1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong những năm gần đây với sự bùng nổ của các thành tựu khoa học và công nghệ, thế giới là một mái nhà chung, khoảng cách về sự phát triển kinh tế - xã hội cũng như sự phát triển của các chỉ số con người giữa các quốc gia ngày càng tiến lại gần nhau hơn. Sự phát triển về khoa học và công nghệ đã làm lên các cuộc cách mạng trong sản xuất nâng cao đời sống của mọi người. Tuy nhiên khoa học và công nghệ phát triển cũng đòi hỏi mỗi con người cần có những năng lực nhất định để vận hành và ứng dụng. Đồng thời cũng trong giai đoạn này khi mà ranh giới của các quốc gia ngày càng được thu hẹp thì sự tự do tín ngưỡng và nhân quyền ngày càng được thực thi tốt. Con người được làm chủ bản thân, làm chủ xã hội trong khuôn khổ của chính sách và pháp luật của mỗi quốc gia. Do vậy việc ai đó theo một tôn giáo hay một tín ngưỡng nào đó là hoàn toàn tự do. Công giáo (Catholica, với ý nghĩa là đạo chung, đạo phổ quát, đạo công cộng, tại Việt Nam còn được gọi là đạo Gia Tô, Thiên Chúa giáo hoặc Kitô giáo) đã du nhập vào Việt Nam từ thiên niên kỷ trước [77]. Đặc biệt sự truyền bá các tư tưởng của Công giáo đã gắn liền với sự khai hoang và thành lập huyện Kim Sơn tỉnh Ninh Bình từ những năm 1800. Hiện nay Công giáo là một tín ngưỡng không thể thiếu của một bộ phận lớn dân cư ở những địa phương này và có những ảnh hưởng nhất định đến tư tưởng, văn hoá, kinh tế và xã hội trong đó có sự ảnh hưởng đến hình thể và sinh lý hoạt động thần kinh cấp cao ở tuổi dậy thì của học sinh bậc trung học cơ sở. Trong hoàn cảnh đó, nước ta đã và đang phát triển rất tốt về mọi mặt kinh tế, văn hóa, giáo dục, y tế và cả vấn đề tín ngưỡng làm cho mọi công dân đều được phát huy hết quyền làm chủ của mình. Chúng ta đang trên con 2 đường thực hiện công cuộc đổi mới, công nghiêp hóa - hiện đại hóa, phấn đấu đến năm 2020 cơ bản trở thành nước công nghiệp [26]. Điều này đòi hỏi có một nguồn nhân lực dồi dào đủ năng lực, trí tuệ và nhận thức đầy đủ về tôn giáo cùng chung sức xây dựng một nước Việt Nam hòa bình và giàu mạnh Đào tạo ra những con người đáp ứng được các yêu cầu của xã hội là nhiệm vụ của ngành giáo dục. Do vậy trong đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX, Đảng và nhà nước ta đã xác định: “Tiếp tục quán triệt giáo dục là quốc sách hàng đầu và tạo sự chuyển biến cơ bản, toàn diện trong phát triển giáo dục và đào tạo” [26]. Với mục tiêu giáo dục toàn diện (đức, trí, thể, mỹ và lao động) cho học sinh ở mọi lứa tuổi theo hướng bồi dưỡng, nâng cao chất lượng mũi nhọn và không ngừng thúc đẩy, nâng cao chất lượng đại trà. Hiện nay ngành giáo dục đã và đang đổi mới nội dung chương trình, phương pháp dạy học, trang thiết bị và cơ sở vật chất nhằm thúc đẩy nhanh quá trình đào tạo nguồn nhân lực cho xã hội. Tuy nhiên, sự đổi mới này chỉ có hiệu quả cao khi áp dụng đúng với