BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI  ĐINH THỊ BẨY PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG VÀ XÁC ĐỊNH NHU CẦU NHÂN LỰC DƯỢC TRONG KHU VỰC Y TẾ CÔNG LẬP TỈNH NINH BÌNH GIAI ĐOẠN 2012 - 2016 LUẬN ÁN DƯỢC SĨ CHUYÊN KHOA CẤP II HÀ NỘI, NĂM 2013 BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI  ĐINH THỊ BẨY PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG VÀ XÁC ĐỊNH NHU CẦU NHÂN LỰC DƯỢC TRONG KHU VỰC Y TẾ CÔNG LẬP TỈNH NINH BÌNH GIAI ĐOẠN 2012 - 2016 LUẬN ÁN DƯỢC SĨ CHUYÊN KHOA CẤP II CHUYÊN NGÀNH TỔ CHỨC QUẢN LÝ DƯỢC MÃ SỐ: CK 6273.20.01 Người hướng dẫn: PGS.TS. Nguyễn Thị Thái Hằng HÀ NỘI, NĂM 2013 Lời cảm ơn Thực hiện luận án tốt nghiệp, tôi đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của các Thày, các Cô bộ môn Quản lý và Kinh tế Dược, Trường đại học Dược Hà Nội. Đặc biệt PGS. TS. Nguyễn Thị Thái Hằng - nguyên chủ nhiệm bộ môn Quản lý và Kinh tế Dược. Cô là người trực tiếp hướng dẫn tận tình tôi hoàn thành luận án. Nhân dịp này, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS. TS. Nguyễn Thị Thái Hằng, các thày các cô giảng viên bộ môn Quản lý và Kinh tế Dược, Ban Giám hiệu, Phòng sau Đại học, các thày các cô Trường Đại học Dược Hà Nội đã tạo điều kiện giúp đỡ và tận tâm truyền đạt, hướng dẫn cho tôi những bài học, những kinh nghiệm quý báu. Những kiến thức đó là hành trang cùng tôi đi suốt cuộc đời và sự nghiệp của mình. Tôi xin cảm ơn Lãnh đạo Sở Y tế, phòng Quản lý Dược, phòng Tổ chức Sở Y tế Ninh Bình, Lãnh đạo Trung tâm Kiểm nghiệm Dược phẩm - Mỹ phẩm Ninh Bình, các đơn vị trong ngành Y tế Ninh Bình đã giúp đỡ, tạo điều kiện để tôi hoàn thành khoá học và luận án tốt nghiệp. Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè cùng các bạn đồng nghiệp đã động viên tôi hoàn thành khóa học này. Tôi xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày 20 tháng 12 năm 2012 Học viên Đinh Thị Bẩy Ds. Đinh Thị Bảy MỤC LỤC Trang ĐẶT VẤN ĐỀ 1 Chương 1 TỔNG QUAN 3 1.1 Một số lý luận cơ bản về quản trị nguồn nhân lực 3 1.1.1 Một số khái niệm 3 1.1.2 Đối tượng, mục tiêu và vai trò của quản trị nguồn nhân lực 4 1.1.3 Các chức năng chủ yếu của quản trị nguồn nhân lực 5 1.1.4 Một số thuyết nghiên cứu về tạo động lực của con người 13 1.2 Khái quát thực trạng nguồn nhân lực Dược 16 1.2.1 Nhân lực Dược ở một số nước trên thế giới 16 1.2.2 Nhân lực Dược ở Việt Nam 22 1.2.3 Hệ thống Y tế công lập của tỉnh Ninh Bình 27 Chương 2 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 34 2.1 Đối tượng nghiên cứu 34 2.2 Địa điểm và thời gian nghiên cứu 34 2.3 Phương pháp nghiên cứu 34 2.3.1 Các phương pháp nghiên cứu 34 2.3.2 Các chỉ tiêu nghiên cứu 36 2.3.3 Phương pháp thu thập số liệu 36 2.3.4 Phương pháp xử lý số liệu 38 2.3.5 Phương pháp phân tích số liệu 38 2.3.6 Phương pháp trình bày số liệu 38 Chương 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 39 3.1 Phân tích thực trạng nhân lực Dược thuộc Y tế công lập của tỉnh Ninh Bình giai đoạn 2007-2011 39 3.1.1 Cơ cấu các loại hình nhân lực Dược 39 3.1.2 Sự phân bố nhân lực Dược 40 3.1.3 Một số chỉ tiêu đánh giá chất lượng NLD 43 3.1.4 Phân tích thực trạng theo từng lĩnh vực công tác 48 3.2. Xác định nhu cầu nhân lực Dược trong khu vực Y tế công lập giai đoạn 2012-2016 57 3.2.1 Nhu cầu NLD của lĩnh vực Quản lý Nhà nước 57 3.2.2 Nhu cầu NLD của lĩnh vực Kiểm nghiệm thuốc 59 3.2.3 Nhu cầu NLD của lĩnh vực đào tạo 59 3.2.4 Nhu cầu NLD của lĩnh vực Dược bệnh viện 60 3.2.5 Tổng hợp thực trạng và nhu cầu tăng thêm về NLD của khối Y tế công lập tỉnh Ninh Bình 63 3.2.6 Phân tích thực trạng và đề xuất một số giải pháp nhằm góp phần phát triển nguồn nhân lực của tỉnh Ninh Bình 65 Chương 4 BÀN LUẬN 72 Chương 5 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 80 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC QUY ƯỚC CHỮ VIẾT TẮT BV: Bệnh viện CBVC: Cán bộ viên chức DP – MP : Dược phẩm – Mỹ phẩm DN: Doanh nghiệp DS : DSCKI Dược sĩ Dược sĩ Chuyên khoa I DSĐH : Dược sĩ Đại học DSTH : DT : ĐH : GLP: Dược sĩ Trung học Dược tá Đại học Thực hành tốt phòng kiểm nghiệm thuốc NNL : Nguồn nhân lực NLD : Nhân lực Dược NNLD : Nguồn nhân lực Dược TP : TT : Thành phố Trung tâm TX : UBND: Thị xã Ủy ban nhân dân DANH MỤC BẢNG Số bảng Tên bảng Trang 1.1 Các lĩnh vực công tác của nhân lực Dược 16 1.2 Sự phân bố DSĐH theo các vùng miền 22 1.3 Nhân lực Dược của các tỉnh 23 1.4 Tình hình NLD phân theo tuyến ở Việt Nam năm 2008 25 3.5 Nhân lực Dược thuộc Y tế công lập từ năm 2007 – 2011 39 3.6 Phân bố các loại hình nhân lực Dược theo tuyến năm 2011 41 3.7 Phân bố các loại hình NLD theo lĩnh vực công tác năm 2011 42 3.8 Hoạt động đào tạo đối với NLD từ năm 2007 – 2011 44 3.9 Mức độ hoàn thành công việc của NLD năm 2011 46 3.10 Thành tích của NLD đạt được năm 2011 47 3.11 Nhân lực Dược của lĩnh vực Quản lý tuyến tỉnh. 49 3.12 Nhân lực Dược lĩnh vực Quản lý tuyến huyện 50 3.13 Nhân lực Dược của Trung tâm Kiểm nghiệm DP – MP 51 3.14 Nhân lực Dược của trường Cao đẳng Y tế Ninh Bình 52 3.15 Nhân lực Dược của các bệnh viện tuyến tỉnh 53 3.16 Nhân lực Dược của các bệnh viện tuyến huyện 54 3.17 Nhân lực Dược của các trạm Y tế 55 3.18 Nhân lực Dược của các đơn vị Y tế Dự phòng 56 3.19 Nhu cầu tăng thêm về NLD của các phòng Y tế 58 3.20 Nhu cầu tăng thêm về NLD của trung tâm Kiểm nghiệm 59 3.21 Nhu cầu tăng thêm về NLD của trường Cao đẳng Y tế 60 3.22 Nhu cầu tăng thêm về NLD của bệnh viện tuyến tỉnh 61 3.23 Nhu cầu tăng thêm về NLD của bệnh viện tuyến huyện 61 3.24 Nhu cầu tăng thêm về NLD của trạm Y tế 62 3.25 Nhu cầu tăng thêm về NLD của các đơn vị Y tế Dự phòng 62 3.26 Tổng hợp thực trạng và nhu cầu tăng thêm về NLD của khối Y tế công lập 63 3.27 Một số kết quả phỏng vấn DSĐH và DSTH 65 DANH MỤC HÌNH Số hình Tên hình Trang 1.1 Các chức năng chủ yếu của Quản trị nguồn nhân lực 5 1.2 Sơ đồ các bước của quá trình hoạch định nguồn nhân lực 6 1.3 Quy trình tuyển dụng nhân lực 7 1.4 Các bước trong quá trình đào tạo nguồn nhân lực 8 1.5 Hệ thống trả lương lao động 12 1.6 Sơ đồ phân cấp các nhu cầu của Abraham Maslow 14 1.7 Mật độ Dược sĩ và hiệu thuốc phân theo mức thu nhập kinh tế 18 1.8 Mật độ Dược sĩ trên 10.000 dân ở một số Quốc gia và vùng lãnh thổ 19 1.9 Tỷ lệ Dược sĩ phân bố theo các lĩnh vực công tác 20 2.10 Các lĩnh vực công tác của nhân lực Dược 34 2.11 Sơ đồ qui trình thực hiện nghiên cứu mô tả cắt ngang 35 2.13 Qui trình phỏng vấn 37 3.14 Nhân lực Dược thuộc Y tế công lập từ năm 2007 – 2011 40 3.15 Phân bố các loại hình nhân lực Dược theo tuyến 41 3.16 Phân bố các loại hình nhân lực Dược theo lĩnh vực công tác 43 3.17 Hoạt động đào tạo đối với nhân lực Dược từ năm 2007 - 2011 45 3.18 Mức độ hoàn thành công việc của nhân lực Dược 46 3.19 Thành tích đạt được của nhân lực Dược của năm 2011 48 3.20 Nhân lực Dược của lĩnh vực Quản lý tuyến tỉnh 49 3.21 Nhân lực Dược lĩnh vực Quản lý tuyến huyện 50 3.22 Nhân lực Dược của Trung tâm Kiểm nghiệm DP – MP 51 3.23 Nhân lực Dược của trường Cao đẳng Y tế 52 3.24 Nhân lực Dược của bệnh viện tuyến tỉnh 54 3.25 Nhân lực Dược của các bệnh viện tuyến huyện 55 3.26 Nhân lực Dược của các trạm Y tế 56 3.27 Nhân lực Dược của các đơn vị Y tế Dự phòng 57 3.28 Thực trạng và nhu cầu tăng thêm NLD của Y tế công lập 64 1 ĐẶT VẤN ĐỀ Trong giai đoạn hiện nay, đất nước tham gia hội nhập toàn cầu và đang trên đà phát triển, nhân tố con người là yếu tố vô cùng quan trọng. Những năm trước đây, vấn đề nhân lực chưa được quan tâm nhiều trong quá trình quản trị của các tổ chức, nhân lực chỉ được coi tương tự như những nguồn lực khác nên chưa có sự quan tâm đúng mức. Ngày nay, xã hội đang có những bước phát triển vượt bậc, nguồn lực chất xám được coi trọng trong tiến trình xây dựng một nền kinh tế trí thức. Trên thực tế đã xuất hiện nhiều công ty đi tìm nhân tài cho tổ chức vì chính con người là nguồn khởi xướng và cũng chính con người là động lực cho mọi sự phát triển. Để Đất nước phát triển bền vững trong tương lai, Đảng và Chính phủ ta đã xác định nguồn nhân lực có chất lượng là yếu tố then chốt, ưu tiên phát triển nguồn nhân lực: đào tạo bồi dưỡng để đảm bảo nguồn nhân lực đủ về số lượng và chất lượng [3]. Bởi vậy, đòi hỏi các ngành, các cấp phải có những nhận thức mới, chiến lược mới về đào tạo và sử dụng nguồn nhân lực một cách hiệu quả. Đối với ngành Y tế, việc sử dụng nguồn nhân lực Dược cũng đang chịu sự tác động của nền kinh tế thị trường [13]. Bên cạnh những cơ hội được đầu tư về các nguồn lực: tài chính, trang thiết bị máy móc; được tiếp cận với nền khoa học công nghệ hiện đại của thế giới cũng không tránh khỏi những thách thức lớn. Thực tế trong những năm gần đây cho thấy: số lượng các loại hình nhân lực Dược hành nghề trong lĩnh vực kinh doanh, sản xuất Dược phẩm ngày một tăng, đặc biệt là hoạt động trong các công ty Dược tư nhân, các công ty liên doanh với nước ngoài dẫn đến tình trạng mất cân đối nhân lực Dược ngày càng lớn giữa các vùng miền cũng