CHƯƠNG MỞ ĐẦU
Lý do lựa chọn đề tài
Cách mạng số đã đưa mạng xã hội trở thành một phần quan trọng trong cuộc sống hiện đại, cho phép chúng ta chia sẻ, kết nối và kiếm tiền qua các nền tảng như Facebook, Instagram và Twitter Theo thống kê của Hootsuite và We Are Social, tính đến cuối tháng 3/2018, Việt Nam có 58 triệu người dùng Facebook, đứng thứ 7 thế giới Việc sử dụng Facebook đã trở thành thói quen của nhiều người, đặc biệt là giới trẻ và trung niên, dẫn đến những thay đổi sâu rộng trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội.
Khi mạng xã hội trở nên phổ biến trong mọi lĩnh vực cuộc sống, nhiều khái niệm mới đã xuất hiện, trong đó có thuật ngữ “KOL” (Key Opinion Leader) KOL chỉ những cá nhân có tầm ảnh hưởng và "thương hiệu" trong cộng đồng.
“người bình thường” mà thông tin, quan điểm nêu ra có sức thu hút, ảnh hưởng, được
"Cư dân mạng" với hàng triệu lượt theo dõi từ khắp nơi đang trở thành công cụ marketing hiệu quả qua việc hợp tác kinh doanh với các KOLs Họ không chỉ quảng bá sản phẩm mà còn chia sẻ những suy nghĩ cá nhân về các vấn đề xã hội, thu hút sự tương tác mạnh mẽ từ người theo dõi.
Vào tháng 07/2016, trong bối cảnh tranh chấp chủ quyền giữa Trung Quốc và Việt Nam về quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, ca sĩ Thu Minh đã mạnh mẽ lên tiếng trên trang mạng xã hội của mình, kêu gọi tôn trọng phán quyết của Tòa Án Quốc Tế và khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo này Bài viết của cô đã thu hút sự chú ý lớn với hơn 16,000 lượt thích, 200 bình luận và 1,000 lượt chia sẻ, cho thấy sự đồng lòng của các KOLs Việt Nam trong việc bảo vệ chủ quyền đất nước Ngoài việc chia sẻ về lối sống, thời trang hay ẩm thực, các KOLs còn không ngần ngại đề cập đến các sự kiện chính trị - xã hội quan trọng, thể hiện quan điểm riêng và tạo ra những hiệu ứng dư luận khác nhau.
Chia sẻ của các KOLs về các vấn đề chính trị - xã hội lan truyền nhanh chóng trên mạng xã hội, đặc biệt thu hút sự chú ý của giới trẻ Những quan điểm này không chỉ được công chúng tiếp nhận mà còn tạo ra ảnh hưởng mạnh mẽ đến suy nghĩ và hành vi của họ Nhờ vào sự yêu thích và niềm tin dành cho các KOLs, công chúng dễ dàng ủng hộ và chia sẻ những quan điểm tương tự trên trang cá nhân của mình.
Không phải tất cả các quan điểm đều chính xác, ngay cả khi chúng đến từ những KOLs nổi tiếng Nhiều bạn trẻ có suy nghĩ khác biệt nhưng dễ bị thuyết phục bởi những nhân vật họ yêu thích Điều này đặt ra câu hỏi về độ tin cậy của các ý kiến này.
Giới trẻ hiện nay đang gặp khó khăn trong việc thể hiện dấu ấn cá nhân trên mạng xã hội, đặc biệt khi những chia sẻ về các vấn đề chính trị - xã hội thường mang dấu ấn của các KOLs hơn là của chính họ Điều này đặt ra câu hỏi về khả năng tự bày tỏ quan điểm và cá tính của thế hệ trẻ trong không gian mạng.
Nhóm 4 lớp đã nghiên cứu đề tài “KOLs trước những vấn đề chính trị - xã hội và tác động đến việc thể hiện quan điểm cá nhân của giới trẻ qua mạng xã hội” nhằm làm phong phú và đa dạng nguồn tư liệu về bản sắc cá nhân trên nền tảng trực tuyến.
TT45E lựa chọn để nghiên cứu.
Lịch sử nghiên cứu
2.1 Tổng quan về những nghiên cứu trước đó
2.1.1 Nghiên cứu về việc sử dụng phương tiện truyền thông đối với các vấn đề chính trị trên thế giới 1
Nghiên cứu của John Street, công bố vào ngày 1 tháng 11 năm 2004 với tiêu đề "Celebrity Politicians: Popular Culture and Political Representation", chỉ ra rằng việc sử dụng phương tiện truyền thông đã giúp người nổi tiếng dễ dàng ảnh hưởng đến chính trị Sự ảnh hưởng này bắt đầu từ sự ra đời của truyền hình, nơi mà những người nổi tiếng có thể tiếp cận và tác động đến nhận thức của công chúng về các vấn đề chính trị Khi các phương tiện truyền thông hiện đại như mạng xã hội xuất hiện, khả năng lan tỏa và ảnh hưởng của họ càng trở nên mạnh mẽ hơn, cho phép họ bày tỏ quan điểm về nhiều chủ đề khác nhau.
2.1.2 Nghiên cứu: “Người nổi tiếng có nên ngừng nói về vấn đề chính trị hay không?” 2
Nghiên cứu của DebatingEurope.eu, công bố ngày 23 tháng 8 năm 2018, khẳng định rằng mọi người, bao gồm cả người nổi tiếng, đều có quyền bày tỏ ý kiến về các vấn đề khác nhau Tuy nhiên, quyền này không đồng nghĩa với việc người khác phải đồng ý hoặc chấp nhận quan điểm của họ.
