MỤC LỤC Trang phụ bìa LỜI CAM ĐOAN i MỞ ĐÀU CHƯƠNG MỘT SỐ VÁN ĐÈ CHUNG VÈ BẢN ÁN HÌNH sơ THẨM 1.1 Khái niệm, đặc điểm án hình sơ thẩm • • • 1.2 Ỷ nghĩa án hình sơ thẩm 13 1.2.1 phương diện pháp lý 13 1.2.2 phương diện trị - xã hội 15 1.3 Luật tố tụng hình Việt Nam từ năm 1945 đến năm 2015 án hình sơ thẩm 16 1.3.1 Giai đoạn từ năm 1945 đến năm 1988 16 1.3.2 Giai đoạn từ năm 1988 đến năm 2003 17 1.3.3 Giai đoạn từ năm 2003 đến năm 2015 .18 1.3.4 Bản án hình pháp luật tố tụng hình số nước giới 23 CHƯƠNG 2: BẢN ÁN HÌNH sụ sơ THẨM THEO QUY ĐỊNH CỦA LUẬT TĨ TỤNG HÌNH sụ VIỆT NAM HIỆN HÀNH VÀ THựC TIỄN TẠI TỊA ÁN NHÂN DÂN HAI CẤP TỈNH THANH HĨA 28 2.1 Nội dung án hình sơ thẩm 28 2.2 Kỹ soạn tháo án hình sơ thẩm 42 2.2.1 Yêu cầu soạn thảo án hình sơ thẩm 42 2.2.2 Viết theo mầu 45 2.2.3 Viết ngữ pháp 47 2.3 Thực tiễn ban hành án hình sơ thẩm Tịa án nhân dân hai cấp tỉnh Thanh Hóa 48 2.3.1 Đánh giá chung thực tiễn hành án hình sơ thẩm 48 2.3.2 Những hạn chế ban hành án hình sơ thẩm 53 2.3.3 Những nguyên nhân hạn chế án hình sơ thẩm qua thực tiễn xét xử 58 CHƯƠNG MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHÁT LƯỢNG BẢN ÁN HÌNH Sự Sơ THẨM TRƯỚC YÊU CẢU CẢI CÁCH TƯ PHÁP Ở VIỆT NAM HIỆN NAY 62 3.1 Cơ sở giải pháp nâng cao chất lượng án hình sơ thẩm trước yêu cầu cải cách tư pháp Việt Nam 62 3.2 Một số giải pháp nâng cao chất lượng án hình sơ thấm 66 3.2.1 Các giải pháp chung 67 3.2.2 Các giải pháp cụ thể 72 KÉT LUẬN 78 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 80 ••• ill MỎ ĐẦU Tính câp thiêt đê tài Cải cách tư pháp địi hỏi khách quan, cần thiết để thích ứng với đối trị, kinh tế, văn hóa, xã hội Nghị 08NQ/TW ngày 02/01/2002 “Tể số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư phảp thời gian tới" Bộ Chính trị xác định “Khi xét xử, án phải bảo đảm cho cơng dân bình đẳng trước pháp luật, thực dãn chủ, khách quan; Thâm phán hội thấm độc lập tuân theo pháp luật; việc phán án phải chù yếu vào kết tranh tụng phiên toà, sở xem xét đầy đủ, toàn diện chứng cứ, ý kiến kiếm sát viên, người bào chữa, bị cáo, nhân chứng, nguyên đơn, bị đơn người có quyền, lọi ích họp pháp để án, định pháp luật, có sức thuyết phục thời hạn quy định" Ngày 02/6/2005 Bộ Chính trị tiếp tục ban hành Nghị số 49/NQ- TW “về chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020" “Xác định tịa án có vị trí trung tâm xét xử hoạt động trọng tâm" “Đơi việc tổ chức phiên tịa xét xử, xác định rõ vị trí, quyền hạn, trách nhiệm người tiến hành tố tụng người tham gia tổ tụng theo hướng bảo đảm tính cơng khai, dân chủ, nghiêm minh; nâng cao chất lượng tranh tụng phiên tòa xét xử, coi khâu đột phá hoạt động tư pháp." Việc xét xử vụ án hình Tịa án phải dựa sở pháp luật bảo đảm tính khách quan Hội đồng xét xử bao gồm Thẩm phán Hội thẩm xét xử độc lập, tuân theo pháp luật, có quyền đưa phán dựa sở tranh tụng phiên tòa, tài liệu chứng hồ sơ vụ án quy định pháp luật đế giải vụ án hình cách khách quan, xác mà khơng phải phụ thuộc vào tác động Hội đồng xét xử nhân danh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam xác định người có tội hay khơng có tội quy định Bộ luật Hình thể án hình sơ thẩm Bản án hình quy định Điều 260 cùa Bộ luật tố tụng hình năm 2015 Nghị số 05/2017/NQ-HĐTP ngày 19/9/2017 Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn mẫu băn án hình sơ thẩm cách viết án hình để áp dụng thống pháp luật tồn ngành Tịa án, nhằm nâng cao chất lượng xét xử vụ án hình nâng cao chất lượng án hình sơ thẩm Một án lập luận chặt chẽ, logic sở phân tích, chứng minh đầy đủ, khách quan, toàn diện chứng thấm tra, làm rõ phiên tòa định án xác, pháp luật, thấu tình, đạt lý có sức thuyết phục mạnh mẽ đề cao tính giáo dục, phịng ngừa Bản án người, tội, pháp luật làm cho người phạm tội “tâm phục”quy định pháp luật, sách hình Đàng Nhà nước, từ nâng cao ý thức pháp luật đặt niềm tin vào công lý Vai trị, vị trí Tịa án nâng lên nhân dân tin tưởng vào án Tòa án Từ nghiên cứu thực tiễn ban hành án hình sơ thẩm cịn bộc lộ sai sót, hạn chế việc áp dụng pháp luật án hình sơ thấm định tội danh sai, cho bị cáo hưởng án treo không đúng, nhận định tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình dẫn đến định hình phạt khơng phù hợp tính chất, mức độ phạm tội hành vi Việc rà soát quy định pháp luật tổng kết thực tiễn xét xử hướng dẫn áp dụng pháp