CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN GIÁO DỤC GIÁ TRỊ SỐNG VÀ RÈN LUYỆN KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH LỚP CHỦ NHIỆM
Cơ sở lí luận
Giá trị sống, theo từ điển Tiếng Việt, là những giá trị tư tưởng, lối sống và chuẩn mực đạo đức được cộng đồng công nhận và gìn giữ qua các thế hệ Những giá trị này không chỉ được bảo tồn mà còn được làm phong phú thêm nhờ vào tính truyền thống và sự mở cửa của văn hóa Việt Nam.
Việc điều chỉnh hành vi cá nhân không chỉ vì hạnh phúc bản thân mà còn vì sự ổn định và phát triển của cộng đồng xã hội Điều này thể hiện qua quan điểm sống, mục đích sống, động cơ và thái độ trong việc lựa chọn các hoạt động cũng như mối quan hệ trong cuộc sống UNESCO đã đề ra 12 giá trị sống quan trọng để hướng dẫn con người trong quá trình này.
Hòa bình hiện đại khác với thời chiến, thể hiện qua lối sống và suy nghĩ tích cực cùng sự thư thái trong tâm hồn Để đạt được hòa bình, mỗi người cần xây dựng nền tảng tư tưởng vững chắc, biết cảm thông và chia sẻ với nhau.
Tôn trọng là một trong 12 giá trị sống được UNESCO công nhận, đóng vai trò là nền tảng cho sự tự tin Việc tôn trọng người khác đồng nghĩa với việc tôn trọng chính bản thân mình, giúp chúng ta nhận ra giá trị thực sự của mỗi cá nhân.
Hợp tác là yếu tố không thể thiếu trong xã hội, mang lại giá trị lớn cho sự thành công thông qua việc học hỏi lẫn nhau Khi nhận thức được những giá trị tích cực của cuộc sống, bạn sẽ có khả năng tự tạo ra sự hợp tác, từ đó nâng cao kỹ năng sống cho bản thân.
Trách nhiệm là một trong 12 giá trị sống quan trọng mà tuổi trẻ cần thực hiện Sống có trách nhiệm không chỉ giúp mỗi người phát triển phẩm chất đạo đức tốt mà còn khuyến khích việc trau dồi tri thức để đạt được mục tiêu cá nhân.
Trung thực là tôn trọng sự thật và thể hiện qua tư tưởng, lời nói và hành động, mang lại hòa thuận trong các mối quan hệ Việc sử dụng tốt những gì được ủy thác cho bạn cũng là biểu hiện của trung thực Đây là cách xử sự tốt nhất, tạo nên mối dây gắn kết vững chắc trong tình bạn.
Khiêm tốn: Bạn nên khiêm tốn trong lời ăn, tiếng nói và mọi cử chỉ hàng ngày
Sự khiêm tốn không chỉ giúp bạn sống một cách điềm đạm mà còn mang lại sự kính nể từ mọi người xung quanh Khi bạn thể hiện sự khiêm tốn, bạn sẽ dễ dàng nhận được sự lắng nghe và chia sẻ từ người khác, từ đó tạo động lực để “cởi trói” trí tuệ và phát triển sự sáng tạo của chính mình.
Cuộc sống giản dị là điều cần thiết trong xã hội hiện đại, giúp bạn nhận ra giá trị của sự đơn giản và hài lòng với những gì mình có Sống giản dị không chỉ liên quan đến vật chất mà còn là sự thanh thản trong tâm hồn, từ bỏ những ham muốn không thực tế để tìm kiếm sự bình yên và hạnh phúc thực sự.
Khoan dung là một trong 12 giá trị sống được UNESCO khuyến khích, khuyến khích mọi người sống với lòng khoan dung, không nên giữ thù hằn hay cố chấp với những sai lầm của người khác Mỗi cá nhân cần phát triển tình yêu thương và thể hiện sự quan tâm tới mọi người xung quanh Đoàn kết là sức mạnh lớn lao, cần thiết trong mọi tập thể và gia đình, giúp chúng ta cùng nhau đạt được những mục tiêu cao cả và thực hiện những điều tốt đẹp trong cuộc sống.