từng đối tượng học sinh, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý, năng lực nhận thức của học sinh ở từng lứa tuổi. Để nâng cao được hiệu quả giáo dục học sinh nói chung và hiệu quả dạy và học nói riêng cần phải dựa vào đặc điểm tâm sinh lý và các chỉ số sinh học của học sinh. Bằng cách này chúng ta mới lựa chọn được nội dung, thiết bị cũng như phương pháp dạy học và giáo dục học sinh phù hợp. Đến nay, trên thế giới và Việt Nam đã có nhiều công trình nghiên cứu về độ tuổi dậy thì và các chỉ số sinh học trên các đối tượng là học sinh, điển hình là các công trình nghiên cứu trên các đối tượng học sinh từ 6 đến 17 tuổi [6], [16], 18],[21], [28], [62], [68],[70],[71],[73] Các kết quả nghiên cứu của các công trình này cho thấy, các chỉ số về hình thể và hoạt động thần kinh đang tăng dần, tuổi dậy thì đang có xu hướng đến sớm hơn đối với các đối 3 tượng học sinh. Các chỉ số sinh học của con người thay đổi theo lứa tuổi và điều kiện xã hội đặc biệt là học sinh cấp Trung học cơ sở. Hiện nay đối tượng nghiên cứu là học sinh đồng bào Công giáo chưa có công trình nào nghiên cứu trên qua mô lớn được công bố. Vì vậy, chúng tôi tiến hành thực hiện đề tài “Nghiên cứu một số chỉ số về hình thể và hoạt động thần kinh của học sinh THCS vùng Công giáo huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình” 2. Mục đích nghiên cứu Qua quá trình nghiên cứu đối tượng là học sinh cấp THCS lớp tuổi từ 12 đến 15, xác định được: - Những thay đổi về các chỉ số hình thể và sinh lý hoạt động thần kinh cấp cao của học sinh lớp tuổi dậy thì. - Thực trạng lớp tuổi dậy thì của học sinh THCS vùng Công giáo. - Mối tương quan giữa chỉ số IQ với các chỉ số nghiên cứu của các đối tượng. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu - Thu thập, tìm hiểu các tài liệu liên quan đến lớp tuổi dậy thì và sự phát triển của các chỉ số sinh học THCS lớp tuổi 12 đến 15 tuổi. - Nghiên cứu sự thay đổi các chỉ số hình thể bao gồm: chiều cao đứng, cân nặng, các vòng đặc trưng (vòng ngực, vòng eo và vòng mông). - Nghiên cứu sự thay đổi các chỉ số thần kinh cấp cao gồm: Chỉ số thông minh (IQ), trí nhớ, độ tập trung chú ý, chỉ số cảm xúc (EQ) và chỉ số vượt khó (AQ). - Nghiên cứu độ tuổi dậy thì gồm: tuổi dậy thì của học sinh nam và học sinh nữ. 4. Đối tƣợng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu gồm 805 học sinh có độ tuổi từ 12 đến 15 tại 2 trường THCS Quang Thiện và THCS Hồi Ninh thuộc vùng Công giáo huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình. Trong số này có 204 học sinh khối 6 (độ tuổi 12); 4 200 học sinh khối 7 (độ tuổi 13); 200 học sinh khối 8 (độ tuổi 14); 201 học sinh khối 9 (độ tuổi 15). 