Mục đích nghiên cứu của đề tài
Mục tiêu của nghiên cứu này là đánh giá công tác đấu thầu tại Ban Quản lý dự án và Phát triển cụm Công nghiệp huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc, nhằm rút ra nhận xét về kết quả hoạt động của Ban QLDA Nghiên cứu cũng sẽ xác định các hạn chế trong tổ chức lựa chọn nhà thầu và đề xuất giải pháp cải tiến công tác đấu thầu, nhằm nâng cao hiệu quả và tính hoàn thiện của quy trình này.
3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Nghiên cứu này tập trung vào công tác đấu thầu tại Ban Quản lý dự án và Phát triển cụm Công nghiệp huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc Mục tiêu là đánh giá quy trình và hiệu quả của hoạt động đấu thầu trong việc phát triển hạ tầng công nghiệp tại khu vực này.
Phạm vi nghiên cứu: năm 2019, 2020, 2021
Bài luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau đây: phân tích tổng hợp, phân tích thống kê, cơ sở lý thuyết hệ thống, so sánh,…
Phương pháp phân tích thống kê: thông qua các dữ liệu thực tế, thu thập số liệu từ các dự án
Phương pháp phân tích tổng hợp là quá trình sử dụng dữ liệu hiện có để xác định những điểm chung, từ đó sắp xếp thông tin một cách logic và hệ thống Phương pháp này giúp đánh giá và phân tích thực trạng một cách hiệu quả, cung cấp cái nhìn tổng quan và sâu sắc về vấn đề đang nghiên cứu.
Phương pháp so sánh: so sánh số liệu giữa các năm 2019, 2020 và
2021 để đưa ra đánh giá, nhận xét
Nội dung chính của khóa luận gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về Đấu thầu và Ban Quản lý dự án
Chương 2: Thực trạng công tác Đấu thầu tại Ban Quản lý dự án Xây dựng và Phát triển cụm Công nghiệp huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc
Chương 3 trình bày những khuyến nghị nhằm nâng cao hiệu quả công tác đấu thầu tại Ban Quản lý dự án Xây dựng và Phát triển cụm Công nghiệp huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc Các giải pháp đề xuất bao gồm cải tiến quy trình đấu thầu, tăng cường đào tạo cho nhân viên, áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý và giám sát đấu thầu, cũng như nâng cao tính minh bạch và cạnh tranh trong các gói thầu Những biện pháp này không chỉ giúp tối ưu hóa nguồn lực mà còn nâng cao chất lượng các dự án đầu tư, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐẤU THẦU VÀ BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN
Lý luận chung về hoạt động Đấu thầu
1.1.1 Một số khái niệm cơ bản trong Đấu thầu
Đấu thầu, theo quy định tại khoản 12 Điều 4 Luật đấu thầu năm 2013, là quá trình lựa chọn nhà thầu để ký kết hợp đồng cung cấp dịch vụ tư vấn, dịch vụ phi tư vấn, mua sắm hàng hóa và xây lắp Đồng thời, đấu thầu cũng áp dụng cho việc lựa chọn nhà đầu tư để thực hiện hợp đồng dự án đầu tư theo hình thức đối tác công tư và dự án đầu tư có sử dụng đất, đảm bảo các yếu tố cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế.
1.1.2 Đặc điểm của hoạt động Đấu thầu a Cạnh tranh cao, số lượng người bán tham dự đông
Đấu thầu là một hoạt động mua bán đặc biệt, trong đó người mua yêu cầu tổ chức một cuộc thi để các nhà cung cấp có khả năng tham gia và cạnh tranh Quá trình này phức tạp và yêu cầu tất cả các bên tham gia tuân theo quy trình nhiều bước được quy định bởi Chính phủ hoặc tổ chức liên quan Thông thường, số lượng nhà cung cấp tham gia đấu thầu lớn hơn so với các hình thức mua bán khác, do hàng hóa thường có giá trị cao, số lượng lớn hoặc yêu cầu kỹ thuật khắt khe Để tổ chức cuộc thi này, người mua thường phải cam kết đơn đặt hàng lớn hoặc giá trị cao trong tương lai, hoặc tìm kiếm những nhà cung cấp có khả năng đáp ứng yêu cầu đặc biệt mà hình thức mua bán thông thường khó có thể thực hiện Thông qua việc đăng tải yêu cầu trên các phương tiện thông tin đại chúng, người mua có thể thu hút các nhà cung cấp phù hợp Các bên tham gia cũng cần phân biệt rõ các mức giá khác nhau trong quá trình đấu thầu.
Bên mời thầu sẽ đưa ra một ngân sách tối đa, được gọi là giá gói thầu, để người bán có thể giới thiệu các sản phẩm phù hợp với yêu cầu và mức giá không vượt quá ngân sách đó Mỗi người bán sẽ đề xuất mức giá khác nhau dựa trên khả năng của họ, và mức giá cuối cùng sẽ được xác định bởi nhà thầu trúng thầu, sau đó sẽ được ký kết trong hợp đồng chính thức.
Trong giao dịch mua bán, việc đặt cọc thường được sử dụng để đảm bảo giao dịch, với người mua chịu trách nhiệm chi trả các khoản đặt cọc Tuy nhiên, trong quá trình tham gia đấu thầu, các nhà thầu, tức là người bán, phải thực hiện nhiều lần đặt cọc khác nhau, bao gồm bảo đảm dự thầu, bảo đảm thực hiện hợp đồng và bảo đảm tạm ứng vốn.
Việc tổ chức đấu thầu là một quá trình phức tạp và tốn kém, bao gồm các bước như lập hồ sơ mời thầu, thành lập tổ chuyên gia và tổ thẩm định, cũng như tổ chức lễ mở thầu Để đảm bảo tính nghiêm túc và trách nhiệm của nhà thầu trong việc tham gia thầu và thực hiện hợp đồng, việc yêu cầu đặt cọc là cần thiết Khoản đặt cọc này giúp bảo vệ quyền lợi của bên mời thầu, ngăn chặn thiệt hại khi nhà thầu đơn phương hủy bỏ hợp đồng.
Trong hoạt động đấu thầu, tiêu chí lựa chọn hàng đầu là kỹ thuật, chất lượng, tiến độ và điều kiện bảo hành, bảo trì Trong khi các hình thức mua sắm khác có thể xem xét giá cả và mối quan hệ, đấu thầu lại đặt kỹ thuật và chất lượng lên hàng đầu Bên mời thầu thường quy định mức giá trần, do đó, giá cả không phải là yếu tố quyết định duy nhất; chỉ cần giá thầu không vượt quá mức cho phép Các hồ sơ dự thầu sẽ được đánh giá kỹ lưỡng về kỹ thuật, chất lượng và tiến độ, và chỉ những nhà thầu đáp ứng các yêu cầu này mới được xem xét về giá cả Như vậy, hoạt động đấu thầu không chỉ đảm bảo chất lượng mà còn thể hiện sự minh bạch trong quá trình mua sắm.
Hoạt động đấu thầu được điều chỉnh bởi nhiều đạo luật quan trọng như Đấu thầu, Ngân sách nhà nước, Đầu tư công, Xây dựng, Thương mại, Thuế, Dân sự, Hình sự, Phòng chống tham nhũng và quy định về cán bộ công chức Điều này yêu cầu các cá nhân tham gia phải có trình độ chuyên môn cao để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong quá trình đấu thầu.
Trong hoạt động đấu thầu, các công việc nhạy cảm đòi hỏi trình độ chuyên môn cao và tính chuyên nghiệp, thường xuyên bị kiểm toán và thanh tra Quy định nghiêm ngặt trong lĩnh vực đấu thầu làm cho việc thực hiện quy trình “đúng” trở nên quan trọng không kém gì việc đạt được “hiệu quả” Do đó, tính công khai trong đấu thầu và mua sắm là yếu tố thiết yếu để đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm.
Hoạt động đấu thầu phải hoàn toàn công khai dưới sự giám sát chặt chẽ của công chúng và chịu trách nhiệm trước Chính phủ và cử tri
1.1.3 Các loại hình Đấu thầu
Căn cứ đặc điểm loại hình công việc
Có thể chia thành 6 loại hình:
Đấu thầu dịch vụ tư vấn
Dịch vụ tư vấn là quá trình cung cấp kiến thức, kinh nghiệm, kỹ năng và chuyên môn từ người bán đến bên mời thầu, nhằm đảm bảo chất lượng dịch vụ tốt nhất với mức giá hợp lý, đáp ứng đầy đủ yêu cầu của người mua.
