Tính cấp thiết của đề tài
Trong bối cảnh nền kinh tế biến động hiện nay, nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn và không thể tồn tại do thiếu hướng đi đúng và tiềm lực tài chính mạnh mẽ Để phát triển bền vững, các doanh nghiệp cần nâng cao năng lực quản trị và sử dụng hiệu quả các công cụ phân tích tài chính Phân tích tình hình tài chính không chỉ giúp đánh giá tiềm năng và hiệu quả kinh doanh mà còn dự báo rủi ro trong tương lai, cung cấp thông tin cần thiết cho các quyết định tài chính, đầu tư và tài trợ Đặc biệt, ngành điện lực, với vai trò quan trọng trong việc cung cấp năng lượng cho mọi lĩnh vực kinh tế và phục vụ nhu cầu hàng ngày của người dân, đã phát triển mạnh mẽ và trở thành ngành “xương sống” của xã hội, góp phần vào sự phát triển kinh tế quốc gia.
Trước thực trạng tài chính của Tổng công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam và qua thời gian thực tập tại đây, tôi nhận ra tầm quan trọng của việc phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp Nhờ sự hỗ trợ tận tình của PGS.TS Nghiêm Thị Thà cùng các cô chú, anh chị trong Tổng công ty, tôi đã quyết định chọn đề tài “Phân tích tình hình tài chính Tổng công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam” để nghiên cứu sâu hơn, phục vụ cho quá trình viết luận văn tốt nghiệp của mình.
Đối tƣợng nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu
Hệ thống hóa lý luận về phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp
Phân tích tình hình tài chính của Tổng công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam từ năm 2019 đến nay cho thấy nhiều thách thức và cơ hội Để cải thiện tình hình tài chính, cần đề xuất một số giải pháp như tối ưu hóa chi phí vận hành, nâng cao hiệu quả quản lý tài sản, và tìm kiếm nguồn đầu tư mới Những biện pháp này không chỉ giúp cải thiện lợi nhuận mà còn đảm bảo sự phát triển bền vững cho Tổng công ty trong tương lai.
Phương pháp nghiên cứu
+ Phương pháp thu thập dữ liệu: thu thập các tài liệu từ BCTC của Tổng công ty, sách báo và các trang web
Phương pháp xử lý dữ liệu và trình bày kết quả nghiên cứu bao gồm việc sử dụng phần mềm Excel để xử lý dữ liệu thông qua các bảng, biểu đồ và hình ảnh Các phương pháp phân tích, tổng hợp, thống kê và diễn giải được áp dụng nhằm đạt được các mục tiêu nghiên cứu một cách hiệu quả.
Kết cấu đề tài nghiên cứu
Ngoài lời mở đầu và kết luận, luận văn được trình bày với kết cấu 3 chương như sau:
Chương 1: Lý luận chung về phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp
Chương 2: Phân tích thực trạng tình hình tài chính Tổng công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam
Chương 3: Giải pháp cải thiện tình hình tài chính Tổng công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam
LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP
Tổng quan về phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp
1.1.1 Các khái niệm cơ bản
1.1.1.1 Khái niệm về tình hình tài chính doanh nghiệp
Tài chính doanh nghiệp là hệ thống các quan hệ kinh tế dưới dạng giá trị, hình thành trong quá trình phân phối của cải xã hội và liên quan đến việc tạo lập và sử dụng quỹ tiền tệ của doanh nghiệp Điều này phục vụ cho yêu cầu sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và nhu cầu chung của xã hội Tài chính doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong hệ thống tài chính tổng thể và hoạt động kinh tế của doanh nghiệp Thông tin tài chính doanh nghiệp là cần thiết cho các nhà quản lý cả bên trong lẫn bên ngoài doanh nghiệp.
