Tổng quan các côngtrìnhnghiêncứu có liên quan đến đề tài
Một số nghiên cứu nước ngoài
Ngành giày dép Việt Nam, với kim ngạch xuất khẩu lớn hàng đầu thế giới, đã thu hút sự chú ý từ nhiều quốc gia Nhận thức được tầm quan trọng của lĩnh vực này, nhiều nghiên cứu và luận văn của các tác giả nước ngoài đã được thực hiện liên quan đến chủ đề giày dép.
Bài nghiên cứu: ii Spotlight on an emerging market: Assessing the footwear and apparel industries in Vietnam” của tác giả FRobert Buchanan (nhóm trưởng) (2012)
Nghiên cứu nhấn mạnh vai trò quan trọng của các tập đoàn đa quốc gia và doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài trong việc biến Việt Nam thành một thị trường mới nổi, đặc biệt trong lĩnh vực gia công giày dép và dệt may Để phát triển bền vững, Việt Nam cần tận dụng lợi thế cạnh tranh hiện tại và xây dựng một chiến lược dài hạn Các doanh nghiệp, nhà hoạch định chính sách và chính phủ cần cải thiện cơ sở hạ tầng và giáo dục để tạo nền tảng cho sự chuyển mình trong mô hình sản xuất giày dép.
Luận văn: “The Footwear Industry in Vietnam and Ethiopia - industrial policy options in global value chains’” của các tác giả Artur von Bonsdorff & Carl
Nghiên cứu của Vũ Thị Hạnh (2017) chỉ ra rằng ngành giày dép Việt Nam có quy mô lớn và sản xuất chuyên môn hóa cao, chủ yếu dựa vào mô hình gia công và nguồn lao động giá rẻ như một lợi thế cạnh tranh Tuy nhiên, để duy trì vị trí bền vững trên thị trường toàn cầu, Việt Nam cần phát triển chiến lược thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình và nâng cao tỷ trọng giá trị gia tăng, hiện tại các doanh nghiệp trong nước chủ yếu chỉ tham gia vào lắp ráp cuối cùng cho các công ty nước ngoài Nghiên cứu cũng phân tích tình hình cạnh tranh khốc liệt trong ngành giày dép toàn cầu và thực trạng gia công tại Việt Nam, đồng thời chỉ ra rằng các doanh nghiệp FDI từ Đài Loan chiếm ưu thế trong kim ngạch xuất khẩu giày dép lớn nhất năm 2016 Cuối cùng, bài nghiên cứu đưa ra các khuyến nghị nhằm giúp doanh nghiệp Việt Nam học hỏi và tránh những sai lầm không đáng có.
Bài nghiên cứu: “An Analysis of Vietnamese Footwear Manufacturers”
Bài nghiên cứu "Participation in the Global Value Chain Where They Are and Where They Should Proceed?" của Hoàng Thi Phương Lan và Phạm Thị Thanh Hồng (2016) chỉ ra rằng, tính đến năm 2016, các doanh nghiệp giày dép Việt Nam đang ở vị trí thấp nhất trong chuỗi giá trị toàn cầu Các quốc gia có thu nhập cao như Ý, Anh, và Đức tập trung vào các công đoạn như R&D, thiết kế và xây dựng thương hiệu, trong khi Việt Nam chủ yếu thực hiện gia công và lắp ráp Nghiên cứu cũng nêu rõ những yếu kém của ngành giày dép Việt Nam, bao gồm sự phụ thuộc vào gia công, chất lượng nguyên liệu thô chưa đạt yêu cầu, và hạn chế về công nghệ Để cải thiện tình hình, các tác giả đề xuất doanh nghiệp cần thay đổi chiến lược kinh doanh, học hỏi từ các quốc gia như Ý, Brazil, và Ấn Độ về việc thiết lập các cụm giày dép nhằm tăng cường sức cạnh tranh và giảm chi phí sản xuất Doanh nghiệp giày dép Việt Nam cần củng cố vị thế của mình trên thị trường toàn cầu để xứng đáng với danh hiệu nhà xuất khẩu giày dép hàng đầu.
Bài nghiên cứu “The Competitive Advantages of Vietnam Footwear Industry: An
Bài nghiên cứu của Phan Thị Thanh Xuân (2016) chỉ ra rằng ngành giày dép Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức cố hữu Những khó khăn này đòi hỏi sự chú ý và giải pháp từ các nhà quản lý và doanh nghiệp trong ngành để duy trì và phát triển bền vững.