Dịch vụ tư vấn bao gồm:
- Dịch vụ tư vấn chuẩn bị dự án
- Dịch vụ tư vấn thực hiện dự án
- Dịch vụ tư vấn điều hành quản lý dự án
Đấu thầu dịch vụ phi tư vấn
Dịch vụ phi tư vấn bao gồm các hoạt động như logistics, bảo hiểm, quảng cáo, lắp đặt không thuộc quá trình xây dựng, nghiệm thu chạy thử, tổ chức đào tạo, bảo trì, bảo dưỡng, và vẽ bản đồ Đấu thầu dịch vụ phi tư vấn nhằm lựa chọn nhà thầu cung cấp các dịch vụ này để tối ưu hóa hiệu quả kinh tế.
Đấu thầu xây lắp là quy trình chọn lựa nhà thầu thực hiện các công việc liên quan đến xây dựng và lắp đặt thiết bị cho các công trình và hạng mục công trình.
Đấu thầu mua sắm hàng hóa là quy trình lựa chọn nhà thầu cung cấp hàng hóa với chất lượng đạt tiêu chuẩn và giá cả hợp lý nhất.
Đấu thầu thực hiện gói thầu hỗn hợp
Khi chủ đầu tư có ý tưởng về một gói thầu hỗn hợp nhưng gặp khó khăn trong việc chuẩn bị và triển khai, họ có thể tổ chức đấu thầu để tìm kiếm đối tác thực hiện Mục tiêu của bên mời thầu là mua toàn bộ gói thầu, bao gồm các công việc lập dự án, thiết kế, cung cấp hàng hóa, thiết bị, vật tư và lắp đặt.
Đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư là quy trình được áp dụng cho các dự án đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP) và các dự án đầu tư có sử dụng đất.
Căn cứ phạm vi hoạt động
Đấu thầu trong nước là quy trình lựa chọn nhà thầu phù hợp với yêu cầu của bên mời thầu, trong đó chỉ có các nhà thầu và nhà đầu tư nội địa được phép tham gia.
Tổng quan về Đấu thầu xây lắp
1.2.1 Khái niệm Đấu thầu xây lắp
Xây lắp gồm những công việc thuộc quá trình xây dựng và lắp đặt công trình, hạng mục công trình
Hoạt động xây dựng bao gồm nhiều bước quan trọng như lập kế hoạch và dự án đầu tư xây dựng, khảo sát và thiết kế công trình, thi công và giám sát quá trình xây dựng Ngoài ra, việc quản lý dự án, lựa chọn nhà thầu, nghiệm thu và bàn giao công trình cũng rất cần thiết Cuối cùng, bảo hành, bảo trì công trình và các hoạt động liên quan khác đảm bảo công trình được khai thác và sử dụng hiệu quả.
Đấu thầu xây lắp là quá trình lựa chọn nhà thầu để thực hiện các công việc xây dựng, lắp đặt, cải tạo và sửa chữa các công trình Hình thức đấu thầu này diễn ra trong giai đoạn thực hiện dự án, sau khi thiết kế thi công và tổng dự toán đã được phê duyệt.
1.2.2 Đặc điểm của Đấu thầu xây lắp Đấu thầu xây lắp không giống với đấu thầu các lĩnh vực khác mà nó mang tính phức hợp, gồm nhiều công đoạn khác nhau từ thiết kế bản vẽ thi công cho đến công đoạn cuối cùng là hoàn tất công trình Do vậy, đối với những dự án có quy mô lớn, chủ đầu tư thường phải chia nhỏ dự án thành các gói thầu khác nhau để tìm ra từng nhà thầu phù hợp với từng phần công việc trong dự án
Các dự án lớn, đặc biệt là những dự án quan trọng tầm cỡ quốc gia, yêu cầu tìm kiếm phương thức và hình thức đấu thầu phù hợp để sử dụng vốn đầu tư một cách hợp lý, tối ưu hóa hiệu quả kinh tế Đấu thầu xây lắp không chỉ đòi hỏi tính kỹ thuật cao mà còn yêu cầu nhà thầu phải có năng lực vượt trội về công nghệ và kỹ thuật xây dựng để đáp ứng các yêu cầu khắt khe của dự án.
Thời gian thực hiện dự án thường kéo dài và quá trình sản xuất xây dựng phức tạp, đặc biệt là với các công trình lớn, có nhiều mối liên hệ với các ngành khác nhau Những yếu tố này ảnh hưởng mạnh mẽ đến nguồn nhân lực, môi trường và cơ sở hạ tầng Do đó, việc quản lý công trình và quản lý dự án trở thành ưu tiên hàng đầu sau khi trúng thầu, nhằm tránh các vấn đề tiêu cực như chậm tiến độ thi công và chất lượng công trình không đạt yêu cầu.
1.2.3 Các tiêu chí đánh giá tính hiệu quả của công tác đấu thầu xây lắp
Hiệu quả về mặt kinh tế
Hiệu quả kinh tế của gói thầu xây lắp và công tác đấu thầu được xác định dựa trên giá gói thầu phê duyệt và giá trị tối ưu của gói thầu, được tính bằng chênh lệch giữa giá phê duyệt và giá trúng thầu của nhà thầu Đối với Ban QLDA, tiết kiệm chi phí là số tiền tiết kiệm cho một dự án hoặc gói thầu, thể hiện công tác đấu thầu đã giúp tiết kiệm ngân sách nhà nước Tỷ lệ tiết kiệm này được tính toán để đánh giá hiệu quả của quá trình đấu thầu.
Giá gói thầu được duyệt – Giá trúng thầu
Giá gói thầu được duyệt
A là tỷ lệ tiết kiệm ngân sách
(tỷ lệ này càng lớn thì tính hiệu quả của công tác đấu thầu càng cao, từ đó tiết kiệm được nhiều chi phí hơn)
Hiệu quả về chất lượng, tiến độ thi công, an toàn lao động, vệ sinh môi trường của hạng mục công trình
Để đánh giá hiệu quả chất lượng công trình thi công, yếu tố tiên quyết là đáp ứng yêu cầu hồ sơ mời thầu, và tiêu chí này được xem xét sau khi công trình hoàn thành và đưa vào sử dụng Việc lựa chọn nhà thầu có năng lực và kinh nghiệm thi công là rất quan trọng, thể hiện qua hợp đồng tương tự, biện pháp thi công, an toàn lao động, phòng cháy chữa cháy, vệ sinh môi trường và đảm bảo tiến độ thi công.
Hiệu quả trong việc thực hiện đúng quy trình, quy định của pháp luật đấu thầu
Tiêu chí đánh giá hiệu quả trong việc thực hiện quy trình và quy định pháp luật về Đấu thầu bao gồm việc xem xét từ các cấp, cơ quan có thẩm quyền, đồng thời không có đơn kiến nghị từ nhà thầu trong quá trình lựa chọn nhà thầu Điều này diễn ra từ khâu lập kế hoạch lựa chọn nhà thầu (LCNT) cho đến việc chuẩn bị hồ sơ mời thầu (HSMT), thành lập tổ chuyên gia lập HSMT và đánh giá hồ sơ dự thầu (HSDT).
Hiệu quả về tính công khai, minh bạch trong Đấu thầu
Tiêu chí này được xác định dựa trên tỷ lệ phần trăm các gói thầu có thông tin đầy đủ được công bố trên các nền tảng như Hệ thống mạng Đấu thầu quốc gia và Báo Đấu thầu, so với tổng số gói thầu thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định.
Số gói thầu được đăng tải thông tin đầy đủ
Tổng số gói thầu được thực hiện
M là tỷ lệ số gói thầu được đăng tải thông tin đầy đủ, công khai
(tỷ lệ này càng lớn thì chứng tỏ rằng công tác đấu thầu tại Ban QLDA đã được thực hiện một cách nghiêm túc, công khai, minh bạch)
1.3 Khái quát về Ban Quản lý dự án
1.3.1 Khái niệm Ban quản lý dự án
Ban Quản lý dự án là bộ phận được thành lập bởi các cơ quan có thẩm quyền, bao gồm nhiều cá nhân, nhằm thực hiện các hoạt động cụ thể như lập kế hoạch, tổ chức và quản lý dự án Ban này cũng có trách nhiệm giám sát tiến độ và quá trình thực hiện các dự án cùng những hoạt động liên quan.
Trong quản lý dự án, ban Quản lý dự án đóng vai trò quan trọng, được hình thành bởi một tập thể gồm nhiều cá nhân do cơ quan có thẩm quyền thành lập Nhiệm vụ của ban này là nghiên cứu và thực hiện các hoạt động liên quan đến dự án.