Tình hình tài chính doanh nghiệp là yếu tố quan trọng phản ánh cách thức tạo lập, phân phối và sử dụng quỹ tiền tệ nhằm đạt được mục tiêu kinh doanh Hoạt động tài chính có mối quan hệ chặt chẽ với sản xuất kinh doanh, ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động và kết quả cuối cùng Một tình hình tài chính tốt sẽ thúc đẩy sự phát triển, trong khi tình hình xấu có thể kìm hãm doanh nghiệp Do đó, việc đánh giá tình hình tài chính giúp doanh nghiệp hoạch định kế hoạch tài chính, xác định chiến lược đầu tư và mục tiêu kinh doanh, từ đó tồn tại và phát triển trong môi trường cạnh tranh khốc liệt.
1.1.1.2 Khái niệm về phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp
Phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp là quy trình tổng hợp các phương pháp nhằm đánh giá tình hình tài chính hiện tại và quá khứ, đồng thời dự đoán xu hướng tài chính trong tương lai Quá trình này hỗ trợ các nhà quản lý trong việc đưa ra quyết định quản lý hiệu quả, phù hợp với các mục tiêu chiến lược của doanh nghiệp.
Hoạt động tài chính trong doanh nghiệp có mối liên hệ chặt chẽ với các hoạt động khác, vì vậy việc phân chia tài chính doanh nghiệp theo các tiêu thức phù hợp là cần thiết Điều này giúp nhận diện rõ hơn nội dung, hình thức và xu hướng phát triển của tài chính doanh nghiệp, đồng thời làm nổi bật các quan hệ kinh tế nội tại và mối quan hệ biện chứng với các hoạt động kinh doanh khác.
1.1.2 Mục tiêu phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp Để trở thành một công cụ đắc lực giúp cho các nhà quản lý quan tâm đến hoạt động của doanh nghiệp, có được các quyết định đúng đắn trong kinh doanh, phân tích tình hình tài chính cần đạt được các mục tiêu sau:
Đánh giá tình hình tài chính của doanh nghiệp là quá trình phân tích các khía cạnh như cơ cấu nguồn vốn, tài sản, khả năng thanh toán, lưu chuyển tiền tệ, hiệu quả sử dụng tài sản, khả năng sinh lãi và rủi ro tài chính Điều này cung cấp thông tin cần thiết cho các đối tượng quan tâm như nhà đầu tư, tổ chức tín dụng, quản lý doanh nghiệp, cơ quan thuế và người lao động, giúp họ hiểu rõ hơn về hoạt động và tình hình tài chính của doanh nghiệp.
Các nhà quản lý cần định hướng các quyết định của mình sao cho phù hợp với tình hình thực tế của doanh nghiệp, bao gồm các vấn đề như quyết định đầu tư, tài trợ và phân chia lợi nhuận.
- Trở thành cơ sở cho các dự báo tài chính, giúp người phân tích dự đoán được tiềm năng tài chính của doanh nghiệp trong tương lai
Công cụ kiểm soát hoạt động kinh doanh giúp doanh nghiệp đánh giá kết quả đạt được so với kế hoạch và định mức, từ đó xác định điểm mạnh và yếu trong hoạt động Điều này hỗ trợ các nhà quản trị đưa ra quyết định và giải pháp hiệu quả, đảm bảo sự thành công trong kinh doanh Để đạt được mục tiêu này, cần xây dựng hệ thống chỉ tiêu phân tích phù hợp với đặc điểm và yêu cầu của doanh nghiệp Mỗi nhà quản lý sẽ có những quan tâm khác nhau về tình hình tài chính, dựa trên các góc độ và mục tiêu riêng.
Đối với các nhà quản lý doanh nghiệp, việc phân tích tình hình tài chính là cần thiết để đánh giá hiệu quả quản lý, thực hiện nguyên tắc cân bằng tài chính, và xác định khả năng sinh lời cũng như khả năng thanh toán Ngoài ra, việc dự báo các nguy cơ rủi ro, đặc biệt là dấu hiệu rủi ro tài chính, giúp đưa ra biện pháp điều chỉnh kịp thời Qua đó, các nhà quản lý có cơ sở vững chắc để hoạch định chính sách tài chính cho tương lai doanh nghiệp.