Khoảng trống trong nghiên cứu đề tài
Mô hình gia công giày dép xuất khẩu tại Việt Nam vẫn rất phổ biến, nhưng ngành này đang ở vị trí thấp trong chuỗi giá trị toàn cầu do hạn chế về cơ sở vật chất, nguyên vật liệu đầu vào, công nghệ và chất lượng nguồn nhân lực Nghiên cứu hiện tại chưa xác định rõ việc phát triển ngành công nghiệp phụ trợ nội địa có thể khiến các doanh nghiệp lựa chọn nguyên vật liệu trong nước hay không, cũng như chưa cập nhật được thực trạng ngành sau năm 2019, đặc biệt là ảnh hưởng của Đại dịch Covid-19 đến hoạt động gia công xuất khẩu Năm 2020, ngành giày dép có những thay đổi gì và những tác động đó là tích cực hay tiêu cực? Khóa luận này nhằm phân tích thực trạng ngành giày dép hiện tại, củng cố các nghiên cứu trước đó và đề xuất giải pháp cải thiện nhằm lấp đầy khoảng trống trong nghiên cứu.
Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu của khoá luận gồm có 3 phần chính:
- Hệ thống hoá các vấn đề lý luận cơ bản về hoạt động xuất khẩu, hoạt động gia công và gia công xuất khẩu giày dép Việt Nam.
- Tìm hiểu thực trạng của gia công xuất khẩu giày dép của các doanh nghiệp ở ViệtNam những năm gần đây.
Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp phân tích tổng hợp số liệu
Sau khi thu thập số liệu từ nhiều nguồn khác nhau, quá trình phân tích sẽ chia nhỏ đối tượng nghiên cứu thành các bộ phận đơn giản hơn để nghiên cứu riêng từng phần Tiếp theo, những phân tích này sẽ được tổng hợp thành các trường thông tin với đặc điểm và tính chất riêng biệt, phục vụ cho các mục tiêu khác nhau trong khóa luận.
- Phương pháp thống kê toán
Phương pháp được áp dụng để tính toán và trình bày các số liệu thu thập qua các năm nhằm phản ánh thực trạng biến chuyển của hoạt động gia công xuất khẩu giày dép.
- Phương pháp đối chiếu, so sánh kết hợp tư duy logic.
6 Ket cấu của khoá luận
Chương I: Tổng quan chung về gia công xuất khẩu giày dép
Chương II phân tích thực trạng gia công xuất khẩu giày dép của các doanh nghiệp tại Việt Nam, nhấn mạnh những thách thức và cơ hội trong ngành Chương III đề xuất một số giải pháp nhằm cải thiện hoạt động gia công xuất khẩu giày dép, đồng thời phát triển ngành sản xuất giày dép của doanh nghiệp Việt Nam, hướng đến nâng cao chất lượng sản phẩm và tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
CHƯƠNG 1 :TỔNG QUAN CHUNG VỀ HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU VÀ
GIA CÔNG XUẤT KHẨU GIÀY DÉP 1.1 KHÁI QUÁT CHUNG VỀ HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU HÀNG HOÁ
1.1.1 Khái niệm về xuất khẩu hàng hoá
Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay, phát triển nền kinh tế theo cơ chế thị trường là yêu cầu thiết yếu cho mọi quốc gia Lịch sử đã chứng minh rằng thương mại là động lực chính cho sự tăng trưởng, đóng vai trò quan trọng trong việc mở ra con đường dẫn đến sự giàu có và thịnh vượng.
Hoạt động thương mại quốc tế, đặc biệt là xuất khẩu hàng hóa, xuất hiện do nhu cầu ngày càng tăng và đa dạng của con người mà không ai có thể tự mình đáp ứng hoàn toàn Các quốc gia và cá nhân không thể sống cô lập vì nguồn lực hạn chế, khiến cho việc sản xuất mọi thứ trở nên không khả thi Do đó, việc mua bán và trao đổi hàng hóa, đặc biệt là trên thị trường quốc tế, trở thành phương thức hiệu quả nhất để thỏa mãn nhu cầu xã hội và mang lại lợi ích kinh tế cao thông qua những lợi thế riêng biệt.
