BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP HỒ CHÍ MINH NGUYỄN LÊ ANH THƯ KHẢO SÁT MÔI TRƯỜNG VÀ ĐIỀU KIỆN NUÔI CẤY TẠO RỄ IN VITRO CỦA CÂY ĐƯƠNG QUY NHẬT BẢN (Angelica acutiloba Kitagawa) LUẬN VĂN THẠC SĨ SINH HỌC Thành phố Hồ Chí Minh – 2012 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP HỒ CHÍ MINH NGUYỄN LÊ ANH THƯ KHẢO SÁT MÔI TRƯỜNG VÀ ĐIỀU KIỆN NUÔI CẤY TẠO RỄ IN VITRO CỦA CÂY ĐƯƠNG QUY NHẬT BẢN (Angelica acutiloba Kitagawa) Chuyên ngành: Sinh Học Thực Nghiệm Mã số: 60 42 30 LUẬN VĂN THẠC SĨ SINH HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS TS NGUYỄN THỊ QUỲNH Thành phố Hồ Chí Minh – 2012 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài thực hiện, số liệu, hình ảnh thí nghiệm thu thập phân tích đề tài trung thực, đề tài không trùng với công trình nghiên cứu khoa học Các số liệu tài liệu tham khảo trích dẫn luận văn thích nguồn tham khảo rõ ràng, xác Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 16 tháng năm 2012 Học viên thực Nguyễn Lê Anh Thư LỜI CẢM ƠN Sau thời gian học tập, nghiên cứu thực đề tài, phấn đấu, nổ lực thân, nhận nhiều động viên, khích lệ lớn từ nhà trường, thầy cô, gia đình bạn bè Trước hết, em xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến PGS TS Nguyễn Thị Quỳnh dành nhiều thời gian tâm huyết hướng dẫn nghiên cứu giúp em hoàn thành luận văn tốt nghiệp Em xin chân thành cảm ơn TS Lê Thị Trung hết lòng giúp đỡ tạo điều kiện cho em hoàn thành luận văn Em xin cảm ơn quý thầy cô khoa Sinh, Phòng sau đại học trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh, Đại học Khoa Học Tự nhiên, quý lãnh đạo Sở Nội vụ Thành phố Cần Thơ, Sở Giáo dục Đào tạo Thành Phố Cần Thơ Ban Giám hiệu trường Trung học phổ thông Phan Văn Trị - Thành Phố Cần Thơ tạo điều kiện cho học tập suốt thời gian qua Tôi xin chân thành cảm ơn lãnh đạo Viện Sinh Học Nhiệt Đới, Phòng Công Nghệ Tế Bào Thực Vật – Viện Sinh Học Nhiệt Đới, Phòng Thí nghiệm Trọng điểm phía Nam công nghệ tế bào thực vật nơi thực đề tài Tôi xin chân thành cảm ơn chị Vân, bạn Như Hiến, Ngọc Nhung, Minh Duy, Phước Hạnh, Quỳnh Giao, Phương Duyên “bé Cọp” Nguyễn Thanh Hoài nhiệt tình giúp đỡ thời gian thực luận văn Viện Sinh học nhiệt đới Tôi xin cảm ơn bạn Phòng Sinh lý thực vật – Trường Đại học Sư Phạm TPHCM, chị Domres, bé Hằng, bé Thanh không ngừng động viên, giúp đỡ thời gian qua Tôi xin cảm ơn tất cả, gia đình, bạn bè đồng nghiệp động viên, giúp đỡ suốt thời gian học tập Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 16 tháng năm 2012 NGUYỄN LÊ ANH THƯ MỤC LỤC Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục chữ viết tắt Danh mục bảng Danh mục hình ảnh CHƯƠNG TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1 Giới thiệu Đương quy Nhật Bản (Angelica acutiloba (Siebold & Zuccarini) Kitagawa 1.1.1 Phân loại 1.1.2 Đặc điểm hình thái 1.1.3 Đặc điểm phân bố, sinh thái 1.1.4 Thành phần hóa học hoạt tính sinh học .5 1.1.5 Tính vị công dụng dược lý 1.2 Tình hình nghiên cứu Đương quy Nhật giới nước 1.2.1 Trên giới 1.2.2 Trong nước .8 1.3 Sự phát sinh rễ thực vật hình thái loại rễ 1.3.1 Rễ trụ 1.3.2 Rễ chùm 1.3.3 Rễ biến dạng 1.3.4 Rễ bất định 10 1.4 Nuôi cấy mô, tế bào thực vật 13 1.4.1 Lược sử nuôi cấy mô, tế bào thực vật 13 1.4.2 Nuôi cấy in vitro tạo rễ bất định 14 1.5 Auxin cytokinin – chất điều hoà sinh trưởng thực vật thường dùng nuôi cấy tạo rễ 15 1.5.1 Auxin 15 1.5.2 Cytokinin 16 CHƯƠNG VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP 2.1 Vật liệu 2.1.1 Nguồn mẫu ban đầu .19 2.1.2 Thiết bị dụng cụ thí nghiệm 19 2.1.3 Một số hóa chất dùng thí nghiệm .20 2.1.4 Giá thể môi trường nuôi cấy 20 2.2 2.2.1 Phương pháp nghiên cứu 21 Thí nghiệm 1: Ảnh hưởng số chất điều hòa sinh trưởng thực vật đến hình thành rễ bất định mẫu cấy phiến cuống Đương quy Nhật Bản nuôi cấy in vitro 21 2.2.2 Thí nghiệm 2: Sự phát sinh rễ từ mẫu cấy phiến cuống vị trí khác Đương quy Nhật Bản in vitro ảnh hưởng thành phần khoáng vitamin môi trường nuôi cấy 26 2.2.3 Thí nghiệm 3: Vai trò cytokinin lên tạo rễ bất định mẫu cấy phiến cuống Đương quy