Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Mặc dù vị thế của LB Nga trên bàn cờ địa - chính trị toàn cầu đã giảm sút sau nhiều năm suy thoái, nhưng chỉ sau một thời gian ngắn, sự cầm quyền của Tổng thống V Putin đã giúp Nga phục hồi hình ảnh và diện mạo của một quốc gia hoàn toàn mới Điều này đã thu hút sự quan tâm và nghiên cứu của nhiều học giả từ những quan điểm đánh giá khác nhau.
Cuốn sách "Liên bang Nga trên con đường phát triển những năm đầu thế kỷ XXI" do Nguyễn An Hà chủ biên (2008) tập trung vào việc phác họa quá trình phát triển của Liên bang Nga trong thập kỷ đầu của thế kỷ XXI Các tác giả phân tích bối cảnh toàn cầu, khu vực và nội địa, đồng thời xem xét những nhân tố tác động đến sự phát triển của Nga trong giai đoạn này Ngoài ra, cuốn sách còn đánh giá những vấn đề cốt lõi trong đường lối đối nội và đối ngoại của Nga.
Cuốn sách "Nước Nga thời Putin" của Ngô Sinh (2008) do Nxb Thông tin phát hành tại Hà Nội, cung cấp cái nhìn tổng quát về tình hình kinh tế và chính trị - xã hội của Liên bang Nga dưới sự lãnh đạo của Tổng thống V Putin Tác phẩm đánh giá những biến chuyển trong nước Nga, nhấn mạnh quá trình phục hồi và khẳng định vị thế cường quốc toàn cầu của đất nước này.
Nguyễn Đình H ng chủ biên (2005) “Chuyển đổi kinh tế Liên bang
Cuốn sách "Nga: lý luận, thực tiễn và bài học kinh nghiệm" do Nxb Lý luận chính trị xuất bản tại Hà Nội, là một công trình nghiên cứu công phu của các tác giả Cuốn sách trình bày quy luật và các giai đoạn của nền kinh tế chuyển đổi ở Liên bang Nga, tập trung vào nhân hóa, thị trường và việc giải quyết các vấn đề xã hội Ngoài ra, tác phẩm còn phân tích triển vọng của nền kinh tế Liên bang Nga và rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu cho các nền kinh tế chuyển đổi khác.
Hồng Thanh Quang (2001) trong cuốn sách "V.Putin sự lựa chọn của nước Nga" đã phân tích bối cảnh chính trị Nga dưới thời Tổng thống B.Yeltsin, dẫn đến sự xuất hiện của V.Putin với vai trò Thủ tướng và sau đó là Tổng thống vào năm 2000 Tác giả đánh giá vai trò quan trọng của V.Putin trong việc thực hiện đường lối phục hồi nước Nga.
Cuốn sách "Bản lĩnh Putin" của D ng Minh Hào Triệu Anh (2008) do Nxb Thanh niên phát hành tại Hà Nội, đã phân tích và đánh giá các chính sách mạnh dạn, táo bạo của Tổng thống V Putin trong việc phát triển nước Nga sau khi ông tái đắc cử Các tác giả khẳng định bản lĩnh và sự quyết đoán của vị Tổng thống thứ hai trong lịch sử nước Nga.
LB Nga trong việc đ a n c Nga trở l i vị tr c ờng quốc th gi i
Nguyễn Thanh Hiền (2007) trong bài viết “Sự vươn lên của nước Nga dưới thời Tổng thống Putin” đăng trên Tạp chí Nghiên cứu Châu Âu, số 11(86), đã đưa ra cái nhìn tổng quan về sự trỗi dậy của nước Nga Bài viết nhấn mạnh sự phát triển mạnh mẽ về kinh tế, quân sự, cũng như sự củng cố trong chính trị và đối ngoại của nước này.
Trong bài viết của Phan Văn Rân (2008) mang tiêu đề “Những nỗ lực của nước Nga nhằm tăng cường vai trò cường quốc trong quan hệ quốc tế”, tác giả đã phác họa những thành công bước đầu mà Nga đạt được trên các lĩnh vực quan trọng như kinh tế, xã hội, quân sự và đối ngoại Bài viết được đăng trên Tạp chí Nghiên cứu Châu Âu, số 6(93), đã chỉ ra những nỗ lực của Nga trong việc khẳng định vị thế cường quốc của mình trên trường quốc tế.
Nguyễn Cảnh Toàn (2008) “Dầu khí và chiến lược năng lượng của
Trong bài viết "Nga” đăng trên Tạp chí Nghiên cứu Châu Âu, số 9 (96), tác giả nhấn mạnh vai trò quan trọng của năng lượng, đặc biệt là dầu khí, trong việc khẳng định vị thế của Nga trên trường quốc tế Bài viết phân tích các điểm cốt lõi trong "Chiến lược năng lượng đến năm 2020" của Nga và chính sách an ninh năng lượng khu vực.
Các công trình nghiên cứu về tình hình nước Nga đã được thực hiện từ nhiều góc độ khác nhau, bao gồm cả những nghiên cứu tổng thể và chuyên sâu về các lĩnh vực cụ thể, đặc biệt là kinh tế Tuy nhiên, chưa có công trình nào trình bày một cách hệ thống và cụ thể về đánh giá sự phát triển kinh tế cũng như các thành tựu mà Nga đạt được dưới thời Tổng thống V Putin (2000-2008) so với giai đoạn khủng hoảng dưới thời Tổng thống B Yeltsin (1992-1999) Mặc dù vậy, những nghiên cứu này vẫn là nguồn tài liệu tham khảo quý giá cho tác giả trong việc hoàn thành luận văn của mình.
Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Luận văn này tập trung vào nghiên cứu những thành tựu nổi bật của Liên bang Nga trong lĩnh vực kinh tế, đồng thời phân tích các nguyên nhân dẫn đến những thành tựu đó.
Ph m vi v không gian: Trên lãnh thổ đất n c Nga
Ph m vi v thời gian: Luận văn tập trung nghiên cứu những thành tựu nổi bật v kinh t mà L Nga đ t đ c trong gian đo n từ năm 2000 đ n năm
Năm 2008 đánh dấu giai đoạn quan trọng trong sự cầm quyền của Tổng thống V Putin, khi ông bắt đầu hai nhiệm kỳ liên tiếp Thời gian này chứng kiến sự phục hồi mạnh mẽ của nền kinh tế Nga và việc củng cố vị thế của quốc gia trên trường quốc tế.
Phương pháp nghiên cứu
Dựa trên cơ sở lý luận và thực tiễn về quan hệ quốc tế, phương pháp nghiên cứu chủ yếu được sử dụng là phương pháp nghiên cứu quốc tế Phương pháp phân loại, hệ thống, cùng với phương pháp lịch sử và logic, là những cách tiếp cận chính để tìm hiểu vấn đề này.