5. Phƣơng pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu tài liệu để xây dựng cơ sở lí luận cho đề tài. - Phương pháp trắc nghiệm, thực nghiệm gồm có: Nghiên cứu hình thể bằng : Sử dụng cân điện tử để xác định khối lượng cơ thể; sử dụng thước đo có độ chính xác đến 0.1 mm để đo chiều cao; sử dụng thước dây không co dãn để xác định số đo vòng ngực trung bình; vòng eo; vòng mông. Nghiên cứu năng lực trí tuệ bằng test Raven; nghiên cứu về trí nhớ (sử dụng phương pháp Nechaiev); nghiên cứu về chú ý (sử dụng phương pháp Ochan Bourdon); nghiên cứu về khả năng vượt khó (sử dụng phương pháp Paul G. Stoltz ), nghiên cứu độ tuổi dậy thì bằng phiếu trắc nghiệm dậy thì (sử dụng phiếu trắc nghiệm dấu hiệu dậy thì trong sách giáo khoa Sịnh học 8) - Xử lý số liệu bằng phương pháp thống kê xác suất dùng cho y, sinh học. 6. Đóng góp mới của luận văn - Xác định được thực trạng của các chỉ số về hình thể, sinh lý thần kinh cấp cao và tuổi dậy thì của học sinh THCS vùng Công giáo huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình. - Xác định mối tương quan giữa chỉ số thông minh và trí nhớ ngắn hạn thị giác với các chỉ số khác ở tuổi dậy thì. - Các dẫn liệu trong luận văn có thể dùng để tham khảo trong việc nghiên cứu và giảng dạy về các đặc điểm phát triển của học sinh nói chung và học sinh vùng Công giáo nói riêng. 5 NỘI DUNG Chƣơng 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1.Những vấn đề chung về hình thể 1.1.1.Nghiên cứu về chỉ số hình thể trên thế giới Sinh học cơ thể là môn khoa học ra đời từ rất sớm trong lịch sử xã hội loài người và đang ngày càng phát triển [36]. Nghiên cứu hình thái - thể lực của con người được xem như một bộ phận quan trọng của sinh học cơ thể, nó tồn tại và phát triển hết sức phong phú, thể hiện trên nhiều lĩnh vực như sự tăng trưởng, phát triển, đặc trưng theo chủng tộc, giới tính [43]. Việc nghiên cứu về hình thể của con người từ xa xưa đã được nhiều nhà khoa học quan tâm bởi nó có mối liên hệ chặt chẽ tới sức lao động và thẩm mỹ của con người. [86]. Từ việc đo đạc các kích thước cơ thể con người có thể rút ra các kết luận phục vụ thực tiễn hàng ngày như trong công tác điều tra y tế , các ngành kinh tế quốc dân như: xây dựng các tiêu chuẩn kích thước người để thiết kế các máy móc, các phương tiện sản xuất (nhà cửa, ô tô …), các phương tiện sinh hoạt (gường, tủ, giày, dép…). Về mặt lý luận chúng cho phép chúng ta phát hiện ra các quy luật về sự phát triển cơ thể con người, về phân loại các dạng người và các nhóm chủng tộc loài người cũng như tìm hiểu nguồn gốc loài người [82]. Vào đầu thế kỷ XX những nghiên cứu về thể lực trở thành một môn khoa học thực sự với đầy đủ ý nghĩa và tính chính xác của nó. Người đặt nền móng cho nhân trắc học hiện đại là Rudolf Martin qua hai tác phẩm nổi tiếng: "Giáo trình về nhân trắc học" năm 1919 và "Kim chỉ nam đo đạc và xử lý thống kê" năm 1924. Trong các công trình này ông đã đề xuất một số phương pháp và dụng cụ đo đạc các kích thước của cơ thể cho đến nay vẫn được sử dụng [42]. Sau Rudolf Martin đã có nhiều công trình