NỘI DUNG
CƠ SỞ LÍ LUẬN
1.1 Vai trò của ôn thi tốt nghiệp môn lịch sử
Mục tiêu giáo dục của Việt Nam là phát triển toàn diện con người với đạo đức, tri thức, văn hóa, sức khỏe và nghề nghiệp, đồng thời nâng cao phẩm chất, năng lực và ý thức công dân Giáo dục cũng nhằm phát huy tiềm năng sáng tạo của cá nhân, nâng cao dân trí và phát triển nguồn nhân lực để đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Trong bối cảnh này, môn lịch sử đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục lòng yêu nước và tự hào dân tộc, đồng thời phát triển tư duy lịch sử, tư duy hệ thống và tư duy phản biện Môn học này giúp học sinh nhận thức giá trị khoa học của lịch sử trong xã hội hiện đại, hiểu biết văn hóa dân tộc và định hướng nghề nghiệp cho tương lai.
Mặc dù môn lịch sử có tầm quan trọng lớn, chất lượng dạy và học vẫn còn thấp, thể hiện qua kết quả thi tốt nghiệp hàng năm Giáo viên cần đánh giá đúng bản thân và học sinh để cải thiện phương pháp dạy học và ôn thi Việc đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh là rất cần thiết Giáo viên nên giúp học sinh phát triển khả năng tự học, tự tìm tòi sáng tạo, đồng thời khắc phục tình trạng đọc - chép Dạy học cần phục vụ nhu cầu của người học, tôn trọng lợi ích và mục đích của họ, tạo động lực học tập bên trong cho học sinh Qua sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh có thể kết nối quá khứ với hiện tại, hiểu rõ các vấn đề lịch sử và áp dụng vào thực tế, từ đó nâng cao hứng thú và chất lượng học tập môn lịch sử.
1.2 Tổng quan nghiên cứu về ôn thi tốt nghiệp môn lịch sử
Đề tài ôn thi tốt nghiệp các môn học trong trường phổ thông đã được nghiên cứu nhiều, nhưng ôn thi tốt nghiệp môn lịch sử vẫn còn ít được quan tâm và chưa được hệ thống hóa đầy đủ Nhận thấy tầm quan trọng của vấn đề này, chúng tôi, những giáo viên có 20 năm kinh nghiệm giảng dạy lịch sử và hơn 15 năm kinh nghiệm ôn thi tốt nghiệp, đã chứng minh rằng kết quả thi tốt nghiệp năm sau luôn cao hơn năm trước Đặc biệt, kết quả thi tốt nghiệp năm học 2020 – 2021 tại trường THPT Quỳ Châu đã được Sở giáo dục đánh giá cao Vì vậy, chúng tôi xin đề xuất một số biện pháp ôn thi tốt nghiệp môn lịch sử đã được áp dụng thành công tại trường.
1.3 Những yêu cầu trong công tác ôn thi tốt nghiệp môn lịch sử
- Đảm bảo tính khoa học và vừa sức:
Lịch sử, giống như các môn khoa học xã hội khác, ra đời để phản ánh sự tồn tại của xã hội loài người Nó giúp thế hệ sau hiểu về quá khứ và có mong muốn cải tạo thế giới hiện tại Do đó, lịch sử được xem là một khoa học, với tính chính xác của sự kiện và quan điểm, phương pháp luận rõ ràng Giáo viên cần hình thành cho học sinh những kiến thức cơ bản chính xác và rõ ràng, từ đó giúp họ hiểu và nhận thức về lịch sử của quá khứ.
Tính khoa học và tính vừa sức trong giảng dạy lịch sử là rất quan trọng, đặc biệt là khi giáo viên lựa chọn kiến thức phù hợp với trình độ của học sinh Việc tránh sử dụng các thuật ngữ phức tạp và bài tập khó sẽ giúp học sinh không cảm thấy chán nản Đối với học sinh miền núi, tính vừa sức càng cần thiết hơn do tư duy tiếp thu chậm, vì vậy giáo viên cần cung cấp lượng kiến thức vừa phải để học sinh dễ dàng tiếp thu Tính vừa sức trong dạy học lịch sử không chỉ tạo hứng thú cho học sinh mà còn kích thích tư duy, từ đó nâng cao chất lượng học tập môn học này.