Luận văn được xây dựng dựa trên các phương pháp phân tích hệ thống, đặc biệt là phương pháp so sánh, nhằm đưa ra những nhận định khái quát phục vụ cho nghiên cứu một cách xác thực và rõ ràng.
Đóng góp của luận văn
Luận văn cung cấp thông tin và số liệu chi tiết, mở ra hướng nghiên cứu mới trong lĩnh vực kinh tế Đồng thời, nó cũng là nguồn tài liệu tham khảo quý giá cho các công trình nghiên cứu tiếp theo.
Luận văn nghiên cứu sự phục hồi kinh tế của LB Nga dưới hai nhiệm kỳ của Tổng thống V.Putin từ năm 2000 đến 2008, phân tích các nguyên nhân khách quan và chủ quan dẫn đến thành tựu này Nghiên cứu này không chỉ rút ra bài học kinh nghiệm quý giá mà còn góp phần củng cố và phát triển mối quan hệ Nga - Việt, đồng thời áp dụng những kinh nghiệm trong công cuộc công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước.
Cấu trúc luận văn
Ngoài ph n mở đ u, k t luận, mục lục và tài liệu tham khảo, nội dung luận văn đ c chia làm 3 ch ng:
Chương 1: Tình hình kinh t n c Nga tr c năm 2000
Chương 2: Sự phục hồi kinh t n c Nga d i thời tổng thống V.Putin
Chương 3: Nguyên nhân của sự phục hồi và bài học kinh nghiệm.
TÌNH HÌNH KINH TẾ NƯỚC NGA TRƯỚC NĂM 2000
Khái quát về nước Nga
Sự hình thành và phát triển của Liên bang Nga diễn ra qua nhiều giai đoạn lịch sử quan trọng Từ thế kỷ IX đến giữa thế kỷ XIII, nhà nước Nga – Kiép cổ đã hình thành tại khu vực Tây-Bắc nước Nga, bao gồm một phần của Bêlarút và Ucraina ngày nay Từ giữa thế kỷ XIII đến cuối thế kỷ XV, Nga đã phải chịu sự thống trị của Mông Cổ, ảnh hưởng sâu sắc đến quá trình phát triển của quốc gia này.
- Tác ta Nhân dân Nga đ đứng lên đấu tranh trong suốt 250 năm và đ n năm
Vào năm 1480, sự kiện lật đổ ách thống trị của Mông Cổ đã đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử Nga Dưới sự lãnh đạo của các nhà cai trị, nhà nước Nga phong kiến đã từng bước hình thành và củng cố quyền lực, mở rộng lãnh thổ về phía Nam và Đông Sự kiện này không chỉ thể hiện sức mạnh của Nga mà còn đánh dấu sự chuyển mình quan trọng trong quá trình xây dựng quốc gia.
Thế kỷ XVII, bắt đầu từ năm 1612, đánh dấu "thời kỳ đen tối" với sự ra đời của triều đại Rômanốp, khởi đầu công cuộc chấn hưng nước Nga Trong giai đoạn này, Nga đã sáp nhập Đông Ucraina và mở rộng lãnh thổ đến Siberia và Viễn Đông Đến thế kỷ XVIII, Sa Hoàng Peter Đại đế tiến hành cải cách theo mô hình phương Tây, góp phần hiện đại hóa đất nước.
Châu Âu đã chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ của Nga khi dời thủ đô từ Moscow sang Xanh Pêtécbua vào năm 1712 Sau chiến thắng trước Thụy Điển trong Chiến tranh Phương Bắc vào năm 1721, Nga trở thành cường quốc hàng đầu tại Châu Âu, mở rộng lãnh thổ sang các vùng như Ban Tích, Crưm và Tây Ucraina Nửa đầu thế kỷ XIX, sau khi đánh bại Napôlêông trong các năm 1812-1814, vị thế của Nga càng được củng cố với việc sáp nhập thêm phần đất Ba Lan và Phần Lan Tuy nhiên, sau đó, Nga đã gặp khó khăn và tụt hậu trong các cuộc chiến tranh sau này.
Cr m năm 1853-1856 Cuối th kỷ XIX đ n đ u th kỷ XX, Sa hoàng
Dưới triều đại của Sa hoàng Alexander II, Nga tiến hành cải cách và xóa bỏ chế độ nông nô, đồng thời mở rộng lãnh thổ bằng cách sáp nhập Trung Á và Mônđôva Kinh tế Nga phát triển nhanh chóng, nhưng tình hình chính trị - xã hội lại bất ổn Từ năm 1905 đến 1907, Cách mạng Nga lần thứ nhất diễn ra Trong giai đoạn 1914-1917, Nga tham gia vào Đại chiến thế giới I, và vào tháng 11 năm 1917, Cách mạng tháng Mười thành công Thời kỳ Liên Xô, từ năm 1941-1945, Hồng quân Liên Xô đã giành thắng lợi trong Chiến tranh Vệ quốc, góp phần quyết định kết thúc Đại chiến thế giới II và cứu nhân loại khỏi thảm họa phát xít Cuối thập niên 1980 đến đầu 1990, Liên Xô rơi vào khủng hoảng kinh tế - chính trị sâu sắc, dẫn đến xu hướng ly khai phát triển Ngày 12 tháng 6 năm 1990, Nga tuyên bố chủ quyền, và đến ngày 8 tháng 12 năm 1991, Liên Xô chính thức bị giải thể, với Liên bang Nga được công nhận là quốc gia kế tục của Liên Xô.
Liên bang Nga, quốc gia có vị trí địa lý đặc biệt, trải dài trên cả hai châu lục Á và Âu, sở hữu diện tích lớn nhất thế giới lên tới 17,1 triệu km², trong đó 1/3 diện tích nằm ở châu Âu và 2/3 còn lại nằm ở châu Á.
Bản đồ: Bản đồ Liên bang Nga
Nguồn: Hồ sơ thị trường Liên bang Nga, Ban Quan hệ Quốc tế - VCCI
Liên bang Nga sở hữu nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, bao gồm dầu mỏ, khí đốt, than, gỗ, sắt, chì, mangan, muối, kim cương, urani, nhôm, đồng và vàng Quốc gia này đứng thứ hai thế giới về sản lượng dầu mỏ và khí đốt, chỉ sau Ảrập Xê-út.
1 Nguyễn Quang Thuấn (2002), Vài nét về chiến lược phát triển kinh tế Liên bang Nga trong giai đoạn 2000
– 2010, Nghiên cứu Châu Âu, số 5 (47), tr 64
1.1.2 Điều kiện chính trị, xã hội
Liên bang Nga, với dân số khoảng 150 triệu người, đứng thứ 6 trên thế giới về số lượng dân cư Theo tổng điều tra dân số, Nga có hơn 180 dân tộc, trong đó người Nga chiếm 77,7%, người Tác-ta 3,7% và người Ucraina 1,35% Về tôn giáo, 75% dân số theo Cơ đốc giáo Chính thống, 5% theo Hồi giáo, bên cạnh các tôn giáo khác như Phật giáo, Do Thái giáo và Tin lành.