– Quản lý và tổ chức, giám sát quá trình, tiến độ thực hiện của dự án – Những hoạt động liên quan khác
Ban Quản lý dự án chịu trách nhiệm áp dụng kiến thức, kỹ năng và công cụ chuyên ngành vào các hoạt động của dự án Mục tiêu là đảm bảo dự án xây dựng đạt tiêu chuẩn và mục đích đã được xác định trước đó.
1.3.2 Các loại hình ban Quản lý dự án
Theo Điều 63 Luật xây dựng năm 2014 thi ban quản lý dự án đầu tư sẽ phân thành các loại sau đây:
- Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng chuyên ngành:
Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng chuyên ngành là cơ quan chịu trách nhiệm quản lý các dự án sử dụng vốn ngân sách nhà nước và vốn nhà nước ngoài ngân sách Các dự án này được quyết định đầu tư bởi Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, tổ chức chính trị - xã hội, Chủ tịch UBND cấp tỉnh và Chủ tịch UBND cấp huyện.
- Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực:
Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực là cơ quan quản lý các dự án theo Điều 63 Luật Xây dựng 2014, có nhiệm vụ quản lý và sử dụng vốn đầu tư xây dựng công trình Đối với dự án sử dụng ngân sách cấp xã, Ủy ban nhân dân cấp xã là chủ đầu tư Đối với các dự án liên quan đến quốc phòng và an ninh, chủ đầu tư sẽ được quyết định bởi người có thẩm quyền dựa trên các điều kiện cụ thể.
Trong đó, các ban quản lý nào cũng đều có các bộ phận cơ bản bao gồm:
+ Ban giám đốc ban quản lý dự án đầu tư xây dựng
+ Các giám đốc quản lý dự án đầu tư xây dựng
+ Các bộ phận quản lý dự án đầu tư xây dựng khác
1.3.3 Chức năng, nhiệm vụ của Ban quản lý dự án
Chức năng của Ban quản lý dự án:
Khi thành lập, Ban Quản lý dự án sẽ đảm nhận các chức năng quan trọng như quản lý trực tiếp dự án, bao gồm lập kế hoạch, tổ chức, giám sát và thực hiện các hoạt động liên quan, cùng với một số nhiệm vụ khác cho chủ đầu tư.
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC ĐẤU THẦU TẠI BAN
Tổng quan về Ban QLDA XD và PT CNN huyện Yên Lạc
2.1.1 Giới thiệu về Ban quản lý DAXD và Phát triển CCN huyện Yên Lạc
Ban quản lý dự án xây dựng và phát triển CCN huyện Yên Lạc được thành lập tại Quyết định số 3896/QĐ-UBND ngày 31/10/2017 của UBND huyện Yên Lạc
Ban quản lý dự án Xây dựng và Phát triển CCN huyện Yên Lạc là đơn vị sự nghiệp có thu, trực thuộc UBND huyện Yên Lạc, với tư cách pháp nhân, con dấu và tài khoản riêng Đơn vị này chịu sự quản lý nhà nước và chỉ đạo trực tiếp từ UBND huyện, đồng thời phải tuân thủ quản lý chuyên môn, nghiệp vụ từ các sở, ngành liên quan.
- Tên viết tắt: PMU (Project Management Unit)
- Địa chỉ: Thị trấn Yên Lạc - huyện Yên Lạc - tỉnh Vĩnh Phúc
- Địa chỉ mail công vụ: QLDAxdct.yenlac@vinhphuc.gov.vn
- Website: yenlac.vinhphuc.gov.vn
- Người đại diện pháp luật: ông Trần Gia Khánh
- Quản lý bởi: Chi cục Thuế khu vực Vĩnh Tường
- Loại hình doanh nghiệp: Đơn vị hành chính, đơn vị sự nghiệp
2.1.2 Cơ cấu tổ chức a Cơ cấu tổ chức bộ máy của Ban Quản lý
Sơ đồ 2.1 Bộ máy tổ chức Ban QL DAXD và PT CNN huyện Yên Lạc
Ban quản lý dự án Xây dựng và Phát triển cụm Công nghiệp huyện Yên Lạc hiện có 14 biên chế, bao gồm 07 viên chức và 07 cán bộ lao động hợp đồng Việc phân bổ nhân sự này nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ công tác và khả năng kinh phí trả lương được lấy từ nguồn kinh phí quản lý dự án cũng như giám sát thi công xây dựng Tất cả hoạt động đều được thực hiện theo sự chỉ đạo của Uỷ ban Nhân dân huyện Yên Lạc và sự thống nhất của phòng Nội Vụ huyện.
Bảng 2.1: Số lượng và trình độ của cán bộ thuộc Ban quản lý DAXD và
TT Chức danh/ Phòng chuyên môn Số lượng Trình độ chuyên môn
1 Giám đốc 01 Thạc sĩ xây dựng
2 Phó Giám đốc 02 - Thạc sĩ xây dựng: 01 người
- Kỹ sư xây dựng: 01 người
3 Phòng Kế hoạch đầu tư 03
- Thạc sỹ xây dựng: 01 người
- Kỹ sư giao thông: 01 người
- Kỹ sư xây dựng: 01 người
4 Phòng Kỹ thuật – giám sát 06
- Thạc sỹ xây dựng: 02 người
- Kỹ sư xây dựng: 02 người
- Kỹ sư giao thông: 01 người
- Kỹ sư quy hoạch: 01 người
5 Phòng Kế toán 02 - Thạc sỹ Kinh tế: 01 người
- Cử nhân kế toán: 01 người a Lãnh đạo Ban quản lý dự án:
Ban lãnh đạo bao gồm một Giám đốc và hai Phó Giám đốc, được Chủ tịch UBND huyện bổ nhiệm và miễn nhiệm dựa trên tiêu chuẩn và năng lực của cán bộ Quy trình bổ nhiệm tuân theo quy định về phân cấp quản lý cán bộ của Tỉnh ủy và UBND tỉnh.
Giám đốc Ban quản lý dự án công trình tại huyện Yên Lạc không chỉ thực hiện các quy định trong quy chế làm việc của UBND huyện mà còn có trách nhiệm và phạm vi giải quyết công việc theo nhiều nội dung quan trọng khác.
Phụ trách toàn bộ công tác của Ban, lãnh đạo và điều hành mọi hoạt động một cách toàn diện, đồng thời chịu trách nhiệm trước tập thể, cá nhân, cấp trên và pháp luật.
Chịu trách nhiệm trực tiếp về công tác tổ chức và nhân sự, quản lý đối ngoại, cũng như đảm bảo đời sống cho cán bộ, viên chức trong cơ quan; đồng thời phụ trách bộ phận kế toán.
- Giải quyết đề nghị của các Phó giám đốc, kế toán trưởng và phụ trách chung các phòng chuyên môn nghiệp vụ khác trong cơ quan;
Trực tiếp tham gia vào các vấn đề chủ chốt như quy hoạch và kế hoạch đầu tư phát triển kinh tế - xã hội của huyện, thực hiện báo cáo tổng kết và chuyên đề, cũng như công tác tổ chức nhân sự như điều động, đề bạt, miễn nhiệm cán bộ Đồng thời, phối hợp với cấp ủy và công đoàn thông qua hội nghị cơ quan để trao đổi, thảo luận và đóng góp ý kiến trước khi đưa ra quyết định hoặc trình lên cấp trên.
Các phó giám đốc Ban quản lý dự án công trình không chỉ thực hiện quy định trong quy chế làm việc của UBND huyện Yên Lạc hàng năm, mà còn phải đảm nhiệm trách nhiệm và phạm vi giải quyết công việc theo các nội dung đã được xác định.
Giúp việc cho Giám đốc là nhiệm vụ quan trọng, bao gồm việc thực hiện các công tác theo sự phân công của giám đốc và đại diện cho giám đốc trong việc giải quyết các công việc cụ thể Cần đảm bảo thực hiện đúng đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước và các quy định của UBND huyện Người giúp việc cũng phải chịu trách nhiệm về các nội dung công việc đã giải quyết, và nếu có những vấn đề vượt quá thẩm quyền, cần báo cáo và xin ý kiến từ giám đốc.
Khi giao tiếp và phản hồi với các cơ quan truyền thông về những vấn đề trong lĩnh vực phụ trách, cần phải báo cáo và nhận sự đồng ý từ giám đốc.