luật đạt kết quan trọng số lĩnh vực chậm, chưa kịp tháo gỡ vướng mắc áp dụng thực tiễn công tác xét xử Bên cạnh số án viết khơng mẫu, chưa phải ánh đầy đủ án hình sơ thẩm theo luật tố tụng hình Trình độ chuyên môn nghiệp vụ, lực xét xử, lực viết án Thẩm phán, Thẩm phán cấp huyện hạn chế Một số Thẩm phán Hội đồng xét xử chủ quan, chưa thận trọng nghiên cứu kỹ hồ sơ, thu thập, đánh giá chứng Trong công tác chuyên môn nghiệp vụ nhiều đơn vị Tịa án vần tồn tình trạng tỷ lệ cơng bố án cịn thấp; cơng bố án chậm so với thời gian quy định, số đơn vị cơng bố án cịn sai sót phải đính gỡ xuống sai tả, mã hóa chưa đúng, khơng đầy đủ Chính thế, việc nghiên cứu án hình sơ thẩm vào hoàn thiện việc áp dụng pháp luật vấn đề ngày nhiệm vụ cần thiết quan trọng Thơng qua việc tìm hiểu quy định pháp luật tố tụng hình hành án hình sơ thẩm cua Tịa án nhân dân, thực tiễn ban hành bàn án hình sơ thẩm để làm sáng tỏ mặt khoa học đưa giải pháp nâng cao chất lượng án hình trước yêu cầu cải cách tư pháp việc có ý nghĩa lý luận, thực tiễn pháp lý quan trọng Đồng thời tác giả mong muốn thông qua việc nghiên cứu tổng kết đánh giá thực tiễn áp dụng pháp luật án hình sơ thấm nước địa bàn tỉnh Thanh Hóa góp phần nâng cao chất lượng cơng tác xét xừ vụ án hình nói chung, nâng cao chất lượng án hình sơ thẩm nói riêng, tác giả luận văn chọn đề tài “Bản án hình sư thẩm luật tố tụng hình Việt Nam” để làm đề tài nghiên cửu luận văn thạc sỹ Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Bản án hình sơ thẩm nhà khoa học pháp lý cán thực tiễn nghiên cứu nhiều cấp độ phạm vi khác Các cơng trình nghiên cứu mang tính đại cương: TS Nguyễn Ngọc Chí chủ biên (2001), Giáo trình luật tố tụng hình Việt Nam, Khoa luật, Đại học quôc gia Hà nội, Nxb Đại học quôc gia Hà Nội PGS.TS Hồng Thị Minh chủ biên (2008), Giáo trình luật tố tụng hình Việt Nam, Trường Đại học luật Hà nội, Nxb Công an nhân dân Nguyễn Sơn (2014), Kỹ viết án hình sự, Giáo trình kỹ giải vụ án hình sự, Nxb Lao động, Hà Nội Các viết tạp chí có: Nguyễn Quang Lộc: Kỳ viết án hình sơ thẩm, Tạp chí Tịa án nhân dân số 17/2014 Hoàng Quang Lực, Vài suy nghĩ vấn đề nâng cao chất lượng viết án hình sơ thẩm, Tạp chí Tịa án nhân dân số 8,9/2014 Nguyễn Sơn (2017), Kỳ viết án hình sự, Hà Nội Phạm Minh Tuyên, Kỹ soạn thảo án hình Hà Nội Các cơng trình khoa học viết khác hoàn thành cỏ giá trị lý luận thực tiễn, nghiên cứu vấn đề chung xét xử sơ thẩm, vai trò cúa Thẩm phán Hội thẩm nhân dân xét xử vụ án hình mà chưa có cơng trình nghiên cứu tồn diện án hình sơ thấm theo pháp luật tố tụng hình Việt Nam Mục đích nhiệm vụ• nghiên cứu • • CZ7 3.1 Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu luận văn bao gồm: Góp phần làm rõ số vấn đề lý luận chung về án hình sơ thẩm, tìm hiểu quy định lịch sử luật tố tụng hình Việt Nam pháp luật tố tụng hình sổ nước giới; giải thích rõ quy định Luật tổ tụng hình có liên quan đến nội dung án hình sơ thẩm, cách viết án hình sơ thẩm mẫu, pháp luật số giải pháp nâng cao chất lượng án hình sơ thẩm 3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu Với mục đích nghiên cứu đặt ra, luận văn tập trung vào nhiêm vu sau: Góp phân làm rõ khái niệm chung vê án hình sơ thâm, rút đặc điểm, ý nghĩa phương diện pháp lý phương diện trị xã hội; lịch sử phát triển so sánh với pháp luật số nước giới; Phân tích đánh giá nội dung án hình sơ thẩm cách viết án hình sơ thẩm cho mẫu, pháp luật Tìm hiểu thực tiễn thi hành quy định án hình sơ thẩm thơng qua việc tổng họp sổ liệu giải đánh giá sổ án hình sơ thẩm qua cơng tác kiểm tra nghiệm vụ Tịa án, từ hạn chế việc ban hành án hình sơ thẩm nguyên nhân hạn chế Đề số giải pháp nâng cao chất lượng án hình sơ thẩm Tịa án Đối tượng phạm vi nghiên cứu 4.1 Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu luận văn quy định pháp luật tố tụng hình Việt Nam hình thức bân án hình sơ thẩm nội dung, mẫu, ngừ pháp; thực tiễn thi hành quy định Luật tố tụng hình án hình sơ thẩm; cơng trình, viết liên quan đến đề tài luận văn 4.2 Phạm vi nghiên cứu Luận văn nghiên cứu quy định có liên quan lịch sử pháp triển luật tố tụng hình Việt Nam trọng tâm nghiên cứu quy định Điều 260 Bộ luật tổ tụng hình Việt Nam năm 2015 hình thức án hình sơ thẩm quy định văn pháp luật khác có liên quan Luận văn tổng hợp số liệu phân tích thực tiễn áp dụng Điều 260 Bộ luật hình năm 