( BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC DUY TÂN ĐÀO THỊ THU THẢO TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA THỊ XÃ BUÔN HỒ LUẬN VĂN THẠC SĨ KẾ TOÁN ĐÀ NẴNG, NĂM 2019 ) ( BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC DUY TÂN ĐÀO THỊ THU THẢO TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA THỊ XÃ BUÔN HỒ Chuyên ngành Kế toán Mã số 8340301 LUẬN VĂN THẠC SĨ KẾ TOÁN Người hướng dẫn khoa học TS Hồ Tuấn Vũ ĐÀ NẴNG, NĂM 2019 ) LỜI CẢM ƠN Để có thể hoàn thành đề tài luận văn thạc sĩ một cách hoàn chỉnh, bên c.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP
Khái niệm, đặc điểm và phân loại đơn vị sự nghiệp cônglập
Đơn vị sự nghiệp công lập (SNCL) là tổ chức được thành lập bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền, hoạt động trong các lĩnh vực như Giáo dục - Đào tạo, Dạy nghề, Y tế, Đảm bảo xã hội, Văn hoá - Thông tin (bao gồm cả đơn vị phát thanh truyền hình địa phương), Thể dục - Thể thao, kinh tế và các sự nghiệp khác Để được xác định là đơn vị SNCL, tổ chức cần tuân thủ các tiêu chuẩn nhất định.
- Có văn bản quyết định thành lập đơn vị sự nghiệp của cơ quan có thẩm quyền ở Trung ương hoặc địaphương;
Nhà nước hỗ trợ kinh phí và tài sản để tổ chức thực hiện nhiệm vụ chính trị và chuyên môn, đồng thời cho phép thu một số khoản theo quy định của nhà nước.
- Có tổ chức bộ máy, biên chế và bộ máy quản lý tài chính kế toán theo chế độ Nhà nước quyđịnh;
Để quản lý tài chính hiệu quả, các đơn vị sự nghiệp công lập cần mở tài khoản tại kho bạc Nhà nước hoặc ngân hàng để ký gửi các khoản thu, chi Đơn vị sự nghiệp công lập hoạt động dựa trên nguyên tắc phục vụ xã hội, không vì mục đích kiếm lời Sản phẩm và dịch vụ mà các đơn vị này cung cấp chủ yếu mang lại giá trị về tri thức, văn hóa, phát minh, sức khỏe, đạo đức và các giá trị xã hội khác Đặc biệt, nhiều sản phẩm của đơn vị sự nghiệp công lập có tính phục vụ rộng rãi, không chỉ giới hạn trong một ngành hay lĩnh vực cụ thể, mà còn có tác dụng lan tỏa đến cộng đồng khi được tiêu dùng.
Hoạt động của đơn vị SNCL được tài trợ từ ngân sách nhà nước và các nguồn kinh phí hợp pháp khác như phí, lệ phí, thu từ hoạt động sản xuất kinh doanh và dịch vụ, cùng với nguồn viện trợ và tài trợ Tất cả các khoản này đều tuân thủ nguyên tắc không bồi hoàn trực tiếp.
Hoạt động sự nghiệp trong các đơn vị SNCL thường chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ các chương trình phát triển kinh tế - xã hội như xoá mù chữ, chăm sóc sức khỏe cộng đồng và dân số - kế hoạch hoá gia đình Những chương trình mục tiêu quốc gia này chỉ có thể được thực hiện hiệu quả bởi Nhà nước, bởi nếu để tư nhân tham gia, mục tiêu lợi nhuận sẽ lấn át mục tiêu xã hội, dẫn đến việc hạn chế tiêu dùng sản phẩm hoạt động sự nghiệp và kìm hãm sự phát triển xã hội.
Theo Luật Ngân sách Nhà nước, kế toán các đơn vị sự nghiệp công lập được tổ chức theo hệ thống dọc tương ứng với từng cấp ngân sách để đảm bảo sự phù hợp trong công tác chấp hành ngân sách Dựa trên cấp ngân sách, các đơn vị sự nghiệp công lập được phân loại thành nhiều nhóm khác nhau.
Đơn vị dự toán cấp I là cơ quan trực tiếp nhận kinh phí từ ngân sách nhà nước hàng năm do cơ quan tài chính cấp, có nhiệm vụ phân bổ ngân sách cho các đơn vị dự toán cấp dưới.
Đơn vị dự toán cấp II là một phần của đơn vị dự toán cấp I, có trách nhiệm quản lý kinh phí ở cấp trung gian Đơn vị này đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối và phối hợp giữa các đơn vị dự toán cấp trên và cấp dưới.
I và cấp III trong một hệ thống.
Đơn vị dự toán cấp III là tổ chức trực tiếp sử dụng vốn ngân sách để thực hiện nhiệm vụ được giao Đơn vị này nhận kinh phí từ đơn vị cấp II hoặc, trong trường hợp không có đơn vị cấp II, từ đơn vị cấp I.
Đơn vị cấp dưới của đơn vị dự toán cấp III nhận kinh phí để thực hiện công việc cụ thể Khi thực hiện chi tiêu, đơn vị này phải tiến hành công tác kế toán và quyết toán với đơn vị dự toán cấp trên, tương tự như quy định giữa các cấp dự toán III với II và II với I.
Căn cứ vào lĩnh vực hoạt động, các đơn vị SNCL có thể phân loại thành:
- Đơn vị sự nghiệp trong lĩnh vực giáo dục đào tạo
- Đơn vị sự nghiệp trong lĩnh vực y tế
- Đơn vị sự nghiệp trong lĩnh vực văn hóa thông tin
- Đơn vị sự nghiệp trong lĩnh vực thể dục thể thao
- Đơn vị sự nghiệp trong lĩnh vực khoa học công nghệ, môi trường
- Đơn vị sự nghiệp trong lĩnh vực kinh tế
- Đơn vị sự nghiệp trong lĩnh vực kinh tế
Căn cứ vào nguồn thu sự nghiệp, các đơn vị SNCL bao gồm:
Đơn vị sự nghiệp tự đảm bảo toàn bộ chi phí hoạt động là những tổ chức có khả năng tự tạo nguồn thu để chi trả cho tất cả các hoạt động thường xuyên Ngược lại, đơn vị sự nghiệp tự đảm bảo một phần chi phí hoạt động chỉ có thể tự đảm bảo một phần kinh phí cho các hoạt động hàng ngày của mình.
Các đơn vị sự nghiệp có nguồn thu thấp hoặc không có nguồn thu sẽ được ngân sách nhà nước đảm bảo toàn bộ kinh phí hoạt động Trong quá trình phân loại ổn định, nếu có sự thay đổi về chức năng, nhiệm vụ hoặc tổ chức, cơ quan Nhà nước có thẩm quyền sẽ xem xét và điều chỉnh phân loại cho phù hợp.
Cách xác định để phân loại đơn vị SNCL:
Mức tự đảm bảo chi phí hoạt động thường xuyên của đơn vị sự nghiệp (%)
Theo tỷ lệ tổng số nguồn thu sự nghiệp chia cho tổng số chi hoạt động thường xuyên, các đơn vị sự nghiệp công lập (SNCL) được phân loại thành hai nhóm chính: đơn vị SNCL thuần túy và đơn vị SNCL có thu Đơn vị SNCL thuần túy là những đơn vị do Nhà nước thành lập, không có nguồn thu và hoàn toàn phụ thuộc vào ngân sách Nhà nước để đảm bảo kinh phí hoạt động Ngược lại, đơn vị SNCL có thu không chỉ nhận kinh phí từ ngân sách mà còn được phép thu một số khoản phí, lệ phí hoặc các khoản thu khác để hỗ trợ cho hoạt động của mình.
Đặc điểm quản lý tài chính đơn vị sự nghiệp cônglập
a Cơ chế quản lý tài chính đơn vị sự nghiệp cônglập
Hiện nay, các đơn vị sự nghiệp công lập (SNCL) thực hiện quản lý tài chính theo Nghị định số 43/2006/NĐ-CP và Thông tư số 71/2006/TT-BTC, quy định quyền tự chủ và tự chịu trách nhiệm trong việc thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính Theo cơ chế này, các đơn vị SNCL thuần tuý phải thực hiện thu, chi theo định mức và dự toán được cơ quan chủ quản phê duyệt Nếu không sử dụng hết ngân sách, số tiền này sẽ phải nộp lại ngân sách nhà nước; ngược lại, nếu thiếu hụt, đơn vị cần giải trình và xin cấp bù.
Đơn vị SNCL có khả năng tự chủ tài chính thông qua việc tăng thu và tiết kiệm chi hợp lý Nếu tạo ra kết quả tài chính, đơn vị có thể trích lập bổ sung các quỹ và trả thêm thu nhập cho người lao động theo quy định Đồng thời, các đơn vị SNCL cũng được phép tự chủ trong việc sử dụng các quỹ theo quy định hiện hành và quy chế chi tiêu nội bộ Cơ chế tự chủ này thực hiện một số nội dung quan trọng trong các đơn vị SNCL.
Cơ chế tự chủ về thu phí và lệ phí đối với đơn vị SNCL yêu cầu thực hiện thu đúng và đủ theo quy định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền Đối với hàng hóa và dịch vụ được đặt hàng, mức thu sẽ theo đơn giá do cơ quan nhà nước quy định, trong khi trường hợp ngược lại, mức thu sẽ dựa trên dự toán chi phí được cơ quan tài chính thẩm định Đối với các dịch vụ hợp đồng với tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, cũng như các hoạt động liên doanh, liên kết, đơn vị có quyền quyết định mức thu cụ thể, đảm bảo đủ bù đắp chi phí và có tích lũy.
Cơ chế tiền lương và tiền công đối với cán bộ, viên chức và người lao động được quy định theo lương cấp bậc, chức vụ của nhà nước Đối với các hoạt động cung cấp sản phẩm theo đơn đặt hàng của nhà nước, tiền lương được xác định theo đơn giá đã được phê duyệt Trong trường hợp hoạt động dịch vụ có hạch toán chi phí riêng, chi phí tiền lương sẽ áp dụng theo chế độ tiền lương của doanh nghiệp nhà nước, tuy nhiên vẫn phải tuân theo quy định về lương cấp bậc, chức vụ của nhà nước.
Nhà nước khuyến khích các đơn vị sự nghiệp nâng cao doanh thu và tiết kiệm chi phí, đồng thời thực hiện tinh giản biên chế để tăng thu nhập cho người lao động, dựa trên việc hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao.
- Sử dụng kết quả hoạt động tài chính trongnăm
Hàng năm, sau khi thanh toán các khoản chi phí, nộp thuế và các khoản nghĩa vụ khác, nếu có phần chênh lệch thu lớn hơn chi, đơn vị SNCL sẽ sử dụng số tiền này theo quy định.
+ Trích tối thiểu 25% để lập Quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp;
+ Trả thu nhập tăng thêm cho người lao động;
+ Trích lập Quỹ khen thưởng, phúc lợi, Quỹ dự phòng ổn địnhthu nhập. b Nguồn tài chính đơn vị sự nghiệp công lập
Các đơn vị SNCL có nguồn tài chính đa dạng, bao gồm kinh phí từ ngân sách nhà nước, doanh thu từ hoạt động sự nghiệp, cùng với các nguồn viện trợ, tài trợ, quà biếu và tặng cho, cũng như các nguồn khác.
Thứ nhất, nguồn do kinh phí ngân sách nhà nước cấp gồm:
Kinh phí để đảm bảo hoạt động thường xuyên nhằm thực hiện các chức năng và nhiệm vụ được giao sẽ do cơ quan quản lý cấp trên trực tiếp phân bổ, trong giới hạn dự toán được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Kinh phí cho các nhiệm vụ khoa học và công nghệ, chương trình đào tạo bồi dưỡng cán bộ, viên chức, cùng với các chương trình mục tiêu quốc gia và nhiệm vụ do cơ quan nhà nước giao, đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển nguồn nhân lực và nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ quan nhà nước.
- Kinh phí thực hiện chính sách tinh giản biên chế theo chế độ do nhà nước quy định;
Vốn đầu tư xây dựng cơ bản và kinh phí mua sắm trang thiết bị, cùng với sửa chữa lớn tài sản cố định, đều phục vụ cho hoạt động sự nghiệp theo dự án đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt trong phạm vi dự toán hàng năm.
- Vốn đối ứng để thực hiện các dự án có nguồn vốn nước ngoài được cấp có thẩm quyền giao;
Thứ hai, nguồn thu từ hoạt động sự nghiệp gồm:
- Phần được để lại từ số thu phí, lệ phí thuộc ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật.
- Thu từ hoạt động dịch vụ phù hợp với lĩnh vực chuyên môn và khả năng của đơn vị.
- Thu từ hoạt động sự nghiệp khác (nếu có)
Lãi từ các hoạt động liên doanh, liên kết và lãi tiền gửi ngân hàng là nguồn thu quan trọng Bên cạnh đó, các khoản viện trợ, tài trợ, quà biếu, tặng, cho không phải nộp ngân sách cũng đóng vai trò hỗ trợ đáng kể cho đơn vị trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, mặc dù đây là những khoản thu không thường xuyên và khó dự đoán.
Thứ tư, nguồn khác gồm:
- Nguồn vốn vay của các tổ chức tín dụng, vốn huy động của cán bộ, viên chức trong đơn vị.
Nguồn vốn liên doanh, liên kết từ các tổ chức và cá nhân trong và ngoài nước được quy định bởi pháp luật Nội dung chi tiêu của đơn vị sự nghiệp công lập cần tuân thủ các quy định này để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong quản lý tài chính.
Về nội dung chi, thực hiện theo quy định tại Điều 15 Nghị định số 43/2006/NĐ-CP ngày 25/4/2006 của Chính phủ, được hướng dẫn như sau:
Chi hoạt động thường xuyên bao gồm các nhiệm vụ như quản lý tiền lương, tiền công, phụ cấp lương, và các khoản trích nộp bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, cùng kinh phí công đoàn theo quy định Ngoài ra, còn có các chi phí cho dịch vụ công cộng, văn phòng phẩm, chi nghiệp vụ, sửa chữa tài sản cố định và các khoản chi khác theo chế độ hiện hành.
Chi phí cho công tác thu phí và lệ phí bao gồm tiền lương, tiền công, phụ cấp lương, và các khoản trích nộp bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế cùng kinh phí công đoàn theo quy định hiện hành cho lao động trực tiếp Ngoài ra, còn có các khoản chi cho nghiệp vụ chuyên môn, sửa chữa tài sản cố định và các chi phí khác theo chế độ quy định nhằm phục vụ cho công tác này.
Chi phí cho các hoạt động dịch vụ bao gồm tiền lương, tiền công, các khoản phụ cấp lương, và các khoản trích nộp bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế Ngoài ra, còn có kinh phí công đoàn theo quy định hiện hành, nguyên liệu, vật liệu, lao vụ mua ngoài, khấu hao tài sản cố định, và sửa chữa tài sản cố định Bên cạnh đó, chi trả lãi tiền vay, lãi tiền huy động từ cán bộ, viên chức, cũng như các khoản thuế phải nộp theo quy định của pháp luật và các khoản chi khác (nếu có) cũng được tính vào.
TỔ CHỨC KẾ TOÁN TRONG ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP
Nội dung bài viết sẽ cung cấp cơ sở lý luận quan trọng cho tác giả trong việc triển khai nghiên cứu và đánh giá thực trạng tổ chức công tác kế toán tại Bệnh viện đa khoa thị xã Buôn, từ đó chỉ ra những ưu điểm và nhược điểm của hệ thống kế toán hiện tại.
Hồ, từ đó đưa ra những kiến nghị và giải pháp hoàn thiện ở các chươngsau.