Yêu thương là yếu tố không thể thiếu trong cuộc sống, thể hiện qua sự thấu hiểu và lắng nghe Khi biết yêu thương, bạn sẽ học cách kiềm chế cơn giận và xây dựng mối quan hệ thân thiết với mọi người xung quanh.
Tự do là quyền cơ bản của mỗi cá nhân, mang lại giá trị sống cao nhất và sự tự tại trong tâm hồn Đây là món quà vô giá, không thể đo đếm bằng vật chất, và cần được tôn trọng, bao gồm cả sự tôn trọng tự do của người khác Tự do cũng đồng nghĩa với bình đẳng, khẳng định rằng mọi người đều có quyền hưởng thụ sự tự do này.
Hạnh phúc là trạng thái an yên và vui vẻ nhất trong cuộc sống, thường xuất phát từ những điều nhỏ bé nhưng mang lại ý nghĩa lớn lao Chia sẻ hạnh phúc với mọi người xung quanh không chỉ giúp bạn cảm thấy trọn vẹn hơn mà còn góp phần xây dựng một cuộc sống ý nghĩa và tích cực.
Với kỹ năng sống hiện nay được hiểu theo nhiều quan điểm khác nhau:
Kỹ năng sống được định nghĩa là tập hợp các hành vi tích cực và khả năng thích nghi, giúp cá nhân đối phó hiệu quả với các nhu cầu và thách thức trong cuộc sống hàng ngày Nói cách khác, đây là khả năng tâm lý xã hội cần thiết để vượt qua các tình huống khó khăn.
Theo Unesco: Là năng lực của mỗi cá nhân để thực hiện đầy đủ các chức năng và tham gia vào cuộc sống hàng ngày
Theo WTO, kỹ năng tâm lý xã hội và giao tiếp là những yếu tố quan trọng trong việc tương tác hiệu quả với mọi người trong các tình huống hàng ngày Những kỹ năng này giúp chúng ta giải quyết tốt các vấn đề và tình huống trong cuộc sống.
Cơ sở thực tiễn
1.2.1 Thực trạng của vấn đề:
Trong bối cảnh kinh tế và xã hội phát triển, việc giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống cho học sinh ngày càng được chú trọng Tuy nhiên, tại vùng quê nông thôn, như trường THPT Diễn Châu 4, nhiều gia đình vẫn gặp khó khăn về kinh tế, khiến họ chưa thể quan tâm đúng mức đến việc giáo dục con em Nhiều phụ huynh chỉ tập trung vào việc khuyến khích học kiến thức mà bỏ quên tầm quan trọng của kỹ năng sống và giá trị sống Họ chưa nhận thức được rằng việc rèn luyện các kỹ năng xã hội, ứng xử trong gia đình và tham gia hoạt động cộng đồng là rất cần thiết để giúp học sinh phát triển toàn diện.
Nhiều phụ huynh hiện nay thường nuông chiều con cái, lo lắng về sự vất vả của chúng mà tự mình làm hết mọi việc, điều này dẫn đến việc trẻ không có cơ hội rèn luyện kỹ năng tự bảo vệ và phục vụ bản thân.
Sự phát triển của xã hội đi kèm với nhiều hiện tượng tiêu cực như hành vi thiếu văn hóa, trộm cắp, nghiện hút và các trò chơi bạo lực, ảnh hưởng nghiêm trọng đến học sinh, đặc biệt là học sinh trung học phổ thông Bên cạnh đó, một số cá nhân trong xã hội vẫn thờ ơ trước những vấn đề này, dẫn đến tình trạng ngày càng nghiêm trọng trong giới trẻ.
