hình phạt tử hình mang tính tàn ác, đày đọa nhục mạ người với cách thức hành như: cho voi dày, lên ngựa gỗ (tội nhân bị đóng lên ván, đem bêu chợ pháp trường tùng xẻo); hình phạt lăng trì (cắt đứt miếng thịt chết); chôn sống bêu đầu sau chém, áp dụng tội phản nghịch (người bị ghép tội mưu phản, bị chôn xuống đất để lộ đầu, buộc đầu vào tre uốn cong xuống đất bên cạnh Khi xử tử, người ta lấy dao sắc chém đầu, đầu người bị tội treo cành tre) Đến kỷ XV, với đời Bộ luật Hồng Đức (còn gọi Lê triều Hình luật), vấn đề liên quan đến hình phạt tử hình quy định tương đối chặt chẽ Hình phạt tử hình chia làm ba khung là: thắt cổ (giảo), chém (1) Sđd, Nxb Việt sử địa, Hà Nội, 1957 (trảm); chém bêu đầu (trảm khiêu); lăng trì (róc thịt cho chết dần) thường áp dụng nhóm tội như: Tội thập ác, nhóm tội vi phạm luật cấm vệ nhiều tội khác Tội cướp, Tội mưu giết người, Tội ăn hối lộ… Theo nguyên tắc chiếu cố luật thì, tội phạm bị phạt tử hình quan xét xử phải khai rõ tội trạng dâng lên vua để vua trực tiếp định án Điều có nghĩa sau tuyên án xong quan phân công xét xử không đem thi hành mà phải dâng lên vua kiểm tra lại Thông thường, vua giao cho Bộ Hình Thẩm Hình Viện kiểm tra lại sau vua trực tiếp định án Quy định gần giống với thủ tục xem xét lại án thủ tục Bộ luật Tố tụng hình nước ta hành quy định Tại Điều 19 Chương Đoản Ngục quy định: "Những ngày đầu xuân, ngày quốc kỵ, ngày trai giới làm lễ lớn mà hình quan tâu lên xin thi hành án tử hình bị biếm tư " Quy định cho thấy hai điều rằng: thứ nhất, hình quan muốn thi hành hình phạt tử hình phải tâu lên vua, vua định cho thi hành thi hành; thứ hai, không thi hành hình phạt tử hình ngày đầu xuân, ngày quốc kỵ, ngày lễ lớn Trung Điều 23 chương Đoản Ngục quy định: "Đàn bà bị tội tử hình trở xuống có thai phải để sinh đẻ sau trăm ngày đem hành hình Nếu chưa sinh mà đem hành hình bị phạt nặng, trăm ngày mà không đem hành hình bị phạt" Điều 16 quy định: người già từ 90 tuổi trở lên, trẻ tuổi trở xuống dù phạm tội tha miễn trách nhiêm hình Những quy định thể nhân đạo cao Nhà nước phong kiến người bị kết án tâm Học lúc giờ.liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập nghiên cứu Đến kỷ XVIII, triều Nguyễn, hình phạt tử hình có hai khung giảo (thắt cổ) trảm (chém) Tuy ngũ hình quy định có hai khung Bộ luật Gia Long quy định thêm ba khung lăng trì; trảm khiêu (chém bêu đầu); lục thị (băm nhỏ xác) Những kẻ có hành vi xâm phạm nghiêm quan hệ vua-tôi, cha-con, vợ-chồng bị áp dụng hình phạt lăng trì Ở trung ương, Bộ Hình có chức xét xử vụ trọng án Tâu vua án đặc biệt Ngoài ra, có quyền phúc thẩm vụ việc quan trọng thuộc quyền hạn Tuy vậy, nhiệm vụ, quyền hạn Bộ Hình rộng rãi Bộ Hình có quyền phúc thẩm vụ đánh nhau, trá ngụy…bị tuyên án tử hình Tam Pháp Ty có quyền phúc thẩm vụ án bị tuyên án tử hình, vụ có nhiều "nghi oan" khó giải Quy định thể rõ rằng: muốn cho Bộ Hình thực nhiệm vụ, quyền hạn tuyên án xong hồ sơ vụ án phải cho Bộ Hình Tam Pháp Ty Mặt khác, phần hình phạt tử hình luật quy định hình thức trảm gồm có trảm trảm giam hậu, tức người bị kết án bị tuyên tử hình giam lại tới án thu thẩm (xét lại vào mùa thu hành năm) Ngoài luật quy định người có quyền xét xử cao vua Đối với án tử hình, Tam Pháp Ty phải tâu ba lần Sau ba lần vua y án thi hành Nhìn chung, việc áp dụng thi hành hình phạt tử hình thời kỳ phong kiến cho ta cảm tưởng hình luật Việt Nam thời xưa đặt hình phạt tử hình ghê gớm tránh khỏi bị mang tiếng ác nghiệt, dã man Sự thật lại khác, nhiều học giả ngoại quốc nghiên cứu hình luật cổ Việt Nam công nhận hình phạt tử hình quy định luật có ghê gớm dùng để thị uy áp dụng thực tế Các tác giả phương Tây nhận xét rằng: "Những điều khoản luật cổ có tính cách hữu danh, không dùng nữa"(1) 1.1.2.2 Giai đoạn Pháp thuộc Trong giai đoạn này, pháp luật nước ta chịu ảnh hưởng pháp luật phong kiến pháp luật tư sản Pháp Thời kỳ này, việc áp dụng Bộ luật Hình Pháp Nam kỳ quy định Bộ luật Gia Long Trung kỳ, Bắc kỳ (thời kỳ đầu) Luật hình pháp điển hóa năm 1945 Mặc dù pháp luật có quy định tương đối đầy đủ thực dân Pháp áp dụng hình phạt tử hình bất cần luật ngày tăng nhanh số lượng người bị kết án nhằm đàn áp phong trào cách mạng chiến sĩ cộng sản Việt Nam yêu nước 1.1.2.3 Giai đoạn 1945 đến 1975 Trung Thắng lợi cách mạng tháng Tám mở kỷ nguyên lịch sử dân tộc Ngay sau cách mạng thành công, để bảo đảm cho việc xử lý tội phạm nhạy bén kịp thời, Nhà nước ban hành Sắc lệnh số 33 ngày 13-9-1945 quy định việc thành lập Tòa án quân sau bổ sung Sắc lệnh số 21 ngày 14-02-1946 Tiếp theo nhiều sắc lệnh khác có liên quan như: Sắc lệnh số 13liệu ngày ĐH 24-01-1946 thành lập thường vớitập tham gia phụ tâm Học Cần Thơ @ Tòa Tàiánliệu học nghiên cứu phẩm nhân dân, Sắc lệnh số 85 ngày 22-5-1950 đổi tên Tòa án thường thành Tòa án nhân dân Năm 1958 Quốc hội định thành lập Tòa án nhân dân tối cao hệ thống Tòa án địa phương, Viện công tố trung ương Viện công tố cấp Do phải chống đỡ chiến tranh phá hoại chi viện cho miền Nam nên thời gian hoạt động lập pháp liên quan đến hình phạt tử hình chưa trọng Hầu hết vụ án hình đưa xét xử Tòa án binh, Tòa án quân án có hiệu lực thi hành Việc không quy định thủ tục xét lại án định hình có hiệu lực pháp luật thời gian dẫn đến việc số vụ án bị xử sai lầm thi hành không với chất vụ án Từ thực tiễn trên, yêu cầu đặt tất án phải xem xét lại cách thận trọng để đảm bảo cho quyền người bị kết án Trên sở tham khảo pháp luật số nước, Chính phủ giao cho Bộ Tư pháp nghiên cứu Thông tư số 312 ngày 12-02-1958 yêu cầu Tòa án phải xem xét giải khiếu nại có kế hoạch khắc phục sai lầm án xét xử Thông tư số 002 ngày 13-01-1959 quy định thủ tục xét lại vụ án hình có hiệu lực pháp luật phát có sai lầm Với quy định trên, lần pháp luật hình Việt Nam ghi nhận trình tự tố tụng xét lại án định có hiệu lực pháp luật nhằm tránh oan sai cho người bị kết án (1) Escarra Le droit Pairs 1935.p 71 10 với sách mở cửa, giao lưu quốc tế Bên cạnh thành mà nhân dân ta đạt hạn chế tất yếu Một số tội phạm nguy hiểm, có điều kiện nâng cao tính nguy hiểm, gây nguy hại đặc biệt nghiêm trọng cho xã hội, chẳng hạn nhóm tội tham nhũng, buôn lậu, ma túy, xâm phạm tình dục trẻ em v v…Để đấu tranh phòng ngừa chống hữu hiệu loại tội phạm này, cần thiết phải áp dụng biện pháp cưỡng chế nghiêm khắc hình phạt tử hình Mặt khác, trình độ hiểu biết pháp luật nhân dân ta nhiều hạn chế Việc áp dụng hình phạt không tương xứng với tính nguy hiểm cho xã hội hành vi phạm tội không mang tính răn đe cao Khi hình phạt không phát huy hết tác dụng Trung Tuy nhiên, có quan điểm cho việc trì hình phạt tử hình vi phạm nhân quyền Tuyên ngôn nhân quyền giới Liên hiệp quốc khẳng định: "mọi người có quyền sống" Chúng không đồng ý với quan điểm Lý luận vấn đề "tự ý chí" Triết học Mác-Lênin rằng, người sống xã hội có quyền tự hành vi Để quyền tự đảm bảo ý chí thực hành vi phải không vi phạm quyền tự người khác Mình có quyền lựa chọn hành vi cho phù hợp với chuẩn mực xã hội thể chế thành luật Khi đó, hành vi không bị coi vi phạm tự người khác Nếu vi phạm điều có nghĩa tự vứt bỏ quyền tự Suy cho cùng, người thực tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, tức người đem quyền sống đánh đổi, hành vi tước mạng sống đồng loại Vì thế, trường hợp không vi tâm Học liệu Cần Thơ Tàiđãliệu họctừtập vàsống nghiên cứu phạm quyền sốngĐH bị cáo mà chính@ bị cáo tự khước quyền Tước mạng sống người, không hay phủ mong muốn, cho dù kẻ phạm tội Ngoài ra, có nhiều người nghi ngờ liệu việc trì hình phạt chết người có thỏa mãn nguyên tắc nhân đạo hay không? Bởi vì, tử hình áp dụng, cá nhân người phạm tội bị tước sống vĩnh viễn Họ không hội ăn năn hối cải Để có quan điểm vấn đề này, lật lại tập hồ sơ vụ phạm tội đặc biệt nghiêm trọng Vụ án V (có tính chất tham nhũng, lừa đảo…) gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước khoảng 4000 tỷ đồng; vụ án X (buôn lậu ma túy xuyên quốc gia), bị cáo mang hàng chục kilôgam hêrôin qua biên giới; vụ án Y, bị cáo dùng dao giết chết vợ đêm khuya chặt khúc ném vào cống thoát nước; vụ án Z, bị cáo dụ dỗ bé gái 12 tuổi sau vườn hiếp dâm sau giết đi, ném xác xuống ao bèo Và vụ án mà nghe qua phẫn nộ tưởng tượng bị cáo thực hành vi phạm tội hết nhân tính Trong thực hành vi phạm tội, thử hỏi bị cáo có nghĩ thực hành vi vô nhân đạo? Dĩ nhiên Luật hình thời đại ngày không xem hình phạt trừng trị ngang (với hành vi phạm tội) pháp luật thời trung cổ giết người phải đền mạng, nói dối phải bị cắt lưỡi, trộm cắp phải bị chặt tay…Tuy nhiên xét góc độ ứng với luật nhân quả, gieo nhân Đó chưa kể để bị cáo tồn xã hội đe dọa đến tính mạng, sức khỏe người vô tội khác 60 3.2.2 Vấn đề hoãn thi hành án tử hình Khoản Điều 229 Bộ luật Tố tụng hình quy định "Trong trường hợp đặc biệt, Hội đồng thi hành án hoãn thi hành án báo cáo với Chánh án Tòa án định thi hành án để báo cáo Chánh án Tòa án nhân dân tối cao" Như vấn đề hoãn thi hành án tử hình đặt Hội đồng thi hành án tử hình định thi hành án tử hình ngày nào, đâu, phát sinh số tình tiết đặc biệt nên Hội đồng thi hành án phải hoãn thi hành án báo cáo với Chánh án định thi hành án để báo cáo với Chánh án Tòa án nhân dân tối cao định Nếu sau tình tiết giải xong mà thay đổi khác nội dụng vụ án việc thi hành án lại tiến hành ban đầu Nhiệm vụ xem xét "tình tiết đặc biệt" để lấy làm cho việc hoãn thi hành án tử hình hoàn toàn phụ thuộc vào Hội đồng thi hành án định có hoãn thi hành án hay không tùy thuộc vào Hội đồng thi hành án Tuy nhiên, trường hợp có "tình tiết đặc biệt" chưa có quy định cụ thể Tham khảo pháp luật thi hành án hình nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa cho thấy, nước có quy định cụ thể việc hoãn thi hành án tử hình Điều 341 Giải thích Tòa án nhân dân tối cao số vấn đề chấp hành luật tố tụng hình nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa ngày 8-9-1998 quy định: Tòa án nhân dân cấp sau nhận lệnh thi hành án tử hình, phát có tình tiết đây, phải ngừng thi hành báo cáo với Tòa án nhân dân phê chuẩn tử hình để Tòa án nhân dân phê chuẩn tử hình định(1): Trước thi hành, phát việc phán có khả sai lầm Trước thi hành, tội phạm khai báo thật phạm tội quan trọng có biểu lập công lớn khác, cần thay đổi phán Tội phạm mang thai Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập nghiên cứu Ở Việt Nam, trước khoản Điều 229 Bộ luật Tố tụng hình năm 1988 quy định: "Trong trường hợp có tình tiết đặc biệt, Hội đồng thi hành án hoãn thi hành án báo cáo lên Chánh án Tòa án nhân dân tối cao" Trong lần sửa đổi, bổ sung năm 2000 quy định: Hội đồng thi hành án hoãn thi hành án báo cáo với Chánh án định thi hành án để báo cáo với Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nhìn chung, thay đổi thay đổi trình tự tố tụng mà thôi, chưa có lý giải "tình tiết đặc biệt" Theo quan sát chúng tôi, chưa có văn hướng dẫn yếu tố "tình tiết đặc biệt" mà Bộ luật Tố tụng hình quy định Qua tổng hợp quy