V thể ch nhà n c và ch độ chính trị: Theo Hi n ph p năm 1993 Nga là nhà n c pháp quy n dân chủ liên bang, chia làm 89 chủ thể, bao gồm
Nga có 21 nước cộng hòa, 49 tỉnh, 6 vùng, 1 tỉnh tự trị, 10 khu tự trị và 2 thành phố trực thuộc Trung ương là Mátxcơva và Xanh Pêtécbua Ngoài ra, Nga được chia thành 7 đơn vị hành chính Liên bang, do Tổng thống đứng đầu với quyền lực toàn diện Bộ máy nhà nước tổ chức theo hình thức Cộng hòa Tổng thống, trong đó Tổng thống được trao nhiều quyền hạn.
Tổng thống Nga là người đứng đầu Nhà nước, có nhiệm kỳ 6 năm kể từ bầu cử năm 2012, trong khi trước đó là 4 năm Tổng thống nắm quyền tối cao, là lãnh đạo đối ngoại của đất nước, có quyền bổ nhiệm Thủ tướng với sự đồng ý của Đuma Quốc gia, giới thiệu Hội đồng Liên bang để bổ nhiệm các chức danh như Chánh án các tòa án cấp cao và Chánh công tố Ngoài ra, Tổng thống còn có quyền giải tán Chính phủ và Đuma Quốc gia, cũng như giới thiệu và cách chức người đứng đầu các chủ thể Liên bang.
2 Nguyễn Quang Thuấn (2002), Vài nét về chiến lược phát triển kinh tế Liên bang Nga trong giai đoạn 2000
– 2010, Nghiên cứu Châu Âu, số 5 (47), tr 64
Bộ Ngoại giao Liên bang Nga đã cập nhật thông tin trên cổng thông tin điện tử của Chính phủ Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, với nội dung chi tiết về quốc gia Thông tin này được công bố vào tháng 6 năm 2012 và có thể truy cập tại địa chỉ: http://www.chinhphu.vn/portal/page/portal/chinhphu/NuocCHXHCNVietNam/ChiTietVeQuocGia.
4 Nguyễn An Hà (2008), Liên bang Nga trên con đường phát triển những năm đầu thế kỷ XXI, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội, tr 49
Quốc hội là cơ quan đại diện và lập pháp cao nhất, được tổ chức dưới hình thức lưỡng viện, bao gồm Hội đồng Liên bang (Thượng viện) và Đuma Quốc gia (Hạ viện).
Hội đồng Liên bang (Thượng viện) có 178 đại biểu đại diện cho 89 chủ thể liên bang, mỗi chủ thể có 2 đại biểu Quyền hạn của Hội đồng bao gồm phê duyệt thay đổi địa giới các chủ thể, phê duyệt sắc lệnh của Tổng thống về tình trạng chiến tranh và khẩn cấp, bổ nhiệm Chánh án các tòa án cấp cao và Chánh công tố theo giới thiệu của Tổng thống, cũng như thông qua luật liên bang Đuma Quốc gia (Hạ viện) gồm 450 đại biểu được bầu theo danh sách đảng, với nhiệm kỳ 5 năm Quyền hạn của Đuma bao gồm phê duyệt sắc lệnh của Tổng thống và bổ nhiệm Thủ tướng, bổ nhiệm và bãi nhiệm Chủ tịch Ngân hàng Trung ương, Tổng kiểm toán, cũng như thông qua ngân sách và luật liên bang.
Chính phủ là c quan hành pháp liên bang tối cao, gồm Thủ t ng, các
Phó Thủ tướng và Bộ trưởng được Tổng thống bổ nhiệm với sự đồng ý của Đuma Quốc gia Quyền hạn của họ bao gồm việc dự thảo và trình Đuma Quốc gia ngân sách liên bang, thực hiện ngân sách, cũng như quản lý chính sách tài chính, tín dụng và tiền tệ một cách nhất quán, bên cạnh việc quản lý tài sản liên bang.
Khủng hoảng kinh tế - xã hội
Trong bối cảnh cần nhanh chóng khắc phục hậu quả từ chính sách cải cách thời Gorbachev, các nhà lãnh đạo Nga, đặc biệt là Tổng thống Yeltsin, đã nhanh chóng thành lập một Chính phủ đủ mạnh để thực hiện cải cách Yeltsin đã tin tưởng giao trọng trách xây dựng đường lối cải cách cho những người có năng lực, nhằm chuyển đổi nền kinh tế sang cơ chế thị trường.
Bài viết đề cập đến 5 bộ Ngoại giao Việt Nam và tài liệu cơ bản về quan hệ giữa Việt Nam và Liên bang Nga, với Thủ tướng F Gaidar là nhân vật chính Ông Gaidar đã chịu ảnh hưởng từ quan điểm của Mỹ và phương Tây, cùng với mong muốn nhanh chóng chuyển đổi nền kinh tế sang cơ chế thị trường.
Liệu pháp sốc vĩ mô là một phương pháp nhằm tự do hóa kinh tế nhân hoà và tối đa hóa vai trò điều tiết của nhà nước Đây là giải pháp đồng bộ, triệt để và nhất quán, giúp áp dụng nhanh chóng các biện pháp mạnh mẽ để chuyển đổi toàn bộ cơ sở của nền kinh tế sang hoạt động theo nguyên tắc của nền kinh tế thị trường Tuy nhiên, quá trình thực hiện cần được xem xét kỹ lưỡng để đảm bảo hiệu quả.
Liệu pháp sốc không đạt được kết quả mong muốn của các nhà cải cách, mà còn dẫn đến sự suy thoái nghiêm trọng của nền kinh tế Nga, gây ra tình trạng khủng hoảng xã hội không thể kiểm soát.
1.2.1.1 Quá trình tư nhân hóa diễn ra mạnh mẽ
T nhân hóa đ c hiểu là quá trình chuyển đổi hình thức sở hữu từ sở hữu nhà n c, sở hữu tập thể sang sở hữu t nhân
Vào đầu những năm 90, sau sự sụp đổ của Liên Xô và Đông Âu, Nga đã trải qua một cuộc khủng hoảng kinh tế và chính trị nghiêm trọng Để khôi phục và phát triển nền kinh tế, Chính phủ Nga đã áp dụng "liệu pháp sốc" với ba nhiệm vụ chính, trong đó việc tư nhân hóa được xác định là nhiệm vụ hàng đầu và quan trọng nhất tại Liên bang Nga.
Vào tháng 7 năm 1991, Liên bang Nga đã ban hành Luật Tư nhân hóa, quy định các vấn đề pháp lý liên quan đến việc tư nhân hóa, bao gồm quyền sở hữu, phương pháp bán các xí nghiệp quốc doanh, định giá tài sản xí nghiệp, mua cổ phần, và sử dụng nguồn vốn thu được từ việc bán các xí nghiệp quốc doanh Sau đó, các sắc lệnh đã được ban hành nhằm cụ thể hóa hoặc thay đổi, bổ sung Luật Tư nhân hóa (1991).
Mục đích chính của chương trình nhân hóa là tạo ra một tập hợp các chủ sở hữu tư nhân, góp phần hình thành một nền kinh tế thị trường hiệu quả và định hướng xã hội, đồng thời xây dựng một xã hội dân chủ Để đạt được mục tiêu này, chính quyền Liên bang Nga đã thực hiện những phương pháp cụ thể.
Từ tháng 7/1992, nhà nước đã thực hiện chính sách nhân hóa thông qua "phiếu nhân hóa" (vaucher), cấp cho mỗi công dân một phiếu trị giá 10.000 Rúp (tương đương 200 USD theo tỷ giá tháng 7/1992) Những người sở hữu phiếu nhân hóa có thể sử dụng để mua cổ phiếu của các doanh nghiệp được cổ phần hóa, nhận tín phiếu từ quỹ đầu tư do nhà nước hoặc tư nhân thành lập, hoặc có thể trao đổi, bán phiếu nhân hóa cho bất kỳ ai và đầu tư vào các lĩnh vực khác nhau.
Quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước tại Nga diễn ra mạnh mẽ từ năm 1992 đến 1994, với sự nhân hóa thông qua các voucher Theo thống kê của Ủy ban Tài sản nhà nước Nga đến tháng 7/1994, đã có 45,3 triệu phiếu nhân hóa được phát hành, chiếm khoảng 31,4% tổng số phiếu Kết quả, 75,2% số phiếu được mua đã trở thành cổ phiếu, với 22,8 triệu người dân Nga trở thành cổ đông Đến năm 1994, tỷ lệ doanh nghiệp được cổ phần hóa đạt 50% trong lĩnh vực dịch vụ và thương mại, 70% trong ngành công nghiệp và 80% trong các xí nghiệp chế biến nông sản.
Từ năm 1994 đến 1998, do chính sách tư nhân hóa yếu kém và tình trạng thiếu hụt ngân sách nghiêm trọng, Chính phủ Nga đã thực hiện chương trình tư nhân hóa bằng tiền mặt nhằm đẩy mạnh cổ phần hóa doanh nghiệp Tuy nhiên, các biện pháp này thiếu tính khả thi và không phù hợp với khả năng thực hiện Đến năm 1999, Nga đã hoàn thành quá trình này.
Trong bài viết của Nguyễn Thị Huy n Sâm (2005) về kinh tế Liên bang Nga dưới thời Tổng thống B Yeltsin, tác giả đã phân tích thực trạng và nguyên nhân của quá trình tư nhân hóa diễn ra trên tất cả các ngành kinh tế, đặc biệt là trong lĩnh vực dịch vụ, thương mại, công nghiệp và nông nghiệp Đáng chú ý, sở hữu nhà nước chỉ chiếm khoảng 3-5% trong tổng thể nền kinh tế.
Mục đích ban đầu của quá trình tái cấu trúc kinh tế ở Nga là khôi phục và phát triển nền kinh tế đang suy thoái Tuy nhiên, do những bước đi sai lầm, quá trình này đã không còn tập trung vào mục tiêu xã hội như mong muốn, mà thay vào đó đã chuyển sang màu sắc chính trị chủ yếu Hệ quả của những sai lệch này đã dẫn đến nhiều tác động tiêu cực cho nền kinh tế và xã hội Nga.
Tài sản quốc gia hiện nay đang tập trung trong tay một nhóm người, tạo nên một giới thượng lưu bao gồm các nhà tài phiệt và ông trùm kinh tế.
“đen” 5% dân số thuộc t ng l p giàu và rất giàu chi m 73% t ch lũy toàn x hội và 80% ngo i tệ l u hành d i d ng ti n mặt 8 Theo tờ Forbes tháng 5-
2005 liệt kê danh sách các tỉ ph đôla ở Nga nh sau (đơn vị - tỉ USD) 9 :
1 Roman Abramovich (18,2), chủ nhân của Tập đoàn đ u t Millhouse Capital, Công ty d u Sibneft Oil
2 Vladimir Lisin (7), chủ nhân Tập đoàn thép Novolipets Steel
3 Viktor Vekselberg (6,1), chủ nhân Tập đoàn Renova
4 Oleg Deripaska (5,8), chủ nhân Tập đoàn nhôm Rusal
5 Mikhail Fridman (5,8), chủ nhân Tập đoàn Alfa
6 Vladimir Yevtushenkov (5,1), chủ nhân Tập đoàn viễn thông địa ốc Sistema
7 Alexei Mordashov (5,1), chủ nhân Tập đoàn luyện kim Severstal
8 Vladimir Potanin (4 7) đồng chủ nhân Tập đoàn Interros
9 Mi hail Pro horov (4 7) đồng chủ nhân Tập đoàn Interros
7 Nguyễn Thị Huy n Sâm (2005), Kinh tế LB Nga thời kỳ cầm quyền của Tổng thống B.Yelsin: Thực trạng và nguyên nhân, Nghiên cứu Châu Âu, số 1 (61), tr 36
8 Nguyễn Văn Minh Tư hữu hóa theo cách Nga và bài học cho chúng ta, http://tiasang.com.vn, 21/6/2007
9 Hữu nghị, Bài học từ kinh nghiệm cổ phần hóa ở Nga, http://tuoitre.vn/tin/the-gioi, 29/4/2007
10 Vagit Alekperov (4,1), chủ nhân Tập đoàn d u h a LUKoil
Sự phân hóa giàu nghèo trong xã hội đang gia tăng một cách rõ rệt, với khoảng cách thu nhập giữa nhóm người giàu và người nghèo có lúc lên đến hàng nghìn lần, cụ thể là 1360 lần theo số liệu năm 1997.
Ba là, sự lũng đo n v chính trị, liên k t bè phái trong xã hội ngày càng gia tăng Trong đó phải kể đ n nhân vật Boris Berezovsky Vào những năm
Năm 1989, trong bối cảnh chính trị phức tạp, Boris Berezovsky nhanh chóng vươn lên trở thành một ông trùm tài chính với "đế chế" hùng mạnh Nhờ vào mối quan hệ gần gũi với Tổng thống Yeltsin, ông đã phát triển mạnh mẽ trong thời kỳ này, đồng thời góp phần vào những sai lầm trong di sản chính trị của Yeltsin.
SỰ PHỤC HỒI KINH TẾ NƯỚC NGA DƯỚI THỜI TỔNG THỐNG V.PUTIN (2000 – 2008)
Quá trình V.Putin lên nắm quyền lực
Trước năm 2000, Nga trải qua giai đoạn khó khăn dưới sự lãnh đạo của Tổng thống B Yeltsin (1991 - 1999), với nhiều khủng hoảng sâu sắc trong mọi lĩnh vực Trách nhiệm của người đứng đầu nhà nước Nga lúc bấy giờ vô cùng nặng nề Dự thảo luận tội của Đuma Quốc gia năm 1999 đã chỉ ra năm tội trạng của Yeltsin, bao gồm: vi phạm Liên bang Xô Viết, tấn công Quốc hội, gây ra chiến tranh ở Chechnya, đẩy dân Nga vào nạn diệt chủng, và làm suy yếu quân đội Nga.
Vào ngày 31/12/1999, trong khi người dân Nga chuẩn bị đón chào năm mới, Tổng thống Yeltsin đã gửi lời chúc mừng và xin lỗi nhân dân Nga vì những hứa hẹn chưa thực hiện được Ông quyết định từ chức trước thời hạn và trong khoảnh khắc cuối cùng của nhiệm kỳ, đã chọn Vladimir Putin làm người kế nhiệm, với hy vọng vực dậy nền kinh tế - xã hội Nga đang gặp khó khăn.
Khi nhắc đến Vladimir Putin, Tổng thống Boris Yeltsin đã bày tỏ niềm tin tưởng lớn lao vào ông: “Putin là người tôi gửi gắm những hy vọng chủ yếu, là người tôi tin tưởng và có thể tin cậy để giao phó cả đất nước này.” Sự tín nhiệm này phản ánh kỳ vọng của Yeltsin về một tương lai ổn định và phát triển cho Nga dưới sự lãnh đạo của Putin.
Boris Yeltsin, một nhân vật có ý chí sắt đá, đã đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của nước Nga Nhờ những ấn tượng tích cực, Yeltsin đã tin tưởng và bổ nhiệm V Putin làm Thủ tướng vào tháng 8/1999, đồng thời chuyển giao quyền lực Tổng thống cho ông.
Hi n pháp 1993 khi ông từ chức vào 31/12/1999
Vladimir Vladimirovich Putin, sinh ngày 7 tháng 10 năm 1952 tại Leningrad (nay là Saint Petersburg), lớn lên trong một gia đình công nhân Ngay từ nhỏ, ông đã thể hiện trí thông minh và khả năng học giỏi, cùng với tính cách hòa đồng và dễ gần Những phẩm chất này đã giúp ông xây dựng một nền tảng vững chắc cho con đường chính trị sau này, dẫn đến vị trí Tổng thống của ông.
Putin đã bày tỏ sự ngưỡng mộ đối với ước mơ của một học trò khi cậu chia sẻ: “Lý tưởng của em là trở thành một điệp viên Dù cái tên này không được ưa chuộng trên toàn cầu, nhưng vì lợi ích quốc gia và nhân dân, em tin rằng những đóng góp của một điệp viên là vô cùng quan trọng.”
Năm 1975, ông Vladimir Putin tốt nghiệp Khoa Luật trường Đại học Leningrad, chuyên ngành Luật Quốc tế Sau khi tốt nghiệp, ông được phân công làm việc tại cơ quan KGB Từ năm 1985 đến năm 1990, Putin được điều chuyển sang làm việc tại Cộng hòa Dân chủ Đức.
Vào đầu những năm 1990, Putin bắt đầu sự nghiệp chính trị tại Thành phố Xanh Pêtécbua, làm việc cho Thị trưởng Anatoly Sobchak, người thầy cũ và cũng là nhà cố vấn quan trọng của ông sau này.
Năm 1991, ông đảm nhận vị trí Chủ tịch Ủy ban liên lạc đối ngoại chính quyền Thành phố Xanh Pêtécbua, phụ trách các vấn đề thu hút đầu tư nước ngoài, kiến thiết thành phố và xây dựng các doanh nghiệp liên doanh hợp tác đầu tư với nước ngoài.
29 Nguyễn Dung, Cựu Tổng thống Nga Boris Yeltsin, https://camnangkinhdoanh.wordpress.com, 21/5/2007
Vladimir Putin, từ năm 1994 đến 1996, đã đảm nhiệm vị trí Phó Thị trưởng thứ nhất thành phố Xanh Pêtécbua và là Chủ tịch Ủy ban liên lạc đối ngoại chính quyền thành phố Trong thời gian này, ông đã tích cực thực hiện các hoạt động hợp tác với các đối tác quốc tế.
Từ năm 1996 đến 1997, V Putin đảm nhận vị trí Phó Cục trưởng Cục Quản lý nghiệp vụ Tổng thống Nga Từ tháng 3 năm 1997 đến tháng 4 năm 1998, ông là Phó Chủ nhiệm Văn phòng Tổng thống kiêm Cục trưởng Tổng cục cảnh vệ Tiếp theo, từ tháng 5 đến tháng 7 năm 1998, ông giữ chức Phó Chủ nhiệm thứ nhất Văn phòng Tổng thống, phụ trách các vấn đề quan hệ với Trung Quốc và khu vực Đến tháng 7 năm 1998, ông được bổ nhiệm làm Cục trưởng Cục An ninh Liên bang Nga và vào tháng 11 cùng năm, ông trở thành Ủy viên thường vụ Ủy ban.
An ninh Th ng 3 năm 1999 ông giữ chức Cục tr ởng Cục An ninh iêm Th ký Ủy ban An ninh (Hội đồng an ninh quốc gia) 31
Ti p theo, V.Putin ti p tục đ c đ b t những chức vụ cao h n Th ng
Vào năm 1999, ông được bổ nhiệm làm Thủ tướng và vào ngày 31/12 cùng năm, ông tiếp quản quyền tổng thống từ Boris Yeltsin Ông chính thức đảm nhận vị trí tổng thống sau khi giành được hơn 50% phiếu bầu trong cuộc bầu cử vào tháng 3 năm 2000.
Trong cuộc gặp g vào cuối th ng 12/1999 Yeltsin đ nói rõ định trao quy n Tổng thống cho vị Thủ t ng m i của n c Nga và dặn dò Putin
Vào ngày 31 tháng 12 năm 1999, trong bối cảnh chuyển giao thế kỷ, Tổng thống B Yeltsin đã tuyên bố từ chức tạm thời Trong diễn văn từ chức, ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc làm những điều tốt cho đất nước Nga.
Tôi quyết định ra đi sớm vì nhận thức rằng nước Nga cần một sự thay đổi Để bước vào thiên niên kỷ mới, đất nước cần những chính khách mới, những khuôn mặt và con người trẻ trung, thông minh, mạnh mẽ và năng động.
31 D ng Minh Hào Triệu Anh Ba (2014), Bản lĩnh Putin, Nxb Lao Động, Hà Nội, tr 185
Theo RIA Novosti, kết quả cuối cùng cho thấy Putin sẽ tiếp tục lãnh đạo Điện Kremlin trong 6 năm tới Thông tin này được đăng tải trên trang giaoduc.net.vn vào ngày 05/3/2012.
33 D ng Minh Hào Triệu Anh Ba (2014), Bản lĩnh Putin, Nxb Lao Động, Hà Nội, tr 6
Đường lối phát triển kinh tế của V.Putin
Mục tiêu của bài viết là đánh giá thực trạng nền kinh tế Nga hiện nay Tờ báo Berlin nhận định rằng Liên bang Nga, từng là một quốc gia bị suy yếu và phải phụ thuộc vào các khoản tín dụng quốc tế trong nhiều năm, đang gặp khó khăn trong việc xây dựng một xã hội tự do, phát triển và thịnh vượng Đặc biệt, trong bối cảnh toàn cầu hóa mạnh mẽ và cuộc cách mạng khoa học công nghệ đang diễn ra, việc đạt được những mục tiêu này càng trở nên thách thức hơn.
34 Hoàng Vân (2000), Cuộc bầu cử Tổng thống Liên bang Nga: một vài suy ngẫm, T p chí Nghiên cứu Châu Âu, số 2, tr 40 - 41
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự gia tăng cạnh tranh giữa các quốc gia, đặc biệt là trong lĩnh vực kinh tế, chính trị, quốc phòng và an ninh, nước Nga đang đối mặt với nhiều thách thức phức tạp Sự kiện khủng bố ngày 11 tháng 9 năm 2001 tại Mỹ đã phản ánh rõ nét những biến động này Để thích ứng với tình hình mới, Nga cần xác định những mục tiêu và nhiệm vụ quan trọng trong thế kỷ 21.
Mục tiêu tổng quan của lãnh đạo Nga hiện nay là phát huy truyền thống yêu nước, đoàn kết xã hội, xây dựng một nhà nước mạnh mẽ, phát triển kinh tế thị trường, nâng cao đời sống nhân dân, đảm bảo an ninh quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ, đồng thời cải thiện vị thế của Nga trên trường quốc tế.
Vào thời điểm V Putin nhậm chức Tổng thống vào ngày 26 tháng 3 năm 2000, ông đã nhanh chóng đưa ra những chính sách nhằm khôi phục nền kinh tế Nga, tập trung vào việc tăng cường vai trò điều tiết vĩ mô của nhà nước Mục tiêu chính là xây dựng một nền kinh tế ổn định, đảm bảo sự phát triển bền vững cho đất nước và duy trì ổn định chính trị Trong Thông điệp Liên bang đầu tiên trình bày trước Quốc hội Nga ngày 8/7/2000, Putin nhấn mạnh rằng Nga cần một hệ thống kinh tế cạnh tranh, hiệu quả và công bằng, điều này sẽ là nền tảng cho sự phát triển ổn định của xã hội.
Năm 2008, Nguyễn An Hà trong tác phẩm "Liên bang Nga trên con đường phát triển những năm đầu thế kỷ XXI" nhấn mạnh rằng, để trở thành một quốc gia hùng mạnh và được kính trọng trên thế giới, Nga cần có chiến lược phát triển dài hạn với các mục tiêu và biện pháp rõ ràng Các thông điệp của Liên bang Nga trong những năm tiếp theo tiếp tục khẳng định tầm quan trọng của việc thiết lập một kế hoạch phát triển bền vững.
Trong Thông điệp Liên bang năm 2001, Tổng thống Putin nhấn mạnh việc khôi phục quản lý nhà nước và xác định rõ ranh giới quyền hạn giữa trung ương và địa phương Ông tập trung vào các vấn đề kinh tế xã hội, khẳng định rằng quyền sở hữu tại Nga được nhà nước đảm bảo Tổng thống kêu gọi tăng cường pháp luật và minh bạch hóa hoạt động của doanh nghiệp, đồng thời khuyến khích doanh nhân hoạt động hợp pháp và đóng thuế đầy đủ.
Thông điệp Liên bang năm 2002 của Tổng thống V Putin nhấn mạnh mục tiêu nâng cao khả năng cạnh tranh của nước Nga trên trường quốc tế Ông chỉ trích chính phủ vì thiếu quyết tâm trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và cam kết tiếp tục cải cách hành chính Mục tiêu của ông là xây dựng một nước Nga thịnh vượng, nơi người dân có cuộc sống ấm no, an toàn và thoải mái.
Trong Thông điệp Liên bang năm 2003, Tổng thống V Putin đã kêu gọi xây dựng nước Nga mạnh mẽ, với nền kinh tế tiên tiến và có ảnh hưởng lớn trên thế giới Ông đặt ra mục tiêu tăng gấp đôi GDP trong 10 năm, nâng cao khả năng chuyển đổi của đồng Rúp và hiện đại hóa quân đội.
Theo đó trong Thông điệp Liên bang năm 2004 Tổng thống V.Putin đ đ ra nhiệm vụ phát triển đất n c không chỉ trong giai đo n ng n h n là
Tổng thống V Putin đã nhấn mạnh ba vấn đề quan trọng cần tập trung giải quyết để phát triển Nga trong những năm đầu thế kỷ XXI, đó là cải thiện điều kiện nhà ở, phát triển giáo dục và hiện đại hóa y tế Những vấn đề này không chỉ mang tính cấp bách mà còn định hướng cho giai đoạn phát triển dài hạn của đất nước.
Trong Thông điệp Liên bang năm 2005, Tổng thống Putin đã đánh giá tình hình trong nước và nêu rõ quan điểm về những vấn đề quan trọng trong xã hội, bao gồm thực trạng tham nhũng của quan chức và quyền hạn của các cơ quan nhà nước Ông nhấn mạnh sự cần thiết phải tăng lương cho công chức và thu hút vốn đầu tư nước ngoài Nhiệm vụ hàng đầu cho các nhà lãnh đạo LB Nga là tiếp tục xây dựng một nhà nước hiệu quả và củng cố Liên bang.
Tổng thống V Putin trong Thông điệp Liên bang hàng năm đã nhấn mạnh mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội nhằm khôi phục tiềm lực kinh tế và vị thế quốc tế của đất nước.
Mục tiêu chính của chiến lược phát triển kinh tế Nga là xây dựng một xã hội dân chủ, đảm bảo đời sống vật chất và tinh thần cho các tầng lớp nhân dân Để đạt được điều này, Nga cần chuyển đổi nền kinh tế theo hướng phát triển bền vững, với sự cân bằng giữa các chỉ số kinh tế, xã hội, môi trường và dân số Giai đoạn 2000 – 2010, mục tiêu tăng trưởng kinh tế cụ thể ở Nga được xác định từ 5 – 7% mỗi năm, với khối lượng sản xuất đạt 10 – 15% Đặc biệt, ngành công nghiệp chế biến không chỉ cần thiết mà còn là yêu cầu quan trọng để thực hiện mục tiêu chiến lược chung của đất nước.
* Biện pháp: Để thực hiện mục tiêu chi n l c phát triển kinh t giai đo n 2000 –
Năm 2010, Chính phủ đã triển khai các biện pháp chính sách công nghiệp tích cực nhằm cải thiện cấu trúc sản xuất và kinh tế đối ngoại Các chính sách này bao gồm điều chỉnh tài chính, tiền tệ và ngân hàng, xóa bỏ kinh tế ngầm, đồng thời tấn công vào tội phạm kinh tế Ngoài ra, Chính phủ cũng thực hiện chính sách hiện đại hóa nông nghiệp và tham gia tích cực vào hội nhập kinh tế quốc tế và khu vực Những biện pháp này nhằm thúc đẩy sự phát triển bền vững và nâng cao hiệu quả kinh tế.
- V t qua tình tr ng khủng hoảng của n n kinh t , bảo đảm tăng tr ởng sản xuất, lành m nh hóa khu vực tài chính
- Khôi phục tính b n vững của quá trình phục hồi sản xuất, kích thích đ u t
Xây dựng nền sản xuất có khả năng cạnh tranh trên thị trường thế giới với các sản phẩm có mức độ chế biến cao là yếu tố quan trọng nhằm củng cố vị thế của nền kinh tế Nga trên trường quốc tế.
Để đạt được các mục tiêu chiến lược phát triển kinh tế của Nga trong thập kỷ tới, điều quan trọng nhất là phục hồi tăng trưởng kinh tế Thành công trong việc thực hiện các mục tiêu này chỉ có thể đưa đất nước vào giai đoạn phát triển bền vững và tăng trưởng tương đối nhanh Do đó, bảo đảm tăng trưởng kinh tế sẽ là nhiệm vụ trọng tâm trong chính sách kinh tế, không chỉ trong triển vọng ngắn hạn mà còn trong dài hạn.
Những kết quả đạt đƣợc
Dưới sự lãnh đạo của Tổng thống V Putin, Liên bang Nga đã xây dựng một chiến lược phát triển kinh tế với mục tiêu tạo ra một nền kinh tế thị trường hiệu quả Chiến lược này được thực hiện trên nền tảng ổn định chính trị, nhằm thúc đẩy sự phát triển kinh tế và nâng cao mức sống của người dân Qua đó, Nga hướng tới việc tham gia hiệu quả vào nền kinh tế toàn cầu.
Trong suốt hai nhiệm kỳ của Tổng thống V Putin (2000 - 2008), nền kinh tế Nga đã đạt được những thành tựu quan trọng, giúp đất nước thoát khỏi tình trạng "bên bờ vực thẳm" và gia nhập nhóm các nền kinh tế phát triển Kết quả cụ thể cho thấy sự phục hồi mạnh mẽ và tăng trưởng bền vững của nền kinh tế Nga trong giai đoạn này.
2.3.1 Tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt mức cao
D i thời Tổng thống V.Putin, n n kinh t thị tr ờng ở LB Nga ti p tục đ c xây dựng một cách có hiệu quả Trong Thông điệp Liên bang năm 2006
Tổng thống V Putin nhấn mạnh rằng sau một thời gian dài đối mặt với khó khăn về ngân sách và sự biến động mạnh của tỷ giá đồng rúp, tình hình tài chính đã có sự thay đổi căn bản Việc duy trì sự ổn định tài chính là điều kiện quan trọng để nâng cao lòng tin của người dân vào Nhà nước, từ đó khuyến khích các doanh nghiệp sẵn sàng đầu tư và phát triển kinh doanh.
Bảng 2.1 Tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của LB Nga giai đoạn 2000 - 2008 Năm Tốc độ tăng trưởng hàng năm (%)
Nguồn: Tổng hợp số liệu từ Ngân hàng Thế giới http://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.KD.ZG?page=2
Theo thống kê của Ngân hàng Thế giới, tăng trưởng GDP hàng năm của Nga trong giai đoạn 2000 - 2008 cho thấy sự phục hồi và phát triển rõ rệt Trong 8 năm này, tốc độ tăng trưởng GDP hàng năm đạt mức trung bình khoảng 7%, hoàn toàn trái ngược với giai đoạn 1991-1999, khi mức tăng trưởng trung bình hàng năm chỉ khoảng -5%.
Trong giai đoạn 1999 – 2003, GDP của Nga tăng trưởng hàng năm với tốc độ 6,2%, lạm phát được kiểm soát và tình trạng chậm trả lương giảm bớt Đến năm 2005, GDP của Nga đạt 800 tỷ USD, và trong 6 tháng đầu năm 2006, tăng trưởng kinh tế đạt 6,3%, với sản xuất công nghiệp tăng 11,1% và đầu tư tăng 9,4% Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu tăng gần 30% so với cùng kỳ năm trước, đạt 213,9 tỷ USD, và Nga duy trì tình trạng xuất siêu Năm 2006, GDP cả năm đạt 8,2%, thu nhập thực tế của người dân tăng 11,5%, và tỷ lệ lạm phát giảm xuống còn 9% Đầu tư trực tiếp vào nền kinh tế tăng 55,5%, trong khi những tháng đầu năm 2007 ghi nhận tốc độ tăng trưởng kinh tế kỷ lục 7,6%.
Bảng 2.2 Một số chỉ số kinh tế vĩ mô của Nga giai đoạn 2001 – 2006
Tăng tr ởng sản l ng công nghiệp (%) 4,9 3,7 7,0 8,3 4,0 3,9 Đ u t vốn cố định (%) 8,7 2,6 12,5 10,9 10,5 12,6 Cán cân ngân sách (% GDP) 3,0 2,3 1,7 4,2 7,5 7,5
Cán cân thanh toán (tỷ USD) 35,1 32,8 35,9 60,1 86,6 94,5
Dự trữ ngo i tệ (tỷ USD) 36,6 47,8 76,9 124,5 182,2 303,7 Thu nhập thực t (% của 1999) 121,7 135,3 155,5 171,7 187,7 206,5
Nguồn: Báo cáo của Ngân hàng Thế giới 40961, 6/2007, www.worldbank.org.ru
47 Nguyễn Thanh Hi n (2007), Sự vươn lên của nước Nga thời Tổng thống Putin, Nghiên cứu Châu Âu, số 11(86), tr 57 – 67
Nền kinh tế Nga đã phục hồi với tốc độ tăng trưởng cao, dẫn đến dự trữ vàng và ngoại tệ của nước này tăng lên Đến năm 2006, dự trữ ngoại tệ đạt 121,492 tỷ USD, tăng 2,11 lần so với năm trước Tính đến ngày 01 tháng 01 năm 2007, tổng giá trị dự trữ vàng và ngoại tệ của Nga đạt 303,732 tỷ USD, giúp Nga vươn lên vị trí thứ tư thế giới, chỉ sau Mỹ, Trung Quốc và Nhật Bản.
Nga cũng đ b t đ u tham gia Sáng ki n Xóa n cho c c n c n nặng nhất và đ xóa n h n 550 triệu USD cho 6 n c châu Phi là Dămbia, Mađagax a Môdămbich Tandania và Êtiôpia
Từ ngày 15 đến 21/8/2006, Nga đã thanh toán 21,6 tỷ USD nợ nước ngoài cho Câu lạc bộ Paris, giảm 1/3 tổng số nợ Đây là một kết quả khả quan, đặc biệt khi tổng nợ nước ngoài của Nga vào năm 2000 lên đến 158,4 tỷ USD.
2.3.2 Các lĩnh vực kinh tế tăng trưởng liên tục
Những năm đ u trong nhiệm kỳ thứ nhất của Tổng thống V.Putin từ
Từ năm 2000 đến 2004, sản lượng công nghiệp của Nga tăng trưởng trung bình 6,7% mỗi năm Cụ thể, năm 2000 tăng 10,0%, năm 2001 là 5,2%, năm 2002 đạt 3,7%, năm 2003 tăng 7,2% và trong bốn tháng đầu năm 2004 là 7,4% Các lĩnh vực công nghiệp phát triển nhanh chủ yếu tập trung vào ngành khai khoáng và hóa chất, bên cạnh đó, ngành chế tạo máy và sản xuất hàng tiêu dùng cũng có sự phát triển đáng kể.
48 Nguyễn An Hà (2008), Liên bang Nga trên con đường phát triển những năm đầu thế kỷ XXI, Nxb Khoa học Xã hội, Hà Nội, tr 45
49 Nguyễn Thanh Hi n (2007), Sự v n lên của n c Nga thời Tổng thống V.Putin, Nghiên cứu Châu Âu, số
Vào năm 2004, 50 Đại sứ quán Liên bang Nga tại Việt Nam đã công bố tình hình kinh tế - xã hội của Liên bang Nga vào đầu thế kỷ XXI Nhà nước đã chú trọng đầu tư phát triển, góp phần đẩy lùi tình trạng suy thoái kinh tế của giai đoạn cuối thập niên 90.
Trong giai đoạn này, LB Nga đã tận dụng tối đa nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú để phát triển kinh tế Kể từ năm 2002, Nga đã trở thành một trong những nước xuất khẩu dầu lửa lớn nhất thế giới và đến năm 2004, đã đuổi kịp Mỹ để trở thành một trong những nước sản xuất vũ khí hàng đầu Nguồn thu ngoại tệ từ hai ngành này đóng vai trò chủ yếu trong việc thúc đẩy tăng trưởng GDP của LB Nga.
Bên cạnh những kết quả khả quan trong lĩnh vực công nghiệp, nông nghiệp của LB Nga cũng đạt được nhiều thành tựu đáng ghi nhận Theo số liệu của WB, trong thập niên 90 của thế kỷ trước, năng suất lao động trong lĩnh vực nông nghiệp của LB Nga liên tục giảm sút, chỉ đạt hơn 2 lần năng suất lao động nông nghiệp trung bình của thế giới đến những năm sau đó.
Từ năm 2000 đến 2003, sản lượng ngũ cốc của Nga đã tăng mạnh, gấp 1,5 lần so với giai đoạn 1996 - 1998 và gấp 3,6 lần so với mức trung bình toàn cầu Theo dữ liệu của Ủy ban thống kê nhà nước Liên bang Nga, năm 2000, sản lượng ngũ cốc đạt kỷ lục 69 triệu tấn, cao hơn 12,5 triệu tấn so với năm 1999 Sản lượng nông nghiệp của Nga liên tục gia tăng trong những năm này.
Từ năm 2001 đến năm 2004, LB Nga ghi nhận sự tăng trưởng ổn định với tỷ lệ từ 1,2% đến 2%, cho phép xuất khẩu trung bình 5 triệu tấn lương thực và hàng triệu tấn ngũ cốc thức ăn gia súc sang các thị trường truyền thống như Trung Đông và châu Âu Trong vòng 10 năm, từ năm 1998 đến 2008, LB Nga đã chuyển mình từ một quốc gia phải nhập khẩu 20 triệu tấn ngũ cốc sang trở thành nguồn cung cấp ổn định cho thị trường thế giới, với lượng xuất khẩu đạt 14 triệu tấn vào cuối năm 2008.
51 Đ i sứ quán LB Nga t i Việt Nam (2004), Tình hình kinh tế - xã hội LB Nga đầu thế kỷ XXI, Hà Nội
V i l i th là một quốc gia giàu tài nguyên thiên nhiên, đặc biệt là d u m, khí tự nhiên, kim loại quý và gỗ Giá nguyên liệu trên thị trường thế giới liên tục tăng đã giúp Cộng hòa V i l i th duy trì thặng dư thương mại Năm 2003, kim ngạch xuất khẩu đạt 136 tỷ USD, tăng lên 178 tỷ USD vào năm 2004, trong đó nhiên liệu năng lượng chiếm 60,4% và kim loại cùng sản phẩm kim loại chiếm 17,9% Đặc biệt, năm 2005, kim ngạch xuất khẩu đạt 245,3 tỷ USD, tăng 33,9% so với năm trước, trong khi kim ngạch nhập khẩu đạt 125,1 tỷ USD, tăng 28,5% so với năm 2004 Kết quả là, Cộng hòa V i l i th ghi nhận thặng dư thương mại 120,2 tỷ USD, so với 85,8 tỷ USD của năm 2004.
Trong cơ cấu kim ngạch xuất khẩu của Liên bang Nga, các mặt hàng chủ yếu bao gồm dầu mỏ, hạt đốt, kim loại, gỗ, hóa chất, kim loại vũ khí và vũ khí phục vụ quốc phòng, chiếm trên 80% tổng kim ngạch xuất khẩu Theo số liệu năm 2005, các thị trường chính mà Liên bang Nga hướng tới bao gồm Hà Lan (10,3%), Đức (8,3%), Italia (7,9%), Trung Quốc (5,5%), Ukraine (5,2%), Thổ Nhĩ Kỳ (4,5%) và Thụy Sĩ (4,4%).