Nhật Bản in vitro .29 2.2.4 Thí nghiệm 4: Ảnh hưởng đường lên tạo rễ bất định phiến cuống Đương quy Nhật Bản in vitro 33 2.3 Phương pháp tính số liệu 36 2.3.1 Tỷ lệ mẫu chết (%) .36 2.3.2 Tỷ lệ mẫu tạo mô sẹo (%) 36 2.3.3 Tỷ lệ mẫu tạo rễ (%) 37 2.3.4 Số rễ/mẫu .37 2.3.5 Chiều dài rễ/mẫu ( mm) .37 2.3.6 Trọng lượng tươi rễ/mẫu (mg) .37 2.3.7 Trọng lượng tươi mẫu (mg) 37 2.3.8 Trọng lượng khô rễ/mẫu (mg) 38 2.3.9 Trọng lượng khô mẫu (mg) 38 2.3.10 Trọng lượng tươi rễ / trọng lượng tươi mẫu 38 18 2.3.11 Trọng lượng khô rễ/trọng lượng khô mẫu 38 2.3.12 Phần trăm chất khô rễ (%) .38 2.4 Phương pháp giải phẫu quan sát phát sinh hình thái 39 2.5 Phương pháp thống kê 39 CHƯƠNG KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 40 3.1 Thí nghiệm 1: Ảnh hưởng số chất điều hòa sinh trưởng thực vật đến hình thành rễ bất định mẫu cấy phiến cuống Đương quy Nhật Bản nuôi cấy in vitro 41 3.1.1 Kết 41 3.1.2 Thảo luận 53 3.2 Thí nghiệm 2: Sự phát sinh rễ từ mẫu cấy phiến cuống vị trí khác Đương quy Nhật Bản in vitro ảnh hưởng thành phần khoáng vitamin môi trường nuôi cấy 57 3.2.1 Kết 57 3.2.2 Thảo luận 68 3.3 Thí nghiệm 3: Vai trò cytokinin lên tạo rễ bất định mẫu cấy phiến cuống Đương quy Nhật Bản in vitro 72 3.3.1 Kết 72 3.3.2 Thảo luận 83 3.4 Thí nghiệm 4: Ảnh hưởng đường lên tạo rễ bất định phiến cuống Đương quy Nhật Bản in vitro 85 3.4.1 Kết 85 3.4.2 Thảo luận 88 3.5 Quan sát hình thái 90 CHƯƠNG KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 92 4.1 Kết luận 93 4.2 Đề nghị 93 TÀI LIỆU THAM KHẢO 94 PHỤ LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ANOVA : Analysis of variance (Phân tích phương sai) BA : N6–benzyladenine B5 : Môi trường nuôi cấy mô thực vật Gamborg cộng đề xuất (1968) CĐHSTTV : Chất điều hoà sinh trưởng thực vật cs : cộng CV : Coefficient of variation (hệ số biến thiên) EDTA : Acid ethylen diamine tetra acetic IBA : acid indol-3-butyric Kinetin : 6-furfurilaminopurin MS : Môi trường nuôi cấy mô thực vật Murashige Skoog đề xuất (1962) ms : mô sẹo NAA : acid α – naphtalenacetic (α – NAA) NXB : Nhà xuất TDZ : Thidiazuron (N-phenyl-N’-1,2,3-thidiazol-5-ylurea) TLT : Trọng lượng tươi TLK : Trọng lượng khô V : thể tích %CK : phần trăm chất khô DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1 Bố trí thí nghiệm1a 22 Bảng 2.2 Bố trí thí nghiệm 1b 24 Bảng 2.3 Bố trí thí nghiệm 2a 26 Bảng 2.4 Bố trí thí nghiệm 2b 28 Bảng 2.5 Bố trí thí nghiệm 3a 30 Bảng 2.6 Bố trí thí nghiệm 3b 32 Bảng 2.7 Bố trí thí nghiệm 4a 34 Bảng 2.8 Bố trí thí nghiệm 4b 35 Bảng 3.1 Ảnh hưởng CĐHSTTV lên tạo rễ bất định mẫu cấy phiến Đương quy Nhật Bản ngày thứ 42 44 Bảng 3.2 Ảnh hưởng CĐHSTTV lên tạo rễ bất định mẫu cấy cuống Đương quy Nhật Bản ngày thứ 42 51 Bảng 3.3 Ảnh hưởng thành phần khoáng vitamin lên tỷ lệ mẫu tạo rễ, số rễ/mẫu, chiều dài rễ/mẫu TLT, TLK rễ mẫu cấy phiến vị trí khác Đương quy Nhật Bản ngày thứ 42 58 Bảng 3.4 Ảnh hưởng thành phần khoáng vitamin vị trí mẫu cấy Đương quy Nhật Bản lên TLT, TLK mẫu, tỷ lệ TLT rễ/TLT mẫu, TLK rễ/TLK mẫu % chất khô rễ ngày thứ 42 61 Bảng 3.5 Ảnh hưởng thành phần khoáng vitamin lên tỷ lệ mẫu tạo rễ, số lượng rễ/mẫu chiều dài rễ/mẫu mẫu cấy cuống vị trí khác Đương quy Nhật Bản ngày thứ 42 64 Bảng 3.6 Ảnh hưởng thành phần khoáng vitamin lên TLT mẫu, TLK mẫu tỷ lệ TLT rễ/TLT mẫu, TLK rễ/TLK mẫu % chất khô rễ cuống Đương quy Nhật Bản ngày thứ 42 67 Bảng 3.7 Ảnh hưởng cytokinin lên tỷ lệ mẫu tạo rễ, số rễ/mẫu chiều dài rễ bất định mẫu cấy phiến Đương quy Nhật Bản ngày thứ 42 74 Bảng 3.8 Ảnh hưởng cytokinin lên TLT TLK rễ mẫu mẫu cấy phiến Đương quy Nhật Bản ngày thứ 42 77 Bảng 3.9 Ảnh hưởng cytokinin đến tỷ lệ mẫu tạo rễ chiều dài rễ/mẫu, TLT TLK rễ mẫu cấy cuống Đương quy Nhật Bản ngày thứ 42 79 Bảng 3.10 Ảnh hưởng cytokinin đến TLT TLK rễ mẫu cấy cuống Đương quy Nhật Bản ngày thứ 42 81 Bảng 3.11 Ảnh hưởng đường lên hình thành mô sẹo rễ bất định mẫu cấy phiến Đương quy Nhật Bản ngày thứ 25 86 Bảng 3.12 Ảnh hưởng đường lên hình thành mô sẹo rễ bất định mẫu cấy cuống Đương quy Nhật Bản ngày thứ 25 88 Mean = 0.7407 A Mean = 0.7407 A Mean = 0.7407 A Mean = 0.7407 A Mean = 0.2963 BC Mean = 0.4444 AB Mean = 0.07410 C Mean = 0.2963 BC Mean = 0.2593 BC Mean = 0.2593 BC Mean = 0.4444 AB Mean = 0.07410 C Mean = 0.0000 C Mean = 0.0000 C Mean = 0.0000 C Mean = 0.0000 C Mean = 0.0000 C Mean = 0.0000 C =============================================================================  Số rễ/mẫu T A B L E O F M E A N S Total * 1 26.443 79.330 * 22.333 67.000 * 1.667 5.000 * 0.667 2.000 * 2 5.113 15.340 * 20.777 62.330 * 0.000 0.000 * 0.000 0.000 * 3 0.000 0.000 A N A L Y S I S O F V A R I A N C E T A B L E K Degrees of Sum of Mean F Value Source Freedom Squares Square Value Prob Factor A 1273.453 636.727 34.0583 0.0000 Factor B 15.641 7.821 0.4183 AB 1711.770 427.942 22.8905 0.0000 -7 Error 18 336.513 18.695 Total 26 3337.378 Coefficient of Variation: 50.54% Trắc nghiệm phân hạng theo Duncan's Multiple Range Test (at alpha = 0.010) Original Order Ranked Order Mean = 26.44 A Mean = 26.44 A Mean = 22.33 A Mean = 22.33 A Mean = 1.670 B Mean = 20.78 A Mean = 0.6700 B Mean = 5.110 B Mean = 5.110 B Mean = 1.670 B Mean = 20.78 A Mean = 0.6700 B Mean = 0.0000 B Mean = 0.0000 B Mean = 0.0000 B Mean = 0.0000 B Mean = 0.0000 B Mean = 0.0000 B =============================================================================  Chiều dài rễ/mẫu (mm) T A B L E O F M E A N S Total * 1 23.553 70.660 * 23.557 70.670 * 4.000 12.000 * 1.000 3.000 * 2 4.553 13.660 * 12.443 37.330 * 0.000 0.000 * 0.000 0.000 * 3 0.000 0.000 A N A L Y S I S O F V A R I A N C E T A B L E K Degrees of Sum of Mean F Value Source Freedom Squares Square Value Prob Factor A 1344.202 672.101 52.5734 0.0000 Factor B 71.511 35.756 2.7969 0.0876 AB 899.113 224.778 17.5827 0.0000 -7 Error 18 230.113 12.784 Total 26 2544.939 Coefficient of Variation: 46.56% Trắc nghiệm phân hạng theo Duncan's Multiple Range Test (at alpha = 0.010) Original Order Ranked Order Mean = 23.56 A Mean = 23.56 A Mean = 23.56 A Mean = 23.56 A Mean = 4.000 BC Mean = 12.44 B Mean = 1.000 C Mean = 4.560 BC Mean = 4.560 BC Mean = 4.000 BC Mean = 12.44 B Mean = 1.000 C Mean = 0.0000 C Mean = 0.0000 C Mean = 0.0000 C Mean = 0.0000 C Mean = 0.0000 C Mean = 0.0000 C =============================================================================  Trọng lượng tươi rễ/mẫu (mg) T A B L E O F M E A N S Total * 1 137.300 411.900 * 91.590 274.770 * 3.623 10.870 * 0.757 2.270 * 2 14.287 42.860 * 92.710 278.130 * 0.000 0.000 * 0.000 0.000 * 3 0.000 0.000 A N A L Y S I S O F V A R I A N C E T A B L E K Degrees of Sum of Mean F Value Source Freedom Squares Square Value Prob Factor A 27079.430 13539.715 14.0421 0.0002 Factor B 955.821 477.911 0.4956 AB 41529.863 10382.466 10.7677 0.0001 -7 Error 18 17356.058 964.225 Total 26 86921.172 Coefficient of Variation: 82.13% Trắc nghiệm phân hạng theo Duncan's Multiple Range Test (at alpha = 0.010) Original Order Ranked Order Mean = 137.3 A Mean = 137.3 A Mean = 91.59 A Mean = 92.71 A Mean = 3.620 B Mean = 91.59 A Mean = 0.7600 B Mean = 14.29 B Mean = 14.29 B Mean = 3.620 B Mean = 92.71 A Mean = 0.7600 B Mean = 0.0000 B Mean = 0.0000 B Mean = 0.0000 B Mean = 0.0000 B Mean = 0.0000 B Mean = 0.0000 B =============================================================================  Trọng lượng tươi mẫu (mg) T A B L E O F M E A N S 10 Total * 1 395.600 1186.800 * 583.910 1751.730 * 169.500 508.500 * 199.790 599.370 * 2 190.323 570.970 * 297.677 893.030 * 386.590 1159.770 * 354.277 1062.830 * 3 288.743 866.230 A N A L Y S I S O F V A R I A N C E T A B L E K Degrees of Sum of Mean F Value Source Freedom Squares Square Value Prob Factor A 114607.060 57303.530 3.7030 0.0450 Factor B 70465.828 35232.914 2.2768 0.1314 AB 223960.592 55990.148 3.6182 0.0248 -7 Error 18 278545.850 15474.769 Total 26 687579.331 Coefficient of Variation: 39.06% Trắc nghiệm phân hạng theo Duncan's Multiple Range Test (at alpha = 0.050) Original Order Ranked Order Mean = 395.6 AB Mean = 583.9 A Mean = 583.9 A Mean = 395.6 AB Mean = 169.5 B Mean = 386.6 AB Mean = 199.8 B Mean = 354.3 AB Mean = 190.3 B Mean = 297.7 B Mean = 297.7 B Mean = 288.7 B Mean = 386.6 AB Mean = 199.8 B Mean = 354.3 AB Mean = 190.3 B Mean = 288.7 B Mean = 169.5 B =============================================================================  Trọng lượng khô rễ/mẫu (mg) T A B L E O F M E A N S 11 Total - * 1 17.323 51.970 * 13.180 39.540 * 0.677 2.030 * 0.243 0.730 * 2 0.990 2.970 * 8.777 26.330 * 0.000 0.000 * 0.000 0.000 * 3 0.000 0.000 A N A L Y S I S O F V A R I A N C E T A B L E K Degrees of Sum of Mean F Value Source Freedom Squares Square Value Prob Factor A 506.854 253.427 17.1177 0.0001 Factor B 33.203 16.602 1.1214 0.3476 AB 551.416 137.854 9.3113 0.0003 -7 Error 18 266.490 14.805 Total 26 1357.963 Coefficient of Variation: 84.07% Trắc nghiệm phân hạng theo Duncan's Multiple Range Test (at alpha = 0.050) Original Order Ranked Order Mean = 17.32 A Mean = 17.32 A Mean = 13.18 A Mean = 13.18 A Mean = 0.6800 B Mean = 8.780 AB Mean = 0.2400 B Mean = 0.9900 B Mean = 0.9900 B Mean = 0.6800 B Mean = 8.780 AB Mean = 0.2400 B Mean = 0.0000 B Mean = 0.0000 B Mean = 0.0000 B Mean = 0.0000 B Mean = 0.0000 B Mean = 0.0000 B =============================================================================  Trọng lượng khô mẫu (mg) T A B L E O F M E A N S 12 Total * 1 56.087 168.260 * 84.543 253.630 * 33.133 99.400 * 37.410 112.230 * 2 27.580 82.740 * 46.300 138.900 * 67.420 202.260 * 68.370 205.110 * 3 52.157 156.470 A N A L Y S I S O F V A R I A N C E T A B L E K Degrees of Sum of Mean F Value Source Freedom Squares Square Value Prob Factor A 3326.776 1663.388 7.7563 0.0037 Factor B 1211.612 605.806 2.8249 0.0857 AB 3790.857 947.714 4.4192 0.0116 -7 Error 18 3860.199 214.456 - Total 26 12189.445 Coefficient of Variation: 27.86% Trắc nghiệm phân hạng theo Duncan's Multiple Range Test (at alpha = 0.050) Original Order Ranked Order Mean = 56.09 BC Mean = 84.54 A Mean = 84.54 A Mean = 68.37 AB Mean = 33.13 CD Mean = 67.42 AB Mean = 37.41 CD Mean = 56.09 BC Mean = 27.58 D Mean = 52.16 BCD Mean = 46.30 BCD Mean = 46.30 BCD Mean = 67.42 AB Mean = 37.41 CD Mean = 68.37 AB Mean = 33.13 CD Mean = 52.16 BCD Mean = 27.58 D =============================================================================  TLT rễ/TLT mẫu (%) T A B L E O F M E A N S 13 Total * 1 34.627 103.880 * 15.603 46.810 * 1.917 5.750 * 0.253 0.760 * 2 5.433 16.300 * 28.317 84.950 * 0.000 0.000 * 0.000 0.000 * 3 0.000 0.000 A N A L Y S I S O F V A R I A N C E T A B L E K Degrees of Sum of Mean F Value Source Freedom Squares Square Value Prob Factor A 1401.561 700.780 27.2690 0.0000 Factor B 99.269 49.635 1.9314 0.1738 AB 2857.917 714.479 27.8020 0.0000 -7 Error 18 462.579 25.699 Total 26 4821.326 Coefficient of Variation: 52.96% Trắc nghiệm phân hạng theo Duncan's Multiple Range Test (at alpha = 0.010) Original Order Ranked Order Mean = 34.63 A Mean = 34.63 A Mean = 15.60 B Mean = 28.32 A Mean = 1.920 C Mean = 15.60 B Mean = 0.2500 C Mean = 5.430 BC Mean = 5.430 BC Mean = 1.920 C Mean = 28.32 A Mean = 0.2500 C Mean = 0.0000 C Mean = 0.0000 C Mean = 0.0000 C Mean = 0.0000 C Mean = 0.0000 C Mean = 0.0000 C =============================================================================  TLK rễ/TLK mẫu (%) T A B L E O F M E A N S 14 Total * 1 29.987 89.960 * 15.637 46.910 * 2.150 6.450 * 0.530 1.590 * 2 4.433 13.300 * 19.520 58.560 * 0.000 0.000 * 0.000 0.000 * 3 0.000 0.000 A N A L Y S I S O F V A R I A N C E T A B L E K Degrees of Sum of Mean F Value Source Freedom Squares Square Value Prob Factor A 1141.383 570.692 18.4365 0.0000 Factor B 63.319 31.659 1.0228 0.3796 AB 1702.837 425.709 13.7528 0.0000 -7 Error 18 557.180 30.954 Total 26 3464.719 Coefficient of Variation: 69.30% Trắc nghiệm phân hạng theo Duncan's Multiple Range Test (at alpha = 0.010) Original Order Ranked Order Mean = 29.99 A Mean = 29.99 A Mean = 15.64 BC Mean = 19.52 AB Mean = 2.150 CD Mean = 15.64 BC Mean = 0.5300 D Mean = 4.430 CD Mean = 4.430 CD Mean = 2.150 CD Mean = 19.52 AB Mean = 0.5300 D Mean = 0.0000 D Mean = 0.0000 D Mean = 0.0000 D