1 Theo John Street "Celebrity Politicians: Popular Culture and Political Representation" The British
Journal of Politics and International Relations 1 tháng 11 năm 2004
2 Theo Debating Europe “Should celebrities stop talking about politics?” 23 tháng 8 năm 2018
Nội dung của bài viết cho rằng việc người nổi tiếng, như diễn viên hay vận động viên, thể hiện quan điểm chính trị tại các sự kiện có thể làm mất lòng người hâm mộ có quan điểm trái ngược Điều này dẫn đến việc người hâm mộ có thể không còn yêu thích họ nữa, tạo ra sự chia rẽ trong mối quan hệ giữa người nổi tiếng và người hâm mộ.
2.1.3 Các nghiên cứu về những người nổi tiếng có tầm ảnh hưởng về chính trị
Nghiên cứu thứ nhất được thực hiện bởi Abhinav Mishra vào năm 2014 mang tên
Trong bối cảnh "National vs Local Celebrity Endorsement and Politics", nhiều người nổi tiếng như ngôi sao điện ảnh, vận động viên, nhạc sĩ và ngôi sao truyền hình thực tế đã tham gia vào việc ủng hộ hoặc phản đối các đảng phái chính trị và ứng cử viên Điển hình là Oprah Winfrey và George Clooney, những người đã công khai ủng hộ Barack Obama trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2008 Đồng thời, nhạc sĩ Hank Williams Jr cũng đã sáng tác một bài hát để thể hiện sự ủng hộ của mình đối với Thượng nghị sĩ John McCain trong cùng cuộc bầu cử đó.
Trong bài viết "Celebrity Politics: Global Patterns of Passage from Media to Politics" của Nahuel Ribke, xuất bản ngày 17 tháng 3 năm 2015, nhiều trường hợp nổi bật cho thấy những người nổi tiếng đã thành công trong việc chuyển mình sang chính trị và trở thành những nhân vật có tầm ảnh hưởng lớn trong nước Ví dụ, Arnold Schwarzenegger, Capppe Grillo, Yair Lapid, Gilberto Gil và Rubén Blades là những minh chứng điển hình cho sự kết hợp giữa giải trí và chính trị Tại Việt Nam, theo bảng xếp hạng của Ranker năm 2019, các nhân vật có ảnh hưởng chính trị chủ yếu là những lãnh đạo trong bộ máy nhà nước, như Nguyễn Sinh Hùng, Nguyễn Tấn Dũng, Nguyễn Phú Trọng và Trương Tấn Sang, những người thường xuyên xuất hiện trên các phương tiện truyền thông quốc gia và có phát ngôn được đưa tin rộng rãi.
2.1.4 Nghiên cứu “Người nổi tiếng có nên lên tiếng về các vấn đề xã hội?” 5
Nghiên cứu của The Perspective, do Malkie Khutoretsky thực hiện vào năm 2018, chỉ ra rằng nhiều người nổi tiếng đang sử dụng truyền hình để bày tỏ quan điểm của mình, từ đó ảnh hưởng đến nhận thức chính trị và xã hội của công chúng Việc những người nổi tiếng lên tiếng về các vấn đề trên mạng xã hội mang lại lợi ích lớn, vì sự nổi bật của họ giúp nâng cao nhận thức về các vấn đề và chiến dịch, làm cho thông điệp của họ dễ dàng tiếp cận hơn với đông đảo người dân.
3 Theo Nahuel Ribke "A Genre Approach to Celebrity Politics: Global Patterns of Passage from Media to
4 Theo Ranker “Famous Politicians from Vietnam” truy cập ngày 28 tháng 9 năm 2019
5 Theo The Perspective “SHOULD CELEBRITIES BE THE VOICE OF SOCIAL CAUSES?”
Khi người nổi tiếng chứng thực sản phẩm, họ tạo ra sự công nhận thương hiệu và tăng cường niềm tin, dẫn đến doanh số tăng lên Liên Hợp Quốc đã áp dụng mô hình này để nâng cao trách nhiệm xã hội thông qua các Đại sứ thiện chí, những người sống theo thông điệp của tổ chức Mặc dù những nhà hoạt động nổi tiếng có thể tạo ra sự thay đổi tích cực, nhưng việc quá chú trọng vào quan điểm của họ có thể khiến chúng ta bỏ qua những chuyên gia thực sự cống hiến cho các vấn đề xã hội.
2.2 Điểm mới trong nghiên cứu
Nghiên cứu về ảnh hưởng của KOLs đối với các vấn đề chính trị và xã hội đã được tiếp cận từ nhiều góc độ và phương pháp khác nhau trên thế giới Tuy nhiên, chưa có công trình nào tập trung vào tác động của KOLs đến việc hình thành bản sắc giới trẻ, đặc biệt là trong bối cảnh Việt Nam Hơn nữa, chưa có nghiên cứu nào phân tích cách mà các "sao Việt" chia sẻ quan điểm về các vấn đề này trên mạng xã hội và phản ứng của giới trẻ trước những chia sẻ đó Do đó, đề tài nghiên cứu của chúng tôi sẽ mang đến những góc nhìn mới và không trùng lặp với các công trình trước đây.
