BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP VŨ VĂN THUẬN PHÁT TRIỂN CỤM CÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN YÊN LẬP, TỈNH PHÚ THỌ CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ MÃ SỐ: 8310110 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS HOÀNG VŨ HẢI Hà Nội, 2023 i CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự - Hạnh phúc LỜI CAM ĐOAN Tơi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu khoa học riêng Các số liệu nêu luận văn trung thực Những kết luận khoa học luận văn chưa cơng bố cơng trình khác Nếu nội dung nghiên cứu trùng lặp với cơng trình nghiên cứu cơng bố, tơi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm tuân thủ kết luận đánh giá luận văn Hội đồng khoa học Hà Nội, ngày tháng năm 2023 Người cam đoan Vũ Văn Thuận ii LỜI CẢM ƠN Tôi xin bày tỏ lịng biết ơn đến giảng viên hướng dẫn TS Hồng Vũ Hải tận tình giúp đỡ, hướng dẫn tơi q trình thực luận văn hồn thành luận văn Để hồn thành luận văn tơi xin trân trọng cảm ơn Khoa sau Đại học Trường Đại học Lâm nghiệp Việt Nam tạo điều kiện thuận lợi cho suốt thời gian học tập nghiên cứu viết luận văn Tôi xin trân trọng cảm ơn tới tập thể cán Trung tâm phát triển cụm cơng nghiệp cơng trình cơng cộng huyện Yên Lập, UBND huyện Yên Lập quan ban ngành có liên quan tạo điều kiện tốt cho tơi tìm hiểu, thu thập, phân tích số liệu để viết hồn thành luận văn Tơi xin cảm ơn tới gia đình bạn đồng nghiệp giúp đỡ tạo điều kiện cho tơi hồn thành luận văn Tơi xin gửi lời chúc sức khoẻ chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2023 TÁC GIẢ LUẬN VĂN Vũ Văn Thuận iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN i LỜI CẢM ƠN ii MỤC LỤC iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT vi DANH MỤC CÁC BẢNG vii DANH MỤC CÁC HÌNH viii ĐẶT VẤN ĐỀ Chương CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN CỤM CÔNG NGHIỆP 1.1 Cơ sở lý luận phát triển cụm công nghiệp 1.1.1 Một số khái niệm 1.1.2 Vai trò ý nghía phát triển cụm cơng nghiệp 10 1.1.3 Nội dung phát triển cụm công nghiệp 14 1.1.4 Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển cụm công nghiệp 24 1.2 Cơ sở thực tiễn phát triển cụm công nghiệp 27 1.2.1.Kinh nghiệm phát triển cụm công nghiệp số địa phương 27 1.2.2 Bài học kinh nghiệm phát triển CCN cho huyện Yên Lập 32 Chương ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 34 2.1 Đặc điểm huyện Yên Lập 34 2.1.1 Điều kiện tự nhiên 34 2.1.2 Điều kiện kinh tế - xã hội 38 2.1.3 Đánh giá điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội huyện có ảnh hưởng đến phát triển cụm công nghiệp 46 2.2 Phương pháp nghiên cứu 47 2.2.1 Phương pháp thu thập số liệu, tài liệu 47 iv 2.2.2 Tổng hợp, xử lý số liệu 48 2.2.3 Phân tích số liệu 49 2.2.4 Hệ thống tiêu nghiên cứu 49 Chương KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 51 3.1 Thực trạng quản lý cụm công nghiệp địa bàn huyện Yên Lập 51 3.1.1 Tình hình hoạt động Trung tâm phát triển cụm cơng nghiệp cơng trình cơng cộng huyện Yên Lập 51 3.1.2 Thuận lợi khó khăn 53 3.1.3 Thực trạng cụm công nghiệp địa bàn huyện Yên Lập 55 3.2 Thực trạng phát triển CCN địa bàn huyện Yên Lập 57 3.2.1 Quy hoạch phát triển Cụm công nghiệp 57 3.2.2 Phát triển kết cấu hạ tầng CCN 65 3.2.3 Vốn thu hút vốn CCN 69 3.2.4 Phát triển lực lượng lao động CCN 78 3.2.5 Ứng dụng tiến KH - CN CCN 80 3.3 Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển cụm công nghiệp địa bàn huyện Yên Lập 81 3.3.1 Những yếu tố chủ quan 81 3.3.2 Yếu tố chủ quan 84 3.4 Đánh giá chung phát triển cụm công nghiệp địa bàn huyện Yên Lập 86 3.4.1 Những thành tựu 86 3.4.2 Những hạn chế 88 3.4.3 Nguyên nhân hạn chế 90 3.5 Định hướng giải pháp thúc đẩy phát triển cụm công nghiệp địa bàn huyện Yên Lập 93 3.5.1 Định hướng phát triển cụm