- Chịu trách nhiệm trước pháp luật về công việc của mình phụ trách (tiến độ, khối lượng, chất lượng, hồ sơ dự án)
- Được quyền tự bố trí công tác cho cán bộ do mình phụ trách và tự chịu trách nhiệm về cán bộ do mình phụ trách
Đồng chí phó giám đốc chịu trách nhiệm điều hành một số công việc hàng ngày, phối hợp với giám đốc để thực hiện chương trình làm việc của cơ quan và các phó giám đốc khác trong thời gian giám đốc vắng mặt Đồng thời, phó giám đốc cũng trực tiếp phụ trách một số lĩnh vực công tác theo phân công của giám đốc Để đảm bảo cán bộ, viên chức được bố trí công việc phù hợp với năng lực và chuyên môn, Ban quản lý dự án công trình đã thành lập các phòng chuyên môn nghiệp vụ cụ thể.
- Gồm kế toán trưởng, kế toán viên, riêng thủ quỹ do 01 đồng chí cán bộ kiêm nhiệm
Kế toán trưởng đóng vai trò quan trọng trong việc tham mưu và hỗ trợ giám đốc, chịu trách nhiệm về tài chính và ngân sách trước giám đốc, các cơ quan tài chính và pháp luật Họ quản lý chặt chẽ việc phân công cán bộ trong bộ phận theo dõi tạm ứng, cấp phát, thanh toán và quyết toán các nguồn vốn đầu tư cho các dự án, từ giai đoạn chuẩn bị đến khi dự án đi vào khai thác Kế toán trưởng cũng phối hợp với các phòng ban để kiểm tra và rà soát nguồn vốn, đảm bảo tiến độ giải ngân theo kế hoạch, đồng thời đề xuất điều chỉnh kế hoạch vốn khi cần thiết Họ thực hiện hạch toán sổ sách theo chế độ kế toán chủ đầu tư theo hướng dẫn của Bộ Tài chính và Sở Tài chính.
Kế toán viên và thủ quỹ chịu trách nhiệm trước kế toán trưởng, ban giám đốc, và các cơ quan tài chính cấp trên Họ thực hiện các nhiệm vụ theo sự phân công của kế toán trưởng và phải tuân thủ các quy định pháp luật liên quan đến lĩnh vực công việc được giao.
Phòng Kế hoạch đầu tư:
Tham mưu cho Ban giám đốc về đầu tư, kế hoạch và tổng hợp số liệu của cơ quan Chịu trách nhiệm xây dựng kế hoạch và chương trình hoạt động hàng năm cho Ban quản lý dự án, đồng thời tổng hợp báo cáo định kỳ và đột xuất gửi đến Ban giám đốc.
Phòng kế hoạch được giao cho một phó giám đốc phụ trách quản lý chung, có nhiệm vụ đôn đốc các phòng chuyên môn hoàn thành công việc theo kế hoạch Đồng thời, phó giám đốc cũng phải báo cáo định kỳ tiến độ dự án cho UBND huyện Yên Lạc hàng tuần và hàng tháng.
Thực trạng công tác Đấu thầu tại Ban
Dự toán các hạng mục:
Dựa trên tổng mức đầu tư được phê duyệt và các hạng mục công trình của dự án, các đơn vị tư vấn xây dựng và đấu thầu được chỉ định sẽ phối hợp với Ban quản lý dự án xây dựng và PTCCN huyện để lập và trình dự toán cho từng hạng mục Dự toán các hạng mục xây lắp đã được phê duyệt trong giai đoạn 2019 – 2021 như sau:
Bảng 2.4: Dự toán các hạng mục xây lắp giai đoạn 2019-2021 Đơn vị tính: Nghìn đồng
TT Nội dung Tổng số Hạng mục
Xây lắp Thiết bị Năm 2019 130.479.802 127.445.388 3.034.414
2 Nhà ở và kiến trúc khác 24.034.714 21.000.300 3.034.414
2 Nhà ở và kiến trúc khác 33.355.845 30.115.000 3.240.845
2 Nhà ở và kiến trúc khác 23.487.273 20.025.011 3.462.262
Nguồn: Ban Quản lý DAXD và PT CCN huyện Yên Lạc
Trong giai đoạn 2019 - 2021, Ban quản lý đã ký nhiều hợp đồng xây lắp tương ứng với từng hạng mục Đối với các dự án cung cấp thiết bị, vốn được bố trí hàng năm từ ngân sách và chương trình mục tiêu quốc gia, được chia thành nhóm thiết bị và trình duyệt từng gói thầu Các gói thầu này được thực hiện thông qua hình thức đấu thầu rộng rãi, chỉ định thầu và chào hàng cạnh tranh, là ba hình thức chủ yếu trong công tác đấu thầu xây lắp tại huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc trong giai đoạn này.
Ban QLDA huyện Yên Lạc chỉ áp dụng hình thức đấu thầu trong nước cho các dự án nhỏ đến vừa, do tính chất đặc thù không quá phức tạp, và chưa có dự án nào yêu cầu thực hiện đấu thầu quốc tế.
Bảng 2.5: Tình hình áp dụng các hình thức đấu thầu của Ban QLDA trong giai đoạn 2019 - 2021
TT Hình thức Số gói thầu được duyệt
Số gói thầu được đăng tải thông tin đầy đủ
Tỷ lệ gói thầu được đăng tải thông tin đầy đủ
Nguồn: Ban Quản lý DAXD và PT CCN huyện Yên Lạc
Cụ thể số lượng các gói thầu như sau:
- Năm 2019, Ban QLDA đã tổ chức thành công 20 gói thầu;
- Năm 2020, tổ chức thành công 21 gói thầu;
- Năm 2021, tổ chức thành công 23 gói thầu
Tất cả các gói thầu trong giai đoạn này đều được thực hiện qua mạng và thông tin được công khai trên các nền tảng như Đấu thầu quốc gia, Báo Đấu thầu và Cổng Thông tin Giao tiếp điện tử tỉnh Vĩnh Phúc Đặc biệt, chưa có gói thầu nào phải đấu lại, cho thấy công tác Đấu thầu qua mạng tại Ban quản lý dự án đã được nghiên cứu nghiêm túc và cán bộ của Ban đã được trang bị đầy đủ kiến thức cần thiết.
Bảng 2.6 Kết quả đấu thầu giai đoạn 2019-2021 của Ban QLDA Đơn vị tính: triệu đồng
TT Hình thức Giá trị gói thầu được duyệt
Giá trị trúng thầu được duyệt
Nguồn: Ban Quản lý DAXD và PT CNN huyện Yên Lạc
Tỷ lệ tiết kiệm ngân sách Áp dụng công thức tính tỷ lệ tiết kiệm ngân sách đã nêu ở mục 1.2.3
Để đánh giá tính hiệu quả của công tác đấu thầu xây lắp, chúng ta cần xem xét các tiêu chí liên quan đến hiệu quả kinh tế Kết quả được thể hiện rõ qua bảng và biểu đồ dưới đây.
Bảng 2.7 Tỷ lệ tiết kiệm ngân sách trong công tác Đấu thầu tại Ban
Giá trị gói thầu được duyệt (triệu đồng) 130.479 139.356 148.877 Giá trị trúng thầu được duyệt (triệu đồng) 129.041 136.357 141.582 Chênh lệch giá (triệu đồng) 1.438 2.999 7.295
Tỷ lệ tiết kiệm ngân sách thông qua đấu thầu (%) 1,1 2,15 4,9
Biểu đồ 2.1 Biểu đồ tỷ lệ tiết kiệm ngân sách của Ban QLDA(2019 - 2021)
Thông qua bảng theo dõi và biểu đồ, có thể thấy rằng việc thực hiện đấu thầu đã giúp giảm đáng kể vốn đầu tư so với kế hoạch ban đầu, với mức tiết kiệm ngân sách gia tăng liên tục từ 2019 đến 2021 Tỷ lệ tiết kiệm bắt đầu từ 1,1% (906 triệu đồng) vào năm 2019, đã tăng mạnh lên 2,15% (2,999 tỷ đồng) vào năm 2020 Đặc biệt, năm 2021, tỷ lệ tiết kiệm đã gấp đôi so với năm trước, đạt gần 7,3 tỷ đồng, tương ứng với 4,9% Điều này chứng tỏ hiệu quả của công tác đấu thầu trong việc tối ưu hóa nguồn vốn.
Từ năm 2019 đến 2021, tỷ lệ tiết kiệm ngân sách đã tăng lên nhờ vào những cải biên và phát triển liên tục trong đấu thầu và quản lý dự án của Ban Những nỗ lực này đã mang lại mức tiết kiệm lớn cho ngân sách nhà nước và vốn đầu tư của huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc Trong những năm gần đây, Ban QLDA đã tích cực triển khai và khai thác hiệu quả công cụ Đấu thầu qua mạng (Mạng Đấu thầu quốc gia), giúp mọi công tác trở nên thuận lợi và phát triển nhanh chóng.