như trong các lĩnh vực công tác. Theo niên giám thống kê năm 2007: DSĐH phân bố ở đồng bằng sông Hồng 28,4%, đồng bằng sông Cửu Long 26,1%, trong khi đó ở Trung du và miền núi phía bắc 13,5% và Tây Nguyên có 2,9%. Đặc biệt 2 thành phố lớn là 2 Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh số lượng DSĐH chiếm gần một nửa. Sự phân bố mất cân đối này ảnh hưởng lớn đến chính sách chăm sóc sức khoẻ cộng đồng nếu như không có những giải pháp phù hợp trong việc đào tạo và sử dụng nguồn nhân lực Dược[5]. Vấn đề nhân lực của tỉnh Ninh Bình cũng ở trong tình trạng chung đó. Để đánh giá thực trạng nguồn nhân lực Dược của tỉnh Ninh Bình hiện nay nhằm bước đầu đưa ra một số đề xuất góp phần nâng cao số lượng, chất lượng nguồn nhân lực Dược trong những năm tiếp theo của tỉnh Ninh Bình, luận án: “Phân tích thực trạng và xác định nhu cầu nhân lực Dược trong khu vực y tế công lập tỉnh Ninh Bình giai đoạn 2012- 2016” được thực hiện với các mục tiêu: 1- Phân tích thực trạng nhân lực Dược thuộc Y tế công lập của tỉnh Ninh Bình giai đoạn 2007- 2011. 2- Xác định nhu cầu nhân lực Dược trong khu vực Y tế công lập giai đoạn 2012-2016. [...]... tuyến huyện: - Trung tâm Y tế thành phố Ninh Bình - Bệnh viện thị xã Tam Điệp - Bệnh viện Y tế huyện Kim Sơn - Bệnh viện Y tế huyện Y n Khánh - Bệnh viện Y tế huyện Y n Mô - Bệnh viện Y tế huyện Nho Quan - Bệnh viện Y tế huyện Gia Viễn - Bệnh viện Y tế huyện Hoa Lư - 12 phòng khám Đa khoa khu vực Trạm Y tế xã, phường: - 123 trạm Y tế xã - 23 trạm Y tế phường, thị trấn  Công tác Y tế Dự phòng Tuyến... chuẩn mực và quy tắc để nhân viên noi theo 1.1.4 Một số thuyết nghiên cứu về tạo động lực của con người 1.1.4.1 Thuyết phân cấp các nhu cầu của Abraham Maslow Đ y là một trong những thuyết phổ biến nhất được ứng dụng trong quản lý nhân lực Thuyết n y đã nghiên cứu cấp bậc nhu cầu của con người: con người có nhu cầu từ thấp đến cao, khi thỏa mãn đ y đủ nhu cầu nào đó thì lại bắt đầu có nhu cầu mới cao... chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân [5] 1.2.3 Hệ thống Y tế công lập của tỉnh Ninh Bình Y tế công lập là loại hình Y tế có nguồn tài chính dùng cho các hoạt động chủ y u từ ngân sách Nhà nước cấp Đ y là loại hình Y tế cơ bản có vai trò quan trọng trong việc chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe cho nhân dân 1.2 3.1 Khái quát chung về hệ thống Y tế công lập tỉnh Ninh Bình Ninh Bình là một tỉnh nằm ở... cấp bậc nhu cầu của con người như sau: 13 Nhu cầu tự hoàn thiện Nhu cầu được tôn trọng Nhu cầu xã hội Nhu cầu an toàn Nhu cầu sinh lý Hình 1.6 Sơ đồ phân cấp các nhu cầu của Abraham Maslow Từng nhu cầu được thể hiện như sau: - Nhu cầu sinh lý (vật chất): là những nhu cầu cơ bản có thể duy trì bản thân cuộc sống con người như: thức ăn, nhà ở, nghỉ ngơi - Nhu cầu an toàn: là nhu cầu tránh sự nguy hiểm... được thúc đ y trong việc thực hiện những công việc để đạt tới mục tiêu nếu họ tin vào giá trị của mục tiêu đó và họ có thể th y được