2015 thực tiễn Tòa án nhân dân hai cấp tỉnh Thanh Hóa từ năm 2016 đến năm 2020 5 Phương pháp luận phương pháp nghiên cứu 5.7 Phương pháp luận Luận văn nghiên cứu sở phương pháp luận chủ nghĩa Mác- Lê nin tư tưởng Hồ Chí Minh Nhà nước pháp quyền Các giải pháp luận văn đưa nghiên cứu dự quan điểm định hướng đạo Đảng Nhà nước ta cải cách tư pháp hoàn thiện hệ thống pháp luật giai đoạn 5.2 Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu khoa học luật hình như: phân tích, đối chiếu, tổng hợp Luận văn tiến hành thu thập số liệu thống kê, so sánh thực tiễn xét xử sơ thẩm Tòa án nhân dân hai cấp tình Thanh Hóa năm gần Đồng thời so sánh giải thích quan điềm khác vấn đề có liên quan tới đối tượng nghiên cứu Ý nghĩa luận văn Đây luận văn nghiên cứu cách toàn diện án hình sơ thấm Ket nghiên cứu luận văn có ỷ nghĩa việc góp phần nhận thức đắn, thống nội dung cách viết án hình sơ thẩm Luận văn đưa số giải pháp có sơ sở lý luận thực tiễn việc hồn thiện pháp luật tố tụng hình cùa nước ta thời kỳ Thông cứu việc tổng hợp số liệu xét xữ tỉnh Thanh Hóa, luận văn đưa nhìn thực tiễn thi hành quy định án hình sơ thẩm, góp phần nâng cao chất lượng án hình sơ thẩm Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận danh mục tài liệu tham khảo, luận văn bao gồm có chương: Chương 1: Một sỏ vân đê chung vê Bản án hình sơ thâm Chương 2: Bản ản hình sơ thấm theo quy định cùa Luật tố tụng hình sự• • hành thực • tiễn • Tòa án nhãn dãn hai cấp Ễ tỉnh Thanh Hóa Chương Một so giải pháp nâng cao chất lượng án hình sơ thấm trước yêu cầu cải cách tư pháp Việt Nam CHƯƠNG MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHƯNG VÈ BẢN ÁN HÌNH Sự Sơ THẨM 1.1 Khái niệm, • đặc • điểm án hình sự• so* thẩm Trong hệ thống quan Nhà nước, tùy thuộc vào chức năng, nhiệm vụ mồi quan có thẩm quyền ban hành văn bản, hệ thống văn Nhà nước (hiểu theo nghĩa rộng) loại quan bao gồm văn quy phạm pháp luật, văn hành (văn hành pháp lý, văn hành cơng vụ văn hành nội bộ) văn bân tố tụng tư pháp Trong hệ thống văn tố tụng tư pháp Cơ quan điều tra, Viện kiếm sát Tòa án ban hành án loại văn đặc trưng riêng quan trọng Tòa án Chỉ Tòa án cỏ thẩm quyền ban hành văn theo trình tự tố tụng chặt chẽ quy định pháp luật tố tụng Tòa án nhân danh Nhà nước xét xử vụ án hình sự, dân sự, nhân gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động, hành giải việc khác theo quy định pháp luật Trong trình xét xử vụ án hình sự, đế bảo đàm dân chủ, xét xử đủng người, tội, pháp luật, không đế lọt tội phạm, không làm oan người vô tội, từ tăng cường pháp chế, bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp người nên Tịa án thực chế độ hai cấp xét xử xét xử sơ thẩm xét xử phúc thầm, xét xử sơ thẩm trọng tâm bắt buộc giải vụ án hình Quá trình giải vụ án hình phải trải qua giai đoạn khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử Khi phát hành vi vi phạm pháp luật có dấu hiệu tội phạm diễn hoạt động khởi tố vụ án điều tra để xác định • • JL • • • • • người thực hành vi này, có thực phạm vào tội thuộc điều khoản Bộ luật Hình Khi có kết điều tra, quan cơng tố vướng măc nghiệp vụ đê Tịa án tham khảo, cách làm kịp thời tháo gỡ nhiều vướng mắc áp dụng pháp luật q trình giải loại vụ án Các Tịa án nhân dân càn chủ động tống hợp khó khăn, vướng mắc áp dụng pháp luật thực tiễn xét xử để đề xuất hướng dẫn Đây giãi pháp hướng dẫn áp dụng pháp luật, có tác dụng thiết thực nên thu hút đông đảo Thẩm phán, Kiếm sát viên, Điều tra viên tồn quốc tham gia Các Tịa án tiếp tục quán triệt việc thực quy định, hướng dần Nghị Hội đồng Thẩm phán Tịa án nhân dân tối cao nội dung, hình thức, biểu mẫu Định kỳ tổ chức hội nghị tập huấn viết bàn án cho Thẩm phán, tổ chức rút kinh nghiệm sai sót việc viết án Chủ động góp ý điểm chưa phù họp mẫu án để sửa đổi, hoàn thiện Tổ chức phong trào thi đua viết án hệ thống Tòa án có hình thức khen thưởng phù hợp Thẩm phán thực viết án tốt, đồng thời xem xét trách nhiệm Thẩm phán có nhiều án khơng đạt u cầu Đẩy mạnh nâng cao chất lượng phối hợp hoạt động xét xử vụ án hình sự: tăng cường cơng tác phối hợp quan tiến hành tố tụng nhằm bảo đảm việc kịp thời tháo gỡ vướng mắc việc áp dụng pháp luật việc phối hợp kịp thời cần thiết công tác xét xử sơ thấm hình sự, trình tranh tụng phiên tịa xét xử sơ thẩm hình để có phán nghiêm minh, pháp luật từ nâng cao chất lượng