Hình thức đấu thầu rộng rãi là phương thức chủ yếu và chiếm tỷ lệ cao nhất trong ba hình thức đấu thầu được áp dụng tại Ban Quản lý Dự án Đầu tư Xây dựng và Phát triển Cơ sở hạ tầng huyện Yên Lạc.
Bảng 2.8 Tỷ trọng số lượng gói thầu được áp dụng giữa các hình thức
1 Tổng số gói thầu (gói) 20 21 23
2 Số gói thầu đấu thầu rộng rãi (gói) 10 12 15
3 Số gói thầu chỉ định thầu (gói) 8 7 5
4 Số gói thầu chào hàng cạnh tranh (gói) 2 2 3
5 Tỷ trọng số gói thầu đấu thầu rộng rãi/tổng số gói thầu (%) 50 57,14 65,2
6 Tỷ trọng số gói thầu chỉ định thầu/tổng số gói thầu (%) 40 33,33 21,7
7 Tỷ trọng số gói thầu chào hàng cạnh tranh/tổng số gói thầu (%) 10 9,53 13
Nguồn: Ban Quản lý DAXD và PT CNN huyện Yên Lạc
Biểu đồ 2.2 Biểu đồ so sánh tỷ trọng số lượng gói thầu được áp dụng giữa các hình thức (2019-2021)
Tỷ trọng số lượng gói thầu giữa các hình thức đấu thầu đã có sự biến động rõ rệt qua các năm Cụ thể, tỷ trọng gói thầu thực hiện đấu thầu rộng rãi/tổng số gói thầu tăng từ 50% năm 2019 lên 65,2% năm 2021 Ngược lại, tỷ trọng gói thầu thực hiện chỉ định thầu/tổng số gói thầu giảm từ 40% xuống 21,7% Tỷ trọng gói thầu chào hàng cạnh tranh/tổng số gói thầu cũng cho thấy sự phát triển không đồng đều, giảm từ 10% xuống 9,53% vào năm 2020.
Tỷ trọng số gói đấu thầu rộng rãi/tổng số gói thầu
Tỷ trọng số gói chỉ định thầu/tổng số gói thầu
Tỷ trọng số gói chào hàng cạnh tranh/tổng số gói thầu
Trong ba năm qua, Ban Quản lý DAXD và PTCCN huyện Yên Lạc đã thực hiện công tác đấu thầu một cách nghiêm túc, tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật Hình thức đấu thầu rộng rãi được ưu tiên áp dụng, mang lại sự cạnh tranh cao và hiệu quả kinh tế lớn hơn, với tỷ lệ tiết kiệm ngân sách cao hơn so với hình thức chỉ định thầu và chào hàng cạnh tranh Ban QLDA đã phân bổ dự toán hợp lý và thường xuyên cập nhật thông tin đấu thầu một cách công khai, minh bạch trên trang mạng Đấu thầu quốc gia và các phương tiện thông tin khác, đảm bảo đủ bốn tiêu chí: cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế.
Kết quả đạt được trong công tác Đấu thầu tại Ban
Ban QLDA đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong công tác đấu thầu, bao gồm tỷ lệ tiết kiệm ngân sách ngày càng cao và sự chú trọng vào tính công khai, với việc đấu thầu qua mạng trở nên phổ biến hơn so với phương thức truyền thống Bên cạnh đó, năng lực của các cán bộ tham gia đấu thầu cũng được nâng cao, góp phần vào sự thành công chung của các dự án.
Từ năm 2019 đến 2021, khoảng 80% cán bộ, viên chức trực tiếp tham gia công tác đấu thầu đã hoàn thành các lớp bồi dưỡng và tập huấn nghiệp vụ hàng năm, qua đó đạt được chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ đấu thầu Điều này đảm bảo các đơn vị có đủ điều kiện tiên quyết để triển khai công tác đấu thầu hiệu quả.
Các cán bộ tham gia đấu thầu đã được tập huấn về các quy định pháp luật mới, giúp họ hiểu rõ trách nhiệm và vai trò của mình trong quá trình lựa chọn nhà thầu Ban QLDA đang nỗ lực tăng cường số lượng cán bộ có chứng chỉ nghiệp vụ đấu thầu, với mục tiêu 100% cán bộ tham gia đều được đào tạo Qua quá trình thực hiện đấu thầu, năng lực và kiến thức chuyên môn của cán bộ ngày càng được nâng cao, giúp họ giải quyết hiệu quả các vấn đề phát sinh Việc nắm vững quy chế, quy định của Nhà nước về đấu thầu cho phép cán bộ áp dụng linh hoạt trong công tác đấu thầu, từ đó nâng cao hiệu quả các dự án và đảm bảo tính công khai, minh bạch, công bằng trong quy trình đấu thầu.
Trong giai đoạn này, tất cả các gói thầu đều được tổ chức đấu thầu công khai theo đúng quy định của Luật đấu thầu năm 2013, với hồ sơ mời thầu và hồ sơ yêu cầu được bán công khai Nội dung và tiêu chí đánh giá nhà thầu tuân thủ quy định của Bộ KH&ĐT, đảm bảo tính công bằng và cạnh tranh Sau khi có kết quả trúng thầu, Ban QLDA thông báo cho các nhà thầu và giải thích rõ lý do trúng thầu, tránh mập mờ Đặc biệt, từ 2019-2021, thông tin về kế hoạch lựa chọn nhà thầu đã được đăng tải đầy đủ trên Báo đấu thầu và Website của trung tâm đấu thầu qua mạng quốc gia, nhằm đảm bảo tính minh bạch và thu hút nhà đầu tư, từ đó lựa chọn nhà thầu có năng lực thực hiện dự án hiệu quả.
Các gói thầu được phân chia hợp lý, phù hợp với năng lực của các nhà thầu, nhằm đảm bảo cạnh tranh công bằng cho tất cả doanh nghiệp tham gia đấu thầu.
Số lượng các đơn vị tham gia dự thầu phải tuân thủ quy định về phân chia hình thức lựa chọn nhà thầu theo đúng pháp luật hiện hành.
- Việc mở thầu đều được tiến hành công khai ngay sau thời điểm đóng thầu đối với các HSDT được nộp theo yêu cầu của HSMT
Thông tin chính trong Hồ sơ dự thầu (HSDT) của từng nhà thầu sẽ được công bố ngay trong buổi mở thầu Tất cả thông tin này được ghi lại trong biên bản mở thầu, có đầy đủ chữ ký xác nhận từ đại diện bên mời thầu, đại diện nhà thầu và đại diện cơ quan liên quan tham dự.
Các nhà thầu trúng thầu cam kết tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật liên quan đến đấu thầu, bao gồm bảo đảm dự thầu và bảo đảm thực hiện hợp đồng Điều này góp phần tạo ra một môi trường cạnh tranh bình đẳng và lành mạnh trong lĩnh vực đấu thầu.
Cạnh tranh là yếu tố then chốt để đảm bảo hiệu quả trong công tác đấu thầu Khi có nhiều nhà thầu tham gia, sự cạnh tranh sẽ trở nên quyết liệt, buộc các nhà thầu phải phát huy tối đa năng lực của mình Điều này giúp Ban QLDA lựa chọn được những nhà thầu có năng lực tốt nhất, đảm bảo hiệu quả cho các dự án Trong khi Ban QLDA thường áp dụng hình thức chỉ định thầu cho các gói thầu nhỏ, các gói thầu lớn lại được đấu thầu rộng rãi, cho phép nhà thầu từ khắp nơi có cơ hội tham gia Hình thức này không chỉ giúp các nhà thầu nâng cao năng lực và kỹ thuật mà còn giúp Ban QLDA tìm ra nhà thầu phù hợp nhất với tiêu chí trong HSMT.
Công tác đấu thầu hiện nay còn nhiều hạn chế, với quá trình chuẩn bị kéo dài và hình thức đấu thầu chưa đa dạng, chủ yếu là chỉ định thầu Việc kiểm tra và quản lý các bước trong đấu thầu còn yếu, dẫn đến hiện tượng mua bán thầu Thủ tục đấu thầu trải qua nhiều công đoạn không hợp lý, gây chậm trễ trong các dự án đầu tư và khó khăn cho các nhà đầu tư cũng như đơn vị tham gia Đặc biệt, giai đoạn chuẩn bị đấu thầu chưa đạt chất lượng tốt, ảnh hưởng đến hiệu quả chung của quá trình này.