Nghiên cứu “KOLs trước những vấn đề chính trị - xã hội” phân tích ảnh hưởng của những người nổi tiếng trong lĩnh vực giải trí tại Việt Nam đối với quan điểm cá nhân của giới trẻ Bài viết làm rõ cách mà KOLs góp phần định hình bản sắc cá nhân của thế hệ trẻ thông qua việc thể hiện quan điểm về các vấn đề xã hội và chính trị hiện nay.
Nhiệm vụ, mục tiêu nghiên cứu
Nghiên cứu này tập trung vào cách mà giới trẻ tiếp nhận quan điểm của các KOLs về các vấn đề chính trị - xã hội Qua việc phân tích và nghiên cứu, bài viết sẽ đề xuất những giải pháp và kiến nghị nhằm cải thiện sự tương tác và hiểu biết của giới trẻ đối với những quan điểm này.
Nghiên cứu nhằm mục tiêu trả lời những câu hỏi sau:
- Mức độ quan tâm và cách thể hiện quan điểm của KOLs trước vấn đề chính trị, xã hội như thế nào?
- Mức độ quan tâm của giới trẻ trước những chia sẻ về vấn đề chính trị, xã hội của KOLs như thế nào?
- Ảnh hưởng của KOLs đến nhận thức và hành động của giới trẻ về vấn đề chính trị, xã hội như thế nào?
Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
Giới trẻ đang sử dụng mạng xã hội và các KOLs nói về vấn đề chính trị, xã hội
Bản sắc cá nhân của giới trẻ ảnh hưởng qua các quan điểm của KOLs về những vấn đề chính trị, xã hội trên mạng xã hội
● Thời gian nghiên cứu: Từ 20/09/2019 đến 20/12/2019
● Không gian nghiên cứu: Chủ yếu là Facebook, ngoài ra còn có Instagram và Weibo.
Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu định lượng được áp dụng thông qua việc quan sát các bài đăng của KOLs trên Facebook, tập trung vào những nội dung liên quan đến chính trị và xã hội Các chủ đề nghiên cứu bao gồm Đường lưỡi bò của Trung Quốc, việc hạ đặt trái phép giàn khoan HD-981, cháy rừng Amazon và xâm hại tình dục trẻ em.
Phương pháp phân tích nội dung thông điệp và ký tự hình ảnh giúp hiểu rõ cách KOLs thể hiện quan điểm cá nhân về các vấn đề chính trị và xã hội Qua việc phân tích các status của họ, chúng ta có thể thấy cách mà giới trẻ tiếp nhận thông tin và phản ứng thông qua việc chia sẻ bài viết.
Ý nghĩa lý luận và thực tiễn
Trong bối cảnh công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống của giới trẻ, đặc biệt là sự ảnh hưởng của các KOLs trong việc thể hiện quan điểm về các vấn đề chính trị và xã hội Nghiên cứu này sẽ làm phong phú thêm nhận thức lý luận, giúp nâng cao cách nhìn nhận của giới trẻ về các vấn đề mà KOLs đề cập Bên cạnh đó, việc áp dụng lý thuyết xã hội học và tâm lý học sẽ làm rõ tâm lý và cách thể hiện bản sắc cá nhân của giới trẻ trước các sự kiện chính trị, xã hội Công trình này cũng góp phần vào hệ thống lý luận của ngành khoa học truyền thông đại chúng tại Việt Nam, đặc biệt trong nghiên cứu tác động của truyền thông hiện đại, một lĩnh vực còn thiếu sự quan tâm nghiên cứu.
Bài nghiên cứu này khảo sát tâm lý và quan điểm của giới trẻ về thông tin chính trị từ KOLs, nhằm cung cấp cái nhìn toàn cảnh về ảnh hưởng của những thông tin này Kết quả nghiên cứu sẽ hỗ trợ các cơ quan chức năng trong việc xây dựng chính sách phù hợp, giúp định hình nhân cách cho giới trẻ, giảm thiểu tác động tiêu cực từ "làn sóng" KOLs, đồng thời tận dụng những ảnh hưởng tích cực để nâng cao hiệu quả trong học tập và công việc, phục vụ cho sự đổi mới của đất nước Qua đó, giới trẻ sẽ có cái nhìn mới mẻ và lựa chọn thông minh hơn khi tiếp nhận thông tin chính trị và xã hội từ mạng xã hội.
Kết cấu của nghiên cứu
Mở đầu, Phương pháp nghiên cứu, Kết quả nghiên cứu, Kết luận và kiến nghị, Phụ lục.
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Quy trình chuẩn bị
Chúng tôi bắt đầu bằng việc nghiên cứu các tài liệu và bài báo liên quan đến đề tài KOLs trong bối cảnh chính trị - xã hội và ảnh hưởng của chúng đến việc định hình bản sắc cá nhân của giới trẻ Sau khi xác định đề tài, nhóm đã lập kế hoạch cụ thể cho từng bước thực hiện và phân công nhiệm vụ cho các thành viên để hoàn thành nghiên cứu đúng thời hạn Trong giai đoạn quan sát, chúng tôi tìm kiếm các bài đăng của KOLs trên Facebook có nội dung liên quan Tiếp theo, trong bước phân tích nội dung và hình ảnh, chúng tôi tiến hành tạo ra các suy diễn có cơ sở, đếm và so sánh tần suất xuất hiện cùng số lượng tương tác trên các bài đăng liên quan đến chính trị và xã hội.
Quy trình tiến hành cụ thể sẽ được trình bày chi tiết ở phần tiếp theo.
Quy trình thực hiện
Chúng tôi đã theo dõi các bài đăng của KOLs trên Facebook liên quan đến các vấn đề chính trị và xã hội mà chúng tôi nghiên cứu, bao gồm Đường lưỡi bò của Trung Quốc, việc hạ đặt trái phép giàn khoan HD-981, cháy rừng Amazon và tình trạng xâm hại tình dục trẻ em.
Chúng tôi tiến hành nghiên cứu các bài đăng của các KOLs liên quan đến Đường lưỡi bò của Trung Quốc, việc hạ đặt trái phép giàn khoan HD-981, cháy rừng Amazon và xâm hại tình dục trẻ em Để thực hiện, chúng tôi sử dụng thanh tìm kiếm từ khóa trên Facebook để thu thập thông tin và quan sát các bài viết Sau đó, chúng tôi lọc số lượng likes, comments và shares của từng bài đăng, tạo bảng phân tích dữ liệu và chuyển đổi số liệu này thành biểu đồ để dễ dàng hình dung các phản ứng (ủng hộ, phản đối, không liên quan) từ người dùng.
- Ưu điểm và nhược điểm khi sử dụng hình thức quan sát:
Chúng tôi chọn quan sát các bài đăng trên mạng xã hội Facebook vì đây là phương pháp tiết kiệm và hoàn toàn miễn phí, không tốn chi phí in ấn Phương pháp này cho phép chúng tôi thu thập số liệu chính xác để đánh giá mức độ ảnh hưởng của các KOLs đối với giới trẻ, đồng thời sử dụng Excel để dễ dàng tạo biểu đồ từ dữ liệu đã thu thập Tuy nhiên, quá trình quan sát cũng gặp khó khăn do thời gian thu thập dữ liệu kéo dài, do số lượng bài đăng và lượt tương tác lớn.
- Thời gian quan sát: từ 02/11/2019 đến 23/11/2019
- Nội dung quan sát: các bài đăng có liên quan đến đề tài Đường lưỡi bò của Trung
Quốc, Giàn khoan HD-981, Cháy rừng Amazon và Xâm hại tình dục trẻ em
- Số lượng bài đăng đã quan sát: 36 bài đăng
- Đối tượng quan sát: tài khoản Facebook của Kyo York, MC Phan Anh, NSƯT
Thành Lộc, Nguyễn Thu Minh, Đông Nhi, Sơn Tùng M-TP, Bình An, Khổng Tú Quỳnh, Chí Trung, Chiều Xuân, Hương Tràm, Trang Pháp, Minh Hằng, Hương Giang Idol, Vy Oanh, Châu Bùi, Hoàng Thùy, Tiểu Vy, MC Ốc Thanh Vân, Tăng Thanh Hà, Hoàng Bách, Á hậu Diễm Trang, Hoa hậu Ngọc Hân, và Thuỳ Anh là những gương mặt nổi bật trong làng giải trí Việt Nam hiện nay Họ không chỉ ghi dấu ấn trong lĩnh vực âm nhạc mà còn tham gia tích cực vào các hoạt động văn hóa và xã hội, tạo nên sức ảnh hưởng lớn trong cộng đồng.
Lê - Vợ Đăng Khôi, Lý Hải - Minh Hà, Nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung và siêu mẫu Xuân Lan
2.2 Phương pháp phân tích nội dung thông điệp và kí tự hình ảnh
Sau khi phân tích các bài đăng, chúng tôi nhận thấy rằng nhiều nội dung chứa đựng thông điệp mà KOLs muốn truyền tải Do đó, cần nghiên cứu cách thể hiện những thông điệp này trên các phương tiện truyền thông Chúng tôi sẽ tiếp tục thực hiện phân tích nội dung để thu thập, bổ sung và làm rõ thông tin từ quá trình quan sát.
- Hình thức phân tích nội dung:
Chúng tôi phân tích sâu sắc nội dung từ các bài đăng của KOLs, tập trung vào thông điệp và hình ảnh để hiểu rõ hơn về ý nghĩa của chúng Bằng cách xem xét tần suất xuất hiện và tương tác trên các bài viết liên quan đến các vấn đề chính trị và xã hội như Đường lưỡi bò của Trung Quốc, Giàn khoan HD-981, Cháy rừng Amazon và Xâm hại tình dục trẻ em, chúng tôi đưa ra những so sánh nhằm đánh giá khách quan ảnh hưởng của KOLs trong các vấn đề này.
Chúng tôi phân tích nội dung và thông điệp trong từng bài đăng và hình ảnh của các KOLs để làm rõ ý đồ của họ Bằng cách sử dụng công cụ iclick, chúng tôi đã thu thập và lọc toàn bộ bình luận dưới dạng file Excel, phân loại theo các tiêu chí: ủng hộ, phản đối, không liên quan/không bày tỏ Qua việc phân tích tần suất và số lượng tương tác, chúng tôi có cái nhìn sâu sắc về thái độ của giới trẻ đối với các KOLs.
Chúng tôi đã tiến hành so sánh và đưa ra nhận xét khách quan về mức độ quan tâm và cách thể hiện quan điểm của KOLs đối với vấn đề này Bên cạnh đó, chúng tôi cũng khảo sát mức độ quan tâm của giới trẻ đối với các bài đăng của KOLs và phân tích ảnh hưởng của những bài đăng này đến nhận thức và hành động của họ.
- Ưu điểm và nhược điểm khi sử dụng hình thức phân tích nội dung thông điệp:
Chúng tôi lựa chọn phân tích nội dung và hình ảnh trong các bài đăng trên Facebook nhờ vào nhiều ưu điểm nổi bật Phương pháp này tiết kiệm chi phí, hoàn toàn miễn phí và không cần in ấn Hơn nữa, nó cho phép thu thập tài liệu từ quá khứ mà không xâm phạm vào đời sống cá nhân, giảm thiểu vấn đề đạo đức và phù hợp với việc quản lý dữ liệu lớn Công cụ của iClick hỗ trợ xử lý thông tin và xuất dữ liệu dưới dạng Excel một cách rõ ràng, hiệu quả, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho việc phân tích nội dung bình luận.
Chúng tôi đã gặp phải nhiều khó khăn trong việc đếm và phân loại bình luận thành các tiêu chí ủng hộ, phản đối, không liên quan và không bày tỏ Phương pháp thủ công được áp dụng do không có công cụ hỗ trợ để phân tích thái độ của người viết bình luận, dẫn đến việc mất nhiều thời gian cho việc đếm và phân tích nội dung Bên cạnh đó, việc diễn giải và hiểu thông điệp từ các bình luận cũng gặp nhiều trở ngại.
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Vấn đề chính trị
Nhóm đã tập trung vào hai vấn đề chính trị nóng hổi liên quan đến việc bảo vệ lãnh thổ và biên giới Việt Nam, bao gồm Đường lưỡi bò và sự kiện Trung Quốc hạ đặt giàn khoan HD-981 trong vùng biển Việt Nam.
1.1 Vấn đề Đường lưỡi bò
Vấn đề "Đường lưỡi bò" trên biển Đông của Trung Quốc cùng với hành động đăng ảnh ủng hộ yêu sách này của các sao Hoa ngữ đã trở thành một chủ đề chính trị gây tranh cãi, thu hút sự chú ý mạnh mẽ từ công chúng.
Năm 2016 đánh dấu một giai đoạn đầy biến động cho Việt Nam, khi chủ quyền biển đảo của đất nước bị xâm phạm nghiêm trọng bởi Trung Quốc Chính quyền Trung Quốc đã tự ý công nhận một đường biên giới trên biển Đông, mà họ tuyên bố thuộc chủ quyền của mình.
Đường lưỡi bò, bao gồm hai quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa của Việt Nam, đã trở thành chủ đề tranh cãi sau khi Tòa án Trọng tài Quốc tế tuyên bố Trung Quốc thua kiện về vấn đề Biển Đông vào ngày 12 tháng 7 năm 2016 Ngay sau phán quyết này, nhiều sao Hoa ngữ nổi tiếng như Lục Tiểu Linh Đồng, Phạm Băng Băng, Tống Thiến, Ngô Diệc Phàm và nhóm TF Boys đã mạnh mẽ phản đối và đăng tải hình ảnh, bài viết ủng hộ Đường lưỡi bò trên mạng xã hội, thể hiện sự ủng hộ từ chính phủ Trung Quốc.
1 Hình ảnh về Đường lưỡi bò kèm dòng chữ “Trung Quốc, một tấc đất cũng không nhường" được đăng tải trên Instagram của ca sĩ Tống Thiến (Victoria)
1.1.2 Mức độ quan tâm và cách thể hiện quan điểm của KOLs về vấn đề
Trong nghiên cứu của chúng tôi, các KOLs Việt Nam đã thể hiện sự quan tâm mạnh mẽ đến vấn đề quốc tế quan trọng này Chỉ 24 giờ sau khi Toà án quốc tế đưa ra quyết định, đã có tới 50 bài đăng từ các KOLs bày tỏ sự bất bình, con số này vẫn tiếp tục tăng lên Họ nhận thức được tính nghiêm trọng của tình hình và trách nhiệm của mình với tư cách là công dân Việt Nam Những KOLs tiên phong lên tiếng bao gồm ca sĩ Thu Minh, MC Phan Anh, và NSƯT Thành Lộc, cùng với sự tham gia của các nghệ sĩ trẻ có sức ảnh hưởng như Sơn Tùng M-TP và Đông Nhi.
Các KOLs đã chia sẻ quan điểm mạnh mẽ của họ qua bài viết và hình ảnh trên Facebook Chúng tôi đã chọn hai bài viết tiêu biểu từ NSƯT Thành Lộc, một diễn viên gạo cội của điện ảnh Việt Nam, và ca sĩ Kyo York, người Mỹ sống và làm việc lâu năm tại Việt Nam, để phân tích cách họ thể hiện ý kiến và mục đích đăng bài Cả hai nghệ sĩ đều có hàng triệu người theo dõi trên trang cá nhân và đã có những bài viết tâm huyết bày tỏ sự bất bình về vấn đề này.
Mặc dù có nhiều cách thể hiện quan điểm khác nhau, các KOLs đều nhắm đến những mục tiêu chung khi phản đối hành động sai trái của Trung Quốc Họ lên án việc xâm hại chủ quyền biển đảo Việt Nam và chỉ trích các ngôi sao Trung Quốc ủng hộ những hành động này Đồng thời, họ cũng chia sẻ sự bất bình và kêu gọi công chúng cùng nhau phản đối, khuyến khích người theo dõi tham gia vào các hành động phản kháng.
NSƯT Thành Lộc đã bày tỏ sự bất bình khi khẳng định: “xin đừng ghép tôi vào cái nhóm văn hóa Trung.” Các KOLs đã thể hiện quan điểm của họ một cách đa dạng, phản ánh sự đa chiều trong cách nhìn nhận về vấn đề này.
Hai nghệ sĩ Việt Nam đã bày tỏ sự phản đối mạnh mẽ đối với hành động xâm lấn lãnh thổ của Trung Quốc, với một trong số họ nhấn mạnh rằng không muốn ủng hộ văn hóa của một quốc gia đang gây hại cho dân tộc mình Kyo York sử dụng hình ảnh ẩn dụ để chỉ trích hành động này, cho rằng những phát ngôn xấc xược về chủ quyền đã làm mờ ranh giới giữa nghệ thuật và chính trị Họ khẳng định rằng tất cả nghệ sĩ và công dân Việt Nam đều có trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc và lẽ phải trong bối cảnh hiện nay.
1.1.3 Mức độ quan tâm của giới trẻ đối với chia sẻ của KOLs về vấn đề
Các bài đăng của KOLs trên mạng xã hội thu hút sự chú ý mạnh mẽ từ giới trẻ, thể hiện qua lượng tương tác đáng kể Nhóm nghiên cứu đã quyết định phân tích mức độ quan tâm của giới trẻ thông qua các chỉ số tương tác trên các bài viết này.
Bài đăng của các nghệ sĩ nổi bật như Kyo York, MC Phan Anh, NSƯT Thành Lộc, Thu Minh, Đông Nhi, Sơn Tùng M-TP và Bình An đã thu hút một lượng tương tác ấn tượng Qua việc phân tích và thu thập dữ liệu, chúng tôi đã xác định được tổng số tương tác khổng lồ mà những bài viết này nhận được.
883 698 lượt like, 43 355 bình luận và 211 203 lượt share Trong đó 95% số người tương tác vào các bài đăng trên là những người dùng mạng trẻ tuổi
2 Bảng số liệu thống kê lượng tương tác với bài đăng của từng KOL
Bài đăng của ca sĩ Kyo York đã thu hút sự chú ý lớn nhất trong số 7 KOLs với 689.970 lượt thích, 37.850 bình luận và 134.017 lượt chia sẻ, nhờ vào khả năng đấu tranh như một công dân Việt Nam và cách diễn đạt độc đáo, sâu sắc Đứng thứ hai là bài đăng của Sơn Tùng M-TP với 132.533 lượt thích, 2.830 bình luận và 9.823 lượt chia sẻ, nhờ vào lượng fan đông đảo trên mạng xã hội.
Giới trẻ hiện nay đặc biệt chú ý đến các bài viết của KOLs về vấn đề Đường lưỡi bò, chủ yếu vì hai lý do: Thứ nhất, các bài viết này liên quan đến chủ quyền biển đảo của đất nước, một vấn đề nhạy cảm và quan trọng Thứ hai, tác giả của những bài viết này là những người có ảnh hưởng mà giới trẻ yêu mến và thường xuyên theo dõi.
1.1.4 Ảnh hưởng tới nhận thức và hành động của giới trẻ Để phân tích những ảnh hưởng của các bài viết đối với giới trẻ, chúng tôi đã nghiên cứu lần lượt từ những tác động đến nhận thức của các bạn trẻ, cho tới những ảnh hưởng về mặt hành động Các kết quả đều cho thấy các bài đăng của KOLs đều có ảnh hưởng rất lớn tới nhận thức và hành động của giới trẻ
Các bài đăng phản đối Đường lưỡi bò của KOLs có tác động mạnh mẽ đến nhận thức của giới trẻ, với đa số ủng hộ quan điểm của họ Chúng tôi đã thống kê và phân loại các bình luận thành ba xu hướng chính: ủng hộ, phản đối và không liên quan Bình luận được coi là phương tiện thể hiện rõ ràng nhất sự nhận thức của các bạn trẻ về vấn đề này.
3 Biểu đồ thể hiện tỉ lệ các xu hướng bình luận trong bài đăng của ca sĩ Kyo York
Vấn đề xã hội
Nhóm nghiên cứu đã chọn hai vấn đề xã hội quan trọng để phân tích, bao gồm vụ cháy rừng ở Amazon và tình trạng xâm hại tình dục trẻ em Cả hai vấn đề này đều đang thu hút sự chú ý mạnh mẽ từ cộng đồng, thể hiện tính cấp bách và sự quan tâm của xã hội đối với những thách thức nghiêm trọng này.
2.1.1 Tổng quan về vấn đề
Vấn đề môi trường và biến đổi khí hậu đang trở thành mối lo ngại hàng đầu toàn cầu, đặc biệt sau các cuộc cách mạng công nghiệp và sự gia tăng mạnh mẽ của nền kinh tế nhiều quốc gia Theo báo cáo của IPCC và các trung tâm nghiên cứu uy tín, nhiệt độ trung bình bề mặt trái đất đã tăng gần 1°C trong 80 năm (1920-2005) và tăng nhanh trong 25 năm gần đây (1980-2005) Báo cáo Stern của các nhà khoa học Anh cảnh báo rằng nếu không thực hiện các biện pháp giảm khí thải theo Nghị định thư Kyoto, nhiệt độ bề mặt trái đất có thể tăng thêm 2°C vào năm 2035, với khả năng nhiệt độ tăng thêm 5°C trong tương lai.
Năm 2019, thảm họa cháy rừng đã xảy ra trên diện rộng, với 79,000 vụ cháy rừng được ghi nhận ở Brazil, mức cao nhất kể từ năm 2013, trong đó một nửa xảy ra tại rừng Amazon, được mệnh danh là "lá phổi xanh" của trái đất Sự kiện này đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của hàng chục triệu người dân trong khu vực và xung quanh, đồng thời tác động tiêu cực đến hành tinh của chúng ta Đặc biệt, chỉ trong hai ngày 23 và 24 tháng 8, đã có hơn 1,600 đám cháy bùng phát tại Amazon.
2.1.2 Mức độ quan tâm và cách thể hiện quan điểm của KOLs trước vấn đề Đứng trước tình trạng này, người dân trên toàn thế giới nói chung, người nổi tiếng nói riêng đều quan tâm và lên tiếng về vụ việc Trong đó, các KOLs tại Việt Nam cũng có sự quan tâm nhưng không nhiều, chúng tôi đã chọn ra bài đăng của một số KOLs nổi tiếng để phân tích như nghệ sĩ Châu Bùi, á hậu Hoàng Thùy, diễn viên Tăng Thanh
Hà, hoa hậu Tiểu Vy và MC Ốc Thanh Vân đều thể hiện sự xót xa và phẫn nộ trước thực trạng môi trường nguy cấp hiện nay Qua các bài đăng của mình, họ kêu gọi mọi người nâng cao ý thức và trách nhiệm trong việc bảo vệ môi trường, cùng chung tay vì một “hành tinh xanh”.
Châu Bùi, một người có tầm ảnh hưởng lớn trên mạng xã hội với hơn 400.000 lượt thích và 1,7 triệu người theo dõi trên Facebook, đang nỗ lực nâng cao nhận thức về tình trạng khẩn cấp của rừng Amazon tại Brazil và những tác động nghiêm trọng của nó đối với hành tinh.
Instagram, một nghệ sĩ được giới trẻ yêu thích, đã thu hút sự chú ý khi đăng tải hình ảnh về thảm họa cháy rừng ở Brazil, với con số 9500 đám cháy chỉ trong một tuần, đặc biệt là ở Amazon Những chia sẻ này giúp nâng cao nhận thức về tình trạng nghiêm trọng của rừng Amazon Hoa hậu Tiểu Vy cũng thông báo rằng các đám cháy lớn đến mức có thể nhìn thấy từ không gian, trong khi diễn viên Tăng Thanh Hà chia sẻ thông tin từ trang “Hạnh Phúc Xanh” về mức độ tồi tệ của cháy rừng, kèm theo số liệu từ BBC Châu Bùi đặt ra câu hỏi về trách nhiệm của con người trong việc bảo vệ môi trường, nhấn mạnh sự vô tâm và ích kỷ MC Ốc Thanh Vân cũng cho biết trẻ em đã nhận thức được tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường, trong khi người lớn lại đang phá hoại hành tinh Các KOLs kêu gọi hành động để cứu rừng Amazon, với Châu Bùi nhấn mạnh “HÃY HÀNH ĐỘNG TRƯỚC KHI QUÁ MUỘN” Tiểu Vy chia sẻ 5 cách giải cứu rừng từ WWF và Á hậu Hoàng Thùy kêu gọi quyên góp cứu trợ từ Leonardo DiCaprio.
Sự kiện cháy rừng Amazon đã thu hút sự chú ý của cộng đồng qua các hashtag như #saveAmazon, #savethenature, #protectourfuture, và #prayforAmazon, được sử dụng bởi các KOLs và báo chí để lan tỏa thông điệp bảo vệ thiên nhiên và tương lai của chúng ta trên các nền tảng truyền thông xã hội.
2.1.3 Mức độ quan tâm của giới trẻ đối với chia sẻ của KOLs về vấn đề
Các bài chia sẻ từ các KOLs đang thu hút sự chú ý mạnh mẽ từ công chúng, đặc biệt là giới trẻ, với hàng nghìn lượt thích, bình luận và hàng trăm lượt chia sẻ Chẳng hạn, bài viết của Châu Bùi đã thu hút khoảng
1600 lượt thích, khoảng 350 lượt chia sẻ,
Cháy rừng Amazon, được mệnh danh là "lá phổi xanh của trái đất", đã thu hút sự chú ý mạnh mẽ từ cộng đồng mạng, đặc biệt là giới trẻ, nhờ vào các bài đăng của KOLs Mặc dù hiện tượng cháy rừng không mới, nhưng sự lan tỏa thông tin về nó từ một đất nước xa xôi như Brazil đã tạo ra một làn sóng tương tác lớn trên mạng xã hội.
10 Bảng số liệu thống kê lượng tương tác với bài đăng của từng KOL
2.1.4 Ảnh hưởng đến nhận thức và hành động của giới trẻ
Các KOLs đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao nhận thức của công chúng về các vấn đề môi trường, đặc biệt là tình trạng cháy rừng Họ tạo cơ hội cho người đọc thể hiện quan điểm của mình thông qua các nền tảng truyền thông xã hội.
11 Biểu đồ thể hiện tỉ lệ các xu hướng bình luận trong bài đăng của Hoa hậu Tiểu Vy
12 Biểu đồ thể hiện tỉ lệ các xu hướng bình luận trong bài đăng của Nghệ sĩ Châu Bùi
Giới trẻ hiện nay mạnh mẽ ủng hộ quan điểm của KOLs về vấn đề cháy rừng, với nghiên cứu cho thấy 80% và 50% bình luận từ hai bài đăng của Tiểu Vy và Châu Bùi đồng tình với quan điểm này Họ bày tỏ sự phẫn nộ và xót xa trước sự việc, đồng thời lên án hành vi gây cháy rừng, cùng nhau chia sẻ để lan tỏa thông điệp rộng rãi hơn.
Quan điểm cá nhân trên mạng xã hội thường gặp phải phản ứng trái chiều Chẳng hạn, trong trường hợp của Châu Bùi, có đến 4% bình luận không đồng tình, như ý kiến của bạn X cho rằng: “Thấy Việt Nam mình đốt rừng hoài thì không nói” Điều này cho thấy sự không đồng tình của bạn X khi các KOLs chỉ tập trung vào vấn đề cháy rừng ở nước ngoài mà bỏ qua tình hình trong nước.
Chia sẻ từ người nổi tiếng thường thu hút sự tương tác lớn từ người hâm mộ, nhưng cũng dẫn đến nhiều bình luận không liên quan đến thông điệp chính Chẳng hạn, trong bài đăng của Châu Bùi, có tới 46% bình luận không liên quan đến nội dung Đa phần những bình luận này là sticker, hình ảnh hoặc quảng cáo, cho thấy sự thiếu đồng bộ trong tương tác trên mạng xã hội.
Sự lan tỏa thông điệp từ cộng đồng mạng, đặc biệt là những người có tầm ảnh hưởng, đã thúc đẩy giới trẻ hành động tích cực trước thảm họa cháy rừng Amazon Nhiều người đã chung tay "giải cứu" hành tinh thông qua việc chia sẻ thông tin về tình trạng này, quyên góp cho quỹ khẩn cấp của WWF, và ký vào đơn kiến nghị để đưa vấn đề Amazon vào chương trình hội nghị thượng đỉnh G7 Bên cạnh đó, nhiều cá nhân cũng đã thực hiện các hành động bảo vệ môi trường như giảm thiểu rác thải nhựa và trồng cây xanh.
2.2 Vấn đề Xâm hại tình dục trẻ em
2.2.1 Tổng quan về vấn đề
Thảo luận
Sau khi nghiên cứu, nhóm chúng tôi rút ra một vài ý kiến như sau:
Hiện nay, các KOLs đang ngày càng tích cực chia sẻ về các vấn đề chính trị - xã hội, đặc biệt là vấn đề xâm hại tình dục trẻ em Mặc dù vấn đề này đã tồn tại từ lâu, nhưng chỉ từ năm 2017 trở đi, trong thời đại truyền thông số, nó mới được công khai thảo luận trên mạng xã hội, giúp nâng cao nhận thức và lan tỏa thông tin đến đông đảo cộng đồng.
Chia sẻ của KOLs thu hút sự chú ý mạnh mẽ từ giới trẻ, vì họ có sức ảnh hưởng lớn đối với người theo dõi, đặc biệt là thế hệ trẻ Những phát ngôn và hành động của KOLs thường định hướng cho các vấn đề chính trị và xã hội, góp phần tạo ra xu hướng trong cộng đồng.
Trong bốn vấn đề mà nhóm chúng tôi nghiên cứu, “Đường lưỡi bò” là chủ đề thu hút sự quan tâm mạnh mẽ nhất từ giới trẻ, đồng thời cũng có ảnh hưởng sâu sắc đến quan điểm cá nhân của họ.
Giới trẻ hiện nay thể hiện quan điểm cá nhân một cách rõ ràng thông qua bình luận và chia sẻ bài viết của các KOLs về các vấn đề khác nhau Nội dung bình luận và chia sẻ thường theo định hướng của KOLs, như trong trường hợp vấn đề "Đường lưỡi bò", nơi giới trẻ bày tỏ bản sắc cá nhân thông qua các ý kiến như của bạn Nguyễn.
Hạ Cụ Vân đã bày tỏ quan điểm về hình ảnh "Đường lưỡi bò" mà Kyo York đăng tải, cho rằng hình ảnh này không phản ánh thực tế vì "lưỡi bò" không tồn tại Vân nhấn mạnh quyền sở hữu đất đai của Việt Nam và khẳng định rằng hình ảnh này là không hợp lý Cô cũng bày tỏ mong muốn Kyo York chia sẻ bản đồ Việt Nam đầy đủ Trường Sa và Hoàng Sa.
Giới trẻ hiện nay tích cực tham gia vào các phong trào kêu gọi trên mạng xã hội, đặc biệt là qua các bài đăng của KOLs, vì những hoạt động này nhanh chóng, tiết kiệm thời gian và chi phí, đồng thời không gây rủi ro cho bản thân Họ thường ngần ngại tham gia các sự kiện thực tế do không biết rõ về người tổ chức và mục đích của sự kiện Chẳng hạn, trong vấn đề "Cháy rừng Amazon", giới trẻ thể hiện sự quan tâm bằng cách chia sẻ những thông điệp như "Rừng Amazon đang bị hủy diệt" và kêu gọi "1 hành động nhỏ mang ý nghĩa lớn" để bảo vệ sự sống của các sinh vật và nhân loại Qua đó, họ thể hiện rõ quan điểm và mong muốn lan tỏa thông điệp bảo vệ môi trường.