án hình sơ thẩm Phát triền án lệ: Chú trọng, tăng cường nâng cao chất lượng bình luận án lệ, giải thích án lệ, trọng hoạt động nghiên cứu, đánh giá độc lập án lệ Hoàn thiện chế pháp lý tổng kết, đánh giá án lệ áp dụng ổn định, chấp nhận đời sống xã hội 68 chuân mực ứng xử pháp lý chung đê đê xuât, kiên nghị quan có thẩm quyền xây dựng pháp luật pháp điểm hóa thành quy phạm pháp luật thành văn; Khuyến khích, tạo điều kiện cho Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân, Thẩm tra viên, nghiên cứu viên tham gia, có ý kiến bình luận thảo luận khoa học gắn phát triển án lệ với công tác xây dựng văn quy phạm pháp luật Quốc hội, Chính phủ, Bộ, ngành có liên quan Chú trọng phát triển nguồn án chất lượng cho công tác phát triển án lệ với việc đào tạo thường xuyên kỹ năng, nghiệp vụ, trách nhiệm chuyên môn nghề nghiệp Thẩm phán xây dựng án có chất lượng, phát tình pháp lý áp dụng pháp luật Nghiên cứu, phát triển mơ hình quan tham mưu phát triển án lệ theo hướng hồn thiện, có mơ hình thiết chế độc lập, chuyên trách đù thẩm quyền nghiên cứu, phát triển án lệ trực thuộc Tịa án nhân dân tối cao để bão đảm tính chuyên nghiệp hơn, tính đại diện xử lý vấn đề phát sinh q trình lựa chọn, cơng bố án lệ Thứ hai, Tổ chức phiên tòa hình sơ thẩm theo yêu cầu cải cách tư pháp, coi giải pháp đột phá thiết thực để Thẩm phán nâng cao tinh thần trách nhiệm, tích lũy kiến thức, kinh nghiệm, tạo bước chuyển biến lớn cơng tác xét xữ Tịa án Đối với Thẩm phán ỷ công việc chuẩn bị xét xử, đặc biệt kỹ lập kế hoạch xét hởi để Thẩm phán chủ động điều khiển phiên tòa thứ tự hợp lý xử lý kịp thời tình phát sinh phiên tịa Thẩm phán phải có ý thức tạo điều kiện cho việc tranh tụng phiên tòa diễn cách cơng khai, dân chủ, bình đẳng bên Bên cạnh phải đổi cách viết án hình sơ thẩm theo nội dung, mẫu quy định, theo ý kiến tranh tụng cùa Kiểm sát viên, Luật sư, người tham gia tố tụng thể hiện, phân tích kỳ án Việc chấp nhận hay bác bỏ ý kiến phải 69 nêu rõ lý Đông thời tiêu chí đánh giá mức độ hồn thành nhiệm vụ Thẩm phán Nâng cao chất lượng việc rút kinh nghiệm sau mồi phiên tịa, khơng làm chiếu lệ, hình thức Việc đổi tổ chức phiên tịa nội dung hình thức Các Tịa án bố trí phịng xử án theo mơ hình mới, thay đồi vị trí ngồi người tiến hành tố tụng, người tham gia Hội đồng xét xử giữ vị trí “trọng tài” xem xét định, phân định sở hoạt động tranh tụng bên buộc tội bên gỡ tội; bên nguyên đơn bên bị đơn Luật sư thức ngồi ngang hàng với đại diện Viện kiểm sát phiên tịa sơ thẩm phúc thẩm Đây khơng thay đổi hình thức phiên tịa, mà cịn tinh thần đối mới, cải cách tư pháp từ mơ hình tố tụng xét hỏi sang mơ hình tranh tụng, coi tranh tụng khâu đột phá Thứ ba, Thực nghiêm túc việc công khai án, có án hình sơ thẩm cổng thơng tin điện tử Tịa án nhân dân, phấn đấu 100% án hình sơ thẩm có hiệu lực pháp luật đãng tải Công thông tin điện tử theo quy định Đối với Thấm phán cần phải thực quán triệt tư tưởng, phải coi việc công khai án, định nhiệm vụ quan trọng, cần thực nhanh chóng sau án, định có hiệu lực pháp luật Khi thực công khai án, định cần thực quy định mã hóa thơng tin, đảm bảo bí mật đời tư, bí mật kinh doanh Lãnh đạo Tịa án phải có biện pháp kiểm tra, thống kê thường xuyên định kỳ việc công khai án, định Đồng thời có biện pháp xử lý nghiêm túc trường hợp vi phạm theo Quyết định số 120/QĐ-TANDTC ngày 19/6/2017 Chánh án Tòa án nhân dân tối cao ban hành quy định xử lý trách nhiệm người giữ chức danh tư pháp Tòa án nhân dân 70 Kiến nghị, đề xuất Tịa án nhân dân tối cao có hướng dẫn cụ thể việc mã hóa thơng tin cho phù hợp qua thực tế thấy việc mã hóa thơng tin đơn vị hành cấp quận, huyện không cần thiết Đồng thời, cần nâng cấp cổng Thơng tin điện tử Tịa án nhân dân, thay đổi giao diện, sửa phần mềm để việc cập nhật án, tìm kiếm án cơng bố thuận lợi Thứ tư, Bảo đảm sở vật chất chế độ đãi ngộ Tiếp tục đầu tư xây dựng, cải tạo trụ sở Tòa án đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp Tập trung đầu tư hoàn thành phấn đấu đưa sử dụng trụ sở Tòa án nhân dân cấp huyện xuống cấp nhà tạm Hoàn thành việc chấp trang thiết bị bàn ghế phòng xét xử theo mơ hình phịng xét xử Đổi chế phân bổ ngân sách, tập trung đổi định mức chi, chế độ chi, định mức trang cấp phương tiện làm việc quy mô xây dựng trụ sở nhằm cải thiện điều kiện làm việc cho Tòa án Xây dựng chế độ sách tiền lương, khen thưởng phù họp với lao động đặc thù Tòa án, đặc biệt Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân, có sách ưu tiên khuyến khích cán cơng chức đến làm việc vùng sâu, vùng xa, hải đảo nơi có điều kiện kinh tế xã hội khó khăn Thứ năm, Tăng cường ứng dụng cơng nghệ thơng tin tiến tới xây dựng Tịa án điện tử, gắn với đẩy mạnh cải cách thủ tục hành tư pháp Tịa án Các ứng dụng mang tính thực tiễn cao, tạo hiệu ứng tích cực từ cán bộ, Thẩm phán Tòa án từ phía người dân, góp phần nâng cao hiệu công tác đạo, điều hành, hồ trợ công tác xét xử, tạo môi trường làm việc đại, thuận tiện, tiết kiệm tối đa kinh phí, thời gian việc tổ chức hội nghị, hội thảo, đào tạo, tập huấn Cơng tác cải cách thủ tục hành tư pháp tập trung vào việc đổi quy trình, thủ tục tiếp nhận, xử lý công việc tăng cường ứng 71 dụng công nghệ thông tin vào hoạt động Tịa án thơng qua việc: nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin; khai thác sử dụng có hiệu hệ thống truyền hình trực tuyến; nghiên cứu, xây dựng phần mềm phân công án ngẫu nhiên áp dụng cho Tòa án nhân dân cấp tỉnh cấp huyện; phần mềm chuyển giọng nói phiên tịa thành văn bản; xây dựng 66 Trang thơng tin điện tử; xây dựng hệ thống gửi, nhận đơn khởi kiện, tài liệu, chứng cấp tống đạt, thơng báo văn tố tụng Tồ án phương tiện điện tử, xây dựng hệ thống giám sát Thẩm phán Khẩn trương hoàn thiện phần mền quản lý loại vụ án đưa vào sử dụng Tổ chức thực nghiêm túc khai thác hiệu phần mền ứng dụng hệ thống truyền hình trực tuyến Nghiên cứu, xây dựng chế, phương thức đế thực việc tin học hóa hoạt động tố tụng hành tư pháp Tịa án làm tảng cho việc xây dựng Tòa án điện tử Tiếp tục hồn thiện mơ hình tổ chức hoạt động phận hành tư pháp phịng hành tư pháp, đó, tập trung hồn thiện quy trình để thực chế cửa liên thơng đơn giản hóa việc tiếp nhận, hướng dẫn giải yều cầu quan, tổ chức, công dân trước sau phiên tịa xét xử Tiếp tục hồn thiện quy trình phân cơng cơng việc cách ngẫu nhiên, bảo đảm tính khách quan trình giải vụ án 3.2.2 Các giải pháp cụ thể Thứ nhất, Nâng cao trình độ, lực cho Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân Thẩm phán người Chủ tịch nước bổ nhiệm để nhân danh Nhà nước thực quyền tư pháp Trọng trách Thẩm phán nặng nề, sứ mệnh cùa Thẩm phán cao quý Trong tiến trình xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, Đảng, Nhà nước Nhân dân yêu cầu Thẩm phán phải thực nhiệm vụ cách vô tư, khách quan, thượng tơn pháp 72 luật; địi hỏi Thâm phán phải trở thành biêu tượng đạo đức liêm, tuân thủ nguyên tắc Hiến pháp hoạt động tư pháp, thực lời dạy Chủ tịch Hồ Chí Minh, Thẩm phán phải “Phụng cơng, thủ pháp, chí cơng vơ tư’’ “Gần dân, hiểu dân, giúp dân, học dan" Nhằm mục đích đề cao ý thức chấp hành pháp luật, trì kỷ luật, kỷ cương công vụ, đề cao trách nhiệm cá nhân góp phần nâng cao hiệu quà, chất lượng hoạt động công vụ, xây dựng đội ngũ Thấm phán cấp sạch, vững mạnh, kỷ cương, liêm chính; phịng ngừa, hạn chế phát sinh hành vi tiêu cực, tham nhũng hoạt động tư pháp Tòa án; đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ cải cách tư pháp, ngày 04/7/2018, Hội đồng Tuyển chọn, giám sát Thẩm phán quốc gia ban hành Quyết định số 87/QĐ-HĐTC ban hành Bộ Quy tắc đạo đức ứng xử Thẩm phán Bộ Quy tắc quy định rõ ràng cụ thể chuẩn mực đạo đức, quy tắc ứng xử, hành vi Thẩm phán không làm phải tránh để bảo đảm liêm Thầm phán; sở để xem xét xử lý kỷ luật Thẩm phán có hành vi vi phạm chuẩn mực đạo đức, quy tắc ứng xử Làm tốt cơng tác giáo dục trị, tư tưởng, tiếp tục đẩy mạnh phong trào thi đua "Phụng công, thủ pháp, công, vô tư” với phương châm "Gần dân, hiểu dân, giúp dân, học dân” gắn với việc thực Chỉ thị 05-CT- TW ngày 15/5/2016 Bộ Chính trị theo chuyên đề năm 2020 "Học tập làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đại đoàn kết dân tộc; xây dựng hệ thong trị vững mạng” Làm tốt cơng tác đào tạo, bồi dưỡng gắn với yêu cầu quy hoạch, sử dụng cán bộ, công chức, trọng đào tạo nghiệp vụ xét xử, đào tạo chức danh, tăng cường đào tạo tập huấn, giải đáp vướng mắc hình thức trực tuyến hay đào tạo thơng qua việc rút kinh nghiệm cơng tác xét xử Khuyến khích, động viên cán bộ, công chức, Thẩm phán tự nghiên 73 cứu học tập nâng cao trình độ chuyên môn,chủ trọng tập huân văn pháp luật mới, bồi dưỡng chuyên sâu kỳ xét xử