công nghiệp địa bàn huyện Yên Lập 93 v 3.5.2 Giải pháp thúc đẩy phát triển cụm công nghiệp địa bàn huyện Yên Lập 99 3.6 Kiến nghị 111 KẾT LUẬN 113 TÀI LIỆU THAM KHẢO 114 PHỤ LỤC 117 vi DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt Viết đầy đủ CCN Cụm công nghiệp CĐCN Cụm, điểm công nghiệp CNH Công nghiệp hóa CTTNHH Cơng ty trách nhiệm hữu hạn CSXH Chính sách xã hội ĐTNN Đầu tư nước FDI Đầu tư trực tiếp nước HĐND Hội đồng nhân dân KCN Khu công nghiệp KCX Khu chế xuất KKT Khu kinh tế KT - XH Kinh tế - xã hội LĐTB VÀ XH Lao động thương binh xã hội UBND Ủy ban nhân dân XHCN Xã hội chủ nghĩa CN - TTCN Công nghiệp - Tiểu thủ công nghiệp vii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1 Đất đai phân theo mục đích sử dụng huyện Yên Lập giai đoạn 2020 - 2022 37 Bảng 2.2 Dân số phân bổ lao động theo ngành huyện Yên Lập 39 Bảng 2.3 Tốc độ tăng trưởng cấu kinh tế huyện Yên Lập 45 Bảng 3.1 Thực trạng cụm công nghiệp địa bàn huyện Yên Lập 55 Bảng 3.2 Quy hoạch CCN huyện Yên Lâp đến năm 2030 57 Bảng 3.3 Đánh giá công tác quy hoạch CCN huyện Yên Lập 64 Bảng 3.4 Vốn đầu tư đăng ký cụm CN huyện Yên lập 70 Bảng 3.5 Vốn đầu tư thực cụm CN huyện Yên Lập 71 Bảng 3.6 Tỷ lệ vốn đầu tư thực tổng vốn đăng ký CCN huyện Yên Lập 72 Bảng 3.7 Tình hình đầu tư doanh nghiệp Cụm công nghiệp thị trấn Yên Lập 75 Bảng 3.8 Tình hình đầu tư doanh nghiệp Cụm công nghiệp Lương Sơn 76 Bảng 3.9 Kết khảo sát đầu tư CCN huyện Yên Lập 77 Bảng 3.10 Tình hình phát triển lực lượng lao động CCN huyện Yên Lập 78 Bảng 3.11 Kết khảo sát mức độ ảnh hưởng yếu tố đến phát triển CCN 85 Bảng 3.12 Chỉ tiêu chủ yếu phát triển công nghiệp Yên Lập giai đoạn 2021 2025 96 viii DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 2.1 Bản đồ hành huyện Yên Lập tỉnh Phú Thọ 35 Sơ đồ 3.1 Sơ đồ máy quản lý Trung tâm phát triển cụm công nghiệp cơng trình cơng cộng huyện n Lập 51 Hình 3.1 Các tuyến đường kết nối Cụm công nghiệp huyện nối trục hành lang kinh tế tỉnh 66 Hình 3.2 Lãnh đạo UBND tỉnh kiểm tra, đơn đốc xây dựng hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp địa bàn huyện tháng 12/2022 83 ĐẶT VẤN ĐỀ Tính cấp thiết đề tài Đến hết năm 2020, nước có 968 cụm cơng nghiệp với tổng diện tích 30.912 thành lập, có 450 cụm cơng nghiệp doanh nghiệp (DN) làm chủ đầu tư xây dựng hạ tầng (chiếm 46,5%), cụm cơng nghiệp cịn lại Trung tâm phát triển cụm công nghiệp, Ban Quản lý cụm công nghiệp cấp huyện, Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng cấp huyện, đơn vị nghiệp công lập trực thuộc Sở Công Thương đơn vị khác làm chủ đầu tư Về đầu tư xây dựng hạ tầng: Đến nay, nước có 955 cụm cơng nghiệp với tổng diện tích 29.782 phê duyệt quy hoạch chi tiết; 644 cụm công nghiệp với tổng diện tích 20.222 phê duyệt dự án đầu tư hạ tầng kỹ thuật với tổng mức vốn đầu tư 115.200 tỷ đồng Sau phê duyệt dự án đầu tư, cụm công nghiệp đã, tiến hành đầu tư hạ tầng; đến tổng vốn đầu tư hạ tầng khoảng 35.000 tỷ đồng Về hoạt động sản xuất kinh doanh: Cả nước có 730 cụm cơng nghiệp với tổng diện tích 22.336 hoạt động, phân bố 57 tỉnh, huyện, chiếm 74,5% so với cụm công nghiệp thành lập; thu hút 13.468 dự án đầu tư sản xuất kinh doanh, tổng vốn đăng ký 316.428 tỷ đồng Các cụm công nghiệp tạo việc làm cho 580.500 lao động; 141 cụm cơng nghiệp có cơng trình xử lý nước thải vào hoạt động (chiếm 19,3% số cụm hoạt động); cụm công nghiệp cịn lại chưa có hệ thống xử lý nước thải tập trung vận hành Từ huyện miền núi nghèo, nơng, đến n Lập có Cụm công nghiệp, tạo nên bứt phá điểm nhấn tranh CN TTCN địa phương Ông Đào Kim Phương - Phó Giám đốc Trung tâm phát triển Cụm cơng nghiệp cơng trình cơng cộng huyện n Lập cho biết: Theo quy hoạch UBND tỉnh phê duyệt, từ năm 2015 địa bàn huyện hình thành Cụm công nghiệp gồm: Cụm công nghiệp thị trấn Yên Lập