rằng những công việc họ làm sẽ giúp họ đạt được mục tiêu Học thuyết đã được nhiều nhà quản trị vận dụng hiệu quả trong việc sử dụng nhân lực 1.1.4.4 Thuyết công bằng Được phát triển bởi J Stacy Adams, thuyết công bằng cho rằng con người được tìm kiếm sự công bằng trong xã... chất kỹ năng nhân viên cần thiết phải có để thực hiện tốt công việc Sản phẩm của phân tích công việc là bản mô tả công việc và bản tiêu chuẩn công việc - Bản mô tả công việc: gồm nội dung thông tin về công việc, nhiệm vụ, y u cầu, quyền hạn, mối quan hệ, điều kiện làm việc, tiêu chuẩn công việc - Bản tiêu chuẩn công việc: là văn bản liệt kê những y u cầu về năng lực cá nhân như trình độ chuyên môn, kinh... thành phố (TP Ninh Bình), 01 thị xã (TX Tam điệp), 06 huyện: Hoa lư, Gia viễn, Nho quan, Y n khánh, Y n mô, Kim sơn Dân số: hơn 900.000 người Thực hiện nhiệm vụ bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân trong tỉnh do ngành Y tế Ninh Bình, chịu trách nhiệm trước y ban nhân dân Tỉnh là sở Y tế Tham mưu giúp việc cho Lãnh đạo sở Y tế có các phòng chức năng Mạng lưới Y tế tỉnh Ninh Bình như sau :  Công tác chẩn... nguồn nhân lực [22] 5 1.1.3.1 Thu hút nguồn nhân lực Nhóm n y chú trọng đến vấn đề đảm bảo có đủ số lượng nhân viên với đủ các phẩm chất phù hợp với công việc của tổ chức Muốn v y, tổ chức phải tiến hành các hoạt động: hoạch định nguồn nhân lực, phân tích công việc, tuyển dụng và bố trí nhân lực  Hoạch định nguồn nhân lực Hoạch định nguồn nhân lực là quá trình đánh giá, xác định nhu cầu nguồn nhân. .. nhằm hướng tới 4 mục tiêu cơ bản của tổ chức trong quản lý nguồn nhân lực Đó là: - Thu hút nhân viên 11 - Duy trì những nhân viên giỏi - Kích thích, động viên nhân viên - Đáp ứng những y u cầu của nhân viên [3] Muốn thoả mãn nhu cầu ng y càng cao của người lao động thì trả công lao động phải bao gồm các y u tố vật chất và các y u tố phi vật chất Hệ thống trả công lao động có cơ cấu như sau: HỆ THỐNG HỆ... về năng lực cá nhân như trình độ chuyên môn, kinh nghiệm công tác, kỹ năng khác  Tuyển dụng nhân lực và bố trí nhân lực Tuyển dụng nhân lực là quá trình đánh giá theo nhiều khía cạnh khác nhau dựa vào các y u cầu của công việc, để tìm được người phù hợp với các y u cầu đặt ra trong số những người đã thu hút trong quá trình tuyển dụng Tuyển dụng nhân lực thường gồm các bước sau: Tiếp nhận Hồ sơ xin việc . cầu nhân lực Dược trong khu vực y tế công lập tỉnh Ninh Bình giai đoạn 201 2- 2016 được thực hiện với các mục tiêu: 1- Phân tích thực trạng nhân lực Dược thuộc Y tế công lập của tỉnh Ninh. BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI  ĐINH THỊ B Y PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG VÀ XÁC ĐỊNH NHU CẦU NHÂN LỰC DƯỢC TRONG KHU VỰC Y TẾ CÔNG LẬP TỈNH NINH BÌNH GIAI ĐOẠN 2012 - 2016. từng lĩnh vực công tác 48 3.2. Xác định nhu cầu nhân lực Dược trong khu vực Y tế công lập giai đoạn 201 2- 2016 57 3.2.1 Nhu cầu NLD của lĩnh vực Quản lý Nhà nước 57 3.2.2 Nhu cầu NLD của