bổ sung và hoàn thiện thêm các đề xuất của ông cho phù hợp với thực tiễn của mỗi nước [101]. Vấn đề nhân trắc học còn được thể hiện qua các công trình 6 nghiên cứu của P. N. Baskirov trong cuốn "Nhân trắc học" (1962) ông đã đưa ra quy luật phát triển cơ thể người dưới ảnh hưởng điều kiện sống, Evan Dervael trong cuốn "Nhân trắc học" (1964) đã đưa ra nhận xét toàn diện về các quy luật phát triển thể lực theo giới tính, lứa tuổi và nghề nghiệp, ngoài ra còn có các công trình của Bunak, A.M. Uruxon. Cũng trong khoảng thời gian này, đi sâu vào nghiên cứu sự tăng trưởng về mặt hình thể của con người đó là nghiên cứu các đại lượng có thể đo lường được bằng kỹ thuật nhân trắc [88]. Công trình đầu tiên là do Christian Fridrich Jumpert người Đức công bố năm 1754. Trong luận án tiến sỹ của mình ông đã nghiên cứu sự tăng trưởng một cách hoàn chỉnh ở các lớp tuổi từ 1 đến 25. Công trình này được nghiên cứu theo phương pháp cắt ngang (Cross - sectional study) là phương pháp được dùng phổ biến. Sau đó còn có nhiều công trình khác của Edwin Chadwick (Anh), Carlchule (Đức), H.P Bowditch (Mỹ) Vào năm 1977 Hiệp hội các nhà tăng trưởng học đã thành lập [70] đánh dấu bước ngoặt trong nghiên cứu về hình thể con người trên thế giới. 1.1.2. Nghiên cứu về chỉ số hình thể ở Việt Nam So với các nước trên thế giới, ở Việt Nam các nghiên cứu về hình thể diễn ra muộn hơn đặc điểm này thể hiện ở công trình nghiên cứu đầu tiên về sự tăng trưởng chiều cao, cân nặng trẻ em là của Mondiere vào năm 1875 [88], sau đó là các công trình của P.Huard và A.Bigot (1938), Đỗ Xuân Hợp (1943) [88]. Từ năm 1954 đến nay, việc nghiên cứu hình thái học đã được đẩy mạnh và chuyên môn hoá. Năm 1975 cuốn " Hằng số sinh học của người Việt Nam" do GS. Nguyễn Tấn Gi Trọng chủ biên được xuất bản [89]. Đây là công trình khá hoàn chỉnh về các chỉ số sinh học người Việt Nam ở mọi lứa tuổi [62]. Sau khi đất nước hoàn toàn thống nhất vào ngày 30 tháng 4 năm 1975, việc nghiên cứu thể lực của trẻ em được nhiều tác giả thực hiện. Điển hình là 7 Thẩm Thị Hoàng Điệp [29] đã nghiên cứu dọc trên 101 học sinh Hà Nội từ 6 - 17 tuổi. Với 31 chỉ tiêu được nghiên cứu tác giả đã kết luận: chiều cao của học sinh phát triển mạnh nhất lúc 11 - 12 tuổi ở nữ và 13 - 15 ở nam, còn cân nặng phát triển mạnh nhất lúc 13 tuổi ở nữ và 15 tuổi ở nam. Tác giả cũng nhận thấy rằng, quy luật phát triển theo giai đoạn chỉ phù hợp với quy luật chiều cao, còn quy luật phát triển kích thước các vòng gần giống quy luật phát triển cân nặng. Năm 1989, Thẩm Thị Hoàng Điệp và cs [28] nghiên cứu về sự phát triển chiều cao, vòng ngực, vòng đầu trên 8000 người Việt Nam tuổi từ 1 - 55 tại ba miền Bắc, Trung, Nam. Các tác giả đã nhận xét rằng, chiều cao trung bình của nam trưởng thành là 163cm và nữ là 158cm. Chiều cao tăng nhanh đến tuổi 18 ở nam còn ở nữ đến tuổi 14. Vòng ngực trung bình của