cho Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân Thực tốt công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận trị, lĩnh nghề nghiệp kiến thức xã hội, khả sử dụng kỳ thuật tiên tiến cho Thẩm phán, cán bộ, cơng chức, viên chức Tịa án cấp để tạo nguồn nhân lực có chất lượng cho Tòa án Tăng cường tra, kiểm tra, giám sát hoạt động cơng vụ cơng tác phịng chống tham nhũng, đồng thời xừ lý kiên quyết, nghiêm minh, pháp luật trường hợp có hành vi vi phạm, đặc biệt hành vi tham nhũng, tiêu cực bị phát Đối với tuyển chọn, bổ nhiệm Thẩm phán: Mở rộng nguồn thi tuyển chọn Thẩm phán; việc thi tuyển chọn, nâng ngạch Thẩm phán phải bảo đảm dân chủ, công khai, minh bạch để lựa chọn người có trình độ, lực phẩm chất đạo đức, đáp ứng tiêu chuẩn, điều kiện bổ nhiệm Thẩm phán theo quy định Luật Tổ chức tòa án nhân dân năm 2014 Tiếp tục cơng khai hóa kế hoạch thi tuyển chọn Thẩm phán để người có đủ điều kiện đăng ký dự thi, chủ động ơn tập, bảo đăm tính cạnh tranh, cơng kỳ thi tuyển chọn Tịa án nhân dân tối cao tiếp tục nghiên cứu, xây dựng quy định tiêu chuẩn thống chức danh Thẩm phán, gắn với vị trí việc làm cấp Tòa án nhân dân; xây dựng thực kế hoạch tạo nguồn, luân chuyển, điều động biệt phái Thẩm phán, vừa đào tạo, bồi dưỡng theo quy hoạch, vừa phòng ngừa tiêu cực, tham nhũng; bảo đảm tăng cường rèn luyện, thử thách, tuyển chọn người để đề xuất bổ nhiệm Thẩm phán cho tịa án Đổi nội dung, chương trình, phương thức đào tạo, bồi dưỡng Thẩm phán phù hợp với yêu cầu chuyên môn, công việc ngạch cùa Thẩm phán Chú trọng truyền đạt nội dung: kiến thức pháp luật mới, kỳ nghiệp vụ, quản lý nhà nước, lý luận trị, pháp luật quốc tế, ngoại 74 ngữ, tin học, kỹ dân vận, Bảo đảm nội dung kiên thức truyên đạt vừa rộng, vừa chuyên sâu; kết hợp chặt chẽ lý luận thực tiễn, lý thuyết thực hành, giúp Thẩm phán nắm vững kiến thức, thành thạo kỹ năng, ngày nâng cao trình độ chun mơn, lĩnh nghề nghiệp Ngồi ra, trọng, khuyến khích việc đào tạo sau đại học Thẩm phán, tạo điều kiện thời gian, kinh phí cho Thẩm phán nâng cao trình độ Việc tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm biện pháp giúp Thẩm phán nhìn nhận sai sót, khiếm khuyết thực thi nhiệm vụ, phịng ngừa vi phạm, kịp thời khắc phục tồn tại, hạn chế sau phiên tịa Việc cơng khai án, định Tòa án Cổng thơng tin điện tử Tịa án nhằm cơng khai, minh bạch hoạt động, phán Tịa án, ràng buộc Thẩm phán phải tự giác học tập, nâng cao trình độ nghiệp vụ, ban hành án chuẩn mực, pháp luật Đặc biệt, Quyết định số 120/QĐ-TANDTC, ngày 19-6-2017, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, quy định xử lý trách nhiệm người giữ chức danh tư pháp Tòa án giải pháp mạnh mẽ nhằm nâng cao lực đạo đức Thẩm phán, Thẩm tra viên Thư ký công tác Đây định, giải pháp mới, lần ban hành thực hệ thống Tòa án nhân dân Việc độc lập Tịa án khơng địi hỏi nâng cao lực xét xử Thẩm phán, mà kể cá Hội thẩm nhân dân tham gia công tác xét xử Nâng cao chất lượng Hội thẩm nhân dân giúp khắc phục triệt để tình trạng mà nhiều người cho rằng, Hội thẩm nhân dân nhiều phiên tòa xét xử tham gia cho đủ thành phần, đủ số lượng Để tiếp tục nâng cao chất lượng cơng tác Hội thấm nhân dân, Tịa án nhân dân cần tăng cường công tác tập huấn, nâng cao kỹ xét xử cho Hội thẩm nhân dân, tiến hành trao đổi kinh nghiệm cấp hội thẩm 75 hội thâm cũ, Tạo điêu kiện thuận lợi cho Hội thâm nhân dân thực • •••• • • nhiệm vụ, đồng thời bố trí Hội thẩm nhân dân tham gia xét xử nghiên cứu hồ sơ, chủ động phối với trưởng đoàn mời hội thẩm nhân dân tham gia vụ án phù hợp với chuyên môn Bên cạnh đó, người bầu làm Hội thấm nhân dân chủ động trau dồi kỹ nghiệp vụ; tích cực, chủ động xét hỏi tham gia xét xử góp phần Thẩm phán ban hành án, định pháp luật Không ngừng phấn đấu rèn luyện, tu dưỡng đạo đức phẩm chất, giữ vừng quan điếm, lập trường, thực tốt lời dặn Chủ tịch Hồ Chí Minh cán làm cơng tác xét xử là: “Phụng cơng, thủ pháp, chí công, vô tư” “Gần dân, hiểu dân, học dân, giúp dân” Hội đồng nhân dân Uỷ ban mặt trận Tổ quốc cấp - quan có thẩm quyền việc bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Hội thẩm - nên có phối hợp tốt Toà án đề thực Hội thẩm nhân dân đại diện cho nhân dân vần bảo đảm hoạt động Tồ án thuận lợi • • • • • • Thứ hai, Tăng cường công tác khen thưởng Với việc không ngừng đổi mới, sáng tạo phong trào thi đua yêu nước công tác