Nhiều học sinh hiện nay chưa có ý thức tốt trong việc chấp hành nội quy trường lớp, thường ham chơi, lười biếng và không trung thực, dẫn đến kết quả học tập giảm sút Các em còn thiếu lễ phép với người lớn tuổi, sống cẩu thả, vệ sinh cá nhân kém, và thường có hành vi cộc cằn, thô lỗ, gây sự và đánh nhau với bạn Họ chưa biết thể hiện lòng biết ơn hay xin lỗi đúng lúc, thiếu tự tin và mạnh dạn trong việc thể hiện giá trị và kỹ năng cá nhân Ngoài ra, khả năng tự học và tìm tòi kiến thức của các em còn hạn chế, dẫn đến việc chỉ tiếp thu kiến thức mà không biết cách ứng phó với tình huống trong cuộc sống, gây khó khăn cho công tác giáo dục.
Một số giáo viên hiện nay chỉ tập trung vào việc truyền đạt kiến thức cho học sinh mà chưa chú trọng đến việc giáo dục giá trị sống và rèn luyện kỹ năng sống cho các em.
Trong quá trình giảng dạy, giáo viên thường không chú trọng đến việc lồng ghép giáo dục giá trị sống và rèn kỹ năng sống cho học sinh trong từng bài học và môn học Họ cho rằng việc này không cần thiết, chỉ cần học sinh nắm vững kiến thức và biết vận dụng vào thực hành là đủ Họ xem nhiệm vụ giáo dục giá trị sống và rèn kỹ năng sống là trách nhiệm của nhà trường, Đoàn, giáo viên chủ nhiệm và gia đình học sinh.
Dựa trên những thực trạng đã nêu, chúng tôi nhận thấy rằng việc giáo dục giá trị sống và rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh lớp 10A7 và 11A10 tại trường THPT Diễn Châu 4 là một nhiệm vụ vô cùng cần thiết và cấp bách.
Trước khi triển khai các biện pháp giáo dục giá trị sống và rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh, chúng tôi đã tiến hành khảo sát 37 giáo viên chủ nhiệm và 88 học sinh lớp 10A7, 11A10 tại trường THPT Diễn Châu 4.
Theo quý thầy (cô) việc xác định giá trị sống và rèn luyện kỹ năng sống của học sinh hiện nay như thế nào?
Mức độ Số lượng Tỷ lệ
Việc giáo dục giá trị sống và rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh hiện nay có cần thiết hay không?
Mức độ Số lượng Tỷ lệ
Không thật sự cần thiết 3/37 8%
- Đối với học sinh lớp 10A7, 11A10:
Em đã được các giáo viên chủ nhiệm trước đây sử dụng biện pháp giáo dục giá trị sống và rèn luyện kỹ năng sống chưa?
Mức độ sử dụng Số lượng Tỷ lệ
Theo em, việc giáo dục giá trị sống và rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh hiện nay có cần thiết hay không?
Mức độ Số lượng Tỷ lệ
Không thật sự cần thiết 36/88 41%
Để khắc phục những khó khăn trong lớp học, giáo viên chủ nhiệm cần áp dụng các biện pháp phù hợp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục cho học sinh Qua nhiều năm làm việc, chúng tôi luôn trăn trở về việc giúp học sinh phát triển những giá trị sống và kỹ năng sống cần thiết cho hiện tại và tương lai Mục tiêu là tạo ra những học sinh ngoan, trò giỏi và có ích cho xã hội Dù có nhiều phương pháp hỗ trợ học sinh trong học tập và phát triển năng lực, chúng tôi đặc biệt chú trọng vào việc giáo dục giá trị sống và rèn luyện kỹ năng sống Nhờ đó, học sinh trở nên mạnh dạn, tự tin và ngày càng tiến bộ, hoàn thành tốt nội dung chương trình lớp học.
CÁC BIỆN PHÁP TIẾN HÀNH ĐỂ GIÁO DỤC GIÁ TRỊ SỐNG VÀ RÈN LUYỆN KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH LỚP CHỦ NHIỆM
Giáo dục giá trị sống và rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh thông qua môn Giáo dục công dân (GDCD)
môn Giáo dục công dân (GDCD)
Việc giáo dục giá trị sống và rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh qua môn
GDCD giúp học sinh nhận thức giá trị bản thân trong xã hội, khuyến khích lối sống tích cực, chủ động và hài hòa Học sinh được rèn luyện kỷ luật và lập kế hoạch phù hợp với chuẩn mực đạo đức, từ đó hình thành thói quen ứng xử văn hóa Những yếu tố này ảnh hưởng tích cực đến sự phát triển thể chất và tinh thần của học sinh.