nam trưởng thành là 78 - 80cm, vòng đầu là 55 - 56 cm, còn ở nữ tương ứng bằng 79cm và 54 - 55cm. Cũng trong thời gian này (1990) [60], [62] khi nghiên cứu các tiêu chí nhân trắc học trên học sinh THCS Hà Nội cho rằng, chiều cao phát triển mạnh nhất lúc 12 tuổi ở nữ và 13 đến 15 ở nam, còn cân nặng phát triển mạnh nhất lúc 13 tuổi ở nữ và 15 tuổi ở nam. Từ năm 1991 - 1995, nhóm tác giả Trần Văn Dần và cs [17] đã nghiên cứu trên học sinh một số tỉnh thành là Hà Nội, Vĩnh Phúc, Thái Bình và nhận thấy, so với dẫn liệu trong cuốn "Hằng số sinh học người Việt Nam" [89] thì sự phát triển chiều cao của trẻ em 6 - 16 tuổi tốt hơn, đặc biệt trẻ em thành phố, thị xã, còn ở khu vực nông thôn chưa thấy có sự thay đổi đáng kể. Công trình nghiên cứu của nhóm tác giả A. Goran, Nguyễn Công Khanh và cs (1996) [33] trên học sinh Hà Nội về chiều cao, cân nặng, cho thấy, cả hai chỉ số này đều tăng theo tuổi. Điều này cũng thể hiện trong các nghiên cứu khác [4], [29], [33], [45]. 8 Trần Thị Loan [61], [62] từ năm 1999 - 2002 nghiên cứu trên học sinh Hà Nội từ 6 - 17 tuổi đã nhận thấy, các chỉ số hình thái như chiều cao, cân nặng, vòng ngực của học sinh lớn hơn so với kết quả nghiên cứu của các tác giả khác từ thập kỷ 80 trở về trước và lớn hơn so với học sinh ở các tỉnh Thái Bình, Hà Tây, ngoại thành Hải Phòng. Điều này chứng tỏ, điều kiện sống đã ảnh hưởng đến các chỉ số hình thể của học sinh. Năm 2006, trung tâm Tâm lý học và sinh lý lứa tuổi thuộc Viện Chiến lược và Chương trình giáo dục [92] đã tiến hành nghiên cứu các chỉ số cơ bản về sinh lý và tâm lý của học sinh phổ thông lứa tuổi từ 8 - 20. Kết quả nghiên cứu chiều cao đứng ở học sinh nam và nữ ở mọi lứa tuổi 11 - 15 và ở nữ mọi lứa tuổi (trừ 16 và 18) đã thoát khỏi trạng thái còi cọc. Các số liệu về cân nặng cho thấy sự phân hoá sâu sắc ngay trong nhóm trẻ cùng độ tuổi, bên cạnh trẻ nhẹ cân đã xuất hiện những trẻ có dấu hiệu béo phì, đặc biệt là các trẻ ở các thành phố lớn. Có sự tăng trưởng về các giá trị tuyệt đối trung bình của vòng ngực trong các lứa tuổi. Như vậy là đã có sự chuyển biến tích cực về mặt hình thể của học sinh trong giai đoạn hiện nay. Nhìn chung, các nghiên cứu gần đây về thanh thiếu niên Việt Nam đều cho thấy sự tăng lên đáng kể so với số liệu trong các nghiên cứu từ những năm trước. Đặc biệt là từ sau năm 1975 đến nay khi tình hình kinh tế, văn hoá, xã hội của nước ta có nhiều thay đổi tốt hơn chắc chắn đã ảnh hưởng đến tầm vóc, sức khoẻ của con người Việt Nam [30], [83]. Thanh niên thành phố thường có các chỉ số nhân trắc tốt hơn ở nông thôn [10] , [11], [12], [15] [18], [19], [27]. Để giải thích sự khác biệt này có tác giả [52] cho rằng, yếu tố cơ bản làm xuất hiện hiện tượng này là chất lượng cuộc sống. Do điều kiện sống ở thành phố được cải thiện nên thanh niên thành phố thường có chiều cao, cân nặng tốt hơn thanh niên nông thôn