CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC TRONG DOANH NGHIỆP
CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC
1.1.1 Khái niệm nguồn nhân lực trong doanh nghiệp
Thuật ngữ "nguồn nhân lực" đã trở nên phổ biến từ những năm 80 của thế kỷ XX tại các quốc gia phát triển, khi vai trò của con người trong phát triển kinh tế được công nhận Hiện nay, với các mục tiêu tiếp cận khác nhau, có nhiều quan điểm đa dạng về nguồn nhân lực Trong bối cảnh vĩ mô, giáo trình Nguồn nhân lực của trường Đại học Lao động phản ánh những quan điểm này.
Xã hội do PGS.TS Nguyễn Tiệp chủ biên, in năm 2005 chỉ ra rằng: “Nguồn nhân lực
Nguồn nhân lực (Human Resources) là yếu tố quan trọng và năng động nhất trong việc thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế - xã hội Các khía cạnh thể hiện nguồn nhân lực của một quốc gia bao gồm trình độ học vấn, kỹ năng nghề nghiệp, sức khỏe, và khả năng thích ứng với sự thay đổi trong môi trường làm việc.
Nguồn nhân lực, ở mức độ rộng nhất, bao gồm toàn bộ dân cư có khả năng lao động, không phân biệt ngành nghề, lĩnh vực hay khu vực làm việc Đây chính là nguồn nhân lực xã hội, đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp sức lao động cho xã hội.
Nguồn nhân lực, được hiểu là khả năng đảm đương lao động chính trong xã hội, bao gồm nhóm dân cư trong độ tuổi lao động có khả năng lao động theo quy định của pháp luật Hiện nay, khái niệm "nguồn lao động" cũng đề cập đến toàn bộ dân số trong độ tuổi lao động có khả năng lao động Vì vậy, trong ngữ cảnh này, nguồn nhân lực và nguồn lao động là tương đương nhau.
Như vậy, mặc dù có các biểu hiện khác nhau nhưng nguồn nhân lực một quốc gia phản ánh các đặc điểm quan trọng nhất sau đây:
+ Nguồn nhân lực là nguồn lực con người;
+ Nguồn nhân lực là bộ phận của dân số, gắn với cung lao động;
+ Nguồn nhân lực phản ánh khả năng lao động của một xã hội.
Từ những khái niệm đã đề cập, chúng ta có cái nhìn tổng quan về nguồn nhân lực ở cấp độ vĩ mô Tuy nhiên, để hiểu rõ hơn, khái niệm nguồn nhân lực cần được phân tích một cách chi tiết và cụ thể trong bối cảnh doanh nghiệp.
Theo giáo trình Quản trị Nhân lực của Đại học Kinh tế Quốc dân, nguồn nhân lực của tổ chức bao gồm tất cả người lao động, trong khi nhân lực được định nghĩa là nguồn lực của mỗi cá nhân, bao gồm cả thể lực và trí lực.
Theo Nguyễn Tấn Thịnh (2005), nguồn nhân lực được định nghĩa là tổng hợp khả năng thể chất và trí tuệ của con người trong lao động sản xuất Đây là sức lao động, được coi là nguồn lực quý giá nhất trong các yếu tố sản xuất của doanh nghiệp.
Theo GS.TS Bùi Văn Nhơn trong cuốn sách "Quản lý và phát triển nguồn nhân lực xã hội" (2006), nguồn nhân lực doanh nghiệp được định nghĩa là lực lượng lao động của mỗi doanh nghiệp, bao gồm số người có trong danh sách nhân sự và được doanh nghiệp trả lương.
Tổng hợp từ nhiều góc độ khác nhau, cả ở phạm vi vĩ mô lẫn doanh nghiệp, khái niệm nguồn nhân lực có thể được hiểu là tổng thể các yếu tố con người trong tổ chức, đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển và duy trì hoạt động hiệu quả của doanh nghiệp.
Nguồn nhân lực vĩ mô, bao gồm thể lực và trí lực của con người, là tài nguyên quan trọng ảnh hưởng đến tiềm lực và sự phát triển của quốc gia, địa phương, ngành nghề hoặc tổ chức.
Trong doanh nghiệp, nguồn nhân lực đóng vai trò quan trọng, thể hiện qua số lượng và chất lượng người lao động, với ba khái niệm chính: tiến bộ, tiến hóa và phát triển Tiến bộ và tiến hóa đã được nhắc đến từ thế kỷ XIX, trong khi phát triển trở thành thuật ngữ phổ biến từ sau Thế chiến II Dù có nhiều định nghĩa khác nhau, phát triển thường được coi là một khái niệm tích cực, mong muốn cho xã hội, khu vực hoặc cá nhân Theo từ điển của Nguyễn Lân, phát triển có nghĩa là mở mang rộng rãi và cải thiện chất lượng cuộc sống Khái niệm này xuất hiện vào cuối những năm 1940, trong bối cảnh tái thiết trật tự quốc tế sau hai cuộc đại chiến thế giới, như đã được đề cập bởi Bùi Thế Cường và Đỗ Minh Khuê trong bài viết trên Tạp chí Khoa học xã hội.
Trong triết học, phát triển được hiểu là quá trình tiến hóa từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp, và từ kém hoàn thiện đến hoàn thiện hơn Quá trình này diễn ra một cách dần dần nhưng cũng có những bước nhảy vọt, dẫn đến sự ra đời của cái mới thay thế cái cũ Kết hợp với khái niệm nguồn nhân lực, chúng ta có thể định nghĩa phát triển nguồn nhân lực là quá trình nâng cao khả năng, kỹ năng và kiến thức của con người nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội.
Theo GS.TS Bùi Văn Nhơn trong sách "Quản lý và phát triển nguồn nhân lực xã hội" (2006), phát triển nguồn nhân lực bao gồm các hình thức, phương pháp, chính sách và biện pháp nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực về trí tuệ, thể chất và phẩm chất tâm lý xã hội Mục tiêu của phát triển nguồn nhân lực là đáp ứng nhu cầu về nguồn nhân lực cho sự phát triển kinh tế xã hội trong từng giai đoạn.
- “Thể lực của nguồn nhân lực: sức khỏe cơ thể và sức khỏe tinh thần”.
- “Trí lực của nguồn nhân lực: trình độ văn hóa, chuyên môn kỹ thuật và kỹ năng lao động thực hành của người lao động”.
- “Phẩm chất tâm lý xã hội: kỷ luật, tự giác, có tinh thần hợp tác và tác phong công nghiệp, có tinh thần trách nhiệm cao.vv ”
Tổ chức Phát triển Liên hợp quốc đã đưa ra các chỉ tiêu tổng hợp quan trọng để đánh giá sự phát triển, bao gồm sức khỏe với tuổi thọ bình quân của dân số, trình độ học vấn thể hiện qua tỷ lệ dân số biết chữ và số năm đi học của mỗi cá nhân, cùng với thu nhập được đo bằng tổng sản phẩm trong nước (GDP) trên đầu người.
Phát triển nguồn nhân lực là quá trình nâng cao số lượng và chất lượng lao động, nhằm tối ưu hóa hiệu quả sử dụng và đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, vùng miền, ngành nghề hoặc doanh nghiệp Điều này bao gồm các hình thức, phương pháp, chính sách và biện pháp nhằm hoàn thiện sức lao động xã hội, phục vụ cho sự phát triển bền vững trong từng giai đoạn Áp dụng lý thuyết phát triển nguồn nhân lực vào doanh nghiệp là cần thiết để cải thiện hiệu suất và thích ứng với các yêu cầu thay đổi của thị trường.
NỘI DUNG PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC TRONG DOANH NGHIỆP
1.2.1 Đảm về số lượng nguồn nhân lực
Sự phát triển của doanh nghiệp không chỉ thể hiện ở việc mở rộng quy mô mà còn ở việc gia tăng số lượng nhân lực Để đạt được điều này, các doanh nghiệp cần thực hiện các hoạt động tuyển dụng hiệu quả, bao gồm tuyển chọn và tuyển mộ, đồng thời cần bố trí và sử dụng lao động một cách hợp lý để tạo động lực cho nhân viên.
Tuyển dụng đóng vai trò quan trọng như cầu nối giữa doanh nghiệp và lực lượng lao động bên ngoài Khi doanh nghiệp cần nhân sự, quy trình tuyển dụng sẽ giúp đáp ứng nhu cầu này Theo Nguyễn Hữu Thân, tuyển dụng là quá trình tìm kiếm, sàng lọc và lựa chọn những ứng viên phù hợp để thỏa mãn nhu cầu lao động, đồng thời bổ sung cho đội ngũ hiện có Hoạt động này giúp doanh nghiệp tìm kiếm nhân viên mới có kiến thức, kỹ năng và động lực phù hợp với yêu cầu công việc cũng như các mục tiêu dài hạn của công ty.
1.2.1.2 Vai trò của tuyển dụng Đối với doanh nghiệp: Công tác tuyển dụng thành công doanh nghiệp sẽ có một đội ngũ lao động có đủ khả năng cũng như trình độ chuyên môn nghiệp vụ để đáp ứng yêu cầu công việc và hoàn tất mọi công việc được giao, đóng góp tích cực vào sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp.
1.2.1.3 Các hình thức tuyển dụng a Tuyển dụng trực tiếp:
Tuyển dụng trực tiếp là phương thức mà nhà tuyển dụng lựa chọn ứng viên từ các cơ sở đào tạo như trường đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp và trường dạy nghề Hình thức này thường được thực hiện thông qua việc tìm hiểu chuyên ngành của ứng viên và thiết lập mối liên hệ với các trường học, nhằm nhanh chóng tìm ra ứng viên phù hợp với yêu cầu công việc khi công ty cần và sinh viên đủ điều kiện làm việc.
Hiện nay, các công ty tuyển dụng đang tăng cường hiệu quả bằng cách liên hệ trực tiếp với giảng viên và các khoa trong trường để lựa chọn sinh viên xuất sắc Họ tổ chức các buổi seminar và phỏng vấn trực tiếp tại trường để giới thiệu thông tin tuyển dụng Đối với nhu cầu tuyển dụng lớn, các công ty có thể phối hợp tổ chức ngày hội tuyển dụng tại trường và sử dụng văn phòng lưu động để tiếp cận người tìm việc một cách hiệu quả.
Phương thức tuyển dụng trực tiếp thường được sử dụng bởi các công ty có nhu cầu tìm kiếm nhân viên có năng lực chuyên môn cao hoặc cần tuyển dụng liên tục Trong khi đó, tuyển dụng gián tiếp là một phương pháp khác được áp dụng trong nhiều trường hợp khác nhau.
Trong thời đại công nghệ, tuyển dụng gián tiếp trở thành lựa chọn phổ biến của các công ty nhờ vào sự tiết kiệm và hiệu quả Nhà tuyển dụng thường đăng thông tin tuyển dụng trên các nền tảng như Facebook, LinkedIn, và các website tuyển dụng, giúp mở rộng phạm vi ứng viên Hình thức này không chỉ tăng cường khả năng tiếp cận ứng viên mà còn quảng bá thương hiệu công ty Tuy nhiên, rủi ro về chuyên môn và kinh nghiệm của ứng viên vẫn tồn tại Do đó, các công ty cần làm rõ mô tả công việc và xác định loại ứng viên mong muốn để nâng cao chất lượng hồ sơ tuyển dụng.
+ Công ty cần một số lượng lớn ứng viên.
+ Chưa tìm được đủ ứng viên mong đợi cho các vị trí về quản lý hay đòi hỏi cao về chuyên môn.
+ Mở rộng khu vực tuyển dụng.
Kinh nghiệm cho thấy, để thu hút đủ ứng viên phù hợp, đặc biệt cho các vị trí yêu cầu chuyên môn cao, việc sử dụng phương thức tuyển dụng qua trung gian sẽ giúp thông tin tuyển dụng được lan tỏa rộng rãi và nhanh chóng tiếp cận ứng viên tiềm năng.
Trung gian trong lĩnh vực tuyển dụng là các đơn vị hoặc doanh nghiệp chuyên cung cấp dịch vụ như công ty tuyển dụng tư nhân, công ty tư vấn nhân sự và công ty headhunt.
Phương thức này thường được áp dụng để tuyển dụng nhân sự cho các vị trí quản lý cấp cao trong công ty, nhằm đảm bảo ứng viên có đủ kinh nghiệm và năng lực cần thiết cho công việc.
Các công ty săn đầu người hiện nay rất hiệu quả trong việc tuyển dụng kiểu này.
Hình thức Headhunt cho phép nhà tuyển dụng tìm kiếm và liên hệ trực tiếp với ứng viên có năng lực phù hợp để mời họ ứng tuyển Mặc dù phương pháp này mang lại hiệu quả cao, nhưng không phải lúc nào cũng thành công, vì ứng viên cần được đáp ứng nhiều yếu tố như mức lương và sự phù hợp với văn hóa công ty Hơn nữa, chi phí cho hình thức tuyển dụng này cũng khá lớn, do đó không phải công ty nào cũng ưu tiên áp dụng phương pháp này.
Mỗi công ty đều có phương thức tuyển dụng riêng nhằm tìm kiếm ứng viên phù hợp Quy trình tuyển dụng có thể thay đổi tùy thuộc vào chính sách công ty, vị trí cần tuyển và thỏa thuận hợp tác giữa các bên Mục tiêu cuối cùng là xác định ứng viên tốt nhất cho nhu cầu của công ty.
Quy trình tuyển dụng nhân sự theo chuẩn ISO bao gồm 10 bước sau:
Bước 1: Chuẩn bị tuyển dụng
Bước 4: Phỏng vấn sơ bộ
Bước 7: Xác minh, điều tra
Bước 9: Ra quyết định tuyển dụng
Bước 10: Bố trí công việc
Nguồn: Giáo trình “Quản trị nhân lực trong doanh nghiệp vừa và nhỏ ” của giảng viên Đặng Thu Hương - Đại học Mở TP.HCM
Sơ đồ 1.1 Quy trình tuyển dụng
Nhiều doanh nghiệp không thực hiện đầy đủ quy trình tuyển dụng nhân sự mà linh hoạt điều chỉnh theo tình hình thực tế để phù hợp với mục tiêu của mình.
Mục tiêu chính của tuyển dụng nhân sự là thu hút ứng viên chất lượng cao Để đạt được điều này, nhà tuyển dụng cần áp dụng quy trình tuyển dụng sáng tạo và hiệu quả Thành công trong tuyển dụng phụ thuộc vào cơ hội đào tạo, phát triển và chế độ thù lao của tổ chức Tập trung vào những yếu tố này sẽ giúp doanh nghiệp thu hút được nhiều nhân lực hơn.
Thực hiện tốt công tác tuyển dụng là yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp có đủ nguồn nhân lực chất lượng, đáp ứng yêu cầu công việc và đạt được mục tiêu phát triển Việc tuyển dụng hiệu quả không chỉ mang lại lao động có kỹ năng và khả năng phù hợp, mà còn giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí liên quan đến tuyển dụng và đào tạo lại, đồng thời giảm thiểu rủi ro trong quá trình làm việc Do đó, chú trọng đến hoạt động tuyển dụng không chỉ tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao từ đầu vào mà còn nâng cao sức mạnh tổng thể của nguồn nhân lực trong tương lai.
1.2.2 Đảm bảo và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực
1.2.2.1 Đảm bảo nguồn nhân lực qua công tác bố trí, sử dụng lao động hợp lý
CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC 17 1 Nhân tố bên ngoài
Nền kinh tế ảnh hưởng trực tiếp đến nhu cầu nhân lực về cả chất lượng và số lượng, tác động đến thu nhập và đời sống người lao động Trong bối cảnh kinh tế phức tạp hiện nay, đặc biệt là sự bùng phát của dịch Covid-19, các tổ chức cần đảm bảo lực lượng lao động có trình độ tốt, tối ưu hóa chi phí, giảm giờ làm, thực hiện chế độ nghỉ tạm thời hoặc cắt giảm nhân sự Ngược lại, khi kinh tế phát triển ổn định, doanh nghiệp sẽ cần tuyển dụng thêm lao động để mở rộng sản xuất, tăng cường đào tạo, nâng lương và cải thiện phúc lợi để thu hút nhân tài.
Việc gia nhập các tổ chức thương mại quốc tế tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển thị trường lao động Việt Nam, đồng thời nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực Trong bối cảnh hội nhập hiện nay, nhu cầu việc làm đang gia tăng, đặc biệt là đối với các vị trí yêu cầu kỹ năng cao và chất lượng Người lao động cần phát triển các kỹ năng bổ trợ ngoài kiến thức chuyên môn như giao tiếp, làm việc nhóm và tin học để đáp ứng yêu cầu tuyển dụng ngày càng khắt khe Để thành công trong môi trường cạnh tranh, người lao động Việt Nam cần chủ động mở rộng kiến thức và áp dụng công nghệ mới, từ đó đối mặt với thách thức “chảy máu chất xám” và nâng cao hiệu quả quản lý nhân sự.
Thị trường lao động Việt Nam phải tuân thủ Bộ luật lao động mới nhất, đảm bảo mọi tổ chức hoạt động hợp pháp Đồng thời, nhà nước liên tục điều chỉnh và thay đổi luật nhằm tạo ra môi trường làm việc thuận lợi, bảo vệ quyền lợi cho người lao động trong nước.
Thị trường lao động là nơi cung cấp sức lao động cho những người có khả năng và mong muốn làm việc tại một địa phương hoặc quốc gia cụ thể Tùy thuộc vào thời điểm, thị trường lao động có thể đáp ứng nhu cầu tuyển dụng của các công ty Chẳng hạn, tháng 6 và tháng 7 là thời điểm dễ dàng tuyển dụng khi sinh viên mới tốt nghiệp tìm việc, hay sau Tết khi nhiều người lao động muốn thay đổi công việc Tuy nhiên, dịch Covid-19 đã khiến hàng triệu lao động thất nghiệp và gây khó khăn cho những người đang làm việc, làm cho việc phát triển nguồn nhân lực gặp nhiều trở ngại Để đảm bảo hoạt động phát triển nguồn nhân lực, các tổ chức cần tìm kiếm các giải pháp mới phù hợp với tình hình hiện tại.
Sự phát triển bùng nổ của khoa học và công nghệ hiện nay đã tạo ra nhiều ngành nghề mới, yêu cầu các tổ chức phải cải tiến thiết bị và kỹ thuật Người lao động cần được trang bị kiến thức và kỹ năng mới để đáp ứng yêu cầu công việc Nếu công ty không kịp thời cập nhật tiến bộ khoa học, nhân viên sẽ thiếu động lực làm việc và việc tuyển dụng sẽ trở nên khó khăn Đồng thời, sự phát triển công nghệ cũng dẫn đến việc một số công việc truyền thống không còn cần thiết, buộc doanh nghiệp phải tái cấu trúc nguồn nhân lực.
Văn hóa và xã hội đang thay đổi nhanh chóng trong bối cảnh hội nhập, ảnh hưởng lớn đến tâm lý, hành vi và phong cách sống của người lao động Sự thay đổi này tác động đến tư duy và chính sách phát triển nguồn nhân lực, nhằm tối ưu hóa các yếu tố tích cực và khắc phục những hạn chế trong tác phong làm việc Để đạt được mục tiêu tạo ra giá trị phục vụ xã hội, các nhà quản trị cần nghiên cứu thị trường và điều chỉnh sản phẩm theo xu hướng hiện đại, từ đó tối ưu hóa doanh thu cho công ty.
Các nhân tố bên trong, thuộc môi trường vi mô của doanh nghiệp, có ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả hoạt động và quyết định nội lực phát triển nguồn nhân lực Những yếu tố này đóng vai trò quan trọng trong việc định hình sự phát triển và hiệu quả của doanh nghiệp.
Quan điểm của lãnh đạo doanh nghiệp về việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực (NNL) có ảnh hưởng lớn đến các chính sách quản trị nhân lực Những nhận thức này sẽ quyết định mức độ đầu tư cho NNL và hình thành các chính sách như tuyển dụng, đào tạo, bố trí lao động, đãi ngộ, lương thưởng và phúc lợi Việc thực hiện hiệu quả các chính sách này không chỉ nâng cao chất lượng NNL mà còn giúp doanh nghiệp đạt được các mục tiêu và chiến lược đề ra.
- Chiến lược phát triển, kế hoạch sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp:
Doanh nghiệp cần xây dựng kế hoạch chất lượng nguồn nhân lực (NNL) dựa trên chiến lược phát triển và kế hoạch sản xuất kinh doanh, bao gồm việc xác định kiến thức, kỹ năng cần thiết, đánh giá chất lượng NNL hiện tại và so sánh với yêu cầu công việc để xác định số lao động cần thiết Từ đó, doanh nghiệp có thể lập kế hoạch đào tạo nhằm nâng cao chất lượng NNL, đáp ứng nhu cầu sản xuất Điều này không chỉ tạo cơ hội cho người lao động thể hiện năng lực và phát triển bản thân mà còn khuyến khích họ gắn bó lâu dài với doanh nghiệp Hơn nữa, sự cạnh tranh công bằng và lành mạnh sẽ kích thích người lao động phát triển hơn nữa.
Để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, người lao động cần nhận thức rõ về sự phù hợp của bản thân với công việc hiện tại Họ cần xác định những kiến thức, kỹ năng và phẩm chất cần thiết để phát triển Từ đó, người lao động phải có ý thức và tự giác trong việc học hỏi, nâng cao kiến thức chuyên môn, tay nghề, cũng như tích lũy kinh nghiệm cho bản thân.
NNL trong doanh nghiệp không chỉ phụ thuộc vào nỗ lực của doanh nghiệp mà còn cần sự hợp tác và mong muốn từ phía người lao động Khi cả hai bên cùng nhau làm việc, quá trình thực hiện sẽ trở nên dễ dàng hơn và hiệu quả đạt được sẽ cao nhất.
ĐẶC ĐIỂM HOẠT ĐỘNG VÀ YÊU CẦU ĐỐI VỚI PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC TRONG DOANH NGHIỆP STARTUP
1.4.1 Đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp startup
Doanh nghiệp startup là những công ty mới thành lập, chủ yếu trong lĩnh vực công nghệ, đang trong giai đoạn khởi đầu kinh doanh Những tổ chức này được thiết kế để cung cấp sản phẩm và dịch vụ trong môi trường không chắc chắn Các công ty khởi nghiệp thường có những đặc điểm nổi bật.
Tính đột phá là yếu tố thiết yếu cho sự thành công của một doanh nghiệp startup, cho phép họ phát triển sản phẩm hoặc dịch vụ mới chưa từng có trên thị trường hoặc nâng cao giá trị so với các sản phẩm hiện có Ví dụ, các startup có thể tạo ra phân khúc mới trong sản xuất như thiết bị thông minh đo lường sức khỏe cá nhân, phát triển mô hình kinh doanh sáng tạo như AirBnb hoặc giới thiệu công nghệ độc đáo chưa từng thấy.
Doanh nghiệp startup là doanh nghiệp đang trong giai đoạn bắt đầu kinh doanh.
Việc đạt được doanh thu có thể mất nhiều tháng hoặc thậm chí nhiều năm, mặc dù có thể chỉ là một số tiền nhỏ Các doanh nghiệp sẽ chú trọng vào việc phát triển sản phẩm thực sự hữu ích cho người dùng, nhằm thu hút một lượng khách hàng lớn Nếu kế hoạch này thành công, lợi nhuận tài chính có thể đạt mức rất cao.
Nguồn vốn đóng vai trò then chốt trong hoạt động kinh doanh, đặc biệt đối với các doanh nghiệp khởi nghiệp Nhiều startup khởi đầu bằng nguồn tài chính từ chính người sáng lập hoặc sự hỗ trợ từ gia đình và bạn bè Một số khác lại tìm kiếm vốn từ cộng đồng Tuy nhiên, phần lớn các startup cần huy động vốn từ các nhà đầu tư và quỹ đầu tư mạo hiểm để phát triển.
Công nghệ là yếu tố quan trọng trong sản phẩm của các doanh nghiệp startup Dù sản phẩm không hoàn toàn dựa vào công nghệ, việc ứng dụng công nghệ là cần thiết để đạt được mục tiêu kinh doanh và tăng trưởng Điều này giúp doanh nghiệp startup đáp ứng yêu cầu về tính đột phá trong hoạt động của mình.
Các doanh nghiệp startup thường có môi trường làm việc thân thiện và gần gũi, với đội ngũ nhân viên trẻ trung, năng động và sáng tạo Người lãnh đạo thường là những người trẻ tuổi, dám mạo hiểm và thử thách cái mới, trong khi những người lớn tuổi có xu hướng thích sự ổn định Sự trẻ trung của người đứng đầu giúp họ dễ dàng quản lý nhân viên, đồng thời tạo ra một không khí làm việc cởi mở, khuyến khích sự sáng tạo và cải tiến không ngừng.
1.4.2 Yêu cầu đối với phát triển nguồn nhân lực trong doanh nghiệp startup 1.4.2.1 Đối với nhà quản lý
- Đưa ra chiến lược phát triển nguồn nhân lực phù hợp
Chiến lược là bản đồ dẫn dắt doanh nghiệp đến thành công, vì vậy lựa chọn chiến lược phù hợp là nhiệm vụ quan trọng của lãnh đạo Các công ty startup cần chú trọng đầu tư vào bộ phận nhân sự, vì đây là yếu tố quyết định hình ảnh và văn hóa công ty Bộ phận nhân sự không chỉ đảm nhận việc tuyển dụng mà còn truyền thông hình ảnh công ty ra thị trường lao động và tổ chức các hoạt động tập thể cho nhân viên Khi bộ phận nhân sự hoạt động hiệu quả, nó sẽ góp phần khẳng định vị thế của công ty, đặc biệt trong bối cảnh văn hóa doanh nghiệp ngày càng được coi trọng.
- Trả lương xứng đáng cho nhân viên
Doanh nghiệp startup thường là doanh nghiệp tư nhân và bị gắn cho cái mác
Trong bối cảnh thị trường lao động hiện nay, việc “bóc lột” sức lao động nhân viên không còn được chấp nhận Nếu bị đối xử không công bằng, người lao động sẽ dễ dàng tìm kiếm cơ hội mới tại các công ty khác Do đó, các doanh nghiệp startup cần chú trọng đến sự công bằng trong công việc, đảm bảo trả lương đủ và xứng đáng cho nhân viên, cũng như có chính sách thưởng hợp lý cho những đóng góp vượt trội Điều này không chỉ tạo động lực làm việc cho nhân viên mà còn giúp giữ chân những nhân tài, đồng thời bảo vệ hình ảnh và uy tín của công ty.
- Quan tâm tới mức độ hài lòng của nhân viên
Nhà quản lý cần chú trọng đến tâm lý nhân viên thông qua các hình thức như quan sát và khảo sát, để xác định xem họ có vui vẻ, hài lòng hay gặp áp lực trong công việc Việc này giúp duy trì bầu không khí làm việc tích cực, tăng cường sự đoàn kết nội bộ và nâng cao hiệu quả công việc Đồng thời, nhân viên có thể mang lại những yếu tố sáng tạo và đột phá, tạo ra giá trị cho công ty Tuy nhiên, khi làm việc với nhân viên sáng tạo, nhà quản lý cần tuyển chọn theo các tiêu chí phù hợp.
- Tinh thần học hỏi cao, chủ động trong công việc
Công ty startup khác với những doanh nghiệp truyền thống ở chỗ nhân viên cần tự tìm tòi và học hỏi, vì mọi người đều bận rộn tạo ra giá trị Môi trường này rất phù hợp cho sinh viên, giúp họ trau dồi kỹ năng mềm và tích lũy kinh nghiệm thực tế, điều này giúp họ nhớ lâu hơn so với việc học từ người khác Để thành công, nhân viên cần chủ động nghiên cứu và tự giác tìm hiểu những điều mới Thế hệ trẻ với sự sáng tạo sẽ dần trở thành nguồn nhân lực chất lượng cao, tạo ra sức mạnh hiệu quả trong công việc, giúp công ty phát triển mạnh mẽ hơn.
- Phù hợp văn hoá công ty
Trong môi trường khởi nghiệp, doanh nghiệp thường ưu tiên chọn những người phù hợp với văn hóa và giá trị của đội nhóm hơn là chỉ tìm kiếm những cá nhân xuất sắc nhất Sự đồng điệu về chí hướng, cách làm việc và đam mê sẽ giúp các thành viên dễ dàng hợp tác và đạt được hiệu quả cao trong công việc.
Chương I phân tích khái niệm nguồn nhân lực và phát triển nguồn nhân lực ở cấp độ vĩ mô, từ đó suy ra khái niệm phát triển nguồn nhân lực trong doanh nghiệp Nội dung này giúp làm rõ công tác phát triển nguồn nhân lực và các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển này trong doanh nghiệp Đặc biệt, chương 1 còn đề cập đến đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp startup và những yêu cầu cần thiết để hỗ trợ cho việc phát triển nguồn nhân lực hiệu quả.
Nguồn nhân lực trong doanh nghiệp là lực lượng lao động chính, bao gồm tất cả nhân viên đang làm việc Phát triển nguồn nhân lực bao gồm các hoạt động như tuyển mộ, tuyển chọn, đào tạo và bố trí công việc phù hợp Những hoạt động này nhằm nâng cao cả số lượng và chất lượng nguồn nhân lực, giúp doanh nghiệp đạt được các mục tiêu đề ra.
Doanh nghiệp startup là những công ty mới thành lập, thường thuộc lĩnh vực công nghệ, đang trong giai đoạn khởi nghiệp và phải liên tục điều chỉnh để thích ứng với thị trường Để thành công, các doanh nghiệp này cần nguồn nhân lực khỏe mạnh, năng động, sáng tạo và có tinh thần cầu tiến, chủ động trong việc học hỏi và phát triển bản thân Đồng thời, họ cũng xây dựng văn hóa công ty phong phú, tạo ra sự cạnh tranh mạnh mẽ trên thị trường lao động.
Ngày nay, các nhà quản trị nguồn nhân lực đang chú trọng đến việc phát triển nhân viên Họ cần xây dựng những đường lối và chính sách phát triển phù hợp nhằm tối ưu hóa nguồn nhân lực trong tổ chức.
CHƯƠNG 2 PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG VỀ CÔNG TÁC PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN
LỰC TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN VNP GROUP
GIỚI THIỆU VỀ CÔNG TY CỔ PHẦN VNP GROUP
2.1.1 Khái quát chung về Công ty cổ phần VNP Group
Công Ty Cổ phần VNP GROUP, hay còn gọi là Viet Nam Price Joint Stock Company (viết tắt là VNP), trước đây được biết đến với tên gọi Công ty cổ phần Vật giá Việt Nam.
Trụ sở chính: Số 102, phố Thái Thịnh, phường Trung Liệt, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội.
Nhà sáng lập, CEO: Nguyễn Ngọc Điệp
Slogan: Trên mong đợi - Beyond Expectations
Ngành nghề kinh doanh bao gồm lập trình máy tính, xuất bản phần mềm, tư vấn và quản trị hệ thống máy vi tính, quảng cáo, đại lý, môi giới, đấu giá, cổng thông tin, xử lý dữ liệu, cho thuê và các hoạt động liên quan.
Quy mô: 1 trụ sở chính và 1 chi nhánh tại Đường Lữ Gia, Phường 15, Quận
VNP Group đã trải qua gần 15 năm hoạt động và trở thành một trong những cái tên nổi bật trong cộng đồng khởi nghiệp và doanh nghiệp tư nhân Sự đa dạng trong các ngành nghề hoạt động của công ty là kết quả của nhiều yếu tố, trong đó nổi bật là tầm nhìn sáng suốt của CEO Nguyễn Ngọc Điệp, người luôn tìm kiếm các hình thức hoạt động mới và sáng tạo Bên cạnh đó, sự năng động và nhiệt huyết của đội ngũ cũng đóng góp không nhỏ vào thành công của VNP Group.
VNP Group cam kết mang lại hạnh phúc cho con người thông qua internet, đồng thời tạo ra sự giàu có và niềm tự hào cho các thành viên Nhờ vào sứ mệnh này, VNP Group đang nỗ lực phát triển mạnh mẽ để đạt được mục tiêu của doanh nghiệp.
2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của Công ty cổ phần VNP Group
Sau thời gian học tập và làm việc cả trong nước lẫn quốc tế, Nguyễn Ngọc Điệp đã quyết định từ bỏ công việc có thu nhập cao để khởi nghiệp Anh chia sẻ: “Tôi tìm ra ước mơ của mình năm 28 tuổi, đó là xây dựng một công ty số 1 giúp cải thiện cuộc sống qua internet.” Anh đã dành toàn bộ nguồn lực, thời gian và sức khỏe để thực hiện giấc mơ này Năm 2006, anh thành lập Công ty cổ phần Vật giá Việt Nam và phát triển website www.vatgia.com, một trong những sàn thương mại điện tử đầu tiên tại Việt Nam.
VNP vừa ra mắt website www.vatgia.com, đánh dấu bước tiến quan trọng trong lĩnh vực thương mại điện tử tại Việt Nam Với sự tiên phong trong ngành, VNP đã được vinh danh với giải thưởng Giải pháp Thương mại điện tử xuất sắc tại IT Weeks.
Vật giá, một nền tảng thương mại điện tử, đã nhận được đầu tư từ IDG (International Data Group) và vinh dự nhận giải thưởng Sao Khuê nhờ những đóng góp xuất sắc cho sự phát triển của ngành công nghiệp phần mềm và công nghệ thông tin tại Việt Nam Trang web vatgia.com cũng được xếp hạng trong top 20 theo đánh giá của Alexa, công cụ đo lường độ phổ biến của website.
- Năm 2009 web vatgia.com Ngày 4/9/2009, VNP được Cyber Agent đầu tư (Quỹ đầu tư
Sau 1 năm chạy thử nghiệm, tháng 8/2010 cổng thanh toán trực tuyến www.baokim.vn được chính thức ra mắt và được tích hợp với gian hàng tại vatgia.com, thay đổi giao diện vatgia.com mới Ngay sau đó 1 tháng, tháng 9/2010, website mua hàng giá tốt nhất www.cucre.vn (Cực rẻ) được ra mắt Tuy nhiên, hiện nay dự án cucre.vn đã dừng hoạt động Trong năm 2010, với sự thành công của vatgia.com và baokim.vn, VNP đã mở thêm chi nhánh công ty tại Hồ Chí Minh, góp phần mở rộng thị trường kinh doanh cho công ty.
Vatgia.com đã cải tiến giao diện Rao vặt và hỏi đáp, đồng thời triển khai hệ thống Pop up và hoàn thiện hệ thống vatgia ad Công ty cũng nhận được sự đầu tư từ Mitsui, một trong những tập đoàn thương mại lớn nhất Nhật Bản.
Năm 2011, VNP đã ra mắt dịch vụ phân phối vận chuyển tận nhà tại www.nhanh.vn và website du lịch www.mytour.vn, góp phần thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của công ty và đưa VNP vươn lên vị trí thứ 10 trong bảng xếp hạng Alexa.
VNP duy trì phong độ ấn tượng khi website vatgia.com đạt một triệu người dùng Tiếp tục phát triển, công ty nhận được sự đầu tư từ Recruit JV để phát triển hệ thống cửa hàng giá tốt cucre.vn, với hai cửa hàng đầu tiên khai trương tại Hà Nội.
Phát triển 15 cửa hàng giá tốt cucre.vn VNP phát triển hệ thống vatgia ID và baokim.vn, từ đó đẩy mạnh phát triển C2C kết hợp B2C
VNPU - VNP University được thành lập nhằm đào tạo nhân tài, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho công ty VNP Năm 2015, dự án vChat đã được phát triển, cung cấp dịch vụ chat trực tuyến cho website và tạo ra lợi nhuận Bên cạnh đó, VNP cũng đã thành lập dự án weSave, mở rộng lĩnh vực kinh doanh Công ty còn đầu tư vào sản phẩm 5ship trong lĩnh vực vận chuyển và TopCV trong lĩnh vực nhân sự.
In 2017, VNP experienced significant changes in its corporate culture, notably marked by a rebranding of its company slogan from "Living Internet" to "Beyond Expectations."
+ Điều chỉnh giá trị cốt lõi của công ty
+ Thay đổi logo của vatgia.com sau 10 năm hoạt động
+ Chọn Ong là linh vật của VNP Bee là viết tắt của Beyond Expectations Trong năm 2017, VNP cũng có thêm 1 số dự án mới
Nhanh.vn vừa giới thiệu phần mềm quản lý fanpage Facebook, cho phép kết nối đồng bộ với các sàn thương mại điện tử như lazada.vn, adayroi.com và vatgia.com Phần mềm này giúp quản trị đơn hàng và đối soát hiệu quả hơn, mang đến giải pháp hoàn thiện cho việc quản lý bán lẻ đa kênh.
+ Chạy thử nghiệm dự án nhadathay.com
+ Chạy 123deta.com - website tài liệu phiên bản tiếng Nhật phục vụ cho thí sinh muốn tham gia dự thi vào các trường của Nhật Bản
+ Thành lập Westay - sàn cho thuê Homestay - và tách westay.org thành dự án độc lập với VNP để gọi vốn phát triển.
+ Exit một phần nhỏ khoản đầu tư vào Appota - Công ty công nghệ giải trí Việt Nam
Công ty quyết định bán Mytour cho Traveloka sau 6 năm thành lập và cũng trong năm này, một loạt dự án mới được khởi động:
+ Chạy phần mềm quản lý nhà hàng wePos.vn (thuộc weSave)
+ Chạy thử nghiệm IKI - app cung cấp đơn hàng từ Facebook cho người vận chuyển qua app.
+ Khởi động dự án Welove - ứng dụng hẹn hò kết nối yêu thương.
Công ty cổ phần Vật giá Việt Nam đã chính thức đổi tên thành Công ty cổ phần VNP Group nhằm phản ánh sự mở rộng các dự án và hoạt động kinh doanh đa lĩnh vực.
NHỮNG NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN Sự PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LựC TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN VNP GROUP
2.3.1 Nhân tố bên trong a Quan điểm của lãnh đạo và các chính sách quản trị nhân lực trong công ty là số 1 Chính mục tiêu số 1 luôn thôi thúc chúng ta phải luôn tiến về phía trước, không ngừng học hỏi, làm việc chăm chỉ, tốc độ và có những ý tưởng đột phá hơn đối thủ.” Đây chính là tiền đề cho việc đào tạo nguồn nhân lực hiểu được giá trị cốt lõi đầu tiên của VNP “No.1”, luôn phải đặt mục tiêu phấn đấu lên vị trí dẫn đầu.
Chính sách văn hóa từ dưới lên của công ty tạo cơ hội cho nhân viên thể hiện ý kiến và tham gia vào quá trình ra quyết định Những dự án hiện tại là minh chứng cho việc tôn trọng và hiện thực hóa ý tưởng của nhân viên, đồng thời trao quyền cho họ để phát huy tối đa năng lực cá nhân.
Quan điểm này đã truyền cảm hứng tích cực cho nhân viên, giúp họ xác định rõ mục tiêu công việc và tìm thấy động lực để thực hiện những mục tiêu đó Đồng thời, chiến lược phát triển và kế hoạch kinh doanh của công ty cũng đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng và thúc đẩy sự phát triển bền vững.
Việc phát triển số lượng nhân sự tại VNP phụ thuộc vào kế hoạch kinh doanh của ban lãnh đạo Khi công ty có thêm dự án, nhu cầu tuyển dụng tăng lên, trong khi đó, nếu dự án hoạt động không hiệu quả, nhân sự có thể được điều chuyển hoặc chấm dứt hợp đồng Do đó, mọi yêu cầu tuyển dụng tại VNP cần nêu rõ mục đích như mở rộng kinh doanh hay thay thế, cùng với lý do nhân sự nghỉ việc.
Dự án WeSave của VNP Group, được đầu tư bởi nhiều nhà đầu tư lớn vào năm 2019, phải cam kết doanh thu trung bình 300.000.000 mỗi tháng Để đạt được mục tiêu này, dự án cần tối thiểu 15 nhân viên kinh doanh, trong khi hiện tại số lượng nhân viên chỉ có ít hơn.
Dự án cần tuyển thêm ít nhất 3 nhân viên kinh doanh để đạt doanh số cam kết với nhà đầu tư Nếu không tăng số lượng nhân viên, cần nâng cao khả năng làm việc của nhân sự hiện có hoặc yêu cầu làm thêm giờ Tuy nhiên, tại VNP, việc làm thêm giờ rất hiếm khi xảy ra vì công ty coi trọng nguồn lực con người và không muốn bóc lột sức lao động Do đó, VNP đã đầu tư vào tuyển dụng để đảm bảo đủ nhân sự cho công việc.
Môi trường làm việc tại VNP rất năng động và trẻ trung, tạo điều kiện cho nhân viên học tập và phát triển Mỗi ngày, nhân viên đến công ty đều cảm thấy thoải mái nhờ không gian văn phòng thoáng đãng, sạch sẽ và xanh mát, giúp khởi đầu một ngày làm việc hiệu quả.
Không khí làm việc tại công ty rất cởi mở và thân thiện, với lãnh đạo luôn quan tâm đến tâm lý của nhân viên Điều này giúp giảm áp lực trong công việc, từ đó nâng cao sự hài lòng của nhân viên và tạo ra lòng trung thành với công ty Nhận thức của người lao động về việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cũng ngày càng được chú trọng.
Tại VNP, các giá trị cốt lõi và nguyên tắc làm việc được in ra và treo trên tường, giúp nhân viên hàng ngày thấm nhuần mục tiêu của công ty Ngoài ra, công ty còn trưng bày những câu nói nổi tiếng của doanh nhân, như câu nói của Sam Walton: "Trong công ty chỉ có một ông chủ duy nhất, đó là khách hàng Khách hàng có thể đuổi việc bất kỳ ai từ giám đốc đến nhân viên chỉ bằng một hành động đơn giản: mua hàng của công ty khác." Điều này thể hiện rõ triết lý kinh doanh của VNP.
Công ty sở hữu nhiều phòng họp phục vụ cho các cuộc họp và đào tạo nhân viên, được đặt tên theo những người nổi tiếng như Sam Walton.
Einstein, Henry Ford, Edison, Điều này khiến cho nhân viên liên tục được nhìn vào những tấm gương để phấn đấu phát triển bản thân.
Khi được hỏi về việc nâng cao năng lực bản thân, tất cả nhân viên tại VNP đều nhất trí rằng công ty đã đóng góp đáng kể vào việc phát triển bản thân, nâng cao kinh nghiệm và kỹ năng làm việc của họ.
2.3.2 Nhân tố bên ngoài a Nền kinh tế
Nền kinh tế là yếu tố vĩ mô ảnh hưởng sâu sắc đến hoạt động của các công ty, trong đó có VNP Khi nền kinh tế phát triển, nhu cầu về nhân sự tăng lên, nhưng trong thời kỳ suy thoái, công ty buộc phải cắt giảm nhân lực và tối ưu hóa các hoạt động Đại dịch Covid-19 đã làm trầm trọng thêm tình hình, dẫn đến việc giảm số lượng nhân sự trong quý một Suy thoái kinh tế cũng khiến đời sống nhân viên khó khăn, tạo ra áp lực và tâm trạng tiêu cực, từ đó làm giảm động lực học hỏi và sáng tạo, ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng nguồn nhân lực trong công ty.
VNP, một công ty công nghệ tiên tiến, nhận thức rõ rằng sự thay đổi công nghệ diễn ra liên tục và nhanh chóng Để không bị tụt lại phía sau và phát triển ra thị trường quốc tế, VNP cần nguồn nhân lực chất lượng cao, có khả năng giao tiếp tốt và thành thạo ngoại ngữ Do đó, công ty cần tuyển dụng nhân viên có trình độ cao hoặc đầu tư vào đào tạo nội bộ để nâng cao năng lực của đội ngũ nhân viên.
Công tác ngoại giao của Việt Nam ngày càng phát triển, tạo điều kiện cho nhân lực nước ngoài làm việc tại các doanh nghiệp trong nước Tại VNP Group, sự hiện diện của nhân viên nước ngoài mang lại lợi ích tích cực cho nguồn nhân lực công ty Nhân viên nước ngoài đã tổ chức các lớp dạy tiếng Anh với chi phí thấp, đồng thời học viên cũng có cơ hội học tiếng Việt Ngoài ra, công ty còn là nơi thực tập của các sinh viên quốc tế từ Singapore, bao gồm cả sinh viên Trung Quốc, Hàn Quốc và Anli Nhân viên công ty rất phấn khởi khi tiếp đón các thực tập sinh nước ngoài, tạo nên một môi trường làm việc sôi động và thân thiện.
Luật pháp Việt Nam hiện nay có nhiều chính sách bảo vệ người lao động, và tại VNP Group, công ty không chỉ tuân thủ các quy định này mà còn có chính sách hỗ trợ đặc biệt cho nhân viên khi khám, chữa bệnh Cụ thể, nếu nhân viên phải điều trị tại bệnh viện, họ chỉ cần giữ lại hóa đơn và công ty sẽ chi trả 70% chi phí Số tiền này sẽ được chia đều cho tất cả nhân viên và trừ vào lương tháng đó, giúp giảm gánh nặng tài chính cho từng cá nhân.