Việc nâng cao nhận thức về giá trị sống và rèn luyện kỹ năng sống trong quá trình giảng dạy môn GDCD sẽ giúp học sinh phát triển năng lực để đưa ra những lựa chọn lành mạnh hơn Điều này cũng giúp các em kháng cự tốt hơn trước áp lực tiêu cực và khuyến khích những thay đổi tích cực trong cuộc sống Do đó, trước khi hình thành các kỹ năng sống, học sinh cần hiểu rõ về các giá trị sống.
Chúng tôi, giáo viên môn giáo dục công dân tại trường THPT Diễn Châu 4, nhận thấy việc lồng ghép giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống vào môn học là một thuận lợi lớn trong việc rèn luyện học sinh Để đạt hiệu quả trong giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống cho học sinh, chúng tôi luôn chú trọng lồng ghép nội dung giáo dục vào từng bài học Mỗi bài học có nội dung giáo dục riêng, và giáo viên cần xác định cách lồng ghép phù hợp, linh hoạt và không máy móc Cụ thể, trong môn Giáo dục công dân, đặc biệt là phần "Công dân với đạo đức", việc lồng ghép này càng trở nên quan trọng.
Sau mỗi bài học, chúng tôi khuyến khích học sinh liên hệ với thực tế, đồng thời tích hợp giáo dục giá trị sống và rèn luyện kỹ năng sống cho các em.
Ví dụ Chủ đề “Đạo đức và một số phạm trù cơ bản của đạo đức” (GDCD
Sau khi tổ chức cho học sinh tìm hiểu nội dung bài đọc, chúng tôi khuyến khích các em tự liên hệ bản thân và chia sẻ những việc làm sai lầm mà mình đã từng mắc phải Điều này giúp các em nhận ra lỗi lầm và có ý thức sửa chữa Qua đó, chúng tôi giáo dục kỹ năng nhận lỗi và sửa lỗi, đồng thời nâng cao ý thức trách nhiệm với người thân và cộng đồng Bài học này không chỉ giúp học sinh xác định giá trị bản thân mà còn rèn luyện khả năng đảm nhận trách nhiệm.
Trong quá trình dạy về phạm trù đạo đức "Lương tâm", chúng tôi đã cho học sinh đọc câu chuyện "Chị em tôi" Sau khi hoàn thành việc đọc và tìm hiểu nội dung liên quan đến "Lương tâm", học sinh sẽ tham gia thảo luận để giải quyết một số câu hỏi phụ, nhằm củng cố kiến thức và hiểu biết về bài học này.
Các em thấy người chị trong câu chuyện là người như thế nào? (Người đã dám nói dối ba để đi xem phim) ?
Vậy việc nói dối như vậy là tốt hay xấu? (Xấu)?
Các em đã bao giờ nói dối bố mẹ và mọi người chưa? Sau khi nói dối mình cảm thấy như thế nào? (học sinh tự liên hệ)?
Bài học không chỉ giúp học sinh củng cố kiến thức mà còn giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống, nhấn mạnh rằng việc nói dối là một tính xấu làm mất niềm tin từ người khác Học sinh cần nhận ra lỗi lầm nếu đã nói dối và phải sửa sai, tránh lặp lại sai phạm Qua đó, chúng tôi đã giúp học sinh tự xác định giá trị bản thân và phát triển đức tính trung thực.