khen thưởng Tòa án ngày vào thực chất đảm bảo khen thường người, việc, thành tích; kịp thời biểu dương, tơn vinh nhân rộng điển hình tiên tiến, gương người tốt, việc tốt tập thể, cá nhân có nhiều thành tích phong ưào thi đua yêu nước, tạo niềm tin trách nhiệm tập thể, cá nhân xứng đáng với danh hiệu đạt Thi đua trở thành động lực thúc đẩy cán bộ, cơng chức, người lao động hăng hái tích cực hồn thành xuất sắc nhiệm vụ giao, góp phần tạo nên khí hào hứng, phấn khởi, cồ vũ tinh thần cán bộ, công chức Thứ ba, Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật quần chúng nhân dân , Tịa án cần tăng cường xét xử lưu 76 động đê góp phân nâng cao ý thức pháp luật nhân dân Đây giải pháp quan trọng nhằm nâng cao hiệu xét xử sơ thẩm hình chất lượng bẳn án hình sơ thẩm Giáo dục pháp luật qua hoạt động xét xử hình thức giáo dục đặc thù quan trọng Tịa án,Thấm phán ln làm cho người thấy việc vi phạm pháp luật bị xử lí theo pháp luật Bằng thái độ khách quan, nghiêm túc Thẩm phán trình xét hỏi hay việc đảm bảo quyền bình đẳng bên tranh luận để tìm thật vụ án đảm bảo đầy đủ, yêu cầu nguyên tắc trình xét xử làm cho người tham gia tố tụng đơng đảo qn chúng tham dự phiên tịa có thái độ đắn với hành vi vi phạm pháp luật, giáo dục họ ý thức tuân thủ quy phạm pháp luật mà Nhà nước đề ra, hành vi vi phạm pháp luật bị xử lí theo trường hợp cụ thể mà phiên tịa minh chứng cho nghiêm minh pháp luật 77 KÉT LUẬN Với mục tiêu Chiên lược cải cách tư pháp đên năm 2020 mà Nghị số 49/NQ-TW ngày 02/6/2005 Bộ Chính trị đề là: “Xây dựng tư pháp sạch, vững mạnh, dân chủ, nghiêm minh, bảo vệ công lý, bước đại, phục vụ nhân dân, phụng Tổ quốc Việt nam xã hội chủ nghĩa; hoạt động tư pháp mà trọng tâm hoạt động xét xử tiến hành có hiệu hiệu lực cao” Như vậy, Tịa án phải khâu trung tâm q trình cải cách tư pháp xét xử trọng tâm tồn hoạt động tư pháp Thơng qua hoạt động xét xử, Tịa án góp phần quan trọng vào việc thực nhiệm vụ phát xác, nhanh chóng, xử lý cơng minh, kịp thời hành vi phạm tội, không để lọt tội phạm, không làm oan cho người khơng có tội, góp phần bảo vệ pháp chế Xã hội chù nghĩa, bảo vệ quyền, lợi ích họp pháp công dân, giáo dục công dân nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật kỷ cương đất nước Các quy định cúa Bộ luật tố tụng hình bàn án hình bước phát triển với tinh thần cài cách tư pháp gồm hai nội dung chính: Quy định chung nội dung án hình sơ thẩm Ngồi quy định thẩm quyền, trình tự, cách thức viết án hình cho quy định Bộ luật tố tụng hình để có án hình sơ thẩm có chất lượng Bên cạnh quy định chung Bộ luật tố tụng hình Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao ban hành Nghị hướng dẫn mẫu án hình , tố chức hội nghị trực tuyến để hướng dẫn viết án đến tồn thể cán cơng chức tồn hệ thống ngành Tòa án, đặt biệt Thẩm phán chịu trách nhiệm nghiên cứu hồ sơ, soạn thảo án hình người, tội, pháp luật 78 Qua thực tiễn xét xử nước tinh Thanh Hóa, nhìn thấy việc thực quy định pháp luật án hình sơ thấm tương đối tốt Tuy nhiên cịn tình trạng số án sơ thẩm viết không mẫu theo quy định Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao cách viết án, lập luận bán án không chặt chẽ đầy đủ diễn biến phiên tịa Ngồi ra, hạn chế trình độ, kĩ nghề nghiệp, tác phong làm việc đạo đức tinh thần trách nhiệm không cao Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân nguyên nhân dần đến chất lượng án hình sơ thẩm chưa cao, bộc lộ nhiều hạn chế Tác giả đề xuất số giải pháp đồng nhằm nâng cao chất lượng giải qut vụ án hình nói chung bàn án hình sơ thấm nói riêng Thứ nhất, hồn thiện hướng dẫn áp dụng pháp luật việc án hình sơ thẩm bảo đảm người, tội, pháp luật Thứ hai, nâng cao trình độ, lực cho Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân để tăng cường tính độc lập xét xử Hội đồng xét xử Thứ ba, bảo đảm sở vật chất sách đãi ngộ phù hợp với người làm công tác xét xử phù hợp với mức sống xã hội Thứ tư, biện pháp ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động xét xừ, tăng cường phổi hợp quan tiến hành tố tụng công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật nhân dân Trong giai đoạn nay, việc hoàn thiện thực biện pháp nâng cao chất lượng xét xử sơ thẩm, án hình sơ thẩm vấn đề quan trọng cần quan tâm vào hệ thống trị nhằm tăng cường pháp chế bảo vệ tốt quyền lợi ích hợp pháp công dân 79 