Lập Hồ sơ mời thầu (HSMT) là bước quan trọng để lựa chọn nhà thầu chất lượng với chi phí thấp nhất Tuy nhiên, hiện nay công tác lập HSMT vẫn gặp nhiều hạn chế, dù đã có quy định cụ thể về mẫu HSMT và yêu cầu khắt khe nhằm hạn chế sai phạm Vẫn tồn tại những kẽ hở mà các đơn vị có thể lợi dụng, gây ra sự thiếu công bằng và minh bạch trong đấu thầu Hơn nữa, việc xác định tiêu chí về nhân sự và máy móc chưa có sự thống nhất, dẫn đến nhiều bất cập trong chuẩn bị Hồ sơ dự thầu (HSDT) Chất lượng HSDT thấp đã dẫn đến việc phải hủy thầu, ví dụ như một số nhà thầu có HSDT chất lượng nhưng thiếu bảo lãnh dự thầu, gây ra tình trạng phải đấu lại Đây là một hạn chế khách quan từ phía nhà thầu.
Chất lượng công tác đấu thầu hiện nay phụ thuộc nhiều vào đơn vị tư vấn do thiếu kinh nghiệm chuyên môn, dẫn đến quản lý đấu thầu kém và thiếu kiểm tra, kiểm soát Ban QLDA gặp khó khăn trong triển khai quản lý dự án và đấu thầu, đặc biệt khi phòng Tài chính – kế hoạch phát hiện sai phạm trong lựa chọn nhà thầu, như lập HSMT sai mẫu quy định và chậm tiến độ Những vấn đề này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng chấm thầu mà còn kéo dài thời gian thi công dự án, gây tác động tiêu cực đến hoạt động của Ban QLDA với các dự án khác Hơn nữa, công tác quản lý sau đấu thầu cũng chưa được thực hiện thường xuyên.
Trong quá trình thực hiện hợp đồng, việc phát sinh và điều chỉnh đơn giá, khối lượng thường xuyên xảy ra do lập dự toán không chính xác và thiếu kiểm tra HSDT Điều này dẫn đến việc phải điều chỉnh nhà thầu hoặc tổ chức đấu thầu lại Năng lực của Ban QLDA còn hạn chế, với cán bộ thường kiêm nhiệm nhiều công việc, khiến công tác quản lý chưa được chú trọng Mặc dù đã có cải thiện trong quản lý chất lượng và giám sát công trình, nhưng chất lượng vẫn thấp và chưa đáp ứng nhu cầu Chủ đầu tư và Ban QLDA chưa thực hiện kiểm tra, giám sát thường xuyên, dẫn đến sai phạm chưa được khắc phục kịp thời Công tác báo cáo của Ban QLDA đã có sự tiến bộ nhưng vẫn cần cải thiện về chất lượng và phân tích tình hình thực tế Một số báo cáo thiếu chính xác, gây khó khăn cho việc tổng hợp và chất lượng báo cáo vẫn còn mang tính thủ tục Đơn vị tư vấn lựa chọn nhà thầu cũng chưa có đóng góp tích cực.
Nhiều đơn vị tư vấn hiện nay đang lựa chọn những nhà thầu thiếu tinh thần trách nhiệm, không hỗ trợ hiệu quả cho chủ đầu tư trong công tác đấu thầu, dẫn đến tình trạng chỉ thầu mà không đảm bảo chất lượng.
- Lập Hồ sơ mời thầu sơ sài, không theo đúng quy định của Luật đấu thầu
Trong quá trình đánh giá hồ sơ dự thầu, đã xảy ra nhiều sai phạm trong việc đối chiếu các tiêu chuẩn đánh giá, dẫn đến việc các đề xuất trúng thầu không công bằng Một số sai sót nghiêm trọng bao gồm việc tự ý hạ tiêu chuẩn trúng thầu và việc chấm thầu không nhất quán, khi biên bản cho thấy một nhà thầu trúng thầu nhưng lại đề nghị nhà thầu khác không có tên trong danh sách dự thầu Điều này cho thấy năng lực của các nhà thầu xây lắp còn hạn chế.
Nguyên nhân gây ra các hạn chế
Sự biến động của giá cả thị trường, bao gồm giá vật liệu xây dựng và giá lao động, đã ảnh hưởng đến tiến độ dự án do cần thực hiện các thủ tục điều chỉnh theo quy định, dẫn đến chậm trễ Nhiều gói thầu đã được phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu, nhưng do sự thay đổi liên tục của giá cả và giá xây dựng, giá trị gói thầu cũng phải được phê duyệt lại, gây mất thời gian và làm chậm quá trình tổ chức đấu thầu.
Quá trình thực hiện pháp luật về đấu thầu vẫn gặp nhiều khó khăn do thiếu thống nhất trong việc áp dụng các quy định, ảnh hưởng đến tiến độ và giải ngân dự án Đặc biệt, hình thức hợp đồng trọn gói chỉ được áp dụng cho các gói thầu xây lắp quy mô nhỏ và gói thầu tư vấn đơn giản khi đã xác định rõ khối lượng Tuy nhiên, việc thiếu quy định cho tính toán lương chuyên gia trong các gói thầu tư vấn theo hình thức thời gian gây khó khăn trong lập dự toán và xác định giá gói thầu Các tính toán trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư thường mang tính khái toán, dẫn đến khả năng gây thiệt hại kinh tế cho chủ đầu tư khi áp dụng hợp đồng trọn gói Do đó, việc áp dụng hình thức hợp đồng hiện nay còn nhiều bất cập cần được khắc phục.
Quá trình triển khai dự án không chỉ bị ảnh hưởng bởi các văn bản đấu thầu mà còn bởi các quy định khác, ảnh hưởng đến chất lượng và tiến độ Công tác đền bù chậm trễ dẫn đến sự thay đổi lớn về giá gói thầu, tác động đến tổng mức đầu tư và gây khó khăn cho chủ đầu tư trong việc điều chỉnh dự án Khi gói thầu đã được phê duyệt, việc điều chỉnh hợp đồng trở nên phức tạp, thiếu sự thống nhất giữa nhà thầu và chủ đầu tư, ảnh hưởng đến tiến độ và chất lượng đầu tư Cơ chế thực hiện dự án có sự tham gia của nhiều cơ quan, tổ chức, và cần có các đơn vị trực tiếp theo dõi để đảm bảo tiến độ Tuy nhiên, Ban QLDA thường không thực hiện vai trò này, dẫn đến việc xác định nhà thầu trước khi đấu thầu, làm giảm tính cạnh tranh và công bằng trong quá trình đấu thầu.
Một số gói thầu gặp phải sự chậm trễ trong việc lập Hồ sơ mời thầu (HSMT) có thể xuất phát từ sai sót của cán bộ phụ trách Nguyên nhân chính là do yêu cầu gấp rút trong khoảng thời gian ngắn giữa thời điểm phát hành HSMT và thời gian phê duyệt HSMT đã được định trước.
Số lượng cán bộ tại các phòng, ban thẩm định và giám sát dự án hiện nay còn rất ít, không đáp ứng đủ nhu cầu của các dự án đang triển khai Chất lượng cán bộ thực hiện công tác này chưa cao, dẫn đến việc không đảm bảo yêu cầu đặt ra Năng lực của một số cá nhân trong quản lý đấu thầu còn hạn chế, và việc thay đổi cơ chế chính sách mới về đấu thầu cần thời gian để thích nghi, khiến họ vẫn thực hiện theo quy định cũ Việc tổ chức thẩm định cần được thực hiện theo nhóm với các cá nhân có chuyên môn phù hợp cho từng phần trong gói thầu như tài chính, xây dựng, dự toán, nhưng hiện tại vấn đề này chưa được triển khai do thiếu cán bộ Sự phức tạp và chuyên môn hóa trong đấu thầu càng làm cho việc đáp ứng đầy đủ các yêu cầu trở nên khó khăn.
Công tác phối hợp giữa các phòng ban chuyên môn trong quản lý chưa chặt chẽ, dẫn đến tiến độ chuẩn bị đầu tư bị chậm trễ Ban QLDA không thực hiện quản lý và hợp đồng với đơn vị tư vấn một cách nghiêm túc, thiếu chủ động trong việc đánh giá kết quả lựa chọn nhà thầu Các hoạt động vẫn phụ thuộc nhiều vào đơn vị tư vấn, thiếu chính kiến và đề xuất xử lý từ Ban QLDA, khiến cho vai trò của cơ quan này chỉ dừng lại ở việc gửi và chuyển hồ sơ mà không có trách nhiệm cao trong quản lý.
Năng lực và kinh nghiệm của một số đơn vị tư vấn đấu thầu còn hạn chế, ảnh hưởng tiêu cực đến tiến độ và thời gian lựa chọn nhà thầu Quá trình thẩm định hồ sơ thường phải chỉnh sửa nhiều lần, dẫn đến tình trạng hủy thầu, gây thất thoát và lãng phí nguồn lực.