cùng lứa tuổi. 9 Những nghiên cứu ở các dân tộc khác nhau, có các điều kiện sống và rèn luyện thân thể khác nhau cho thấy sự khác biệt về chủng tộc cũng là yếu tố tác động đến hình thể của học sinh [73]. Nguyễn Quang Mai và cs [68] năm 1998 đã nghiên cứu trên nữ sinh các dân tộc ít người cho thấy: chiều cao, cân nặng trung bình của nữ sinh các dân tộc thiểu số thấp hơn nữ sinh ở vùng đồng bằng và thành thị. Năm 2000 Đào Mai Luyến [66] nghiên cứu thể lực của người Ê đê và người Kinh định cư ở Đăk Lăk cho thấy, hình thái thể lực của người Ê đê tốt hơn của người Kinh. Tác giả cho đây là điểm khác biệt mang tính dân tộc và do môi trường sống ảnh hưởng nhất định tới khả năng tăng trưởng các chỉ số hình thái. Đoàn Văn Huyền và các cs cũng cho rằng, giữa cơ thể và môi trường có mối liên quan chặt chẽ với nhau. Môi trường sống ảnh hưởng đến trao đổi chất và điều hoà thân nhiệt nên ảnh hưởng đến các chỉ số hình thể của cá thể [65]. Ngoài ra, sự rèn luyện thể lực cũng tác động đến chiều cao, cân nặng và kích thước một số vòng của cơ thể [72]. Các yếu tố xã hội cũng ảnh hưởng đến sự phát triển của cơ thể, đặc biệt là ở tuổi dậy thì [91]. Năm 2008, Đỗ Hồng Cường [16] nghiên cứu các chỉ số chiều cao cân nặng của các học sinh THCS ở tỉnh Hoà Bình thuộc các dân tộc Mường, Thái, Kinh, Tày, Dao và nhận thấy, các chỉ số này ở học sinh Mường, Thái, Kinh cao hơn rõ so với học sinh Tày, Dao. Tác giả cho rằng, điều này liên quan tới nơi cư trú của các em. Học sinh các dân tộc Mường, Thái, Kinh sống ở vùng đồng bằng, thành phố và thị trấn, còn đa số học sinh các dân tộc Tày, Dao sống ở các vùng sâu, vùng xa thuộc huyện Đà Bắc, nơi có các điều kiện kinh tế - xã hội kém phát triển hơn so với thành phố và đồng bằng. Nhìn chung, các công trình nghiên cứu về các chỉ số hình thể của học sinh Việt Nam khá phong phú. Các kết quả nghiên cứu này tuy có ít nhiều khác nhau song đều xác định được những sự thay đổi của các chỉ số này theo lứa tuổi và mang đặc điểm giới tính. Các chỉ số về hình thể có sự khác nhau 10 giữa nam và nữ, giữa trẻ em thành thị và nông thôn, giữa các địa điểm và phạm vi nghiên cứu khác nhau, giữa các nhóm dân tộc khác nhau. 1.1.3. Khái quát về tuổi dậy thì Tuổi dậy thì là giai đoạn đặc biệt trong quá trình phát triển của một con người. Đây chính là giai đoạn chuyển tiếp từ trẻ con thành người lớn và được đặc trưng bởi sự thay đổi mạnh mẽ về cả thể chất, chức năng, tinh thần, hành vi và tình cảm. Tuổi dậy thì là giai đoạn phát triển cơ thể từ 10- 15 tuổi đối với nữ và từ 12- 17 tuổi đối với nam. Đây là giai đoạn các em có nhiều biến đổi về thể chất, sinh lý, tâm lý, sự trưởng thành và hoàn thiện về các chức năng sinh dục dưới tác động của môi trường sống (tự nhiên và xã hội), chuẩn bị hành trang hoà nhập vào cộng đồng, thực hiện nghĩa vụ đầy đủ của người công dân. Tuổi dậy thì của nam, nữ chịu nhiều ảnh hưởng của các yếu tố khác nhau như: chủng tộc, các điều kiện về tự nhiên, xã hội và kinh tế. Về mặt sinh học, có thể chia tuổi dậy thì thành 3 giai đoạn nhỏ: tiền dậy thì, dậy thì chính thức và sau dậy thì [95]. - Giai đoạn tiền dậy thì (kéo dài khoảng 2 năm) từ 11-13 tuổi đối với nữ; từ 13 đến 15 tuổi đối với nam. Tuổi dậy thì đến với nữ sớm hơn nam khoảng 2 năm. Đặc điểm nổi bật về phát triển cơ thể là chiều cao tăng vọt (tăng trung bình mỗi năm 7- 8cm), chủ yếu do chi dưới tăng nhanh, trong khi đó, thân có vẻ tương đối ngắn và bé lại, làm cho vóc dáng người mảnh khảnh. Trọng lượng cơ thể không tăng nhiều, tim to nhanh (to sinh lý), lực tăng đáng kể. Đến 11 tuổi, trọng lượng não bộ đạt tới 90% so với trọng lượng cuối cùng. Vỏ não có cấu trúc 6 lớp. Trên vỏ não, các vùng, các hồi, thuỳ, rãnh, trung khu đã hình thành tương tự như người lớn. Trong giai đoạn lớn đều (các giai đoạn trước tuổi dậy thì) cơ thể các em nam luôn phát triển tốt hơn các em nữ. Nhưng đến giai đoạn tiền dậy thì, cơ [...]... chỉ số E để xác định thời gian chịu đựng các sự kiện xấu, là thước đo sự lạc quan và hi vọng Các nghiên cứu về chỉ số vượt khó hiện nay mới đang chỉ là bắt đầu, chỉ có công trình nghiên cứu của Paul Stoltz Ở Việt Nam nghiên cứu về khả 30 năng vượt khó chưa có công trình nào có quy mô được nghiên cứu và công bố 1.3 Sơ lƣợc về điều kiện tự nhiên và xã hội của vùng Công giáo huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình. .. đều và không có sự khác biệt giữa hai giới Mai Văn Hưng (2003) [44] nghiên cứu một số chỉ sinh học và năng lực trí tuệ của sinh viên ở một số trường đại học phía Bắc Việt Nam Kết quả nghiên cứu cho thấy chỉ số IQ trung bình của sinh viên Đại học Sư phạm Hà Nội cao hơn của sinh viên Đại học Sư phạm Hà Nội 2 và Đại học Hồng Đức Theo tác giả, điều này có thể do chất lượng đầu vào của sinh viên Đại học. .. cân nặng, vòng ngực trung bình (VNTB), vòng eo, vòng mông 32 + Các chỉ số sinh lý hoạt động thần kinh cấp cao: chỉ số thông minh, tốc độ chú ý, độ tập trung chú ý, độ chính xác chú ý, trí nhớ ngắn hạn thị giác, trí nhớ ngắn hạn thính giác, chỉ số cảm xúc và chỉ số vượt khó của học sinh + Lớp tuổi dậy thì trung bình của học sinh + Hệ số tương quan giữa chỉ số IQ với các chỉ số về trí nhớ ngắn hạn thị... chính xác chú ý, chỉ số cảm xúc, khả năng vượt khó của học sinh + Hệ số tương quan giữa chỉ số trí nhớ ngắn hạn thị giác với trí nhớ ngắn hạn thính giác, độ chính xác chú ý, chỉ số cảm xúc, khả năng vượt khó của học sinh - Phương pháp nghiên cứu các chỉ số: + Phương pháp nghiên cứu các chỉ số hình thể Các chỉ số hình thể được xác định theo phương pháp được dùng trong nghiên cứu y sinh học [20] Chiều... tháng Tổng số đối tượng nghiên cứu là 805 học sinh (bảng 2.1) Bảng 2.1 Phân bố đối tượng nghiên cứu Tuổi Số học sinh Nam Nữ Chung 12 102 102 204 13 100 100 200 14 100 100 200 