Tính khoa học và tính vừa sức có mối liên hệ chặt chẽ, góp phần kích thích hứng thú học tập của học sinh Sự kết hợp này không chỉ thu hút sự chú ý của học sinh mà còn phát huy tính tích cực trong quá trình học tập của các em.
- Đảm bảo tính cụ thể của lịch sử:
Môn lịch sử đặc trưng bởi những sự kiện cụ thể trong quá khứ, phản ánh hoạt động của con người nhằm đạt được những mục tiêu nhất định trong không gian và thời gian xác định Do đó, trong quá trình dạy học và ôn thi, giáo viên cần khôi phục lại quá khứ thông qua các sự kiện, giúp học sinh dễ dàng tiếp thu kiến thức ngay tại lớp.
- Đảm bảo tính thống nhất giữa dạy và học:
Trong quá trình học, giáo viên đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng và hướng dẫn học sinh Học sinh cần tự giác, tích cực và chủ động trong việc chiếm lĩnh kiến thức để hoàn thành bài tập.
- Đảm bảo tính giáo dục:
Lịch sử là những sự kiện đã diễn ra trong quá khứ, và giáo viên đóng vai trò quan trọng trong việc hướng dẫn học sinh hiểu biết về lịch sử một cách sinh động và hấp dẫn Qua đó, giáo dục lòng yêu nước và tự hào dân tộc, đồng thời hình thành những phẩm chất tốt đẹp cho học sinh.
CƠ SỞ THỰC TIỄN
2.1 Thực trạng về công tác ôn thi tốt nghiệp môn lịch sử tại trường THPT hiện nay
Môn lịch sử đã được đưa vào thi tốt nghiệp trong nhiều năm, cho thấy tầm quan trọng của nó đối với xã hội Tuy nhiên, thực tế là đa số học sinh không thích học môn này, thậm chí nhiều em còn sợ hãi Dù đã có trong kỳ thi, nhưng phụ huynh và học sinh thường xem môn lịch sử như một môn phụ, chỉ cần học đối phó để qua điểm liệt mà không cần đầu tư nhiều thời gian và công sức Tình trạng này kéo dài qua nhiều năm dẫn đến chất lượng môn lịch sử ngày càng thấp, với điểm trung bình thi tốt nghiệp luôn nằm trong nhóm thấp nhất so với chín môn thi.
Năm 2919: Điểm trung bình 4.3; Thí sinh điểm dưới 5 chiếm 70% thí sinh dự thi
Năm 2020: Điểm trung bình 5.19; Thí sinh điểm dưới 5 chiếm 46.95% thí sinh dự thi
Năm 2021: Điểm trung bình là 4.97; Thí sinh điểm dưới 5 chiếm (52.03%) thí sinh dự thi Năm 2021 môn lịch sử có điểm thấp nhất trong các môn thi tốt nghiệp
Kết quả thi tốt nghiệp môn Lịch sử tại tỉnh Nghệ An trong những năm qua luôn ở mức thấp hơn điểm trung bình toàn quốc Cụ thể, năm 2019, điểm trung bình tốt nghiệp môn Lịch sử của Nghệ An chỉ đạt 4.2, thấp hơn mức trung bình quốc gia Năm 2020, con số này chỉ nhích lên một chút với điểm trung bình 5.04, vẫn không đủ để vượt qua điểm trung bình toàn quốc.