Trong chương trình Giáo dục công dân lớp 11, bài 12 “Chính sách tài nguyên và bảo vệ môi trường”, giáo viên có thể tổ chức chủ đề ngoại khóa về bảo vệ môi trường Học sinh sẽ tham gia hoạt động dọn vệ sinh từ nhà ra đường làng, ngõ xóm, thu gom rác thải và ni lông, đồng thời tuyên truyền về việc tái sử dụng và giảm thiểu sử dụng bao ni lông Qua đó, học sinh phát triển kỹ năng hợp tác thông qua hoạt động nhóm, nơi các thành viên phải thuyết phục cộng đồng nhận thức được tác hại của việc lạm dụng bao ni lông đối với môi trường và sức khỏe Để hoàn thành nhiệm vụ, nhóm cần thiết lập mục tiêu và giải quyết các vấn đề phát sinh, đồng thời phê phán hành vi xả rác gây ô nhiễm Mỗi thành viên đóng vai trò quan trọng trong sự thành công của nhóm Ngoài ra, tất cả các bài học có thể lồng ghép nội dung giáo dục giá trị sống và rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh.
Bài 4: Nguồn gốc vận động, phát triển của sự vật hiện tượng (rèn kỹ năng giải quyết vấn đề trong một tình huống, kỹ năng quản lý thời gian )
Bài 7: Thực tiễn và vai trò của thực tiễn đối với nhận thức (rèn kỹ năng trình bày suy nghĩ ý tưởng khi thảo luận)
Bài 10: Quan niệm về đạo đức (rèn kỹ năng xác định giá trị, đạo đức đối với cá nhân, gia đình và xã hội)
Bài 11: Một số phạm trù cơ bản của đạo đức học (liên quan đến nghĩa vụ, lương tâm và nhân phẩm, danh dự của con người)
Bài 12: Công dân với tình yêu, hôn nhân và gia đình (giao tiếp trong tình bạn và tình yêu, cách nhìn đúng đắn về tình bạn và tình yêu ở lứa tuổi học đường Để từ đó hình thành lối sống đẹp, thẩm mỹ)
Bài 13: Công dân với cộng đồng (ở bài này sẽ giúp học sinh biết quan tâm, chia sẽ và làm nhiều điều tốt lành với người khác)
Bài 2: Hàng hóa, tiền tệ, thị trường (rèn kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng tư duy phân tích)
Bài 3: Quy luật giá trị trong sản xuất và lưu thông hàng hóa (rèn kỹ năng giải quyết vấn đề, 4 kỹ năng tư duy phê phán)
Bài 4: Cạnh tranh trong sản xuất và lưu thông hàng hóa (rèn kỹ năng giải quyết vấn đề)
Bài 7: Nền dân chủ Xã hội chủ nghĩa (rèn kỹ năng trình bày suy nghĩ, kỹ năng hợp tác)
Bài 3: Công dân bình đẳng trước pháp luật (bình đẳng về quyền và nghĩa vụ, trách nhiệm pháp lí của công dân)
Bài 4: Quyền bình đẳng của công dân trong một số lĩnh vực của đời sống xã hội bình đẳng trong hôn nhân và gia đình, bình đẳng trong kinh doanh, bình đẳng trong lao động)
Bài 6: Công dân với các quyền tự do cơ bản (giúp học sinh có ý thức tự bảo vệ và tôn trọng quyền tự do cơ bản của mình và của người khác)
Bài 8: Pháp luật với sự phát triển của công dân (rèn kỹ năng giao tiếp, tư duy sáng tạo, ứng phó, ứng xử giao tiếp)
Thông qua các bài học, học sinh không chỉ tiếp thu kiến thức cần thiết cho cuộc sống mà còn nhận thức được những hành động và thái độ sống phù hợp Qua đó, các em sẽ dần hình thành và rèn luyện những kỹ năng và thói quen sống tích cực.
Trong các tiết học, chúng tôi tổ chức nhiều trò chơi như làm phóng viên, đóng kịch, thảo luận nhóm và kỹ thuật trình bày một phút, giúp học sinh tiếp thu kiến thức hiệu quả hơn Sự đa dạng trong phương pháp dạy học không chỉ tạo hứng thú mà còn giúp các em bộc lộ tính cách rõ ràng hơn Thông qua các hoạt động này, học sinh rèn luyện nhiều kỹ năng sống cần thiết như phản ứng nhanh, tự tin và thể hiện bản thân Nhờ vậy, các tiết học trở nên sôi nổi và thu hút sự tham gia nhiệt tình từ các em.