Năng lực quản lý của các chủ đầu tư và Ban QLDA còn hạn chế, do nhiều cán bộ quản lý phải kiêm nhiệm nhiều công việc cùng lúc, dẫn đến thiếu thời gian và sự chú ý cho công tác giám sát, kiểm tra Hơn nữa, đội ngũ này cũng thiếu các cán bộ chuyên môn về đấu thầu cơ bản.
Số lượng nhân sự tham gia quản lý chưa đủ để thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra thường xuyên, dẫn đến tình trạng không thanh tra hoặc thanh tra không chi tiết các dự án và đơn vị vi phạm Vấn đề thông thầu và sự can thiệp bên ngoài vẫn diễn ra, khiến nhà nước gặp khó khăn trong việc kiểm soát Ngoài ra, lợi ích nhóm vẫn xuất hiện, với việc sử dụng quan hệ để tham gia đấu thầu và can thiệp vào các đơn vị tham gia.
Công tác chỉ định thầu hiện nay chưa đạt hiệu quả cao, chủ yếu do các đơn vị được lựa chọn dựa trên mối quan hệ thay vì năng lực thực sự Việc thiếu đàm phán trong quá trình thương thảo hợp đồng dẫn đến ngân sách tiết kiệm từ chỉ định thầu rất hạn chế Nhiều đơn vị không đáp ứng được yêu cầu của gói thầu hoặc dự án, ảnh hưởng đến chất lượng và tiến độ thực hiện.
Trong chương 2, bài viết đã phân tích chi tiết tình hình công tác đấu thầu tại Ban QLDA và PTCCN huyện Yên Lạc trong giai đoạn 2019-2021 Qua việc đánh giá dữ liệu về các gói thầu và dự án, bài viết chỉ ra những thành tựu và hạn chế trong nghiệp vụ Nhìn chung, công tác đấu thầu tại Ban QL được thực hiện chuyên nghiệp, tuân thủ quy trình và nguyên tắc, đồng thời bám sát quy định pháp luật, đảm bảo 4 tiêu chí cơ bản Tuy nhiên, bên cạnh những điểm mạnh, vẫn tồn tại một số điểm yếu do nguyên nhân chủ quan và khách quan.
Trong chương 3, tôi sẽ đưa ra một số khuyến nghị và giải pháp nhằm cải thiện những điểm yếu và phát huy những điểm mạnh, từ đó nâng cao hiệu quả công tác đấu thầu xây lắp tại Ban Quản lý Dự án và Phát triển Cơ sở hạ tầng huyện Yên Lạc trong tương lai.
KHUYẾN NGHỊ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC ĐẤU THẦU TẠI BAN QLDA XD VÀ PT CNN HUYỆN YÊN LẠC, TỈNH VĨNH PHÚC
Tình hình thực hiện công tác đấu thầu tại tỉnh Vĩnh Phúc so với bối cảnh trong nước
Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về đấu thầu đang được hoàn thiện và chuẩn hóa, phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế, được đánh giá cao bởi các nhà tài trợ và cơ quan liên quan Sự cải tiến này giúp duy trì hoạt động đấu thầu hiệu quả, tăng cường tính minh bạch và cạnh tranh Chính sách đấu thầu đã được nâng cấp từ Luật Đấu thầu năm 2005 và 2013 đến các nghị định hướng dẫn và thông tư liên quan.
Theo báo cáo tình hình thực hiện hoạt động đấu thầu năm 2020 của Bộ
Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư năm 2021, cả nước đã thực hiện 301.587 gói thầu theo Luật Đấu thầu, tăng 6% so với năm 2019 Tổng giá gói thầu đạt 958.543 tỷ đồng, tăng 31% tương đương 224.962 tỷ đồng so với năm 2019 Tổng giá trúng thầu là 911.847 tỷ đồng, tăng 32% tương đương 219.233,04 tỷ đồng so với năm 2019 Chênh lệch giữa tổng giá gói thầu và tổng giá trúng thầu, tức giá trị tiết kiệm, là 46.697 tỷ đồng, tương đương 4,87%, trong khi năm 2019 tỷ lệ tiết kiệm đạt 5,59%.
Năm 2020, số lượng và quy mô các gói thầu tăng lên, mặc dù tỷ lệ tiết kiệm toàn quốc giảm nhẹ so với năm 2019 Nhiều bộ, ngành và địa phương vẫn thực hiện đấu thầu hiệu quả, với một số cơ quan có tỷ lệ tiết kiệm trên 10%, như Lạng Sơn (11,91%), Vĩnh Long (11,25%), Đồng Nai (12,68%), TP Đà Nẵng (10,42%), Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (18,53%), Tập đoàn Công nghiệp Viễn thông Quân đội (22,81%) và Tổng Công ty Lâm nghiệp Việt Nam (15,64%) Đặc biệt, các tập đoàn kinh tế nhà nước có tỷ lệ tiết kiệm cao, đạt 9,81% Tỷ trọng giá trị các gói thầu chỉ định thầu giảm đáng kể, chỉ còn 8,04% so với 15,66% năm 2019.
Năm 2020, đấu thầu qua mạng đã phát triển mạnh mẽ, với nhiều bộ, ngành và địa phương triển khai quyết liệt, vượt chỉ tiêu theo Nghị quyết số 01/NQ-CP và Thông tư số 11/2019/TT-BKHĐT Số lượng gói thầu áp dụng hình thức này đã tăng hơn 2,4 lần so với năm 2019, đạt 98.172 gói thầu, trong khi tổng giá gói thầu cũng tăng hơn 2,5 lần, lên tới 303.236 tỷ đồng.
Mặc dù có những cải tiến, nhưng vẫn còn một số hạn chế trong chỉ định thầu, với tỷ lệ tiết kiệm chỉ đạt 2,15%, rất thấp Đấu thầu rộng rãi, mặc dù là hình thức cạnh tranh nhất, cũng không đạt được tỷ lệ tiết kiệm cao, chỉ ở mức 5,19%.
Hiệu quả công tác đấu thầu giữa các địa phương và đơn vị còn có sự chênh lệch đáng kể Tỷ lệ tiết kiệm trung bình ở các địa phương chỉ đạt 4,64%, trong khi các tập đoàn kinh tế nhà nước và tổng công ty nhà nước đạt 9,81%, và các bộ đạt 5,14%.
Lĩnh vực xây lắp chiếm tỷ lệ lớn trong tổng giá gói thầu và giá trúng thầu, lần lượt đạt 64,37% và 65,44% Tuy nhiên, tỷ lệ tiết kiệm trong lĩnh vực này vẫn còn thấp, chỉ đạt 3,28%.
3.1.2 Bối cảnh tại địa phương
Trong 3 năm vừa qua, qua công tác thanh tra, kiểm tra, Thanh tra Sở Xây dựng tỉnh Vĩnh Phúc đã phát hiện và kịp thời chấn chỉnh nhiều sai sót trong công tác đấu thầu đối với các chủ đầu tư, các đơn vị tư vấn thiết kế, tư vấn thẩm tra, tư vấn lựa chọn nhà thầu, tư vấn giám sát và các nhà thầu thi công Điều này đã góp phần tích cực, tạo nên những thành tựu nhất định trong công cuộc xây dựng, gìn giữ và phát triển cơ sở hạ tầng tại địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc, tuy nhiên, công cuộc này vẫn luôn cần được củng cố hơn nữa.
Khuyến nghị giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác đấu thầu tại Ban QLDA XD và PT CNN huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc
a Nâng cao chất lượng chuyên môn của Ban quản lý dự án
Trong thời gian tới, Ban QLDA cần xác định một phương hướng và chiến lược cơ bản để nâng cao chất lượng chuyên môn trong các hoạt động của mình.
- Chuyên môn hóa các công việc tại các phòng của Ban QLDA
Quản lý công việc tại Ban QLDA cần được phân chia theo từng cấp và chuyên môn hóa, nhằm giảm bớt trách nhiệm cho cấp dưới Trong mỗi phòng, nhiệm vụ nên được phân chia rõ ràng theo nhóm thực hiện Để đảm bảo thông tin công việc được cập nhật, hàng tuần nên tổ chức các buổi họp giao ban giữa các phòng Điều này giúp cán bộ của Ban QLDA nắm vững tổng quan và tình hình chung của toàn dự án, từ đó linh hoạt hơn trong việc giải quyết công việc.
- Hàng tuần đều có báo cáo tổng hợp về tiến độ chung của các dự án
Mỗi phòng ban đều có báo cáo riêng, cùng với báo cáo tuần để theo dõi tiến độ chung của các dự án Điều này giúp cả cấp trên và cán bộ nắm bắt tình hình từng dự án Ban Quản lý Dự án cần thực hiện báo cáo chi tiết và tổng kết cho từng dự án, đồng thời báo cáo tổng kết cuối năm cần đưa ra phương hướng và giải pháp thực hiện.