Như vậy, xuất khẩu là việc bán hàng hoá, dịch vụ cho một quốc gia khác trên cơ sở dùng tiền tệ làm phương thức thanh toán.
Theo Luật thương mại 2005 thì được nêu cụ thể tại khoản 1 điều 28 như sau:
Xuất khẩu hàng hóa là quá trình đưa hàng hóa ra khỏi lãnh thổ Việt Nam hoặc vào khu vực đặc biệt được coi là khu vực hải quan riêng theo quy định pháp luật.
Xuất khẩu đóng vai trò quan trọng trong hoạt động ngoại thương, khi hàng hóa và dịch vụ được cung cấp cho thị trường quốc tế nhằm thu ngoại tệ Hoạt động này không chỉ phản ánh mối quan hệ giữa các quốc gia mà còn thể hiện sự phân công lao động quốc tế, chuyên môn hóa sản xuất dựa trên lợi thế so sánh của từng quốc gia.
1.1.2 Vai trò của xuất khẩu hàng hoá
1.1.2.1 Vai trò đối với doanh nghiệp
Xuất khẩu hàng hoá có vai trò lớn đối với các doanh nghiệp :
Xuất khẩu hàng hóa không chỉ mang lại doanh thu cho doanh nghiệp mà còn giúp mở rộng thị trường ra ngoài biên giới quốc gia, từ đó nâng cao vị thế của doanh nghiệp nội địa trên thị trường toàn cầu.
Xuất khẩu hàng hóa không chỉ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mà còn tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho lực lượng lao động Sự phát triển của hoạt động xuất khẩu dẫn đến việc mở rộng quy mô, từ đó cần tuyển thêm nhiều nhân sự Điều này giúp giải quyết vấn đề việc làm, mang lại thu nhập ổn định và cải thiện đời sống cho người lao động.
Xuất khẩu không chỉ giúp quảng bá thương hiệu doanh nghiệp mà còn nâng cao giá trị thương hiệu quốc gia trên trường quốc tế Các công ty lớn mạnh, như Microsoft, Apple, Sony, Toyota, Samsung, Hyundai, Lenovo và Alibaba, không chỉ chiếm lĩnh thị trường mà còn khẳng định tên tuổi của mình, đồng thời góp phần xây dựng hình ảnh mạnh mẽ cho quốc gia của họ Sự thành công của những thương hiệu này minh chứng cho tầm quan trọng của xuất khẩu trong việc củng cố vị thế và thương hiệu của quốc gia trên bản đồ kinh tế toàn cầu.
1.1.2.2 Vai trò đối với nền kinh tế
Xuất khẩu hàng hóa mang lại nhiều vai trò quan trọng đối với sự phát triển của nền kinh tế:
Xuất khẩu đóng vai trò quan trọng trong hoạt động ngoại thương, giúp khai thác lợi thế và khắc phục bất lợi trong cơ cấu kinh tế Điều này cho thấy xuất khẩu là yếu tố then chốt ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và phát triển kinh tế của quốc gia Lịch sử đã chứng minh rằng các quốc gia có hoạt động xuất khẩu mạnh mẽ thường đạt được sự tăng trưởng và phát triển kinh tế nhanh chóng.
Xuất khẩu là nguồn thu ngoại tệ quan trọng cho đất nước, góp phần vào sự ổn định kinh tế vĩ mô Hoạt động này không chỉ giúp cân bằng cán cân thanh toán mà còn thúc đẩy tích lũy và dự trữ ngoại tệ, từ đó các quốc gia khuyến khích xuất khẩu để phát triển kinh tế bền vững.
Xuất khẩu hàng hóa đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện cơ chế quản lý và chính sách kinh tế của nhà nước, giúp đảm bảo tính phù hợp với luật pháp và thông lệ quốc tế.
Xuất khẩu hàng hóa đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế của mỗi quốc gia, vì vậy các nước trên thế giới đều tập trung vào việc thúc đẩy hoạt động xuất khẩu để tăng trưởng kinh tế.
1.1.3 Các hình thức xuất khẩu
Để đa dạng hóa các hình thức xuất khẩu và giảm thiểu rủi ro, các doanh nghiệp kinh doanh quốc tế có thể lựa chọn từ nhiều phương thức xuất khẩu khác nhau Hiện nay, các hình thức xuất khẩu chính bao gồm:
