Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý thu thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu tại cơ quan Hải Quan
Những kinh nghiệm quản lý thu thuế xuất khẩu nhập khẩu ở một số Cục Hải Quan địa phương và bài học kinh nghiệm cho Cục Hải Quan tỉnh Hà Giang
Khẩu phải được duy trì ổn định và minh bạch, tuân thủ các cam kết quốc tế Chính sách thuế xuất khẩu và nhập khẩu cần nhất quán theo các nguyên tắc cụ thể để đảm bảo quản lý hiệu quả quá trình thu thuế.
Quy trình thủ tục Hải quan cần đảm bảo thông thoáng để thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu, đồng thời vẫn phải kiểm tra và kiểm soát gian lận thương mại cũng như trốn thuế Nhiều quốc gia áp dụng quy định về quản lý rủi ro trong nghiệp vụ hải quan, nhằm tạo điều kiện thuận lợi trong thông quan hàng hóa, nhưng vẫn tăng cường kiểm tra sau thông quan Nếu phát hiện hành vi trốn thuế, các đối tượng nộp thuế sẽ bị xử phạt nặng để răn đe.
Ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động xuất nhập khẩu giúp hạn chế tiếp xúc giữa cơ quan Hải quan và doanh nghiệp, từ đó giảm thiểu tiêu cực, tiết kiệm chi phí đi lại cho doanh nghiệp, đồng thời giảm biên chế và chi phí quản lý.
Năm nay, việc phát huy sức mạnh của các tổ chức đoàn thể nhằm nâng cao chất lượng quản lý được chú trọng Đoàn thanh niên, với sự năng động và nhiệt huyết, là tập hợp những người có kiến thức về tin học và internet, rất phù hợp để thực hiện công việc tra cứu giá các mặt hàng trên internet Điều này không chỉ giúp bổ sung dữ liệu giá tính thuế mà còn đảm bảo tính chủ động trong việc xác định trị giá tính thuế, góp phần tránh thất thu thuế cho ngân sách nhà nước.
Để hỗ trợ doanh nghiệp, việc thành lập website và công bố địa chỉ trang web trên các phương tiện truyền thông là rất quan trọng Trang web cần được cập nhật thường xuyên với các văn bản hệ thống, dễ tra cứu và sử dụng Trong bối cảnh chính sách mặt hàng và biểu thuế thay đổi liên tục, nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc cập nhật thông tin, dẫn đến việc xác định sai số thuế phải nộp Diễn đàn trên trang web cơ quan Hải quan sẽ giúp giải đáp kịp thời các thắc mắc của doanh nghiệp.
Việc nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý thu thuế XNK cho phép rút ra những kết luận sau:
1 Thuế XNK là một trong những sắc thuế quan trọng trong hệ thống thuế của quốc gia, một trong những nguồn thu chủ yếu của NSNN Thuế XNK có vai trò quan trọng trong việc kiểm soát luồng hàng hóa đi vào quốc gia, vừa bảo hộ,thúc đẩy sản xuất trong nước, điều tiết kinh doanh và định hướng tiêu dùng, vừa góp phần thu hút đầu tư nước ngoài.
2 Quản lý thu thuế XNK là hoạt động tất yếu của cơ quan Nhà nước nhằm huy động nguồn tài chính cho NSNN, thực hiện đường lối, chính sách ngoại thương của quốc gia, góp phần trong việc hoạch định chính sách kinh tế vĩ mô của đất nước trong thời kỳ.
3 Cơ quan Hải quan là cơ quan tổ chức thực thi chính sách thuế thông qua việc thực hiện các quy trình thủ tục hải quan Việc thực hiện quy trình, thủ tục hải quan sẽ tác động trực tiếp đến cá nhân, tổ chức nhằm mục đích tăng cường sự tuân thủ nghĩa vụ thuế một cách đầy đủ và đúng hạn của người nộp thuế.
4 Những vấn đề đã nêu trong chương 1 là cơ sở lý luận và thực tiễn quan trọng để nghiên cứu, phân tích, đánh giá thực trạng, đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu thuế XNK cho Cục Hải quan tỉnh Hà Giang trong chương 2 và chương 3.
5 Việc tham khảo tiếp thu có chọn lọc kinh nghiệm quản lý thu thuế XNK của các Cục Hải quan lớn là điều kiện cần thiết cho quá trình hoàn thiện công tác quản lý thu thuế XNK tại Cục Hải quan tỉnh Hà Giang trong thời gian tới, đáp ứng yêu cầu quản lý trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập kinh tế quốc tế.
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU THUẾ XUẤT KHẨU,NHẬP KHẨU TẠI CỤC HẢI QUAN TỈNH HÀ GIANG
Tổng quan về Cục Hải Quan Hà Giang
2.1.1 Lịch sử hình thành, phát triển, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Cục Hải quan tỉnh Hà Giang
Hà Giang là tỉnh vùng cao biên giới nằm ở cực Bắc Việt Nam, giáp với các tỉnh Cao Bằng, Yên Bái, Tuyên Quang và có đường biên giới dài 277,556km với Trung Quốc Điều kiện địa lý thuận lợi của Hà Giang đã tạo điều kiện cho tỉnh trong công cuộc hội nhập và phát triển.
Vào cuối những năm 80 và đầu những năm 90, sau khi quan hệ Việt Nam - Trung Quốc được bình thường hóa, Tổng Cục Hải Quan đã ban hành Quyết định số 127/TCHQ-TCCB vào ngày 19/5/1989 Quyết định này cho phép thành lập Hải Quan tỉnh Hà Tuyên trực thuộc Tổng cục Hải quan, nhằm tăng cường công tác quản lý Nhà nước về Hải quan tại các cửa khẩu biên giới của tỉnh Hà Tuyên.
Vào ngày 12/8/1991, tại kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa VIII, Nghị quyết chia tách tỉnh Hà Tuyên thành hai tỉnh Hà Giang và Tuyên Quang đã được thông qua Để thực hiện Nghị quyết này, Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan đã ký Quyết định số 285/TCHQ-TCCB vào ngày 27/11/1991, đổi tên Hải quan tỉnh Hà Tuyên thành Hải quan Hà Giang, hiện nay là Cục Hải quan tỉnh Hà Giang.
Cục Hải quan tỉnh Hà Giang đã chính thức hoạt động, đảm nhiệm vai trò quản lý Nhà nước về hải quan và thực thi các quy định pháp luật liên quan trong khu vực Cục Hải quan tỉnh Hà Giang có tư cách pháp nhân, sở hữu con dấu và tài khoản riêng tại Kho bạc Nhà nước theo quy định hiện hành.
2.1.2 Tổ chức bộ máy tại Cục Hải quan tỉnh Hà Giang
Cục Hải quan tỉnh Hà Giang có tổng cộng 107 công chức và 32 hợp đồng lao động Cơ cấu tổ chức của Cục bao gồm 01 văn phòng, 01 Đội Kiểm soát Hải quan, 01 phòng Nghiệp vụ và 04 chi cục trực thuộc, cụ thể là Chi cục Hải quan cửa khẩu quốc tế Thanh Thuỷ, Chi cục Hải quan cửa khẩu Xín Mần, Chi cục Hải quan cửa khẩu Phó Bảng và Chi cục Hải quan cửa khẩu Săm Pun.
Văn phòng đóng vai trò tham mưu cho lãnh đạo Cục trong các lĩnh vực tổ chức cán bộ, thanh tra, đào tạo bồi dưỡng, thi đua khen thưởng, quản lý văn phòng, tài vụ và quản trị.
Đội kiểm soát Hải quan tại tỉnh Hà Giang có nhiệm vụ quan trọng trong việc phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại, đồng thời ngăn chặn việc vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, tuân thủ các quy định pháp luật hiện hành.
- Chi cục Hải quan cửa khẩu quốc tế Thanh Thủy thực hiện quản lý Nhà nước về Hải quan tại địa bàn Huyện Vị Xuyên.
- Chi cục Hải quan cửa khẩu Xín Mần thực hiện quản lý Nhà nước về Hải quan tại địa bàn Huyện Xín Mần.
- Chi cục Hải quan cửa khẩu Phó Bảng thực hiện quản lý Nhà nước về Hải quan tại địa bàn Huyện Đồng Văn.
- Chi cục Hải quan cửa khẩu Săm Pun thực hiện quản lý Nhà nước về Hải quan tại địa bàn Huyện Mèo Vạc.
Phòng Nghiệp vụ thuộc Cục Hải quan tỉnh Hà Giang là đơn vị chủ chốt trong việc tham mưu và đề xuất cho Cục trưởng các kế hoạch và biện pháp tổ chức thực hiện các văn bản quy định về chính sách và quy trình giám sát hải quan Đơn vị này cũng đảm nhiệm công tác kiểm tra thu thuế xuất nhập khẩu, xác định trị giá hải quan, tổng hợp kế toán, xử lý vi phạm, pháp chế, quản lý rủi ro, cũng như công nghệ thông tin và thống kê hải quan.
Sau hơn 30 năm phát triển, Cục Hải quan tỉnh Hà Giang đã không ngừng lớn mạnh và hoàn thiện cơ cấu tổ chức, nâng cao hiệu quả hoạt động.
- Ban Lãnh đạo Cục gồm: 01 đ/c Cục trưởng và 02 đ/c Phó Cục trưởng.
Cục Hải quan có 02 đơn vị Phòng tham mưu giúp việc Cục trưởng, bao gồm Văn phòng và Phòng Nghiệp vụ Ngoài ra, còn có 04 Chi cục trực thuộc là Chi cục Hải quan cửa khẩu quốc tế Thanh Thuỷ, Chi cục Hải quan cửa khẩu Xín Mần, Chi cục Hải quan cửa khẩu Phó Bảng, và Chi cục Hải quan cửa khẩu Săm Pun, cùng với 01 Đội Kiểm soát Hải quan.
Cục Hải quan tỉnh Hà Giang hiện có 107 công chức và 32 hợp đồng lao động, trong đó 60 người thuộc độ tuổi từ 25 đến dưới 40 Mặc dù có 6 công chức đạt trình độ thạc sĩ, nhưng số lượng biên chế vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu và nhiệm vụ được giao Điều này dẫn đến việc lực lượng công chức tại Cục Hải quan tỉnh Hà Giang chưa đủ để đảm nhiệm các vị trí quan trọng, khiến nhiều công chức phải kiêm nhiệm nhiều công việc khác nhau.
2.1.3 Chức năng, nhiệm vụ của Cục Hải quan tỉnh Hà Giang
Cục Hải quan tỉnh Hà Giang, thuộc Tổng Cục Hải quan Việt Nam, có nhiệm vụ thực hiện pháp luật về Hải quan và các quy định pháp lý liên quan trên địa bàn tỉnh.
Cục Hải quan tỉnh Hà Giang thực hiện nhiệm vụ và quyền hạn theo quy định của luật Hải quan cùng các quy định pháp luật liên quan, với những nhiệm vụ chính bao gồm quản lý và giám sát hoạt động xuất nhập khẩu, thu thuế và chống buôn lậu.
- Tổ chức, chỉ đạo, hướng dẫn và triển khai thực hiện các quy định của Nhà nước về Hải quan trên địa bàn hoạt động
- Thanh tra, kiểm tra các đơn vị trực thuộc trong việc thực hiện chính sách, pháp luật về hải quan
Xử lý vi phạm hành chính và khởi tố các vụ buôn lậu, vận chuyển trái phép qua biên giới theo quy định pháp luật; đồng thời, giải quyết các khiếu nại và tố cáo thuộc thẩm quyền theo quy định hiện hành.
Kiến nghị với Tổng Cục trưởng về việc sửa đổi và bổ sung các quy định của Nhà nước liên quan đến hoạt động xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh, chính sách thuế đối với hàng hóa xuất nhập khẩu, cũng như các quy định chuyên môn và nghiệp vụ trong xây dựng lực lượng Đồng thời, cần kịp thời báo cáo với Tổng cục trưởng về những vướng mắc phát sinh và những vấn đề vượt quá thẩm quyền giải quyết của Cục Hải quan.
- Tổ chức nghiên cứu, tiếp cận và triển khai ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ và phương pháp quản lý hải quan hiện đại.
- Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan Nhà nước, tổ chức hữu quan, đơn vị trên địa bàn để thực hiện nhiệm vụ được giao
- Tổ chức tuyên truyền và hướng dẫn thực hiện chính sách, pháp luật về Hải quan trên địa bàn
- Thực hiện nhiệm vụ hợp tác quốc tế về Hải quan theo phân cấp hoặc ủy quyền của Tổng cục trưởng và Bộ trưởng Bộ Tài chính
- Tổng kê, thống kê, đánh giá, tổng hợp tình hình và kết quả các mặt công tác
- Ký các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn giải quyết các vấn đề thuộc phạm vi quản lý của Cục Hải quan theo quy định của Tổng Cục trưởng
Phân tích thực trạng công tác quản lý thu thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu tại Cục Hải Quan tỉnh Hà Giang
Theo quy định của pháp luật Việt Nam, cơ quan Hải quan là cơ quan duy nhất có trách nhiệm thực thi nhiệm vụ quản lý thuế xuất nhập khẩu Do đó, tại tỉnh Hà, cơ quan này đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo việc thu thuế đúng quy định và quản lý hoạt động xuất nhập khẩu hiệu quả.
Giang, Cục Hải quan tỉnh Hà Giang là cơ quan duy nhất chịu trách nhiệm thực thi nhiệm vụ quản lý thuế XNK.
2.2.1 Hoạt động XNK trên địa bàn tỉnh Hà Giang
Hoạt động xuất nhập khẩu (XNK) tại tỉnh Hà Giang trong giai đoạn 2016-2019 đã có sự tăng trưởng mạnh mẽ, với sự gia tăng đáng kể về cả xuất khẩu và nhập khẩu Các mặt hàng chủ yếu trong hoạt động XNK bao gồm ván bóc, gỗ ốp sàn, phụ tùng ô tô, và các loại quả tươi Tất cả các số liệu được tính bằng triệu USD.
Nguồn Cục Hải quan tỉnh Hà Giang
Biểu đồ 2.1 Kim ngạch XNK trên địa bàn tỉnh Hà Giang từ năm 2016 đến năm 2019
Hà Giang, một trong những tỉnh miền núi, đã đạt được nhiều thành công từ chính sách "trải thảm đỏ thu hút đầu tư", dẫn đến sự tăng trưởng mạnh mẽ trong hoạt động xuất nhập khẩu (XNK) Kim ngạch XNK năm sau luôn cao hơn năm trước, phản ánh xu thế phát triển chung và hội nhập kinh tế quốc tế, đồng thời mở rộng giao lưu hàng hóa với các quốc gia khác.
Kim ngạch xuất nhập khẩu tại tỉnh Hà Giang đang tăng trưởng, cho thấy sự gia tăng hàng hóa qua các Chi cục Hải quan Cục Hải quan tỉnh Hà Giang đã thực hiện các biện pháp hiệu quả để thu hút doanh nghiệp thực hiện thủ tục hải quan Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra thách thức cho công tác quản lý thu thuế, yêu cầu cần có giải pháp để quản lý doanh nghiệp hiệu quả và đảm bảo thu thuế xuất nhập khẩu đúng, đủ, và nộp kịp thời cho ngân sách nhà nước.
2.2.2 Thực trạng công tác quản lý thu thuế XNK tại Cục Hải quan tỉnh
Hà Giang giai đoạn từ năm 2016 - 2019
2.2.2.1 Thực trạng quản lý đăng ký, kê khai hải quan và nộp thuế
Một là, quản lý đăng ký, kê khai hải quan
Cán bộ Hải quan sẽ tiếp nhận hồ sơ mở tờ khai của doanh nghiệp dựa trên các tiêu chí như quá trình tuân thủ pháp luật Hải quan, sau đó phân loại hồ sơ vào các luồng xanh, vàng và đỏ.
Hồ sơ doanh nghiệp được chuyển đến bộ phận giá thuế, nơi cán bộ kiểm tra tính chính xác của số thuế tự khai báo Nếu cần thiết, họ sẽ ấn định thuế và lập chứng từ ghi số thuế phải thu Số thuế này sau đó được nhập vào chương trình quản lý thuế để cán bộ kế toán thuế theo dõi nợ thuế của doanh nghiệp.
Hồ sơ sẽ được thông quan ngay sau khi hoàn tất bước kiểm tra thuế, nếu cán bộ kiểm tra xác nhận doanh nghiệp đã khai báo đầy đủ và chính xác số thuế phải nộp Hồ sơ này sẽ được phân loại vào luồng vàng theo các tiêu chí đã quy định.
Nếu hồ sơ được xếp vào luồng đỏ, nó sẽ được chuyển đến khâu kiểm tra thực tế hàng hóa Tại đây, cán bộ kiểm hóa sẽ dựa vào thực tế hàng hóa để xác định số thuế cần nộp Nếu có sự khác biệt giữa thực tế hàng hóa và khai báo của doanh nghiệp, biên bản vi phạm sẽ được lập và hồ sơ sẽ được chuyển lại cho bộ phận tính thuế để xác định lại số thuế phải nộp, trước khi hàng hóa được thông quan.
Quản lý đăng ký và kê khai hải quan là yếu tố then chốt trong công tác quản lý thuế, vì vậy Cục Hải quan tỉnh Hà Giang đã chủ động triển khai nhiều biện pháp quản lý hiệu quả.
- Chủ động triển khai khai báo hải quan điện tử nhằm giảm bớt áp lực cho cán bộ công chức Hải quan và tạo thuận lợi cho doanh nghiệp.
Để giảm thiểu tình trạng gian lận thuế giá, cần tăng cường tập huấn cho cán bộ công chức tại bộ phận tham vấn giá về kỹ năng và nghiệp vụ chuyên môn Việc lựa chọn cán bộ công chức có năng lực và phẩm chất đạo đức tốt cho công tác thuế giá là rất quan trọng.
- Công khai, phổ biến các văn bản liên quan đến lĩnh vực khai thuế để DN nắm vững nghiệp vụ.
Trong nỗ lực nâng cao hiệu quả quản lý, chúng tôi đã xây dựng thành công nhiều chuyên đề, nổi bật là chuyên đề “Chống gian lận thương mại qua giá” Bên cạnh đó, việc thành lập hội đồng tư vấn về “Phân loại hàng hóa” và ban hành “Quy chế hoạt động của Hội đồng tư vấn tại Cục” cũng đã góp phần quan trọng trong việc cải thiện quy trình và đảm bảo tính minh bạch trong hoạt động thương mại.
- Tập huấn và phổ biến triển khai thực hiện các văn bản mới cho cán bộ công chức và doanh nghiệp.
Doanh nghiệp cần tuân thủ hướng dẫn áp dụng đúng các mức thuế suất theo các công ước quốc tế, vì mức thuế suất thường xuyên thay đổi Để hỗ trợ, Cục Hải quan và các Chi cục Hải quan đã thành lập bộ phận hướng dẫn khai báo thuế cho doanh nghiệp.
Số lượng tờ khai hải quan đăng ký tại Cục trong giai đoạn 2016-2019 liên tục tăng, đảm bảo đạt chỉ tiêu thu NSNN đặt ra, Bảng 2.1.
Bảng 2.1 Số lượng tờ khai hải quan đăng ký tại Cục Hải quan tỉnh Hà
Giang giai đoạn 2016 - 2019 Đơn vị tính: %
Năm Số tờ khai Tỷ lệ gia tăng so với năm trước
Nguồn: Cục Hải quan tỉnh Hà Giang Hai là, Quản lý nộp thuế
Cán bộ kế toán thuế sử dụng chứng từ ghi số thuế phải thu và các quyết định ấn định thuế (nếu có) để theo dõi số thuế doanh nghiệp còn nợ Qua đó, họ thực hiện việc quản lý nợ thuế và thanh khoản thuế cho doanh nghiệp một cách hiệu quả.
Sau khi doanh nghiệp hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế, công chức Hải quan sẽ tiến hành nhập máy để xóa nợ cho doanh nghiệp Các công chức tại Cục và Chi cục Hải quan thường xuyên hướng dẫn doanh nghiệp về việc nộp thuế đúng theo quy định của NSNN Mỗi Chi cục đều niêm yết thông báo mới nhất về tình hình thu nộp và các văn bản liên quan Hàng năm, Cục Hải quan tỉnh Hà Giang lập danh sách đề nghị khen thưởng cho các doanh nghiệp có thành tích xuất sắc trong việc nộp thuế và cấp thẻ ưu tiên cho họ khi thực hiện thủ tục tại Cục Hải quan tỉnh.
Cục Hải quan tỉnh Hà Giang đã xây dựng chuyên đề “Xử lý nợ thuế” và tiến hành các biện pháp quản lý:
Hàng ngày, cán bộ theo dõi nợ thuế sẽ kiểm tra chương trình quản lý để tổng hợp các trường hợp doanh nghiệp chưa nộp thuế đúng hạn Sau đó, họ sẽ thực hiện cuộc gọi nhắc nhở và lập giấy mời giám đốc doanh nghiệp đến làm việc.
Đánh giá chung công tác quản lý thu thuế xuất khẩu nhập khẩu tại Cục Hải quan tỉnh Hà Giang
Cơ quan Hải quan cần thay đổi tư duy và phương pháp quản lý, chuyển từ việc coi doanh nghiệp là đối tượng quản lý sang xem họ là đối tác hợp tác, lắng nghe và tiếp thu ý kiến để cải tiến Đồng thời, việc thu ngân sách cần chuyển từ tận thu sang thu đúng, thu đủ và phát triển nguồn thu bền vững Ngoài ra, hải quan cần chuyển từ phương thức thủ công sang hải quan điện tử tự động Để đạt được điều này, cán bộ công chức Hải quan cần được bồi dưỡng chuyên môn và kiến thức pháp luật qua các lớp đào tạo nâng cao, nhằm thích ứng với công nghệ và phương pháp quản lý mới.
Doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu đã chuyển mình từ những nhà quản lý truyền thống sang lớp doanh nhân trẻ, năng động và am hiểu về pháp luật cũng như thương mại quốc tế Ý thức tuân thủ pháp luật, đặc biệt là pháp luật Hải quan, ngày càng được nâng cao để hỗ trợ sự phát triển và hội nhập của doanh nghiệp Tuy nhiên, bên cạnh sự tiến bộ này, một số ít doanh nghiệp vẫn sử dụng các thủ đoạn gian lận thương mại, buôn lậu và rửa tiền với phương thức ngày càng tinh vi, khó phát hiện.
Cán bộ công chức cam kết tuân thủ chính sách pháp luật, điều này không chỉ đảm bảo sự phát triển phù hợp với xã hội mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp Đồng thời, việc đơn giản hóa thủ tục hải quan góp phần thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu, từ đó tăng cường nguồn thu ngân sách.
Thứ tư, Cục Hải quan tỉnh Hà Giang hoàn thành mục tiêu quản lý thu thuế XNK:
Để đảm bảo thu đúng, thu đủ và nộp ngân sách Nhà nước kịp thời các loại thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, cần ngăn chặn tình trạng thất thu và gian lận thuế Đây là mục tiêu quan trọng mà Đảng và Nhà nước luôn chú trọng, nhằm tối đa hóa các hoạt động đầu tư và phát triển của đất nước.
Để đạt được mục tiêu chung của ngành, cần tập trung nguồn lực nhằm hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao Việc thu thuế phải được thực hiện một cách công khai, minh bạch và đạt hiệu quả cao, theo phương châm “Chuyên nghiệp - Minh bạch - Hiệu quả”.
Để thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp xuất nhập khẩu (XNK) tại tỉnh Hà Giang, cần tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động sản xuất kinh doanh mà không làm ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp Mối quan hệ tốt đẹp giữa Hải quan và doanh nghiệp là yếu tố quan trọng, được thể hiện qua sự gia tăng các chỉ tiêu quản lý trong lĩnh vực XNK Doanh nghiệp đóng vai trò nền tảng trong sự phát triển kinh tế quốc dân, do đó, việc tạo thuận lợi cho doanh nghiệp là điều cần thiết để đảm bảo sự phát triển nhanh chóng và bền vững cho nền kinh tế đất nước.
Bên cạnh những mặt đạt được, công tác quản lý thuế XNK tại Cục Hải quan tỉnh Hà Giang còn tồn tại một số vấn đề sau:
- Đối với các khoản nợ thuế quá hạn hiện vẫn chưa đề xuất cơ chế hữu hiệu để tổ chức thu hồi có hiệu quả.
Chất lượng nguồn nhân lực và cơ sở vật chất hạ tầng kỹ thuật hiện nay chưa đáp ứng được yêu cầu của quản lý hải quan hiện đại, cần phải nâng cao để tương xứng với tiêu chuẩn khu vực và thế giới.
Cán bộ quản lý thuế còn thiếu trình độ chuyên sâu, dẫn đến tình trạng lỗi phần mềm do thao tác sai, gây chậm trễ trong việc giải quyết thủ tục và khiếu nại của doanh nghiệp.
Công tác tuyên truyền và hỗ trợ tư vấn cho doanh nghiệp vẫn chưa được phổ biến rộng rãi, đặc biệt là đối với những doanh nghiệp khó tiếp cận, dẫn đến việc chưa được đánh giá cao Mặc dù các hoạt động chức năng chủ yếu tập trung vào việc phát hiện và xử lý các vi phạm, nhưng cần chú trọng hơn đến việc hiểu rõ hoàn cảnh của doanh nghiệp và nâng cao chất lượng dịch vụ Quan trọng hơn, cần khuyến khích sự tuân thủ thuế tự nguyện của doanh nghiệp Do đó, mối quan hệ hợp tác giữa cơ quan hải quan và doanh nghiệp cần được cải thiện để phát huy hiệu quả hơn.
Kiểm tra sau thông quan và xử lý vi phạm tại Cục Hải quan tỉnh Hà Giang đang gặp khó khăn do thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao Mặc dù lực lượng cán bộ có kinh nghiệm, chuyên môn vững vàng và thành thạo ngoại ngữ, nhưng vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu ngày càng tăng về nhân lực trong lĩnh vực này.
Cơ chế Hải quan một cửa quốc gia vẫn chưa kết nối đầy đủ với các Bộ, Ngành liên quan đến xuất nhập khẩu, dẫn đến khó khăn trong quản lý của cơ quan Hải quan Nhiều Bộ, Ngành chưa phát triển cơ sở dữ liệu và hạ tầng quản lý đủ khả năng tích hợp với hệ thống của Hải quan, khiến cho mục tiêu “một cửa” chưa thể thực hiện hoàn toàn.
2.3.3 Nguyên nhân của hạn chế
Những hạn chế tồn tại trong doanh nghiệp chủ yếu xuất phát từ nguyên nhân khách quan liên quan đến đặc thù lịch sử, như chính sách ân thuế của Nhà nước cho phép doanh nghiệp được ân hạn thuế tối đa 275 ngày, cùng với cơ chế thông quan không kiểm soát chặt chẽ, dễ dẫn đến việc lợi dụng chây ỳ và trốn thuế Hơn nữa, hiệu quả kết nối thông tin nộp thuế với Kho bạc Nhà nước và Ngân hàng còn chưa tốt, trong khi điều kiện kinh tế vĩ mô khó khăn khiến doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn sản xuất kinh doanh và tồn kho hàng hóa lớn Ngoài ra, nguyên nhân chủ quan từ con người và sự thiếu đồng bộ trong hệ thống quản lý cũng góp phần vào những hạn chế này.
* Những yếu kém trong các hoạt động hỗ trợ của cơ quan Hải quan
Cục Hải quan tỉnh Hà Giang hiện đang gặp hạn chế trong nghiên cứu và dự báo, đặc biệt là về hành vi tuân thủ thuế của doanh nghiệp Hoạt động này chưa được quan tâm đầu tư, dẫn đến việc thông tin chỉ dừng lại ở các biến động kinh tế xã hội và dữ liệu thuế quá khứ Việc điều tra sự tuân thủ và nhu cầu của doanh nghiệp vẫn còn mới mẻ, trong khi các dự báo thiếu cơ sở khoa học và độ tin cậy Nghiên cứu doanh nghiệp cần thiết không chỉ để lập dự toán thu thuế XNK mà còn để xây dựng hệ thống thông tin đầy đủ về mức độ tuân thủ và các yếu tố tác động đến sự tuân thủ Hệ thống này sẽ là cơ sở cho việc hoạch định chiến lược quản lý thu thuế hiệu quả đối với từng nhóm doanh nghiệp, nhưng hiện tại vẫn thiếu thông tin và cơ sở khoa học cho việc thực thi quản lý thu thuế XNK tại Cục Hải quan tỉnh.
Cục Hải quan tỉnh Hà Giang đang gặp khó khăn trong quản lý thông tin xuất nhập khẩu do chưa phát triển hệ thống thông tin hiện đại, dẫn đến việc không cung cấp đầy đủ thông tin cần thiết cho việc thực hiện các chức năng quản lý thuế xuất nhập khẩu đối với doanh nghiệp.
Cục Hải quan tỉnh Hà Giang gặp khó khăn trong việc quản lý mối quan hệ với các tổ chức quản lý Nhà nước khác như cơ quan Thuế, Kiểm toán, Công an, Biên phòng và Toà án Sự thiếu quan tâm đến các mối quan hệ này dẫn đến sự phối hợp yếu giữa cơ quan Hải quan và các lực lượng liên quan, gây khó khăn trong việc đảm bảo tuân thủ nghĩa vụ thuế xuất nhập khẩu của doanh nghiệp.
Phương hướng và mục tiêu nhằm hoàn thiện quản lý thu thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu tại Cục Hải quan tỉnh Hà Giang
3.1.1 Phương hướng hoàn thiện quản lý thu thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu tại Cục Hải quan tỉnh Hà Giang Để công tác quản lý thu thuế XNK trên địa bàn được thực hiện tốt, CụcHải quan tỉnh Hà Giang cần thực hiện tốt những phương hướng sau:
Để đảm bảo việc thực hiện hiệu quả Luật thuế xuất nhập khẩu, các doanh nghiệp cần tuân thủ nghiêm túc các Thông tư của Bộ Tài chính và quy định của Tổng cục Hải quan hướng dẫn về thi hành luật này.
- Tiếp tục triển khai thực hiện đồng bộ các chính sách, chế độ thuế và các giải pháp nhằm thúc đẩy mạnh phát triển kinh doanh hoạt động XNK.
- Cần xây dựng lề lối làm việc, tác phong giao tiếp của cán bộ công chức Hải quan trong đơn vị tốt hơn nữa.
- Phục vụ tận tuỵ, kịp thời và hiệu quả ở mọi khâu trong các quy trình nghiệp vụ theo đúng yêu cầu của ngành Hải quan.
Để nâng cao hiệu quả quản lý thuế, cần tăng cường công tác thanh tra và kiểm tra, đồng thời thực hiện tốt các quy trình quản lý thu thuế Việc nâng cao trình độ cho cán bộ trong lĩnh vực thanh tra, kiểm tra là rất quan trọng, nhằm đáp ứng yêu cầu của công tác quản lý mới.
Tăng cường hoạt động tuyên truyền hỗ trợ nộp thuế là rất cần thiết để đảm bảo mọi tổ chức và cá nhân nắm bắt kịp thời các chính sách, chế độ thuế Điều này cũng giúp giải đáp nhanh chóng những vướng mắc và khó khăn mà doanh nghiệp gặp phải trong quá trình kinh doanh xuất nhập khẩu.
Nâng cao năng lực và hiệu quả quản lý hải quan là mục tiêu hàng đầu, bao gồm việc tăng cường các biện pháp quản lý nội bộ và đào tạo lại cán bộ Cần xây dựng lề lối làm việc văn minh, hiện đại và minh bạch, đặc biệt chú trọng vào việc củng cố tổ chức bộ máy và nâng cao trình độ chuyên môn của cán bộ, công chức Hải quan Đội ngũ này phải đáp ứng đầy đủ yêu cầu của công tác quản lý hải quan hiện đại Đồng thời, cần kiên quyết xử lý kỷ luật nghiêm khắc đối với những cán bộ vi phạm quy định ngành và pháp luật Nhà nước.
Để nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý thu thuế, cần thiết phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa các ban ngành và cơ quan chức năng như Ngân hàng, Kho bạc Nhà nước, Công an và Tòa án Sự hợp tác này sẽ giúp tối ưu hóa quy trình thu thuế và đảm bảo tính minh bạch trong hoạt động tài chính.
3.1.2 Mục tiêu của Cục Hải quan tỉnh Hà Giang
Một là, Tiếp tục cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong lĩnh vực
Hải quan theo hướng hiện đại, công khai, minh bạch… nhằm góp phần cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
Hai là, Quyết liệt triển khai các giải pháp, phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ thu ngân sách Nhà nước năm 2020.
Ba là, tiếp tục triển khai quy trình quản lý hải quan hiện đại để tối ưu hóa sự thuận lợi cho doanh nghiệp, đồng thời đảm bảo giám sát và quản lý chặt chẽ theo quy định pháp luật.
Giải pháp đẩy mạnh hoàn thiện công tác quản lý thu thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu tại Cục Hải Quan tỉnh Hà Giang
lý, giám sát hàng hóa xuất nhập khẩu; thu thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu; cải cách thủ tục hành chính
Năm nay, chúng ta cần tăng cường công tác kiểm soát buôn lậu và gian lận thương mại, đồng thời cải thiện quản lý rủi ro và kiểm tra sau thông quan Công tác thanh tra và kiểm tra sẽ đóng góp quan trọng vào việc tăng thu ngân sách nhà nước (NSNN).
Xây dựng lực lượng Hải quan chuyên nghiệp và hiện đại là mục tiêu quan trọng nhằm đáp ứng yêu cầu cải cách và hiện đại hóa ngành Hải quan Đồng thời, cần thực hiện nghiêm túc kỷ luật và kỷ cương hành chính trong quá trình thi hành công vụ.
3.2 Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu tại Cục Hải quan tỉnh Hà Giang
3.2.1 Giải pháp hoàn thiện lập dự toán thu thuế
3.2.1.1 Đổi mới quy trình lập dự toán thu NSNN
Công tác lập dự toán thuế xuất nhập khẩu hiện nay vẫn tuân theo quy trình tập trung từ trung ương xuống địa phương, chủ yếu dựa vào kết quả năm trước và phân tích tình hình kinh tế - xã hội Tuy nhiên, dự toán thuế XNK mà UBND tỉnh giao cho Cục Hải quan tỉnh Hà Giang thiếu sự đánh giá về tình trạng phát triển của doanh nghiệp XNK tại địa phương Để nâng cao hiệu quả quản lý thu thuế, cần thiết phải đổi mới quy trình lập dự toán thuế XNK.
Biến động kinh tế xã hội, bao gồm tốc độ tăng trưởng kinh tế, tỷ lệ lạm phát và lãi suất, có tác động mạnh mẽ đến lợi nhuận của các ngành kinh tế và hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp Sự thay đổi trong các đạo luật và chính sách thuế xuất nhập khẩu cũng ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp Hơn nữa, sự hỗ trợ từ các cơ quan Nhà nước và tổ chức khác trong việc quản lý thu thuế xuất nhập khẩu đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện môi trường kinh doanh và tối ưu hóa lợi nhuận cho doanh nghiệp.
- Phân tích nhu cầu chi ngân sách cho các khoản chi tiêu công của tỉnh.
Phân tích mức độ tuân thủ thuế của doanh nghiệp trên địa bàn giúp xác định khả năng thu thuế thực tế cho các nhóm doanh nghiệp có cấp độ tuân thủ khác nhau Việc này không chỉ hỗ trợ trong việc đánh giá hiệu quả thu ngân sách mà còn tạo cơ sở cho các chính sách cải thiện mức độ tuân thủ thuế trong tương lai.
Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến mức độ tuân thủ thuế của doanh nghiệp là cần thiết để điều chỉnh dự toán thuế một cách hợp lý Điều này đặc biệt quan trọng đối với những yếu tố mà cơ quan Hải quan không thể kiểm soát, nhằm nâng cao hiệu quả tuân thủ thuế và giảm thiểu rủi ro cho doanh nghiệp.
Cơ quan Hải quan có những điểm mạnh và điểm yếu rõ rệt, cần được phân tích kỹ lưỡng Việc đánh giá nguồn lực và các hoạt động của cơ quan Hải quan là cần thiết để xác định dự toán phù hợp với khả năng của các yếu tố bên trong Điều này giúp tối ưu hóa hiệu quả hoạt động và nâng cao năng lực quản lý hải quan.
Dự toán ngân sách quá cao so với khả năng của cơ quan Hải quan có thể dẫn đến việc doanh nghiệp bị cưỡng chế một cách không hợp lý nhằm đạt được các mục tiêu dự toán.
Mục tiêu của dự toán thu thuế xuất nhập khẩu đối với doanh nghiệp bao gồm việc tăng cường sự tuân thủ thuế, thúc đẩy sự thay đổi tích cực trong cấp độ tuân thủ thuế, và đảm bảo đóng góp hiệu quả cho ngân sách nhà nước trong năm kế hoạch cũng như trong tương lai.
Để xác định phương án dự toán thu thuế xuất nhập khẩu (XNK) tối ưu, cần đánh giá qua hai tiêu chuẩn chính: khả năng thực thi dự toán và hiệu quả chi phí thực thi Phương án tối ưu sẽ được thể hiện qua các chỉ tiêu thu thuế khác nhau, phân biệt theo tỷ suất lợi nhuận ngành, quy mô doanh nghiệp và thời gian hoạt động Cơ quan hải quan cần lựa chọn một vài phương án tốt nhất để có thể linh hoạt điều chỉnh theo biến động của môi trường.
Dự toán thu thuế xuất nhập khẩu được ban hành theo văn bản quy phạm pháp luật, tạo cơ sở cho việc thực hiện các chức năng quản lý thu thuế xuất nhập khẩu đối với doanh nghiệp.
3.2.1.2 Điều kiện cần thiết để lập dự toán thu thuế XNK hiệu lực và hiệu quả.
Để nâng cao tính chuyên môn hóa trong lập dự toán thu thuế xuất nhập khẩu, các cấp cần bắt đầu từ việc chuyên môn hóa theo chức năng Cơ quan Hải quan nên tách biệt hoạt động nghiên cứu khỏi quy trình lập dự toán để đảm bảo hiệu quả và chính xác trong công tác thu thuế.
- Đào tạo và bồi dưỡng cán bộ lập dự toán thu thuế XNK về các kỹ năng lập kế hoạch, kỹ năng phân tích và đánh giá dự toán.
Phối hợp giữa các bộ phận quản lý thu thuế xuất nhập khẩu tại các cơ quan Hải quan là cần thiết trong việc lập dự toán, nhằm cung cấp thông tin chính xác và phù hợp với tình hình thực tế của doanh nghiệp trong khu vực.
Dự toán thu thuế xuất nhập khẩu cần được lập theo quy trình thuận, bắt đầu từ các Chi cục Hải quan Cục Hải quan tỉnh Hà Giang sẽ dựa vào dự toán của Chi cục Hải quan để lập dự toán thu trên địa bàn Dự toán địa phương này sẽ là cơ sở cho việc lập dự toán ở cấp trung ương.
Cần giảm thiểu sự áp đặt dự toán từ cấp trung ương xuống địa phương và hạn chế can thiệp của chính quyền trung ương vào việc lập dự toán thu thuế, nhằm đảm bảo tính khách quan và minh bạch của dự toán ngân sách.
- Tăng cường sự phối hợp của trung ương và địa phương trong việc đảm bảo dự toán thu thuế XNK từ DN phù hợp với tình hình thực tế.
3.2.2 Giải pháp đẩy mạnh tuyên truyền, hỗ trợ tư vấn