- Ban QLDA cần chủ động cho các phòng triển khai thực hiện kế hoạch
Khi khởi động một dự án mới, Ban giám đốc Ban QLDA sẽ truyền đạt nhiệm vụ và trách nhiệm của từng phòng cho các trưởng phòng một cách tổng quát Dựa trên những thông tin này, các phòng sẽ xây dựng kế hoạch chi tiết cho từng cán bộ trong phòng của mình.
- Không ngừng nâng cao năng lực của từng cá nhân
Ban QLDA cần phải nâng cao trình độ cho đội ngũ cán bộ hiện đang tham gia vào công tác đấu thầu, bằng cách:
Ban QLDA thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn dài ngày, mời giảng viên từ các trường đại học và chuyên viên của Cục Quản lý đấu thầu thuộc Bộ KH&ĐT để giảng dạy Những khóa học này kết hợp lý thuyết với thực tiễn, nhằm nâng cao năng lực chuyên môn và kinh nghiệm thực tế cho cán bộ.
Cử cán bộ có phẩm chất đạo đức và năng lực đi đào tạo ở nước ngoài về đấu thầu nhằm phát triển đội ngũ cán bộ nòng cốt cho Ban QLDA Những cán bộ này sẽ đảm nhiệm các hoạt động liên quan đến đấu thầu, đặc biệt là tổ chức đấu thầu và lập HSMT cho các dự án có vốn đầu tư nước ngoài, cũng như dự án có sự tham gia của nhà thầu nước ngoài.
Chúng tôi đặc biệt chú trọng đào tạo ngoại ngữ chuyên ngành đấu thầu cho cán bộ, nhằm nâng cao khả năng giao tiếp trong các gói thầu có sự tham gia của nhà thầu nước ngoài Điều này giúp tránh những tình huống khó xử do trình độ ngoại ngữ không đáp ứng yêu cầu.
Cần giảm thiểu số lượng gói thầu chỉ định thầu và chuyển sang hình thức đấu thầu rộng rãi, chào hàng cạnh tranh Tất cả thông tin liên quan đến các gói thầu phải được bên mời thầu - Ban đăng tải lên Báo đấu thầu và hệ thống mạng đấu thầu quốc gia Đồng thời, cần tăng cường công tác chuẩn bị hồ sơ mời thầu để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong quá trình đấu thầu.
Hồ sơ mời thầu (HSMT) bao gồm các yêu cầu kỹ thuật, đặc tính và thông số kỹ thuật chi tiết từ bên mời thầu về nguồn gốc và bảo hành sản phẩm Ngoài ra, yêu cầu tài chính như chi phí tổng thể, chi tiết và giá dự thầu cũng rất quan trọng, vì đây là cơ sở để lựa chọn nhà thầu trúng thầu.
Hiện nay, công tác lập HSMT tại Ban QLDA gặp nhiều khó khăn như chậm tiến độ, chất lượng chưa đạt yêu cầu và cần phải thực hiện lại nhiều lần Do đó, cần thiết phải áp dụng một số biện pháp để khắc phục những tồn tại này.
Nâng cao trình độ cán bộ lập HSMT là yếu tố quyết định sự thành công của dự án và hoàn thiện công tác tổ chức đấu thầu Để lập HSMT chất lượng, cần đảm bảo tính chi tiết, đầy đủ và chính xác, yêu cầu người lập phải có kiến thức chuyên môn, kinh nghiệm, tính khách quan và chuyên nghiệp cao Đồng thời, cần nâng cao năng lực của nhà thầu tư vấn để đảm bảo hiệu quả trong quá trình đấu thầu.
Nhằm nâng cao chất lượng tư vấn cũng như hiệu quả của công tác tổ chức đấu thầu thì trong thời gian tới, Ban QLDA cần phải:
Đề xuất nâng cao năng lực thông qua việc tổ chức đào tạo cho cán bộ tư vấn, đồng thời sử dụng nguồn nhân lực một cách hợp lý và đồng bộ Cần tăng cường trang thiết bị hiện đại cho hệ thống khảo sát, giám sát và giám định công trình nhằm nâng cao hiệu quả công việc.
- Gắn trách nhiệm cao hơn cho tổ chức tư vấn:
+ Đề ra yêu cầu, kiểm tra lại kết quả và nghiệm thu những tài liệu khảo sát đủ yêu cầu thiết kế
Chịu trách nhiệm về chất lượng, nội dung và khối lượng tài liệu là yếu tố quan trọng để đảm bảo thực hiện đúng hợp đồng Bên cạnh đó, cần có trách nhiệm trong việc bổ sung, sửa chữa hoặc lập lại thiết kế khi chưa được phê duyệt Đồng thời, việc nâng cao năng lực của nhà thầu thi công xây lắp cũng là một yếu tố cần thiết để đảm bảo tiến độ và chất lượng công trình.
- Tổ chức thi công công trình đúng như bản vẽ thi công được duyệt, bảo đảm chất lượng, tiến độ theo đúng Hợp đồng thi công đã ký kết
- Báo cáo với chủ đầu tư các vướng mắc, các phát sinh thay đổi thiết kế, để kịp thời điều chỉnh bổ sung theo đúng quy định
Chủ đầu tư cần yêu cầu nhà thầu lập hồ sơ hoàn công chính xác và tuân thủ quy định, phản ánh đúng thực tế thi công Đây là công việc quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến việc bảo trì và sửa chữa công trình sau này.
- Lưu trữ hồ sơ quản lý chất lượng công trình theo quy định.
Khuyến nghị đối với cơ quan quản lý nhà nước thực hiện trách nhiệm quản lý trong quá trình đấu thầu
Cơ quan quản lý nhà nước cần thực hiện trách nhiệm quản lý của mình trong quá trình đấu thầu như sau:
- Đảm bảo nguyên tắc cạnh tranh, công bằng, công khai, minh bạch trong quá trình đấu thầu
Áp dụng cơ chế và giải pháp mạnh mẽ trong hoạt động đấu thầu là cần thiết để làm rõ trách nhiệm của từng cá nhân và tập thể, bao gồm chủ đầu tư, chủ dự án, tư vấn, thiết kế và nhà thầu, nhằm nâng cao hiệu quả và tính minh bạch trong quá trình này.
Để nâng cao hiệu quả đấu thầu, cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và giám sát Việc ban hành các quy định cụ thể và nghiêm khắc sẽ giúp tăng cường chế tài xử phạt đối với hành vi gian lận trong đấu thầu Mục tiêu là rút ngắn thời gian đấu thầu và nâng cao trách nhiệm của các cá nhân cũng như các tổ chức tham gia hoạt động này.
Đối với ngư i qu yết định đầu tư, Chủ đầu tư:
- Khi quyết định đầu tư, cần nghiên cứu kỹ sự cần thiết phải đầu tư
Phải có kế hoạch bố trí nguồn vốn để thực hiện dự án theo quy định
Khi lựa chọn nhà thầu tư vấn, chủ đầu tư cần đánh giá chính xác năng lực của họ thông qua nhiều kênh thông tin khác nhau Kênh thông tin chính thống và đáng tin cậy nhất là công bố năng lực tư vấn trên trang web của Bộ.
Xây dựng và Sở Xây dựng các tỉnh
- Ban QLDA chuyên ngành, Ban QLDA khu vực của người quyết định đầu tư hoặc Tư vấn QLDA phải đủ và đảm bảo năng lực theo quy định
- Cần phải lưu trữ hồ sơ dự án một cách khoa học và theo đúng quy định.
Dựa trên những đánh giá về thực trạng và thành tựu trong công tác đấu thầu tại Ban, chương 3 đã phân tích bối cảnh địa phương và quốc gia, đồng thời đưa ra khuyến nghị giải pháp nhằm khắc phục những điểm yếu còn tồn tại Những giải pháp này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả công tác đấu thầu mà còn cải thiện quy trình nghiệp vụ tại Ban.
Ban Quản lý DAXD và PTCCN huyện Yên Lạc cần chú trọng bồi dưỡng chuyên môn cho cán bộ quản lý dự án, tăng cường chuẩn bị hồ sơ mời thầu và nâng cao chất lượng tư vấn đấu thầu Đồng thời, cơ quan quản lý nhà nước cần thực hiện trách nhiệm trong quá trình đấu thầu, đảm bảo sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan và đơn vị để cải tiến và hoàn thiện công tác đấu thầu tại địa phương.