Hướng dẫn các quyết định của Ban giám đốc phù hợp với tình hình thực tế của doanh nghiệp là yếu tố quan trọng để xây dựng những dự đoán tài chính chính xác.
Phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp là cơ sở cho những dự đoán tình hình tài chính
Phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp là một công cụ để kiểm tra, kiểm soát hoạt động, quản lý trong doanh nghiệp
- Đối với nhà đầu tư:
Các nhà đầu tư tìm kiếm lợi nhuận thông qua việc mua bán và nắm giữ cổ phiếu của doanh nghiệp, bao gồm cổ đông, cá nhân và các tổ chức khác, những người này quan tâm đến giá trị doanh nghiệp Thu nhập của họ chủ yếu đến từ cổ tức và thặng dư vốn, hai yếu tố này chịu ảnh hưởng lớn từ lợi nhuận của doanh nghiệp Họ đặc biệt chú trọng đến khả năng sinh lời và thường đặt câu hỏi về mức cổ tức, thu nhập bình quân cổ phiếu và giá cổ phiếu trên thị trường Tuy nhiên, nhiều nhà đầu tư không hài lòng với khả năng sinh lời trên sổ sách kế toán, cho rằng nó không phản ánh đúng mức sinh lời thực tế Việc tính toán lợi nhuận sẽ được phân tích trong chính sách phân phối lợi nhuận của doanh nghiệp và trong nghiên cứu rủi ro để lựa chọn các loại chứng khoán phù hợp nhất.
Các nhà đầu tư cần dựa vào các chuyên gia phân tích tài chính để nghiên cứu thông tin kinh tế và tài chính Họ cũng nên có các cuộc tiếp xúc trực tiếp với ban quản lý doanh nghiệp nhằm làm rõ triển vọng phát triển của công ty và đánh giá các cổ phiếu trên thị trường.
Phân tích tình hình tài chính là công cụ quan trọng giúp nhà đầu tư đánh giá doanh nghiệp và dự đoán giá trị cổ phiếu Quá trình này bao gồm việc nghiên cứu các báo cáo tài chính, đánh giá khả năng sinh lời và phân tích rủi ro trong hoạt động kinh doanh.
- Đối với người cho vay:
Những người cho doanh nghiệp vay vốn đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo nhu cầu sản xuất và kinh doanh Khi quyết định cho vay, họ cần đánh giá khả năng hoàn trả khoản vay của doanh nghiệp để giảm thiểu rủi ro tài chính.
Phân tích tình hình tài chính của doanh nghiệp là rất quan trọng đối với người cho vay, nhằm xác định khả năng hoàn trả nợ Các chủ nợ ngắn hạn thường quan tâm đến khả năng thanh toán ngay của doanh nghiệp, tức là khả năng ứng phó khi nợ đến hạn Ngược lại, đối với các khoản cho vay dài hạn, người cho vay cần đảm bảo rằng doanh nghiệp có khả năng hoàn trả cả vốn và lãi, vì vậy họ cần xem xét mức sinh lời của vốn vay, vốn đầu tư, cùng với các yếu tố rủi ro tài chính có thể ảnh hưởng đến khả năng thanh toán trong dài hạn.
- Đối với những người hưởng lương trong doanh nghiệp:
Nội dung phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp
1.2.1 Phân tích tình hình nguồn vốn
Tình hình nguồn vốn của doanh nghiệp được thể hiện qua quy mô, cơ cấu và biến động của nguồn vốn, giúp xác định các nguồn huy động vốn và sự thay đổi trong quy mô Việc phân tích này cho phép doanh nghiệp nhận diện mức độ tự chủ hay phụ thuộc trong cơ cấu nguồn vốn, đồng thời đánh giá xu hướng thay đổi Do đó, cần xác định các trọng điểm trong chính sách huy động vốn để đạt được mục tiêu chính trong từng giai đoạn.
- Các chỉ tiêu phản ánh quy mô nguồn vốn gồm: Giá trị tổng nguồn vốn và từng chỉ tiêu nguồn vốn trên Bảng cân đối kế toán (B01-DN)
- Các chỉ tiêu phản ánh cơ cấu nguồn vốn: Là tỷ trọng từng chỉ tiêu nguồn vốn
Tỷ trọng từng chỉ tiêu nguồn vốn xác định như sau:
Tỷ trọng từng chỉ tiêu nguồn vốn (%) = x 100
Phương pháp phân tích nguồn vốn doanh nghiệp bao gồm việc so sánh tổng nguồn vốn và từng chỉ tiêu giữa cuối kỳ với đầu năm để xác định chênh lệch tuyệt đối và tương đối, từ đó đánh giá biến động quy mô nguồn vốn Đồng thời, việc so sánh tỉ trọng từng chỉ tiêu nguồn vốn giúp phản ánh sự thay đổi cơ cấu vốn và mức độ độc lập tài chính của doanh nghiệp Dựa vào các chỉ tiêu phân tích, giá trị trung bình ngành và kết quả so sánh, ta có thể đưa ra đánh giá tổng thể về tình hình nguồn vốn của doanh nghiệp.
1.2.2 Phân tích tình hình tài sản
Phân tích tình hình tài sản của doanh nghiệp giúp đánh giá quy mô và mức độ đầu tư cho hoạt động kinh doanh, từ đó phản ánh sự biến động trong mức đầu tư, quy mô kinh doanh, năng lực và khả năng tài chính Qua việc xem xét tổng tài sản và từng loại tài sản, chúng ta có thể nhận diện rõ ràng cách doanh nghiệp sử dụng vốn và cấu trúc tài sản của mình.
22 chính sách đầu tư hiện tại của doanh nghiệp và sự biến động trong cơ cấu tài sản cho thấy sự thay đổi rõ rệt trong chiến lược đầu tư Các chỉ tiêu phân tích sẽ giúp đánh giá hiệu quả và xu hướng của các chính sách này.
- Các chỉ tiêu quy mô tài sản trên bảng cân đối kế toán
- Các chỉ tiêu phản ánh cơ cấu tài sản là tỷ trọng từng chỉ tiêu tài sản
Tỷ trọng từng chỉ tiêu tài sản (%) = x 100 Phương pháp phân tích:
Phân tích quy mô và sự biến động tài sản là việc so sánh tổng tài sản và từng chỉ tiêu tài sản giữa các kỳ, từ đầu kỳ đến cuối kỳ hoặc so với các kỳ trước, cả về số tuyệt đối và số tương đối Qua đó, ta có thể nhận diện cách thức phân bổ vốn cho từng lĩnh vực hoạt động và từng loại tài sản Đồng thời, sự biến động của tổng tài sản và từng chỉ tiêu tài sản giúp đánh giá mức độ đầu tư cho từng lĩnh vực hoạt động, từ đó xác định tính hợp lý của các quyết định đầu tư.
Phân tích cơ cấu tài sản và sự biến động của nó được thực hiện bằng cách đánh giá tỷ trọng từng loại tài sản ở các thời điểm khác nhau, bao gồm đầu kỳ và cuối kỳ So sánh tỷ trọng này giúp xác định chính sách đầu tư của doanh nghiệp Sự biến động trong cơ cấu tài sản phản ánh những thay đổi trong chiến lược đầu tư của doanh nghiệp qua các kỳ.
1.2.3 Phân tích tình hình kết quả hoạt động kinh doanh
Phân tích kết quả kinh doanh bắt đầu bằng việc đánh giá chung báo cáo kết quả kinh doanh, chú trọng vào chỉ tiêu lợi nhuận gộp từ bán hàng và cung cấp dịch vụ Điều này bao gồm việc phân tích mối quan hệ giữa doanh thu, chi phí và lợi nhuận Thông qua các chỉ tiêu trên báo cáo, có thể kiểm tra và đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch, dự toán chi phí sản xuất, giá vốn, cũng như doanh thu từ sản phẩm và hàng hóa đã tiêu thụ Đồng thời, cần xem xét tình hình chi phí, thu nhập từ hoạt động khác và kết quả kinh doanh sau mỗi kỳ kế toán Cuối cùng, việc kiểm tra trách nhiệm và nghĩa vụ của doanh nghiệp đối với Nhà nước, cùng với việc đánh giá xu hướng phát triển qua các kỳ khác nhau, cũng rất quan trọng.