Mean = 0.0000 D Mean = 0.0000 D Mean = 0.0000 D =============================================================================  (%) chất khô rễ T A B L E O F M E A N S 15 Total * 1 12.143 36.430 * 14.863 44.590 * 10.837 32.510 * 10.783 32.350 * 2 21.913 65.740 * 14.367 43.100 * 0.000 0.000 * 0.000 0.000 * 3 0.000 0.000 A N A L Y S I S O F V A R I A N C E T A B L E K Degrees of Sum of Mean F Value Source Freedom Squares Square Value Prob Factor A 1244.028 622.014 4.4460 0.0270 Factor B 110.316 55.158 0.3943 AB 108.673 27.168 0.1942 -7 Error 18 2518.260 139.903 Total 26 3981.277 Coefficient of Variation: 125.38% =============================================================================  Thí nghiệm 3b: Mẫu cấy cuống  Tỷ lệ mẫu chết (%) T A B L E O F M E A N S Total * 1 0.167 0.500 * 0.037 0.110 * 0.333 1.000 * 0.417 1.250 * 2 0.307 0.920 * 0.203 0.610 * 0.000 0.000 * 0.000 0.000 * 3 0.000 0.000 A N A L Y S I S O F V A R I A N C E T A B L E K Degrees of Sum of Mean F Value Source Freedom Squares Square Value Prob Factor A 0.433 0.216 13.3076 0.0003 Factor B 0.032 0.016 0.9954 AB 0.169 0.042 2.5911 0.0716 -7 Error 18 0.293 0.016 Total 26 0.927 Coefficient of Variation: 78.44% =============================================================================  Tỷ lệ mẫu tạo mô sẹo (%) T A B L E O F M E A N S Total * 1 0.833 2.500 * 0.963 2.890 * 0.667 2.000 * 0.583 1.750 * 2 0.693 2.080 * 0.797 2.390 * 1.000 3.000 * 1.000 3.000 * 3 1.000 3.000 A N A L Y S I S O F V A R I A N C E T A B L E K Degrees of Sum of Mean F Value Source Freedom Squares Square Value Prob Factor A 0.433 0.216 13.3076 0.0003 Factor B 0.032 0.016 0.9954 AB 0.169 0.042 2.5911 0.0716 -7 Error 18 0.293 0.016 Total 26 0.927 Coefficient of Variation: 15.23% =============================================================================  Tỷ lệ mẫu tạo rễ (%) T A B L E O F M E A N S Total * 1 0.833 2.500 * 0.963 2.890 * 0.667 2.000 * 0.287 0.860 * 2 0.340 1.020 * 0.760 2.280 * 0.000 0.000 * 0.000 0.000 * 3 0.000 0.000 A N A L Y S I S O F V A R I A N C E T A B L E K Degrees of Sum of Mean F Value Source Freedom Squares Square Value Prob Factor A 3.050 1.525 116.5779 0.0000 Factor B 0.048 0.024 1.8202 0.1906 AB 0.488 0.122 9.3330 0.0003 -7 Error 18 0.235 0.013 Total 26 3.821 Coefficient of Variation: 26.74% Trắc nghiệm phân hạng theo Duncan's Multiple Range Test (at alpha = 0.010) Original Order Ranked Order Mean = 0.8333 AB Mean = 0.9630 A Mean = 0.9630 A Mean = 0.8333 AB Mean = 0.6667 B Mean = 0.7593 AB Mean = 0.2870 C Mean = 0.6667 B Mean = 0.3426 C Mean = 0.3426 C Mean = 0.7593 AB Mean = 0.2870 C Mean = 0.0000 D Mean = 0.0000 D Mean = 0.0000 D Mean = 0.0000 D Mean = 0.0000 D Mean = 0.0000 D =============================================================================  Số rễ/mẫu T A B L E O F M E A N S Total * 1 29.113 87.340 * 26.000 78.000 * 7.887 23.660 * 4.110 12.330 * 2 7.110 21.330 * 36.333 109.000 * 0.000 0.000 * 0.000 0.000 * 3 0.000 0.000 A N A L Y S I S O F V A R I A N C E T A B L E K Degrees of Sum of Mean F Value Source Freedom Squares Square Value Prob Factor A 2156.306 1078.153 13.1373 0.0003 Factor B 81.457 40.729 0.4963 AB 2608.246 652.062 7.9454 0.0007 -7 Error 18 1477.224 82.068 Total 26 6323.234 Coefficient of Variation: 73.75% Trắc nghiệm phân hạng theo Duncan's Multiple Range Test (at alpha = 0.010) Original Order Ranked Order Mean = 29.11 AB Mean = 36.33 A Mean = 26.00 ABC Mean = 29.11 AB Mean = 7.890 BCD Mean = 26.00 ABC Mean = 4.110 CD Mean = 7.890 BCD Mean = 7.110 BCD Mean = 7.110 BCD Mean = 36.33 A Mean = 4.110 CD Mean = 0.0000 D Mean = 0.0000 D Mean = 0.0000 D Mean = 0.0000 D Mean = 0.0000 D Mean = 0.0000 D =============================================================================  Chiều dài rễ/mẫu (mm) T A B L E O F M E A N S Total * 1 24.777 74.330 * 25.890 77.670 * 9.780 29.340 * 4.553 13.660 * 2 3.553 10.660 * 19.443 58.330 * 0.000 0.000 * 0.000 0.000 * 3 0.000 0.000 A N A L Y S I S O F V A R I A N C E T A B L E K Degrees of Sum of Mean F Value Source Freedom Squares Square Value Prob Factor A 1831.664 915.832 45.2017 0.0000 Factor B 0.024 0.012 0.0006 AB 960.852 240.213 11.8559 0.0001 -7 Error 18 364.698 20.261 Total 26 3157.238 Coefficient of Variation: 46.04% Trắc nghiệm phân hạng theo Duncan's Multiple Range Test (at alpha = 0.010) Original Order Ranked Order Mean = 24.78 A Mean = 25.89 A Mean = 25.89 A Mean = 24.78 A Mean = 9.780 BC Mean = 19.44 AB Mean = 4.560 C Mean = 9.780 BC Mean = 3.560 C Mean = 4.560 C Mean = 19.44 AB Mean = 3.560 C Mean = 0.0000 C Mean = 0.0000 C Mean = 0.0000 C Mean = 0.0000 C Mean = 0.0000 C Mean = 0.0000 C =============================================================================  Trọng lượng tươi rễ/mẫu (mg) T A B L E O F M E A N S Total * 1 85.943 257.830 * 75.067 225.200 * 18.777 56.330 * 5.233 15.700 * 2 16.843 50.530 * 182.123 546.370 * 0.000 0.000 * 0.000 0.000 * 3 0.000 0.000 A N A L Y S I S O F V A R I A N C E T A B L E K Degrees of Sum of Mean F Value Source Freedom Squares Square Value Prob Factor A 24872.298 12436.149 5.4123 0.0144 Factor B 7972.855 3986.428 1.7349 0.2046 AB 58567.712 14641.928 6.3723 0.0022 -7 Error 18 41359.753 2297.764 Total 26 132772.618 Coefficient of Variation: 112.35% Trắc nghiệm phân hạng theo Duncan's Multiple Range Test (at alpha = 0.010) Original Order Ranked Order Mean = 85.94 AB Mean = 182.1 A Mean = 75.07 AB Mean = 85.94 AB Mean = 18.78 B Mean = 75.07 AB Mean = 5.230 B Mean = 18.78 B Mean = 16.84 B Mean = 16.84 B Mean = 182.1 A Mean = 5.230 B Mean = 0.0000 B Mean = 0.0000 B Mean = 0.0000 B Mean = 0.0000 B Mean = 0.0000 B Mean = 0.0000 B =============================================================================  Trọng lượng tươi mẫu (mg) T A B L E O F M E A N S 10 Total - * 1 244.180 732.540 * 384.213 1152.640 * 275.553 826.660 * 335.780 1007.340 * 2 362.277 1086.830 * 492.343 1477.030 * 356.463 1069.390 * 228.410 685.230 * 3 232.487 697.460 A N A L Y S I S O F V A R I A N C E T A B L E K Degrees of Sum of Mean F Value Source Freedom Squares Square Value Prob Factor A 76237.205 38118.602 1.9462 0.1717 Factor B 2073.578 1036.789 0.0529 AB 104243.026 26060.756 1.3305 0.2967 -7 Error 18 352557.805 19586.545 Total 26 535111.614 Coefficient of Variation: 43.26% =============================================================================  Trọng lượng khô rễ/mẫu (mg) T A B L E O F M E A N S 11 Total * 1 14.957 44.870 * 14.423 43.270 * 1.467 4.400 * 1.033 3.100 * 2 2.967 8.900 * 19.337 58.010 * 0.000 0.000 * 0.000 0.000 * 3 0.000 0.000 A N A L Y S I S O F V A R I A N C E T A B L E K Degrees of Sum of Mean F Value Source Freedom Squares Square Value Prob Factor A 517.506 258.753 9.7995 0.0013 Factor B 12.260 6.130 0.2321 AB 944.607 236.152 8.9435 0.0004 -7 Error 18 475.286 26.405 Total 26 1949.659 Coefficient of Variation: 85.35% Trắc nghiệm phân hạng theo Duncan's Multiple Range Test (at alpha = 0.010) Mean Mean Mean Mean Mean Mean Original Order = 14.96 = 14.42 = 1.470 = 1.030 = 2.970 = 19.33 AB AB C C BC A Mean Mean Mean Mean Mean Mean Ranked Order = 19.33 = 14.96 = 14.42 = 2.970 = 1.470 = 1.030 A AB AB BC C C Mean Mean Mean = = = 0.0000 0.0000 0.0000 C C C Mean Mean Mean = = = 0.0000 0.0000 0.0000 C C C =============================================================================  Trọng lượng khô mẫu (mg) T A B L E O F M E A N S 12 Total * 1 46.680 140.040 * 70.120 210.360 * 51.147 153.440 * 54.520 163.560 * 2 52.920 158.760 * 72.533 217.600 * 51.120 153.360 * 33.833 101.500 * 3 29.977 89.930 A N A L Y S I S O F V A R I A N C E T A B L E K Degrees of Sum of Mean F Value Source Freedom Squares Square Value Prob Factor A 2395.348 1197.674 4.5123 0.0258 Factor B 10.955 5.478 0.0206 AB 2390.883 597.721 2.2519 0.1038 -7 Error 18 4777.636 265.424 Total 26 9574.822 Coefficient of Variation: 31.68% =============================================================================  TLT rễ/TLT mẫu (%) T A B L E O F M E A N S 13 Total * 1 35.393 106.180 * 19.633 58.900 * 6.783 20.350 * 1.583 4.750 * 2 4.277 12.830 * 32.347 97.040 * 0.000 0.000 * 0.000 0.000 * 3 0.000 0.000 A N A L Y S I S O F V A R I A N C E T A B L E K Degrees of Sum of Mean F Value Source Freedom Squares Square Value Prob Factor A 1945.781 972.890 52.3474 0.0000 Factor B 135.674 67.837 3.6501 0.0467 AB 2837.920 709.480 38.1743 0.0000 -7 Error 18 334.535 18.585 Total 26 5253.909 Coefficient of Variation: 38.79% Trắc nghiệm phân hạng theo Duncan's Multiple Range Test (at alpha = 0.010) Original Order Ranked Order Mean = 35.39 A Mean = 35.39 A Mean = 19.63 B Mean = 32.35 A Mean = 6.780 C Mean = 19.63 B Mean = 1.580 C Mean = 6.780 C Mean = 4.280 C Mean = 4.280 C Mean = 32.35 A Mean = 1.580 C Mean = 0.0000 C Mean = 0.0000 C Mean = 0.0000 C Mean = 0.0000 C Mean = 0.0000 C Mean = 0.0000 C =============================================================================  TLK rễ/TLK mẫu (%) T A B L E O F M E A N S 14 Total * 1 31.850 95.550 * 20.553 61.660 * 2.627 7.880 * 1.857 5.570 * 2 5.190 15.570 * 23.677 71.030 * 0.000 0.000 * 0.000 0.000 * 3 0.000 0.000 A N A L Y S I S O F V A R I A N C E T A B L E K Degrees of Sum of Mean F Value Source Freedom Squares Square Value Prob Factor A 1521.013 760.506 33.2140 0.0000 Factor B 39.513 19.756 0.8628 AB 2092.451 523.113 22.8462 0.0000 -7 Error 18 412.149 22.897 Total 26 4065.125 Coefficient of Variation: 50.22% Trắc nghiệm phân hạng theo Duncan's Multiple Range Test (at alpha = 0.010) Original Order Ranked Order Mean = 31.85 A Mean = 31.85 A Mean = 20.55 A Mean = 23.68 A Mean = 2.630 B Mean = 20.55 A Mean = 1.860 B Mean = 5.190 B Mean = 5.190 B Mean = 2.630 B Mean = 23.68 A Mean = 1.860 B Mean = 0.0000 B Mean = 0.0000 B Mean = 0.0000 B Mean = 0.0000 B Mean = 0.0000 B Mean = 0.0000 B =============================================================================  (%) chất khô rễ T A B L E O F M E A N S 15 Total * 1 17.327 51.980 * 19.694 59.082 * 7.453 22.360 * 22.147 66.440 * 2 20.317 60.950 * 12.887 38.660 * 0.000 0.000 * 0.000 0.000 * 3 0.000 0.000 A N A L Y S I S O F V A R I A N C E T A B L E K Degrees of Sum of Mean F Value Source Freedom Squares Square Value Prob Factor A 1719.952 859.976 13.3187 0.0003 Factor B 251.105 125.552 1.9445 0.1720 AB 146.122 36.530 0.5658 -7 Error 18 1162.240 64.569 Total 26 3279.418 Coefficient of Variation: 72.45% ============================================================================= Thí nghiệm 4: Ảnh hưởng đường lên tạo rễ bất định phiến cuống Đương quy Nhật Bản in vitro  Thí nghiệm 4a: Mẫu cấy phiến  Tỷ lệ mẫu tạo mô sẹo (%) T A B L E O F M E A N S Total * 1 0.000 0.000 * 0.000 0.000 * 3.703 11.110 * 0.000 0.000 * 2 11.110 33.330 * 0.000 0.000 A N A L Y S I S O F V A R I A N C E T A B L E K Degrees of Sum of Mean F Value Source Freedom Squares Square Value Prob Factor A 27.429 27.429 0.4000 Factor B 96.003 48.001 0.7000 AB 178.291 89.145 1.3000 0.3083 -7 Error 12 822.881 68.573 Total 17 1124.604 Coefficient of Variation: 335.41% =============================================================================  Thí nghiệm 4b: Mẫu cấy cuống  Tỷ lệ mẫu tạo mô sẹo (%) T A B L E O F M E A N S Total * 1 0.000 0.000 * 0.000 0.000 * 3.703 11.110 * 0.000 0.000 * 2 11.110 33.330 * 0.000 0.000 A N A L Y S I S O F V A R I A N C E T A B L E K Degrees of Sum of Mean F Value Source Freedom Squares Square Value Prob Factor A 27.429 27.429 0.4000 Factor B 96.003 48.001 0.7000 AB 178.291 89.145 1.3000 0.3083 -7 Error 12 822.881 68.573 Total 17 1124.604 Coefficient of Variation: 335.41% ============================================================================= [...]... trong môi trường nuôi cấy lên sự hình thành rễ ở các vị trí khác nhau của mẫu cấy cuống lá của cây Đương quy Nhật Bản 66 Hình 3.12 Sự hình thành mô sẹo và tạo rễ bất định ở mẫu cấy phiến lá và cuống lá của cây Đương quy Nhật Bản in vitro ở ngày thứ 42 72 Hình 3.13 Ảnh hưởng của cytokinin lên mẫu cấy phiến lá đến khả tạo mô sẹo của cây Đương quy Nhật Bản ở ngày thứ 42 73 Hình 3.14 (a) Rễ. .. hoá học Để tạo nguồn sản phẩm sạch, tinh khiết nhằm khai thác được công dụng chữa bệnh và phục vụ cho việc bào chế dược phẩm từ cây Đương quy, giảm giá thành sản phẩm, trong đó có rễ cây Đương quy Vì lí do trên, đề tài: “KHẢO SÁT MÔI TRƯỜNG VÀ ĐIỀU KIỆN NUÔI CẤY TẠO RỄ IN VITRO CỦA CÂY ĐƯƠNG QUY NHẬT BẢN (Angelica acutiloba Kitagawa) được thực hiện nhằm khảo sát khả năng phát sinh rễ in vitro từ các... 42 Hình 3.3 Ảnh hưởng của CĐHSTTV lên TLT và TLK ở mẫu cấy phiến lá của cây Đương quy Nhật Bản ở ngày thứ 42 46 Hình 3.4 Ảnh hưởng của auxin (NAA và IBA) và kinetin lên sự hình thành mô sẹo và rễ bất định ở mẫu cấy cuống lá của cây Đương quy Nhật Bản ngày thứ 42 48 Hình 3.5 Ảnh hưởng của CĐHSTTV lên khả năng tạo mô sẹo ở mẫu cấy cuống lá của cây Đương quy Nhật Bản ở ngày thứ 42 ... hưởng của thành phần khoáng và vitamin trên trong môi trường nuôi cấy lên sự hình thành rễ ở các vị trí khác nhau của phiến lá của cây Đương quy Nhật Bản ở ngày thứ 42 60 Hình 3.10 Ảnh hưởng của thành phần khoáng và vitamin lên mẫu cấy cuống lá ở các vị trí khác nhau đến khả năng tạo mô sẹo của cây Đương quy Nhật Bản ở ngày thứ 42 63 Hình 3.11 Ảnh hưởng của thành phần khoáng và vitamin... loại nuôi cấy nguyên liệu thực vật hoàn toàn sạch các loại vi sinh vật, trên môi trường dinh dưỡng nhân tạo trong điều kiện vô trùng Nuôi cấy mô, tế bào thực vật bao gồm nuôi cấy cây non và cây trưởng thành, nuôi cấy cơ quan (rễ, thân, lá, hoa, quả, bao phấn, noãn chưa thụ 14 tinh), nuôi cấy phôi (phôi non và phôi trưởng thành), nuôi cấy mô sẹo (callus), nuôi cấy tế bào (huyền phù tế bào), nuôi cấy. .. phát sinh chồi hay rễ Cytokinin hoạt động trong sự lão suy và huy động chất dinh dưỡng hay trong sự trưởng thành của diệp lạp 17 BA, kinetin, 2-iP, TDZ và zeatin là các loại cytokinin thường được sử dụng trong nuôi cấy mô tế bào thực vật, trong đó zeatin và 2-iP là các cytokinin tự nhiên, còn BA, kinetin và TDZ là cytokinin tổng hợp Cấu trúc của cytokinin được xác định như các dẫn xuất của adenine với... hợp với 1 mg l-1 kinetin (nghiệm thức B2) 91 1 MỞ ĐẦU Cây Đương quy Nhật Bản (Angelica acutiloba (Siebold & Zuccarini) Kitagawa) là cây thuốc quý, đầu vị và không thể thiếu trong y học cổ truyền đối với việc điều trị bệnh phụ khoa và bồi bổ cơ thể Tuy nhiên, tập tính sinh trưởng của cây Đương quy là ở nơi có không khí mát lạnh và ẩm ướt Điều kiện sinh trưởng của cây Đương quy không phù hợp... Hình 3.6 Ảnh hưởng của CĐHSTTV lên TLT và TLK ở mẫu cấy cuống lá của cây Đương quy Nhật Bản ở ngày thứ 42 52 Hình 3.7 Rễ và lông hút trên mẫu cấy phiến lá (a) và cuống lá (b) ở cây Đương quy Nhật Bản ở ngày thứ 42 53 Hình 3.8 Ảnh hưởng của thành phần khoáng, vitamin lên mẫu cấy phiến lá ở các vị trí khác nhau đến khả năng sống và hình thành mô sẹo của cây Đương quy Nhật Bản ở ngày thứ 42... HÌNH ẢNH Hình 1.1 Cây Đương quy Nhật Bản 3 Hình 1.2 Cây Đương quy Nhật Bản (Angelica acutiloba Kitagawa) 4 Hình 1.3 Rễ trụ, rễ chùm và cấu trúc của rễ 9 Hình 1.4 Các loại rễ biến dạng 9 Hình 1.5 Sự phát sinh rễ phụ ở Lilium sp 10 Hình 1.6 Các loại rễ bất định 12 Hình 1.7 Rễ bất định từ mô sẹo rễ Sâm Ngọc linh 15 Hình 1.8 Các loại cytokinin tổng hợp thường... từ mẫu cấy củ sâm Ngọc Linh, sau 2 tháng, mẫu cấy cảm ứng tạo mô sẹo và được chuyển sang môi trường B5 có bổ sung 50 mg l-1 sucrose và 5 mg l1 IBA, sau 30 ngày mẫu cấy cảm ứng và phát sinh rễ bất định (Hình 1.7) Hình 1.7 Rễ bất định từ mô sẹo rễ Sâm Ngọc linh (Nguyễn Thị Liễu và cs, 2011) Auxin và cytokinin – các chất điều hoà sinh trưởng thực vật 1.5 thường dùng trong nuôi cấy tạo rễ 1.5.1 Auxin Theo ... phẩm từ Đương quy, giảm giá thành sản phẩm, có rễ Đương quy Vì lí trên, đề tài: “KHẢO SÁT MÔI TRƯỜNG VÀ ĐIỀU KIỆN NUÔI CẤY TẠO RỄ IN VITRO CỦA CÂY ĐƯƠNG QUY NHẬT BẢN (Angelica acutiloba Kitagawa) ... GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP HỒ CHÍ MINH NGUYỄN LÊ ANH THƯ KHẢO SÁT MÔI TRƯỜNG VÀ ĐIỀU KIỆN NUÔI CẤY TẠO RỄ IN VITRO CỦA CÂY ĐƯƠNG QUY NHẬT BẢN (Angelica acutiloba Kitagawa). .. vitamin môi trường nuôi cấy lên hình thành rễ vị trí khác mẫu cấy cuống Đương quy Nhật Bản 66 Hình 3.12 Sự hình thành mô sẹo tạo rễ bất định mẫu cấy phiến cuống Đương quy Nhật Bản in vitro