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO • • BỘ Chính trị ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam (2002), Nghị 08-NQ/TW ngày 02/01/2002, số nhiệm vụ trọng tâm công tác thời gian tới, Hà Nội Bộ Chính trị ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam (2005), Nghị 49-NQ/TW ngày 02/6/2005, chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, Hà Nội Bộ Chính trị ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam (2014), Kết luận số 92-KL/TW ngày 12/3/2014, việc thực Nghị 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 Bộ trị “chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020”, Hà Nội Bộ tư pháp (2006), Từ điển luật học, Nxb từ điển bách khoa, Hà Nội Lê Cảm (chủ biên) (2009), Giáo trình tư pháp hình sự, Bộ mơn tư pháp hình sự, Khoa Luật, Đại học quốc gia Hà Nội Nguyễn Ngọc Chí (chủ biên) (2001), Giáo trình luật tố tụng hình Việt Nam, Khoa luật, Đại học quốc gia Hà Nội Hoàng Thị Minh (chủ biên) (2008), Giáo trình luật tố tụng hình • Việt Nam, Trường Đại học luật Hà Nội Nguyễn Sơn (2004), Kỹ viết án hình sự, Giáo trình kỹ giải vụ án hình sự, Nxb Tư pháp, Hà Nội Nguyễn Quang Lộc: Kỳ viết án hình sơ thẩm, Tạp chí Tịa án nhân dân số 17/2014 10 Hoàng Quang Lực, Vài suy nghĩ vấn đề nâng cao chất lượng viết án hình sơ thẩm, Tạp chí Tịa án nhân dân số 8,9/2014 11 Quốc hội (1946), Hiến pháp nước Việt Nam dân chủ cộng hịa, Hà /\ • Nội 80 12 Chù tịch nước(1946), Săc lệnh sô 13/SL ngày 24/01/1946 vê tơ chức Tịa án ngạch Thẩm phán, Hà Nội 13 Quốc hội (1959), Hiến pháp nước Việt Nam dân cộng hòa, Hà Nội 14 Quốc hội (1960), Luật tổ chức Tòa án nhân dân, Hà Nội 15 Quốc hội (1980), Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội nghĩa Việt Nam, Hà Nội 16 Quốc hội (1988), Bộ luật tố tụng hình sự, Hà Nội 17 Quốc hội (1992), Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Hà Nội 18 Quốc hội (1992), Luật tổ chức Tòa án nhân dân, Hà Nội 19 Quốc hội (2003), Bộ luật tố tụng hình sự, Hà Nội 20 Hội đồng Thẩm phán TANDTC (2004), Nghị số 04/2004/NQ-HĐTP ngày 05/11/2004, hướng dẫn thi hành số quy định phần thứ ba “Xét xử sơ thẩm” Bộ luật tố tụng hình năm 2003, Hà Nội 21 Quốc hội (2013), Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Hà Nội 22 Quốc hội (2014), Luật tổ chức Tòa án nhân dân, Hà Nội 23 Quốc hội (2015), Bộ luật tố tụng hình sự, Hà Nội 24 Hội đồng Thẩm phán TANDTC (2017), Nghị số 05/2017/NQ-HĐTP ngày 19/9/2017, ban hành số biểu mẫu giai đoạn xét xử vụ án hình sự, xét lại án định có hiệu lực pháp luật Bộ luật tố tụng hình sự, Hà Nội 25 Bộ luật tố tụng hình nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa (1979, sửa đổi bổ sung năm 1996,2012) 26 Bộ luật tố tụng hình nước Cộng hịa Pháp(1958, sửa đổi bồ sung năm 1993, 1995) 81 TI Bộ luật tô tụng hình Liên bang Nga năm 2001 28 Tịa án nhân dân tối cao (2018), Báo cáo tổng kết công tác ngành Tòa án 29 Tòa án nhân dân tối cao (2019), Báo cáo tổng kết cơng tác ngành Tịa án 30 Tòa án nhân dân tối cao (2019), Báo cáo số 15/BC-TA ngày 15/3/2019 tổng họp hạn chế, thiếu sót q trình cơng tác chun mơn nghiệp vụ năm 2018 Tịa án thơng qua cơng tác kiểm tra 31 Tòa án nhân dân hai cấp tỉnh Thanh Hóa (2016), Báo cáo tổng kết cơng tác ngành Tịa án tỉnh Thanh Hóa 32 Tịa án nhân dân hai cấp tỉnh Thanh Hóa (2017), Báo cáo tổng kết cơng tác ngành Tịa án tỉnh Thanh Hóa 33 Tịa án nhân dân hai cấp tĩnh Thanh Hóa (2018), Báo cáo tổng kết cơng tác ngành Tịa án tỉnh Thanh Hóa 34 Tịa án nhân dân hai cấp tỉnh Thanh Hóa (2019), Báo cáo tổng kết cơng tác ngành Tịa án tỉnh Thanh Hóa • Các trang điện tử - www.toaan.gov.vn - http://congbobanan.toaan.gov.vn - http://hvta.toaan.gov.vn - https://congly.vn - https://www.tapchitoaan.vn - https://lic.vnu.edu.vn 82 ... tác giả luận văn chọn đề tài ? ?Bản án hình sư thẩm luật tố tụng hình Việt Nam? ?? để làm đề tài nghiên cửu luận văn thạc sỹ Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Bản án hình sơ thẩm nhà khoa... tượng nghiên cứu luận văn quy định pháp luật tố tụng hình Việt Nam hình thức bân án hình sơ thẩm nội dung, mẫu, ngừ pháp; thực tiễn thi hành quy định Luật tố tụng hình án hình sơ thẩm; cơng trình,... dung án hình sơ thẩm bao trọn trình tố tụng, từ khởi tố vụ án, điều tra vụ án, truy tổ đến Tòa án tuyên án Bản án hình sơ thẩm ghi đầu đủ thơng tin hồ sơ vụ án, lý lịch bị cáo, trình tố tụng