* Nhóm chỉ tiêu phản ánh hiệu quả hoạt động
(1) Hệ số sinh lời ròng =
Hệ số sinh lời ròng phản ánh trong 1 đồng luân chuyển thuần thì doanh nghiệp thu được bao nhiêu đồng lợi nhuận sau thuế
(2) Hệ số sinh lời hoạt động trước thuế =
Hệ số cho biết trong một đồng tổng luân chuyển thuần có bao nhiêu đồng lợi nhuận kế toán
(3) Hệ số sinh lời hoạt động kinh doanh =
Hệ số này thể hiện số tiền lợi nhuận tạo ra từ mỗi đồng doanh thu thuần của doanh nghiệp, phản ánh hiệu quả hoạt động chính trong bán hàng và tài chính.
(4) Hệ số sinh lời hoạt động bán hàng =
Hệ số này cho biết trong 1 đồng doanh thu thuần bán hàng có bao nhiêu đồng lợi nhuận
Các hệ số sinh lời hoạt động càng cao thì hiệu quả hoạt động chung toàn doanh nghiệp, hiệu quả từng hoạt động trong doanh nghiệp càng cao
* Nhóm chỉ tiêu phản ánh tình hình quản trị chi phí:
(2) Hệ số giá vốn hàng bán =
Chỉ tiêu này cho biết số tiền doanh nghiệp cần chi cho giá vốn hàng bán để thu về 1 đồng doanh thu thuần Hệ số càng nhỏ cho thấy doanh nghiệp quản lý chi phí hàng bán hiệu quả hơn.
(3) Hệ số chi phí bán hàng =
Chỉ tiêu này cho thấy số tiền chi phí bán hàng cần thiết để tạo ra 1 đồng doanh thu thuần Hệ số càng nhỏ chứng tỏ doanh nghiệp tiết kiệm chi phí bán hàng và hoạt động kinh doanh hiệu quả hơn.
(4) Hệ số chi phí quản lý quản lý doanh nghiệp =
Chỉ tiêu này phản ánh số tiền chi phí quản lý cần thiết để tạo ra 1 đồng doanh thu thuần Hệ số này càng thấp cho thấy doanh nghiệp quản lý chi phí hiệu quả hơn, ngược lại, hệ số cao chứng tỏ hiệu quả quản lý kém.
Phương pháp phân tích sử dụng so sánh các chỉ tiêu trên Báo cáo kết quả kinh doanh giữa các kỳ, nhằm xác định chênh lệch tuyệt đối và tương đối Qua đó, đánh giá hiệu quả hoạt động chung của doanh nghiệp cũng như từng lĩnh vực cụ thể.
1.2.4 Phân tích tình hình lưu chuyển tiền tệ
Phân tích dòng tiền giúp đánh giá tình hình tài chính của từng hoạt động và toàn bộ doanh nghiệp, đồng thời xem xét mối liên hệ giữa các hoạt động lưu chuyển tiền tệ Qua đó, cần xác định các nguyên nhân ảnh hưởng đến dòng tiền và đề xuất giải pháp cùng kiến nghị phù hợp để cải thiện tình hình tài chính.
Chỉ tiêu phân tích lưu chuyển tiền thuần trong Báo cáo lưu chuyển tiền tệ bao gồm ba thành phần chính: lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động kinh doanh, lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động đầu tư và lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động tài chính Những chỉ tiêu này giúp đánh giá hiệu quả tài chính và khả năng sinh lời của doanh nghiệp.
Lưu chuyển tiền thuần dương cho thấy tổng dòng tiền thu vào vượt quá tổng dòng tiền chi ra, điều này chứng tỏ quy mô vốn bằng tiền của doanh nghiệp đang có xu hướng tăng trưởng.