Việc trải nghiệm thực tế trong học tập giúp học sinh tiếp thu kiến thức và rèn luyện kỹ năng sống một cách hiệu quả, đồng thời tăng cường sự tự tin và khả năng điều hành trong các hoạt động nhóm Qua đó, các em không chỉ thể hiện sự đoàn kết và hợp tác mà còn trở nên thân thiết hơn Chúng tôi luôn chú trọng phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh, khuyến khích các em tự tìm tòi, khám phá kiến thức và chia sẻ với bạn bè Điều này giúp hình thành kỹ năng giao tiếp, hợp tác và tự tin trong việc chia sẻ ý kiến, từ đó rèn luyện nhiều kỹ năng sống cần thiết cho các em.
Học sinh thảo luận và chia sẻ trong giờ học môn GDCD
2.3 Giáo dục giá trị sống và rèn luyện kĩ năng sống thông qua xây dựng “lớp học thân thiện, học sinh tích cực”
Giáo dục giá trị sống và rèn luyện kĩ năng sống thông qua xây dựng “lớp học thân thiện, học sinh tích cực”
Làm giáo viên chủ nhiệm tốt cần cả một nghệ thuật, trong đó bao gồm cả
Ban cán sự lớp đóng vai trò quan trọng như bộ khung của ngôi nhà, quyết định đến thành công trong công tác giáo dục học sinh Sau gần mười tám năm làm công tác chủ nhiệm, chúng tôi nhận thấy việc phát huy vai trò nòng cốt của ban cán sự là yếu tố then chốt trong việc giáo dục giá trị sống và rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh Để ổn định tổ chức lớp học, chúng tôi đã thành lập ban cán sự gồm lớp trưởng, lớp phó phụ trách học tập, lớp phó phụ trách lao động, lớp phó phụ trách văn thể và các tổ trưởng.
Nhiệm vụ của lớp trưởng: lớp trưởng là người điều hành, quán lý toàn bộ các hoạt động của lớp và từng thành viên trong lớp, cụ thể:
Tổ chức và quản lý lớp học là nhiệm vụ quan trọng nhằm thực hiện các hoạt động học tập và rèn luyện theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Sở Giáo dục và Đào tạo, cũng như Nhà trường.
Theo dõi và đảm bảo lớp học tuân thủ nghiêm túc các quy chế, quy định và nội quy về học tập cũng như sinh hoạt do Bộ Giáo dục và Đào tạo, Sở Giáo dục và Đào tạo và Nhà trường đề ra Đồng thời, xây dựng và thực hiện nề nếp tự quản trong học sinh để nâng cao ý thức trách nhiệm và kỷ luật.
Tổ chức, động viên giúp đỡ những học sinh gặp khó khăn trong học tập, rèn luyện và đời sống
Chịu sự điều hành, quản lý trực tiếp của giáo viên chủ nhiệm lớp
Chủ trì các cuộc họp lớp nhằm đánh giá kết quả học tập và rèn luyện của học sinh, đồng thời bình xét học bổng và đề nghị thi đua khen thưởng cho tập thể cũng như cá nhân trong lớp.
Nhiệm vụ của lớp phó học tập: đôn đốc các bạn học sinh đi học đầy đủ, đúng giờ, bảo đảm học tập nghiêm túc
Tổ chức trao đổi kinh nghiệm học tập tốt, tổ chức các giờ tự học khi vắng giáo viên
Phụ trách, điều hành nhóm cán sự các môn học hoạt động có hiệu quả Có kế hoạch giúp đỡ các bạn học yếu vươn lên
Theo dõi, đánh giá kết quả học tập của lớp hàng tuần, hàng tháng báo cáo cho lớp trưởng
Lớp phó lao động có nhiệm vụ nhận và phân công công việc, điều phối các hoạt động lao động và vệ sinh trong lớp Họ cũng phải theo dõi và quản lý công việc thường xuyên thông qua các tổ phó phụ trách lao động Cuối mỗi tháng, lớp phó lao động tổng hợp kết quả và báo cáo cho lớp trưởng.