15 101 100 201 Tổng 403 402 805 - Nghiên cứu các tài liệu về sự phát triển tâm sinh lý và các chỉ số sinh học của con người từ lớp tuổi 12 đến 15 2.2 Phƣơng pháp nghiên cứu - Các chỉ số được nghiên cứu: + Các chỉ số hình thể gồm:... thì là một giai đoạn rất quan trọng trong quá trình phát triển của cá thể cả về thể chất và tâm sinh lý của học sinh Việc nghiên cứu và tìm hiểu đầy đủ sẽ là cơ sở khoa học tin cậy trong việc đề ra nội dung, phương pháp và các biện pháp giảng dạy và giáo dục học sinh theo yêu cầu của xã hội 13 1.2 Các vấn đề về hoạt động thần kinh cấp cao 1.2.1 Khái quát những vấn đề về trí tuệ * Các quan niệm về trí... thích tác động lên cơ thể đều được giữ lại dưới dạng lưu trữ Tóm lại, cơ chế của trí nhớ rất phức tạp, có nhiều giả thuyết về cơ chế hoá học của trí nhớ, về các cấu trúc thần kinh tham gia hình thành trí nhớ Vấn đề này vẫn đang được tiếp tục nghiên cứu 19 Ở Việt Nam khi nghiên cứu trí nhớ của học sinh, tác giả Nghiêm Xuân Thăng [89] đã nghiên cứu khả năng ghi nhớ của học sinh và sinh viên Nghệ Tĩnh... Xuân Thăng nghiên cứu sự chuyển tiếp chú ý của học sinh và nhận thấy khả năng chuyển tiếp chú ý của nhóm học sinh năng khiếu nhanh hơn học sinh bình thường chút ít Trần Trọng Thuỷ và 21 cs (2000) nghiên cứu khả năng chú ý của học sinh THPT và nhận thấy tâm thế chú ý của học sinh Việt Nam là ưu tiên cho tính chính xác hơn là cho tốc độ, sự tập trung chú ý của các em khá cao và độ chính xác chú ý của các... trung bình tăng dần theo lứa tuổi Từ kết quả của mình tác giả đã khẳng định tính hiệu quả của test Raven với đối tượng học sinh Việt Nam và năng lực trí tuệ của học sinh Việt Nam không thua kém học sinh nước ngoài Năm 1993, Tạ Thuý Lan và Võ Văn Toàn [56] đã nghiên cứu năng lực trí tuệ của học sinh tiểu học và trung học cơ sở ở Hà Nội và Quy Nhơn Kết quả cho thấy, trí tuệ phát triển theo lứa tuổi và năng... ý rất phức tạp và được giải thích dựa trên hai học thuyết đó là: Học thuyết của Pavlov cho rằng, cơ chế của chú ý gắn liền với hoạt động phản xạ của não bộ, cơ sở sinh lý cơ bản của chú ý là hiện tượng "hưng phấn tối ưu trên vỏ não" [76] Song song với học thuyết của Pavlov, Ukhơ Tomxki khi nghiên cứu về cơ chế sinh lý của não bộ đã đưa ra học thuyết về "trung tâm hưng phấn ưu thế" (điểm ưu thế) Theo . nào nghiên cứu trên qua mô lớn được công bố. Vì vậy, chúng tôi tiến hành thực hiện đề tài Nghiên cứu một số chỉ số về hình thể và hoạt động thần kinh của học sinh THCS vùng Công giáo huyện Kim. lý hoạt động thần kinh cấp cao của học sinh lớp tuổi dậy thì. - Thực trạng lớp tuổi dậy thì của học sinh THCS vùng Công giáo. - Mối tương quan giữa chỉ số IQ với các chỉ số nghiên cứu của. Các chỉ số sinh học của con người thay đổi theo lứa tuổi và điều kiện xã hội đặc biệt là học sinh cấp Trung học cơ sở. Hiện nay đối tượng nghiên cứu là học sinh đồng bào Công giáo chưa có công