2021 điểm thi trung bình của tỉnh Nghệ an là 4.74 (thấp hơn toàn quốc)
Tại trường THPT Quỳ Châu, huyện Quỳ Châu, tỉnh Nghệ An, công tác ôn thi tốt nghiệp, đặc biệt là môn lịch sử, nhận được sự quan tâm và chỉ đạo sát sao từ các cấp chính quyền, Sở Giáo dục và Đào tạo, cùng với Ban giám hiệu nhà trường Bên cạnh việc chú trọng đến chất lượng học sinh giỏi, nhà trường cũng xem trọng công tác ôn thi tốt nghiệp, thể hiện cam kết nâng cao chất lượng giáo dục.
Vào đầu mỗi năm học, Ban giám hiệu tổ chức họp hội đồng trường nhằm xây dựng kế hoạch cụ thể và dài hạn cho công tác ôn thi tốt nghiệp Trong cuộc họp, chất lượng tốt nghiệp được giao cho từng nhóm chuyên môn, và mỗi nhóm chuyên môn sẽ phân công trách nhiệm tốt nghiệp cho từng giáo viên.
Đội ngũ giáo viên môn lịch sử của trường có trình độ chuyên môn đồng đều, với 2 thạc sĩ và 3 giáo viên dạy giỏi, đảm bảo khả năng đáp ứng công tác ôn thi tốt nghiệp Tất cả 5 giáo viên đều có nhiệt huyết và tâm huyết với nghề, cho thấy chất lượng đội ngũ ngày càng được nâng cao, là yếu tố quan trọng để cải thiện kết quả ôn thi tốt nghiệp môn lịch sử.
Học sinh của trường chủ yếu là con em dân tộc thiểu số, chiếm hơn 80% tổng số học sinh Hầu hết các em đều hiền lành và ngoan ngoãn, nhiều em lựa chọn tổ hợp khoa học xã hội để thi tốt nghiệp Mặc dù phụ huynh và học sinh đã quan tâm nhiều hơn đến môn học này, nhưng kết quả qua các năm học vẫn chưa khả quan.
Kết quả thi tốt nghiệp tại trường THPT Quỳ Châu qua các năm:
KẾT QUẢ THI TN THPT NĂM 2019
MỨC ĐIỂM VÀ TỶ LỆ %
(Nguồn: Kết quả thi TNTHPT năm 2019 - Trường THPT Quỳ Châu)
KẾT QUẢ THI TN THPT NĂM 2020
MỨC ĐIỂM VÀ TỶ LỆ %
(Nguồn: Kết quả thi TN THPT năm 2020 -Trường THPT Quỳ Châu)
Vào năm 2019, điểm môn Lịch sử của trường chúng tôi chỉ đạt 4.09, xếp thứ 68/90 trường THPT trong tỉnh, nhưng đến năm 2020, điểm trung bình đã tăng lên 5.05, nâng hạng lên thứ 44/90 Để cải thiện chất lượng ôn thi tốt nghiệp môn Lịch sử, chúng tôi đã tiến hành khảo sát ý kiến của giáo viên và học sinh từ hai trường THPT Quỳ Châu và Quế Phong, từ đó đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả ôn thi.
Số lượng: 10 giáo viên dạy lịch sử của hai trường Học sinh: 90 học sinh trường THPT Quỳ Châu, 90 học sinh trường THPT Quế Phong
Chúng tôi đã tiến hành điều tra bằng cách phỏng vấn giáo viên và học sinh, đồng thời sử dụng phiếu điều tra để thu thập ý kiến của họ Qua việc tìm hiểu thực tế dạy học lịch sử tại trường THPT, chúng tôi nhằm đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thi tốt nghiệp bộ môn này.
Kết quả điều tra giáo viên cho thấy có nhiều nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng ôn thi tốt nghiệp môn Lịch sử Các giáo viên đã tham gia khảo sát và đánh dấu (x) vào phương án mà họ lựa chọn để thể hiện ý kiến của mình.
Nhân tố ảnh hưởng Số lượng Tỷ lệ
Nội dung chương trình, sách giáo khoa 1
Năng lực của giáo viên 5
Thái độ học tập của học sinh 3
Sự quan tâm của xã hội 1
Theo bảng thống kê, năng lực của giáo viên là yếu tố ảnh hưởng lớn nhất đến chất lượng môn lịch sử Giáo viên cần nhận diện vấn đề và nỗ lực trau dồi chuyên môn, đồng thời đổi mới phương pháp dạy học để tạo hứng thú cho học sinh Chúng ta không thể luôn đổ lỗi cho hoàn cảnh, bởi giáo viên chính là yếu tố quyết định chất lượng môn lịch sử.
Kết quả điều tra 90 học sinh tại trường THPT Quỳ Châu và 90 học sinh trường THPT Quế Phong cho thấy tình hình học tập và ôn thi tốt nghiệp môn lịch sử, cũng như thái độ của học sinh đối với môn học này.
Hứng thú Không hứng thú Bình thường
Theo thống kê, số lượng học sinh quan tâm đến môn lịch sử rất thấp, với phần lớn không hứng thú hoặc xem nhẹ môn học này Điều này lý giải cho chất lượng kém của môn lịch sử, khi kết quả thi tốt nghiệp hàng năm thường đứng ở vị trí cuối cùng trong số các môn thi.
Qua khảo sát về giáo viên và thái độ học tập của học sinh, chúng tôi nhận thấy chất lượng môn lịch sử đang ở mức thấp Các giáo viên dạy lịch sử cần xem xét và điều chỉnh phương pháp giảng dạy cũng như ôn thi tốt nghiệp sao cho phù hợp với từng đối tượng học sinh Đặc biệt, đối với học sinh miền núi, bên cạnh năng lực chuyên môn, giáo viên cần có những biện pháp hỗ trợ phù hợp để nâng cao hiệu quả học tập.
Để giúp học sinh ôn thi hiệu quả, giáo viên cần kiên trì, chăm chỉ và dành thời gian gần gũi, hỗ trợ cũng như động viên các em trong quá trình học tập.
2.2 Nguyên nhân của thực trạng
Học sinh thường chọn tổ hợp khoa học xã hội để thi tốt nghiệp, nhưng họ chỉ đầu tư vào hai môn Địa lí và Giáo dục công dân vì cho rằng đây là những môn dễ học và dễ đạt điểm cao Môn Lịch sử lại khó học và thường có điểm thấp, nên nhiều em chỉ cố gắng thi để không bị điểm liệt Một học sinh chia sẻ: “Em chọn tổ hợp khoa học xã hội nhưng chỉ tập trung vào Địa lí và Giáo dục công dân Địa lí có Át lát hỗ trợ, em chỉ cần biết cách khai thác là có thể đạt 7 điểm Còn Giáo dục công dân rất thực tế và dễ học Mặc dù em thích Lịch sử, nhưng môn này khó nhớ và điểm thi thấp, em chỉ làm cho qua điểm liệt thôi cô ạ.”
Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng ôn thi tốt nghiệp môn lịch sử tại trường THPT Quỳ Châu
3.1 Xây dựng khung ôn tập cho học sinh
Xây dựng khung ôn tập là nhiệm vụ quan trọng của nhóm chuyên môn, giúp giáo viên xác định nội dung ôn tập, phương pháp và trọng tâm cần chú ý Để thực hiện điều này, nhóm chuyên môn cần dựa vào công văn ôn thi tốt nghiệp hàng năm của Bộ Giáo dục, chương trình và hướng dẫn của sở giáo dục, cũng như căn cứ vào đề thi của năm trước và đề thi thử của Bộ Giáo dục để điều chỉnh khung chương trình ôn thi cho phù hợp.
Trong các năm học trước, nhóm chuyên môn đã chia lịch sử thế giới và lịch sử Việt Nam thành nhiều bài và giai đoạn, dẫn đến khối lượng kiến thức rộng lớn khiến học sinh khó có cái nhìn tổng quát Để khắc phục tình trạng này, chúng tôi đã xây dựng khung ôn thi tốt nghiệp dựa trên các vấn đề cụ thể.
Lịch sử thế giới từ 1945 – 2000 chia thành các vấn đề
- Trật tự thế giới sau chiến tranh thế giới thứ hai (1945 – 2000)
- Liên Xô (1945 – 1991), Liên Bang Nga (1991 – 2000)
- Khu vực Đông Nam Á và Ấn Độ (1945 – 2000)
- Châu Phi và khu vực Mỹ La Tinh (1945 – 2000)
- Quan hệ quốc tê trong và sau chiến tranh lạnh
- Cách mạng khoa học kĩ thuật và xu thế toàn cầu hóa
- Tổng kết lịch sử thế giới hiện đại từ 1945 – 2000
Lịch sử Việt Nam từ 1919 – 2000
- Cuộc khai thác thuộc địa lần thứ hai của thực dân Pháp và tác động của nó tới lịch sử Việt Nam
- Phong trào dân tộc dân chủ của Tư sản, Tiểu tư sản (khuynh hướng dân chủ tư sản) và phong trào Công nhân (khuynh hướng vô sản)
- Hoạt động của Nguyễn Ái Quốc
Sự ra đời của các tổ chức cách mạng như Hội Việt Nam cách mạng Thanh niên và Việt Nam quốc dân Đảng đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong lịch sử đấu tranh giành độc lập của Việt Nam Năm 1929, ba tổ chức cộng sản cũng được thành lập, góp phần định hình phong trào cách mạng và thúc đẩy tinh thần yêu nước trong nhân dân Những tổ chức này không chỉ phản ánh khát vọng tự do của dân tộc mà còn tạo ra sức mạnh đoàn kết trong cuộc chiến chống thực dân.
- Sự thành lập Đảng cộng sản Việt Nam đầu năm 1930
+ Giai đoạn: 1930 – 1945 Giai đoạn này chia thành các vấn đề như sau:
- Phong trào cách mạng 1930 – 1930 (trong đó chú ý so sánh Cương lĩnh chính trị và Luận cương chính trị)
- Tình hình Việt Nam trong những năm chiến tranh thế giới thứ hai ( 1939 – 1945)
- Quá trình chuẩn bị cho cách mạng tháng tám và khởi nghĩa từng phần
- Cách mạng tháng tám năm 1945 thành công và sự ra đời của nước Việt Nam dan chủ cộng hòa
- Nguyên nhân thắng lợi, ý nghĩa lịch sử, bài học skinh nghiệm của cách mạng tháng tám 1945
+ Giai đoạn: 1945 – 1954 được chia thành các vấn đề
- Nước Việt Nam dân chủ cộng hòa từ sau ngày 2/9/1945 đến trước ngày 19/12/1946
- Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược bùng nổ
- Các thắng lợi của ta trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp: Việt Bắc 1947; Biên giới 1950; Chiến cuộc Đông Xuân 1953 – 1954 và chiến dịch Điện Biên Phủ 1954
- Hậu phương trong kháng chiến chống Pháp 1945 – 1954
- Hiệp định Giơ ne vơ về việc chấm dứt chiến tranh và lập lại hòa bình ở Đông Dương
- Nguyên nhân thắng lợi, ý nghĩa lịch sử của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp
+ Giai đoạn: 1954 - 1975 chúng tôi chia thành những vấn đề như sau
- Tình hình hai miền Bắc Nam sau hiệp định Giơnevơ
- Chiến đấu chống các chiến lược chiến tranh của đế quốc Mỹ (1954 –
- Hiệp định Pa ri về Việt Nam 1973
- Nguyên nhân thắng lợi, ý nghĩa lịch sử của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước 1954 – 1975
+ Giai đoạn 1975 - 2000: Chia thành các vấn đề sau
- Việt Nam trong những năm đầu sau kháng chiến chống Mỹ cứu nước
- Đường lối đổi mới của Đảng (1986 – 2000)
Kiến thức lịch sử 11 Ôn tập các sự kiện lớn của lịch sử thế giới có tác động đến Việt Nam
- Chiến tranh thế giới thứ nhất (Nguyên nhân và hậu quả).(Liên quan đến cuộc khai thác thuộc địa lần 2)
-Cách mạng tháng 10 Nga năm 1917
- Chiến tranh thế giới thứ hai
Lịch sử Việt Nam từ 1858 – 1918 Ôn khái lược các vấn đề sau
- Việt Nam trước nguy cơ xâm lược của thực dân Pháp
- Pháp xâm lược và quá trình đấu tranh chống xâm lược của nhân dân Việt Nam
- Phong trào yêu nước chống Pháp dưới ngọn cờ phong kiến (1885 –
- Phong trào yêu nước chống Pháp của nhân dân Việt Nam từ đầu thế kỉ
XX đến hết chiến tranh thế giới thứ nhất
3.2 Phân chia đối tượng học sinh để ôn thi tốt nghiệp
Dạy học phân hóa, hay còn gọi là phân chia đối tượng dạy học, là quá trình phân loại người học nhằm áp dụng nội dung, phương pháp và hình thức phù hợp để đạt hiệu quả cao nhất Phương pháp này giúp mỗi cá nhân phát triển tối đa năng lực và sở trường của mình, đồng thời tạo điều kiện cho học sinh lựa chọn nội dung, độ khó, hình thức và nhịp độ học tập phù hợp Đặc biệt, việc phân chia đối tượng học sinh trong quá trình ôn thi tốt nghiệp là rất cần thiết, và có hai cách chính để thực hiện việc này.
Học sinh có thể đăng ký nguyện vọng thi đại học khối C, và những em có nhu cầu này sẽ được xếp vào một lớp riêng Trong khi đó, các em chỉ ôn thi tốt nghiệp sẽ được xếp vào lớp khác để chuẩn bị cho kỳ thi của mình.
Giáo viên có thể sử dụng bài kiểm tra trình độ của học sinh để phân chia lớp học Mặc dù phương pháp này có thể làm xáo trộn lớp từ đầu năm và tốn thời gian, nhưng nó giúp lựa chọn những học sinh có cùng trình độ, từ đó đưa ra nội dung và phương pháp ôn thi phù hợp nhất.
Tại trường THPT Quỳ Châu, chúng tôi áp dụng phương pháp định hướng khối học cho học sinh từ lớp 10 đến lớp 12, nhằm phát huy năng khiếu và sở trường của từng em Đồng thời, chúng tôi cũng khuyến khích những học sinh học tốt ở các lớp ôn thi tốt nghiệp bằng cách giao thêm đề tự làm ở nhà, giúp các em có thời gian nghiên cứu sách giáo khoa Qua nhiều năm kinh nghiệm ôn thi tốt nghiệp, chúng tôi nhận thấy việc ôn thi theo đối tượng học sinh mang lại hiệu quả cao và dễ dạy.
Phân chia đối tượng học sinh trong quá trình ôn thi giúp giáo viên dễ dàng điều chỉnh phương pháp giảng dạy phù hợp với nhu cầu của từng nhóm Chúng tôi bố trí giáo viên có chuyên môn giỏi cho các lớp ôn thi đại học, trong khi đó, các lớp ôn thi tốt nghiệp sẽ có giáo viên chuyên môn khác, tránh việc sử dụng giáo viên trung bình cho lớp 12 Việc phân chia này không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên trong việc ôn thi mà còn hỗ trợ học sinh học tập hiệu quả hơn, vì những học sinh cùng trình độ sẽ dễ dàng tiếp thu kiến thức hơn Kết quả là, những lớp học có thành tích khá và giỏi sẽ nâng cao điểm thi cho các lớp trung bình và yếu.
3.3 Phân tích đề thi các năm học trước
Phân tích đề thi các năm trước, đặc biệt là đề thi thử của Bộ Giáo dục, giúp giáo viên xác định nội dung ôn tập hiệu quả Qua đó, giáo viên có thể biết được những phần nào cần tập trung nhiều thời gian và những phần nào chỉ cần khái quát cho học sinh Hàng năm, tổ chuyên môn trường chúng tôi thực hiện công việc này một cách nghiêm túc để nâng cao chất lượng giảng dạy.
Ma trận đề thi minh họa THPT QG năm 2019
1 Cách mạng Tháng Mười Nga 1917;
Công cuộc xây dựng CNXH ở Liên
2 Sự hình thành trật tự thế giới mới sau Chiến tranh thế giới hai (1945-
3 Liên Xô và các nước Đông Âu
4 Các nước Á - Phi - Mỹ la tinh (1945-
5 Mỹ -Tây Âu - Nhật bản 91945-2000) 1 1 2
(Nguồn: Ma trận kiến thức đề thi THPT quốc gia môn Lịch sử năm 2019 của Bộ GD&ĐT)
Theo phân tích đề thi tham khảo môn Lịch sử của Bộ GD&ĐT, tỷ lệ câu hỏi từ chương trình Lịch sử lớp 11 chiếm 12,5%, trong khi đó, câu hỏi từ chương trình Lịch sử lớp 12 chiếm 87,5% Đặc biệt, không có câu hỏi nào thuộc chương trình lớp 10.
Câu hỏi lớp 11 xuất hiện ở chuyên đề Cách mạng tháng Mười Nga (1917), Việt Nam (1858 – 1918)
Lịch sử thế giới được chia thành 6 chuyên đề quan trọng: Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917, Công cuộc xây dựng Chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô từ 1921 đến 1941, sự hình thành trật tự thế giới mới sau Chiến tranh thế giới thứ hai, giai đoạn Liên bang Nga từ 1991 đến 2000, sự phát triển của Mĩ, Tây Âu và Nhật Bản, cùng với các nước Á, Phi, Mĩ Latinh Cuối cùng, bài viết cũng đề cập đến quan hệ quốc tế trong và sau thời kỳ Chiến tranh Lạnh.
Lịch sử Việt Nam cũng có 6 chuyên đề: Việt Nam từ 1858 – 1918; Việt Nam từ năm 1919 đến 1930 Việt Nam từ năm 1930 đến 1945; Việt Nam từ năm
1945 đến 1954; Việt Nam từ năm 1954 đến 1975; Việt Nam từ năm 1975 đến
2000 Đề thi minh họa TNTHPT QG năm 2020
2 Sự hình thành của một trật tự thế giới mới – trật tự hai cực Ianta 1 1
4 Các nước Á, Phi và Mĩ Latinh 3 1 4
5 Các nước Mĩ, Nhật Bản, Tây Âu 2 1 3
12 Kết nối LSTG với LSVN; giữa kiến thức lớp 11 và lớp 12 2 2
Đề minh họa (lần 2) của Bộ GD&ĐT có 40 câu hỏi, chủ yếu tập trung vào chương trình Lịch sử lớp 12, với 37 câu hỏi liên quan đến Lịch sử Việt Nam và Lịch sử thế giới Trong đó, có 10 câu thuộc phần Lịch sử thế giới (LSTG) và 27 câu thuộc phần Lịch sử Việt Nam (LSVN).
Có 1 câu hỏi thuộc chương trình lớp 11 – thuộc phần LSVN giai đoạn cuối thế kỉ XIX đến năm 1918
Có 2 câu hỏi thuộc phần: liên hệ, kết nối kiến thức giữa LSTG và LSVN (câu 1), giữa kiến thức Lịch sử 11 và lịch sử 12 (câu 34)
Ma trận đề thi minh họa TNTHPT năm 2021
1 Sự hình thành trật tự của thế giới mới sau CTTG thứ 2 (1945-1949) 1 1
2 Liên xô và các nước Đông Âu (1945-
3 Các nước Á, Phi, Mỹ La-tinh (1945 -
4 Mĩ, Tây Âu, Nhật Bản (1945 - 2000) 2 1 3
11 Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 và công cuộc xây dựng chủ nghĩa XH ở
12 Lịch sử Việt Nam từ 1958 đến 1918 1 1
Trong đề thi, 75% câu hỏi tập trung vào việc nhận biết và thông hiểu, chủ yếu liên quan đến lịch sử Việt Nam từ năm 1919 đến 2000, với cấu trúc tương tự như đề Tốt nghiệp THPT 2020 Các câu hỏi này đều là kiến thức cơ bản, trong đó câu 20 đặc biệt hỏi về kiến thức của bài 25 Phần còn lại, chiếm 25%, bao gồm những câu hỏi có độ khó trên 7 điểm, trải đều qua các chuyên đề lịch sử Việt Nam từ 1919 đến 1975, không có câu hỏi về lịch sử thế giới trong phần này.
Dạng bài so sánh chiếm tỷ lệ lớn trong các đề thi, với 4/10 câu hỏi, đồng thời còn có sự xuất hiện của các dạng bài liên chuyên đề, như liên hệ giữa kiến thức lịch sử thế giới và lịch sử Việt Nam Ngoài ra, việc nhận xét và tổng kết các giai đoạn lịch sử cũng rất quan trọng để tìm ra những điểm đặc trưng và tiêu biểu.
Các câu hỏi khó như câu 33, 36, 38 yêu cầu học sinh phải so sánh giữa các giai đoạn và tổng kết, đánh giá đặc trưng của từng giai đoạn Để hoàn thành những câu hỏi này, học sinh cần nắm vững kiến thức và có khả năng khái quát, phân tích.
Kết quả đạt được
Những biện pháp mà chúng tôi đã áp dụng tại trường đã góp phần nâng cao chất lượng ôn thi tốt nghiệp trong hai năm liên tiếp Cụ thể, trong năm học 2018 – 2019, trước khi thực hiện đề tài này, vị trí môn lịch sử của trường chúng tôi chỉ đứng thứ 68 trong tổng số 90 trường THPT trong tỉnh (không tính giáo dục thường xuyên).
Năm học 2019 – 2020, chúng tôi đã triển khai các biện pháp ôn thi nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, với kết quả thi tốt nghiệp của trường đạt vị trí 44 toàn tỉnh.
Trong năm học 2020 – 2021, nhóm chuyên môn của chúng tôi đã tích cực áp dụng các biện pháp của đề tài, dẫn đến sự thay đổi rõ rệt trong kết quả thi tốt nghiệp môn lịch sử tại trường Điều này được thể hiện qua bảng số liệu kết quả thi tốt nghiệp năm 2021.
Bảng thống kê điểm thi TB môn lịch sử kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021 của trường THPT Quỳ Châu
(Nguồn: số liệu kỳ thi tốt nghiệp THPT 2021- trường THPT Quỳ Châu)
Bảng so sánh điểm trung bình tốt nghiệp môn lịch sử của trường THPT Quỳ Châu với tỉnh Nghệ An và toàn quốc trong các năm 2019; 2020;
Bảng điểm trung bình và vị trí xếp hạng môn lịch sử trường THPT Quỳ Châu trong tỉnh Nghệ An qua các năm
Tiêu chí Năm 2019 Năm 2020 Năm 2021 Điểm 4.09 5.05 5.07
Trường THPT Quỳ Châu đã ghi nhận sự cải thiện đáng kể trong điểm trung bình thi tốt nghiệp, với vị trí xếp hạng trong tỉnh Nghệ An tăng 23 bậc từ năm 2020 đến 2021 Mặc dù chưa đạt mức cao như một số trường khác trong tỉnh, nhưng đầu vào tuyển sinh của trường vẫn nằm trong tốp cuối cùng trong số 90 trường THPT.
Năm 2021, trường đã áp dụng triệt để các biện pháp sư phạm, đạt điểm trung bình toàn trường là 5.07, xếp thứ 21 trong toàn tỉnh.