Lớp phó phụ trách văn thể có nhiệm vụ điều hành và theo dõi các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao của lớp, thực hiện trực tiếp hoặc thông qua các tổ phó Mỗi tháng, lớp phó cần tổng hợp và đánh giá kết quả công việc mình phụ trách, sau đó báo cáo cho lớp trưởng.
Các tổ trưởng có nhiệm vụ theo dõi và điều khiển các hoạt động cũng như sinh hoạt của tổ Họ cần nắm vững kết quả học tập cụ thể của từng thành viên trong tổ, tổng hợp và đánh giá kết quả hàng tuần và hàng tháng, sau đó báo cáo số liệu cho lớp phó phụ trách học tập.
Ban cán sự lớp là đại diện cho lớp, có trách nhiệm với giáo viên chủ nhiệm và Nhà trường về các hoạt động học tập, rèn luyện và đời sống của lớp trong suốt thời gian học Công việc của ban cán sự thường được giáo viên chủ nhiệm phân công và yêu cầu các thành viên trong lớp thực hiện đúng nội quy và nề nếp.
Chúng tôi chia lớp thành 4 tổ dựa trên sĩ số học sinh, mỗi tổ có một tổ trưởng và một tổ phó chịu trách nhiệm phân công công việc và theo dõi thi đua Trong những tuần đầu năm học, chúng tôi hướng dẫn học sinh cách vệ sinh lớp học, bao gồm quét dọn, lau bảng và sắp xếp bàn ghế Sau khi hoàn thành công việc, tổ trực cần đổ rác và rửa sạch sọt rác Học sinh cũng được hướng dẫn sử dụng máy đo thân nhiệt và thực hiện các biện pháp vệ sinh cá nhân Đến tuần thứ hai, Ban cán sự lớp sẽ kiểm tra công việc trực nhật hàng ngày, và tổ nào không hoàn thành tốt sẽ được nhắc nhở Trong mỗi tiết học, học sinh cần thể hiện tinh thần “tự quản” bằng cách tự theo dõi và nhắc nhở nhau giữ gìn vệ sinh lớp học.
Học sinh vệ sinh lớp học
Lao động công ích không chỉ giúp các em gắn bó với đời sống xã hội và công cuộc xây dựng đất nước, mà còn nâng cao nhận thức về giá trị của lao động, giúp các em hiểu rằng lao động là vinh quang Thông qua hoạt động này, các em có thể vận dụng kiến thức vào thực tiễn, từ đó thích nghi tốt hơn với cuộc sống xung quanh Khi đối mặt với khó khăn, chính nhờ vào khả năng lao động mà các em có thể vượt qua thử thách.
Các em học sinh thể hiện sự hào hứng và vui vẻ khi tham gia vào các công việc phù hợp với khả năng của mình tại trường Nhiều em còn chủ động xin việc để hoàn thành nhiệm vụ, từ đó hình thành thói quen tự giác và tích cực Sự thi đua giữa các em trong việc hoàn thành công việc không chỉ giúp nâng cao hiệu quả học tập mà còn góp phần phát triển thái độ tự giác và kỹ năng sống cần thiết.
Học sinh tham gia lao động, dọn vệ sinh
2.3.2 Giáo dục giá trị sống và kĩ năng sống cho học sinh thông qua hoạt động ngoài giờ lên lớp
2.3.2.1 Giáo dục giá trị sống và rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh qua tiết sinh hoạt lớp
Sinh hoạt lớp là một tiết học quan trọng, giúp học sinh bộc lộ suy nghĩ về bản thân và bạn bè Trong tiết học này, lớp trưởng và các tổ trưởng sẽ báo cáo, đánh giá hoạt động của lớp trong tuần và đề ra phương hướng cho tuần tiếp theo Chúng tôi khuyến khích những học sinh nhút nhát tham gia nhận xét, từ đó giúp các em tự tin hơn trong việc giao tiếp và đánh giá bản thân Để phát huy tính tích cực, chúng tôi thường xuyên thay đổi hình thức sinh hoạt lớp, giao cho mỗi em cơ hội làm người điều hành, nhằm nâng cao kỹ năng giao tiếp và sự tự tin của các em.
Thông qua tiết sinh hoạt lớp, học sinh được giúp xác định giá trị bản thân, rèn luyện kỹ năng tự tin, mạnh dạn và ý thức trách nhiệm với tập thể Các em có cơ hội giao tiếp, bộc bạch ý kiến, rèn luyện kỹ năng làm việc nhóm và đánh giá sự việc cũng như nhận xét lẫn nhau, từ đó rút ra kinh nghiệm sau một tuần học tập.
Sinh hoạt lớp theo chủ đề
Tiết sinh hoạt về kỹ năng sống
Tiết sinh hoạt theo chủ đề
Trong các tiết sinh hoạt lớp, chúng tôi không chỉ sơ kết tuần và triển khai kế hoạch tuần tiếp theo mà còn lồng ghép tuyên truyền và giáo dục giá trị sống cũng như rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh theo các chủ đề hàng tháng và hàng tuần Các hoạt động được thực hiện đa dạng như tuyên truyền phòng chống dịch bệnh Covid, tổ chức thi kể chuyện về các tấm gương tiêu biểu, giáo dục an toàn giao thông, bảo vệ môi trường, tìm hiểu về an toàn trường học, địa phương và quê hương đất nước, cách phòng chống tai nạn giao thông, đuối nước, và bảo vệ sức khỏe khi giao mùa Qua những hoạt động này, học sinh có cơ hội thể hiện năng khiếu, tiếp thu kiến thức hữu ích, từ đó nâng cao tinh thần trách nhiệm, đoàn kết và lòng nhân ái, đồng thời hình thành kỹ năng tự tin khi thể hiện trước đám đông.
Tiết sinh hoạt lớp hàng tuần đã trở thành một hoạt động thân thiện và được các em mong đợi, tham gia tích cực với sự tự tin Đây không chỉ là một tiết học bổ ích mà còn là sân chơi giúp các em thể hiện năng khiếu và xây dựng tinh thần đoàn kết, hợp tác Qua đó, các em phát triển kỹ năng lắng nghe, giải quyết vấn đề, và đặc biệt là sự tự tin khi thể hiện bản thân trước tập thể.
Phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội để giáo dục giá trị sống và rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh
Sau học kỳ I và hai phần ba thời gian của học kỳ II năm học 2012 – 2022, chúng tôi đã triển khai thực hiện một số biện pháp giáo dục giá trị sống và rèn kỹ năng sống tại hai lớp 10A7 và 11A10 trường Trung học phổ thông Diễn Châu 4 Qua khảo sát và điều tra kỹ năng sống của học sinh, chúng tôi ghi nhận nhiều kết quả tích cực; cụ thể, so với đầu năm, các em đã có sự tiến bộ rõ rệt.
3.1 Đối với tập thể lớp
Kĩ năng giao tiếp tốt
Có hình thành kĩ năng giao tiếp
Kĩ năng giao tiếp chưa tốt
- Khảo sát thông qua các giờ học trên lớp:
Kĩ năng làm việc nhóm
Biết cách lắng nghe, chia sẻ, hợp tác với bạn
Chưa biết cách lắng nghe, chia sẻ, hợp tác với bạn
- Khảo sát qua hỏi han trò chuyện với học sinh, qua cuộc họp phụ huynh học sinh lần 2 Kết quả:
Kĩ năng tự phục vụ bản thân Biết giúp đỡ gia đình những việc vừa sức
Tự phục vụ Cần người lớn giúp
Tự giác làm Chưa tự giác
- Khảo sát qua theo dõi cách ứng xử với bạn trong giờ ra chơi, khi tham gia các hoạt động, trò chơi tập thể:
Tổng số Ứng xử với bạn trong lúc chơi, sinh hoạt tập thể