định pháp luật liên quan qua thực tiễn xét xử, nhận thấy trường hợp sau Hội đồng thi hành án hoãn thi hành án: Thứ nhất, Hội đồng thi hành án phát người bị thi hành án phụ nữ có thay nuôi 36 tháng tuổi Trước thi hành án phụ nữ Hội đồng thi hành án phải kiểm tra xem người bị thi hành án có phải phụ nữ có thai nuôi 36 tháng tuổi hay không Nếu Hội đồng thi hành án phát người bị thi hành án (1) Xem: Sổ tay kiểm sát viên hình Trung Quốc, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Hà Nội 2000 tr.140-141 61 phụ nữ có thai nuôi 36 tháng tuổi mà yếu tố khách quan trước đó, quan tiến hành tố tụng được, không thi hành án tử hình họ Trong trường hợp này, Hội đồng thi hành án phải báo cáo với Chánh án định thi hành án để báo cáo Chánh án Tòa án nhân dân tối cao định Quy định thể Luật sửa đổi, bổ sung số điều Bộ luật Tố tụng hình năm 2000 Tuy nhiên, theo việc đặt quy định khoản Điều 229 Bộ luật Tố tụng hình chưa hợp lý Nên chuyển quy định sang khoản Điều 229 Bộ luật Tố tụng hình (những trường hợp hoãn thi hành hình phạt tử hình) hợp lý Thứ hai, người bị kết án tự thú việc thực tội phạm nghiêm khác Hội đồng thi hành án thấy cần thiết phải điều tra có kết luận Khi người bị kết án tự thú việc thực tội phạm nghiêm trọng trước sau xét xử so với tội phạm có áp dụng hình phạt tử hình Hội đồng thi hành án hoãn thi hành án để điều tra có kết luận Mục đích việc làm tìm kẻ phạm tội khác có liên quan vụ phạm tội mà người bị kết án tự thú, đảm bảo nguyên tắc: hành vi phạm tội phải phát kịp thời xử lý nghiêm minh người, tội, pháp luật, không làm oan người vô tội, không để lọt tội phạm Tuy nhiên nên ý rằng, trường hợp tự thú Hội đồng thi hành án hoãn thi hành án mà Hội đồng thi hành án nhận thấy cần thiết phải điều tra có kết luận tính chất quan trọng quy mô vụ phạm tội mà người bị kết án tự thú Hội đồng thi hành án cho hoãn thi hành án Trung tâm Học ĐH bịCần Thơ @người Tài khác liệu phạm học tội tập cứu Thứliệu ba, người kết án tố giác màvà việcnghiên điều tra tội phạm cần phải có mặt người bị kết án Do nhiều nguyên nhân khách quan lẫn chủ quan khác mà trình xét xử, bị cáo chưa khai hết người có liên quan Vì vậy, giai đoạn thi hành án, người bị kết án tố giác người phạm tội khác Thực tiễn xét xử có trường hợp Hội đồng thi hành án hoãn thi hành án, người bị kết án khai đồng phạm khác trường hợp Siêng Phêng bị kết án tử hình tội mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy từ Lào Việt Nam Do Siêng Phêng khai nên quan điều tra khám phá đường dây buôn lậu ma túy Vũ Xuân Trường tổ chức nhiều tên khác Trong thực tế, người bị thi hành án tố giác Hội đồng thi hành án thi hành án xem xét, việc điều tra thiết phải có mặt người bị kết án Hội đồng thi hành án hoãn thi hành Việc áp dụng thực tế quy định rõ tạo điều kiện thuận lợi cho Hội đồng thi hành án hoãn thi hành án khuyến khích người bị kết án tố giác người phạm tội khác Nó góp phần quan trọng để đảm bảo tính công minh pháp luật Thứ tư, người bị kết án kêu oan đưa tình tiết có Những tình tiết hiểu tình tiết có giá trị chững minh cho kết luận sai quan tiến hành tố tụng hay tình tiết chứng tỏ người bị kết án không phạm tội mà Tòa án tuyên Chú ý, tình tiết phải có giá trị chứng minh cho oan sai người bị kết án, 62 giá trị chững minh không áp dụng Chúng xin nêu vụ án xảy thực tế để minh họa cho vấn đề này: Huỳnh Văn Nam bị kết án tử hình tội cướp tài sản giết người Qua tám năm, không làm đơn xin Chủ tịch nước ân giảm mà mực kêu oan Huỳnh Văn Nam đưa sở minh oan chặt chẽ như: áo sơ mi trắng sọc xanh, sở để bị nghi vấn, Nam cho anh không mặc ngày xảy vụ án Nhân chứng Luông nói tối hôm thấy Nam mặc áo vàng cũ Còn Phương khai gây án Nam mặc áo trắng sọc ngà cũ Trong áo mà quan điều tra thu người Nam áo trắng sọc xanh Về vết máu dính áo ấy, quan điều tra không xác định máu suy đoán nạn nhân có dạng phun phù hợp với trường-dưới góc dừa nơi nạn nhân chết có máu phun Nam cho rằng, máu vợ lẽ trước vụ án lâu, anh bế vợ vào nhà, sau bị bố đánh chảy máu đầu Điều có nhân chứng xác nhận Về cúc thu trường loại với cúc áo trắng sọc xanh Nam cho trùng hợp ngẫu nhiên cúc áo anh loại thông dụng Về dao, theo hồ sơ vụ án dao Thái Lan dài 22cm, sắc, lưỡi Inox, cán nhựa màu vàng loại thông dụng…Huỳnh Văn Nam nhấn mạnh: nhà có dao Inox Mỹ, cán gỗ, đánh vẹc-ni… Trung Những lời kêu oan tình tiết mà Huỳnh Văn Nam đưa Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao kháng nghị Tuy nhiên, Ủy ban thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao xử giám đốc Học thẩm (lần nhất) Hội đồng@ thẩm án nhân cao xử tâm liệuthứĐH Cần Thơ Tàiphán liệuTòahọc tậpdân vàtối nghiên cứu giám đốc thẩm (lần thứ hai) giữ nguyên án tử hình Huỳnh Văn Nam Bản án qua cấp cao Tòa án xét xử chưa thuyết phục lòng người Ủy ban Thường vụ Quốc hội cử đoàn giám sát để làm rõ vụ án Theo quan điểm chúng tôi, bốn trường hợp nêu nên quy định vào khoản Điều 229 Bộ luật Tố tụng hình phù hợp Khoản Điều 229 Bộ luật Tố tụng hình quy định sau: Điều 229 (…) Trong trường hợp sau Hội đồng thi hành án hoãn thi hành án báo cáo cho Chánh án Tòa án định thi hành án để báo cáo Chánh án Tòa án nhân dân tối cao: a Trong trường hợp Hội đồng thi hành án phát người bị kết án phụ nữ có điều kiện quy định Điều 35 Bộ luật Hình b Người bị kết án tự thú việc thực tội phạm nghiêm trọng khác Hội đồng thi hành án thấy cần phải điều tra có kết luận c Người bị kết án tố giác người khác phạm tội mà việc điều tra tội phạm cần phải có mặt người bị kết án d Người bị kết án kêu oan đưa tình tiết mà Hội đồng thi hành án xét thấy có Về nguyên tắc chung, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao phải xem xét báo cáo Hội đồng thi hành án tử hình để có định cụ thể định thi 63 hành án tử hình có pháp luật hay không Ngoài cần phải xem xét trường hợp: thời gian hoãn thi hành án mà người bị kết án có tâm hối cải trở thành người lương thiện giải nào? Chẳng hạn Trung Quốc quy định rằng, chưa thấy cần thiết phải thi hành án tử hình người bị kết án tử hình đồng thời với việc tuyên án tử hình tuyên hoãn tử hình sau hai năm, buộc phải cải tạo lao động để theo dõi thái độ họ thời gian (Điều 43 Bộ luật hình Cộng hòa nhân dân Trung Hoa năm1980) Quy định thể tiến nhân đạo sâu sắc 3.2.3 Về hình thức thi hành án tử hình Hình thức thi hành án tử hình nước ta xử bắn, hình thức nhiều nước áp dụng Theo số liệu tổ chức Ân xá quốc tế, có 86 nước áp dụng hình thức thi hành án tử hình hình thức xử bắn Ngoài có sáu hình thức thi hành án tử hình khác áp dụng giới Đó là: treo cổ (78 nước), ném đá đến chết (Xu đăng số nước Hồi giáo), chém đầu (Ả rập Xê-Út), cho ngồi ghế điện (Hoa Kỳ), tiêm thuốc độc (Hoa Kỳ, Philippines, Cộng hòa nhân dân Trung Hoa), cho ngửi khí độc (Hoa Kỳ)(1) Pháp luật thi hành án hình nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa cho phép lựa chọn hình thức thi hành án tử hình khác nhau, phổ biến hình thức xử bắn tiêm thuốc Điều 344 Giải thích Tòa án nhân dân tối cao số vấn đề chấp hành luật tố tụng hình nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa ngày 8-9-1998 quy định: Việc tử hình thi hành cách xử bắn tiêm thuốc Nếu chọn phương pháp tiêm thuốc để thi hành án tử hình, phải thi hành nơi định trại giam Trước tiêm, bị án buộc chặt giường, hai tay duỗi thẳng Mỗi bị án có hai người tiêm với hai xi-lanh giống có xi-lanh có thuốc độc để tránh tâm lý "mình giết người" với người trực tiếp tiêm Loại thuốc độc dùng loại thuốc độc ức chế, gây xung động thần kinh Sau tiêm thuốc, khoảng đến 13 phút bị án chết Do thuốc độc trộn lẫn với thuốc ngủ nên bị án chết từ từ không gây đau đớn Nếu chọn phương pháp khác, xử bắn, tiêm thuốc ra, để thi hành án tử hình trước phải báo cáo xin Tòa án nhân dân tối cao phê chuẩn(2) Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập nghiên cứu Ở nước ta, việc thi hành án tử hình quy định bằn hình thức xử bắn Tuy nhiên, vấn đề chưa pháp luật quy định cụ thể nên nơi thực không thống với Trong trình tiếp xúc với số cán Hội đồng thi hành án tử hình số nơi thấy quy trình thực sau: Sau đưa đến pháp trường, người bị thi hành án trói vào cọc Chủ tịch Hội đồng thi hành án đọc tóm tắt trình phạm tội người bị thi hành án; đọc định không kháng nghị Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, định bác đơn xin ân giảm án tử hình Chủ tịch nước người có làm đơn xin ân giảm gửi lên Chủ tịch nước, định thi hành án định thành lập Hội đồng thi hành (1) Xem: A.X.Mikhlin, Hình phạt cao nhất, lịch sử, tương lai Nxb Sự Nghiệp, Matxcơva 2000,tr 141-143 (tiếng Nga) (2) Xem: Sổ tay kiểm sát viên hình Trung Quốc, tập 2, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Hà Nội 2000, tr142 64 án (mặc dù tất định tống đạt đến người bị kết án giai đoạn trại tạm giam) Cơ quan Công an trước cử đội bắn, thông thường đội bắn gồm sáu người bắn súng dài người bắn súng ngắn (bắn phát ân huệ) Sáu chiến sĩ công an bắn súng dài bắn loạt (mỗi người viên) theo lệnh người đội trưởng Sau bắn loạt xong, người đội trưởng dùng súng ngắn đặt vào thái dương người bị thi hành án để bắn phát ân huệ Khi phát súng ân huệ bắn xong, bác sĩ pháp y kiểm tra xem người bị thi hành án chết hay chưa Nếu chết, bác sĩ pháp y ký vào biên xác nhận người bị thi hành án chết Xác người bị thi hành án đặt vào nguyệt đào trước pháp trường Vấn đề đặt bắn xong mà người bị thi hành án không chết giải nào? Có ý kiến cho rằng, người bị thi hành án không chết sau lần đầu không nên thi hành Tuy nhiên thực tế, sau bắn loạt phát ân huệ mà người bị thi hành án không chết thông thường, quy trình lặp lại ban đầu Theo chúng tôi, quy định cách bắn đội bắn nên quy định rõ luật văn có giá trị pháp lý khác nhằm tạo thống chung thi hành hình phạt đặc biệt nghiêm khắc Vài ý kiến vấn đề sau: Trung Về đội bắn cách bắn Theo chúng tôi, nên quy định đội bắn gồm năm người bắn súng dài người bắn súng ngắn (đội trưởng) hợp lý Trong đó, năm người bắn súng dài bắn loạt, sau người đội trưởng bắn phát ân tâm liệungắn ĐHTrong Cầnnăm Thơ @bắnTài liệu học vàmột nghiên cứu huệ Học súng người súng dài nêntập năm súng đạn đạn giả (không người bắn biết) Mục đích việc làm tạo tâm lý tốt cho người bắn, họ nhiều hy vọng kẻ tước mạng sống người khác, cho dù tử tội Về cách hành nên quy định lại Thực tiễn thi hành sau loạt đầu mà người bị thi hành án không chết, tiến hành loạt thứ hai chết không hợp lý Nếu thi hành theo chế bộc lộ nhiều điểm không phù hợp Người ta cho việc trừng trị hai lần tội (nguyên tắc không trừng trị hai lần tội hầu áp dụng bị phá vỡ) Thực tế cho thấy rằng, người bị thi hành án sống sót sau loạt bắn phát ân huệ Tuy nhiên, để tạo thống cao thi hành hình phạt đặc biệt nghiêm khắc quy định rõ ràng vấn đề đội bắn cách bắn cần thiết Ngoài ra, việc thi hành án tử hình hình thức xử bắn có nhược điểm tốn kém, gây ức chế mặt tâm lý cho đội bắn Tuy người bị thi hành án tử hình đáng tội phải chết theo quy định pháp luật hình thức thi hành làm để vừa có tính chất nhân đạo thể qua chết nhẹ nhàng, không gây đau đớn, chết nhanh nhất, vừa thi thể người bị thi hành án toàn vẹn Vì vậy, xu hội nhập quốc tế khu vực, theo chúng tôi, pháp luật thi hành án hình nước ta nên tham khảo, bổ sung thêm hình thức thi hành án tử hình tiêm thuốc độc cho phù hợp với điều kiện cụ thể nước ta 65 Ngoài hình thức thi hành nên quy định luật hoạt động cụ thể pháp trường để tạo sở pháp lý cho việc thi hành án áp dụng thống nước Những quy định chi tiết tạo dễ dàng cho Hội đồng thi hành án thi hành án Theo chúng tôi, quy định hoạt động cần ghi nhận Nghị Tòa án nhân dân tối cao Thông tư liên tịch Tòa án nhân dân tối cao-Viện kiểm sát nhân dân tối cao-Bộ Công an Nó phải quy định đầy đủ hoạt động từ lúc áp giải người bị thi hành án đến pháp trường hoàn thành biên liên quan đến thi hành hình phạt Trong giai đoạn nay, vấn đề thi hành hình phạt tử hình người quan tâm Vì vậy, việc quy định cụ thể hoạt động pháp trường không thiếu Không thể cho rằng, cần thi hành cho người bị thi hành án chết mà phải có thống cao thủ tục thi hành án 3.2.4 Vấn đề xử lý thi thể người bị thi hành án Tham khảo pháp luật thi hành án hình số nước giới vấn đề cho thấy, quy định nước không giống Có nước không cho phép thân nhân nhận xác chôn cất khoản Điều 186 Bộ luật Thi hành án hình Liên bang Nga quy định: "Chính quyền quan nơi thi hành án tử hình có trách nhiệm thông báo việc thi hành án cho Tòa án án tử hình số thân nhân người bị kết án Thi thể người bị thi hành án không trao trả nơi chôn cất người không thông báo"(1) Có nước lại cho phép thân nhân đem xác người bị thi hành án chôn cất Điều 347 Giải thích Tòa án nhân dân tối cao số vấn đề chấp hành luật tố tụng hình nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa ngày 8-9-1998 quy định: "Sau thi hành án tử hình, Tòa án nhân dân chịu trách nhiệm thi hành án cần làm việc sau: thông báo cho gia đình tội phạm thời hạn định tới nhận thi thể tội phạm , có điều kiện hỏa táng, thông báo tới nhận hài cốt Nếu hạn không tới lấy Tòa án thông báo cho đơn vị hữu quan xử lý"(2) Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập nghiên cứu Ở nước ta, Chỉ thị 138/KC1 ngày 13-02-1974 Bộ Nội vụ (nay Công an) quy định xác tử tội phải chôn pháp trường, không cho phép thân nhân mang xác an táng, mả có cắm biển gỗ nhỏ ghi rõ họ tên, tuổi nguyên quán phạm nhân Quy định từ lúc ban hành tuân thủ cách nghiêm ngặt Qua thực tiễn thi hành số nơi nhận thấy, sau chiến sĩ lực lượng Công an hành người bị thi hành án xong, kiểm tra họ chết xác đem chôn pháp trường đó, sau thời gian, người thân họ lại khai quật mộ lên mang xác mai táng, mà Hội đồng thi hành án chế kiểm tra quản lý Chúng ta biết rằng, mục đích chung đặt trừng trị người phạm tội đâu nhằm trừng trị thể xác người Mặc khác, quan niệm truyền thống đạo đức nhân dân ta chết phải "mồ yên mả đẹp", quy định hạn chế cho người thân người bị thi hành án mang xác người bị thi hành án an táng Theo quan điểm chúng tôi, việc quy định thực vừa không hợp lý vừa tính nhân đạo pháp luật (1) Xem: Tuyển tập luật Liêng bang Nga, Nxb Philin, Matxcơva 1998, tr.640 (tiếng Nga) (2) Xem: Sổ tay kiểm sát viên hình Trung Quốc, tập 2, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Hà nội 2000 66 Điều 24 Bộ luật Hình Sài Gòn năm 1973 trước quy định vấn đề sau: "tử thi trả lại cho gia quyến có lời xin đám tang phải tổ chức đơn giản công chúng dự lễ" Mặc dù luật áp dụng khoảng thời gian ngắn chế độ ngụy quyền Sài Gòn (từ 1973-1975) theo chúng tôi, việc quy định: "xác cho nhận thân nhân có lời xin" tiến Gần nhất, theo kết luận Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Hội nghị tổng kết ngành Tòa án năm 1993 nói vấn đề Tòa án nhân dân tối cao khẳng định: chưa có quy định cho thân nhân người bị thi hành án mang xác người bị thi hành án an táng theo phong tục Tòa án nhân dân tối cao nhận định: vấn đề nhân đạo bàn bạc Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Nội vụ việc không cấm người thân người bị thi hành án nhận xác người bị thi hành án an táng theo phong tục Nhưng từ chưa có văn pháp luật hướng dẫn vấn đề mà để diễn tình trạng: thân nhân không nhận xác “lấy” xác người bị thi hành án Trung Theo vấn đề nhân đạo, pháp luật không nên ngăn cấm cũ mà nên cho phép thân nhân người bị thi hành án nhận xác người bị thi hành án sau thi hành án xong, phải quy định rõ ràng trình tự thủ tục vừa đảm bảo tính nhân đạo, vừa đảm bảo cho người thân nhận xác an táng Việc quy định thế, mặt đảm bảo chất việc thi hành án tử hình cách ly vĩnh viễn người khỏi đời sống xã hội, mặc khác trì việc giáo dục ý thức tuân thủ pháp luật, đấu tranh phòng ngừa chống tội phạm Ngoài ra, cho phép thân nhân nhận tâm liệu ĐH ánCần Thơ @ án Tài liệu tậpđạo vàcủa nghiên cứu xác Học người bị thi hành tử hình phản bảnhọc chất nhân Nhà nước ta Cũng nên ý rằng, nên quy định vấn đề khác liên quan đến việc cho nhận xác để tránh tình trạng bị kẻ xấu lợi dụng để tuyên truyền mê tính chống phá Nhà nước Theo vấn đề nên quy định điều luật có luật (pháp lệnh) thi hành hình phạt tử hình Cụ thể nội dung điều luật sau: Điều … Thân nhân người bị thi hành án tử hình nhận xác người bị thi hành án tử hình an táng theo phong tục Tang lễ phải tổ chức đơn giản Nghiêm cấm trường hợp lợi dụng tang lễ người bị thi hành án tử hình để tuyên truyền mê tín tuyên truyền chống phá Nhà nước Nếu thân nhân người bị thi hành án tử hình yêu cầu nhận xác người bị thi hành án tử hình xác người bị thi hành án tử hình chôn pháp trường 3.2.5 Vấn đề nên hay không nên ban hành luật (pháp lệnh) hình phạt tử hình Kể từ ban hành nay, Bộ luật Hình trải qua thay đổi theo hướng tăng lên lại giảm xuống số lượng điều luật có áp dụng hình phạt tử hình, luật hay pháp lệnh hướng dẫn việc áp dụng 67 thi hành hình phạt tử hình ngoại trừ Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng hình Công văn 127 Đứng trước tình vần đề đặt có nên hay không nên ban hành luật pháp lệnh hình phạt tử hình Nhìn chung, có hai quan điểm trái ngược vấn đề này: Quan điểm thứ cho không cần ban hành luật pháp lệnh hình phạt tử hình Những người theo quan điểm lập luận, chưa có văn có giá trị pháp lý cao để hướng dẫn thi hành chi tiết cho việc áp dụng thi hành hình phạt tử hình, thông qua thực tiễn xét xử Tòa án, ngành Tòa án đúc kết kinh nghiệm vô quý giá việc áp dụng thi hành hình phạt tử hình công tác xét xử thi hành án Việc ban hành văn xáo trộn ổn định từ lâu điều không cần thiết phải giải vấn đề khác có liên quan như: cấu tổ chức, nhân sự…gặp khó khăn Trung Ngoài ra, người theo điểm cho rằng, trước chưa có Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng hình quy định vấn đề thực tiễn xét xử hình thành qua việc áp dụng hình phạt tử hình kẻ phản Cách mạng, tham ô tài sản Nhà nước…Khi Bộ luật Hình đời, tất phần quy định chung phần quy định tội phạm cụ thể chi tiết Bên cạnh đó, Bộ luật Tố tụng hình dành hẳn chương riêng quy định cho việc thi hành hình phạt tử hình Quy định đầy đủ triển khai thực Ngoài ra, Tòa án địa phương đặt kiểm ra, giám sát quan hữu quan chịu đạo, hướng dẫn áp dụng pháp luật Học hướng nghiệp vụ Tòa@ án Tài nhân liệu dân tốihọc cao tập Vì vậy, có sai lầm tâm liệudẫnĐH Cần Thơ vànếu nghiên cứu xảy không khắc phục Thực tiễn áp dụng thi hành hình phạt tử hình năm qua, từ lúc ban hành Bộ luật Hình Bộ luật Tố tụng hình sự, khẳng định điều chưa có sai lầm xảy nghiêm trọng, sai lầm nhỏ việc định tội, lượng hình cấp xét xử xem xét lại theo trình tự thủ tục nghiêm ngặt Quan điểm thứ hai lại cho rằng, nên ban hành luật (có thể pháp lệnh thể đầy đủ sở pháp lý) việc áp dụng thi hành hình phạt tử hình Những người theo quan điểm cho rằng, muốn cho quy định pháp luật thực thi nghiêm túc thực tế quy định phải ghi nhận văn có giá trị pháp lý cao Chúng đồng ý với quan điểm thứ hai lý sau đây: Thứ nhất, xuất phát từ tính chất đặc biệt hình phạt tử hình nghiêm khắc, tước bỏ mạng sống người phạm tội thi hành xong phát sai lầm khắc phục Vì vậy, việc quy định cụ thể, chi tiết vấn đề cần thiết Có thể nói rằng, Bộ luật Hình Bộ luật Tố tụng hình quy định chi tiết thi hành chưa thể sở pháp lý rõ ràng cho tất đối tượng có liên quan áp dụng thi hành loại hình phạt nghiêm khắc Mặc dù thực tiễn xét xử đóng vai trò quan trọng cho ngành Tòa án mà xem nhẹ quy định luật hình phạt tử hình 68 Thứ hai, nước ta nước theo hệ thống pháp luật xã hội chủ nghĩa với đầy đủ chất chế độ xã hội chủ nghĩa nhân đạo, dân chủ, bình đẳng…thì lấy kinh nghiệm xét xử kinh nghiệm thi hành án trước mà áp dụng cho trường hợp tương tự sau Một xã hội văn minh, dân chủ quy định phải thể rõ luật Từ đó, đối tượng có liên quan cần vào luật ban hành mà thi hành, làm sai phải chịu trách nhiệm Quy định làm cho việc áp dụng thi hành hình phạt tử hình tạo thành thể thống từ giai đoạn đầu đến giai đoạn cuối không quy định tản mạn hướng dẫn thi hành văn luật, có giá trị pháp lý không cao Trong giai đoạn nay, Đảng Nhà nước ta tăng cường cố tiến lên xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa đòi hỏi tất quan, tổ chức cá nhân phải tuân thủ pháp luật cách nghiêm túc Khi ban hành luật hình phạt tử hình rõ ràng tạo nên thuận tiện nhiêu cho quan tiến hành tố tụng Các quan tiến hành tố tụng chiếu vào luật mà thi hành cho Trung Nhìn chung, quy định Bộ luật Hình Bộ luật Tố tụng hình đầy đủ chưa phản ánh toàn diện chế vận hành việc áp dụng thi hành hình phạt nghiêm khắc hệ thống hình phạt Luật hình Việt Nam Vì vậy, giai đoạn nay, việc quy định có liên quan đến tử hình tương đối đầy đủ theo quan điểm chúng tôi, nên ban hành pháp lệnh hình phạt tử hình Về cấu, pháp lệnh gồm hai phần sau:liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập nghiên cứu tâm Học Phần thứ nhất: Những quy định việc áp dụng hình phạt tử hình Trong phần này, trình bày khái niệm hình phạt tử hình, lý áp dụng hình phạt tử hình, mục đích áp dụng hình phạt tử hình, áp dụng, nguyên tắc áp dụng, phạm vi áp dụng hình phạt tử hình, trường hợp không áp dụng hình phạt tử hình Phần thứ hai: Những quy định thi hành hình phạt tử hình Những quy định chung: Trong phần này, trình bày khái niệm thi hành hình phạt tử hình, mục đích việc thi hành, để thi hành, nguyên tắc quy trình tổ chức thi hành, quan quản lý việc thi hành, quan tổ chức khác có liên quan Những quy định cụ thể thi hành hình phạt tử hình: Phần gồm nội dung sau: Thủ tục thi hành Cách thức thi hành xử lý vấn đề liên quan thi hành án Cơ quan có nhiệm vụ thi hành Những trường hợp hoãn thi hành Trách nhiệm quan thi hành Nếu việc ban hành pháp lệnh mà thể đầy đủ tất nội dung cần thiết với trình độ lập pháp cao tạo nên thống 69 cho quan tiến hành tố tụng chủ thể khác có liên quan Ngoài ra, thể xu chung giới tiến ngày là: tất vấn đề quan trọng có luật định, Nhà nước công dân vào luật mà thi hành Tóm lại, kiến nghị xuất phát từ thực tiễn áp dụng thi hành hình phạt tử hình mà pháp luật chưa dự liệu Với phần kiến nghị này, mong muốn đóng góp số kiến thức nhỏ cho trình xây dựng pháp luật hình nước nhà giai đoạn tới Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập nghiên cứu 70 KẾT LUẬN Hình phạt chế định vô quan trọng Luật hình Về chất biện pháp cưỡng chế nghiêm khắc Nhà nước Tòa án nhân danh Nhà nước định áp dụng hình phạt người phạm tội, thể lên án Nhà nước người phạm tội hành vi mà họ thực Trong hệ thống hình phạt hình phạt tử hình xem hình phạt nghiêm khắc tính chất đặc biệt Hình phạt tử hình tước bỏ quyền sống người bị kết án lợi ích chung cộng đồng Tuy vậy, tử hình trả thù Nhà nước người phạm tội, hình phạt không đặt mục đích cải tạo, giáo dục người bị kết án mà đặt mục đích phòng ngừa chung Vì tính chất đặc biệt nghiêm khắc nên hình phạt tử hình áp dụng tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, gây ảnh hưởng xấu đến an ninh trị, kinh tế, trật tự an toàn xã hội…bị xã hội kịch liệt lên án Trung Để hình phạt tử hình thực thi thực tế, thể thái độ cứng rắn Nhà nước việc trừng trị kẻ phạm tội giáo dục người dân tuân thủ nghiêm chỉnh quy định pháp luật, đấu tranh phòng ngừa chống tội phạm hiệu quả, đòi hỏi án Tòa án phải có tính xác cao mà công tác thi hành án phải đảm bảo thực tốt Tuy nhiên thực tiễn nay, việc áp dụng quy định hình phạt tử hình gặp tâm Học Thơ @vấn Tài họcđến tập vàápnghiên cứu nhiều khó liệu khăn, ĐH vướngCần mắc nhiều đề liệu liên quan việc dụng thi hành hình phạt tử hình chưa pháp luật quy định cụ thể Vì vậy, xác định phương hướng đắn cho việc vận dụng thống quy định pháp luật hình hình phạt tử hình yêu cầu mà hướng đến Để đạt điều này, bước hoàn thiện mục tiêu đề cho phần nghiên cứu luận văn Trong phần đầu tiên, trình bày cách tổng quát lịch sử hình thành phát triển hình phạt tử hình giới Việt Nam Tiếp theo, nghiên cứu cách có hệ thống vấn đề lý luận hình phạt tử hình Việt Nam nước khác Không nêu lên khái niệm chung có liên quan đến hình phạt tử hình mà phân tích, làm rõ đặc điểm khái niệm Phần tiếp theo, luận văn tổng hợp, phân tích, đánh giá quy định pháp luật hình Việt Nam hình phạt tử hình Trong phần này, chủ yếu nêu quy định Bộ luật Hình Bộ luật Tố tụng hình nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Phần cuối cùng, qua tổng hợp nắm bắt số liệu thực tế hoạt động xét xử Tòa án có áp dụng hình phạt tử hình công tác thi hành án tử hình chủ thể có liên quan thời gian gần Luận văn nêu lên mặt tích cực, thuận lợi hạn chế, khó khăn việc áp dụng chế định 71 Để quy định hình phạt tử hình phát huy vai trò đảm bảo mục đích ý nghĩa nó, để có hoàn chỉnh quy định pháp luật, sở tham khảo pháp luật số nước đối chiếu với tình hình thực tế nước nay, mạnh dạn đề xuất số vấn đề hình phạt tử hình theo hướng sau: Trung Thứ nhất, nên trì hình phạt tử hình Luật hình Việt Nam Thứ hai, nên giải thích nội dung điều luật mà có nhiều cách hiểu áp dụng khác nhau, đặc biệt điều luật liên quan đến thi hành án Thứ ba, nên bổ sung thêm vào khoản Điều 229 Bộ luật Tố tụng hình trường hợp hoãn thi hành án tử hình Thứ tư, nên bổ sung thêm hình thức thi hành án tử hình cách tiêm thuốc độc Thứ năm, nên ban hành Pháp lệnh điều chỉnh việc áp dụng thi hành án tử hình nêu đầy đủ tất vấn đề liên quan mà nêu phần kiến nghị luận văn Tóm lại, giới hạn cho phép luận văn, mong nghiên cứu đóng góp phần nhỏ cho việc xây dựng hoàn thiện pháp luật hình nước nhà thời gian tới Tuy nhiên, với tầm hiểu biết có hạn, việc nghiên cứu bước đầu, việc nắm bắt thực tiễn đề tài gặp số khó khăn khách quan mà yêu cầu chung đặt cần phải tìm hiểu nghiên cứu mở rộng để đạt hoàn thiện Chính kính mong nhận đóng góp ý kiến quý báo quý Thầy, Cô bạn để luận tâm liệuchỉnh ĐHhơn Cần Thơ @ Tài liệu học tập nghiên cứu văn Học hoàn 72 TÀI LIỆU THAM KHẢO VĂN BẢN PHÁP LUẬT Bộ luật Hình nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 1985 Bộ luật Hình nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 1999 Bộ luật Tố tụng hình nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Bộ luật Dân nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 1995 Luật tổ chức Tòa án nhân dân Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân Công văn 127/KHXX ngày21-11-1997 Tòa án nhân dân tối cao thi hành hình phạt tử hình Trung tâm CÁC TÀI LIỆU THAM KHẢO KHÁC Số chuyên đề Luật hình số nước giới, tạp chí Dân chủ pháp luật, Bộ Tư pháp (Hà Nội-1998) Bình luận khoa học Bộ luật Tố tụng hình sự, Viện nghiên cứu khoa học pháp lý, Nxb TP HCM Tội phạm học-Luật hình tố tụng hình Việt Nam, Viện nghiên Học cứu liệuNhà ĐH Cần Thơ liệu họcgiatập nghiên cứu nước pháp luật,@ NxbTài Chính trị quốc Giáo trình Luật hình Việt Nam phần chung, Khoa luật Trường Đại học Cần Thơ năm 2000 Giáo trình Luật hình Việt Nam phần chung, Trường Đại học luật Hà Nội, Nxb Giáo dục-1997 Giáo trình Luật tố tụng hình Việt Nam, Khoa luật,Trường Đại học Quốc gia Hà Nội, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội-2001 Giáo trình Luật tố tụng hình Việt Nam, Khoa luật Trường Đại học tổng hợp Hà Nội năm 1994 Quốc triều hình luật, Nxb Chính trị quốc gia năm 1995 Bộ luật Tố tụng hình Sài Gòn năm 1973 10 Tâp giảng Lịch sử Nhà nước pháp luật, Trường Đại học luật Hà Nội, Nxb Chính trị quốc gia 11 Những vấn đề lý luận Nhà nước pháp luật, Viên nghiên cứu Nhà nước pháp luật, Nxb Chính trị quốc gia 1995 12 Đào Trí Úc, Nhà nước pháp luật nghiệp đổi mới, Viện nghiên cứu Nhà nước pháp luật, Nxb Khoa học xã hội nhân văn năm1997 13 Lịch sử Học thuyết trị pháp lý, Đinh Văn Mậu-Phạm Hồng Thái, Nxb TP HCM năm 1997 14 Lịch sử Chế định trị pháp quyền Việt Nam, Phan Đăng Thanh-Trương Thị Hòa, Nxb Chính trị quốc gia năm 1997 73 15 Pháp luật triều đại Việt Nam nước, Cao Văn Miên, Nxb Thanh niên năm1998 16 Báo cáo tổng kết công tác ngành Tòa án năm 1993 17 Báo cáo tổng kết công tác ngành Tòa án năm 2001 18 Các báo, tạp chí: - Báo pháp luật, Bộ Tư pháp - Báo pháp luật TP HCM - Báo an ninh giới - Pháp luật (nguyệt san) TP HCM - Tạp chí Tòa án nhân dân - Tạp chí dân chủ pháp luật - Tạp chí luật học Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập nghiên cứu 74 [...]... nào khi quy định về hình phạt tử hình cũng phải quan tâm Ngoài ra ở các nước khác nhau cũng sẽ xuất phát từ những cơ sở lý luận khác nhau khi quy định về hình phạt này 1.2.3 Cơ sở lý luận của việc quy định hình phạt tử hình trong Luật hình sự Việt Nam Trải qua một quá trình lịch sử lâu dài, ngày nay hình phạt tử hình đã được quy định tương đối hoàn chỉnh trong Luật hình sự Việt Nam Bên cạnh đó, do... để Tòa án áp dụng mức hình phạt cao hơn đối với người phạm tội, thể hiện mục đích trừng trị của Luật hình sự nói chung và hình phạt nói riêng 2.1.2 Những quy định hiện hành của Luật hình sự Việt Nam về quyết định hình phạt tử hình Trong điều kiện kinh tế xã hội nước ta hiện nay, việc Bộ luật Hình sự nước ta hiện nay vẫn còn quy định loại hình phạt tử hình là xuất phát từ tình hình kinh tế xã hội yêu... HIỆN HÀNH CỦA PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM VỀ HÌNH PHẠT TỬ HÌNH 2.1 Quyết định hình phạt tử hình 2.1.1 Những quy định chung về quyết định hình phạt Quyết định hình phạt là một giai đoạn rất quan trọng trong hoạt động xét xử cũng như trong hoạt động đấu tranh phòng chống tội phạm Bởi vì, suy cho cùng tất cả các hoạt động trong quá trình tố tụng hình sự cũng chỉ nhằm mục đích áp dụng hình phạt tương xứng... Điều 28 Bộ luật Hình sự, riêng hình phạt trục xuất chỉ áp dụng đối với người nước ngoài, không áp dụng đối với người Việt Nam Ngoài hình phạt chính Tòa án có thể áp dụng một hoặc một số hình phạt bổ sung quy định tại khoản 2 Điều 28 Bộ luật Hình sự Tòa án chỉ được áp dụng đúng khung hình phạt, đúng loại hình phạt mà điều luật đã quy định, không được xử phạt người phạm tội loại hình phạt mà điều luật không... khắc của hình phạt được áp dụng, Từ điển Luật học của Nhà xuất bản Bách Khoa Hà Nội năm 1999 định nghĩa: Tử hình là loại hình phạt nặng nhất trong hệ thống các loại hình phạt được áp dụng đối với người phạm tội đặc biệt nghiêm trọng Điều 35 Bộ luật Hình sự Việt Nam nêu khái niệm: Tử hình là loại hình phạt đặc biệt chỉ áp dụng đối với người phạm tội đặc biệt quan trọng Điều 60 Bộ luật Hình sự nước Cộng... tương tư: Tử hình là hình phạt đặc biệt chỉ có thể áp dụng đối với các tội đặc biệt xâm phạm đến tính mạng Chúng ta có thể rút ra một khái niệm chung nhất về hình phạt tử hình từ các định nghĩa trên như sau: Tử hình là một loại hình phạt nghiêm khắc nhất trong hệ thống hình phạt, được Luật hình sự quy định, nhằm loại trừ vĩnh viễn người phạm tội ra khỏi đời sống xã hội và chỉ áp dụng hình phạt tử hình đối... nhất của khung hình phạt đối với tội ấy là trên 15 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình 33 sự năm 1999 đã giảm đi đáng kể Trước lần sửa đổi, bổ sung thứ tư vào tháng 51997 Bộ luật Hình sự có 34/208 điều luật có quy định hình phạt cao nhất là tử hình, chiếm 16,3% Tuy nhiên sau lần sửa đổi bổ sung này, Bộ luật Hình sự đã tăng lên 44/218 điều luật có quy định hình phạt tử hình, chiếm 20% Trong khi đó thực... cạnh đó Điều 47 Bộ luật Hình sự còn quy định: khi có ít nhất hai tình tiết giảm nhẹ thì Tòa án có thể áp dụng hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt mà điều luật đã quy định nhưng phải trong khung hình phạt liền kề nhẹ hơn của điều luật Trong trường hợp điều luật chỉ có một khung hình phạt hoặc khung hình phạt đó là nhẹ nhất của điều luật, thì Tòa án có thể quyết định một hình phạt dưới mức thấp... gọi cũng như bản chất của nó Khái niệm "tử hình" là khái niệm được dùng để chỉ một loại hình phạt trong hệ thống hình phạt được Luật hình sự quy định (nó là một hình phạt chính nghiêm khắc nhất) và áp dụng trong trường hợp phạm tội đặc biệt nghiêm trọng Trong khi đó "án tử hình" chỉ dùng trong trường hợp phạm tội cụ thể, thực tế bị Tòa án áp dụng hình phạt tử hình và được tuyên bằng một bản án 1.2.1.3... của hình phạt và thông qua đó nêu lên được mục đích của hình phạt Cho đến khi Bộ luật Hình sự năm 1999 được ban hành, hình phạt mới được đưa vào quy định và trở thành một chế định của Luật hình sự Điều 26 Bộ luật 11 Hình sự năm 1999 quy định: "Hình phạt là biện pháp cưỡng chế nghiêm khắc nhất của Nhà nước nhằm tước bỏ hoặc hạn chế quyền, lợi ích của người phạm tội Hình phạt được quy định trong Bộ luật ... phạt tử hình Luật hình Việt Nam Lịch sử hình thành phát triển hình phạt tử hình Cơ sở lý luận việc quy định hình phạt tử hình Luật hình Việt Nam Chương II Những quy định hành Luật hình Việt Nam. .. quan đến hình phạt tử hình; nghiên cứu cách có hệ thống sở lý luận việc định thi hành hình phạt tử hình Luật hình Việt Nam giới; phân tích quy định hành Luật hình Việt Nam hình phạt tử hình đưa... LUẬN VỀ HÌNH PHẠT TỬ HÌNH TRONG LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM Trung tâm 1.1 Sơ lược lịch sử hình thành phát triển hình phạt tử hình - 1.1.1 Lược sử hình thành phát triển hình phạt tử hình giới