TỔNG QUAN VÈ CHIẾN TRANH THƯƠNG MẠI HOA KY-
CHIẾN TRANH THƯƠNG MẠI
1.1.1 Khái niệm chiến tranh thương mại
Chiến tranh thương mại là hiện tượng khi hai hoặc nhiều quốc gia áp dụng thuế và rào cản thương mại để đáp trả các biện pháp tương tự từ đối thủ Những rào cản này có thể bao gồm giấy phép xuất nhập khẩu, hạn ngạch, viện trợ cho ngành sản xuất nội địa, và các yêu cầu khắt khe đối với hàng hóa nhập khẩu Chế độ bảo hộ gia tăng dẫn đến việc sản xuất hàng hóa của cả hai quốc gia tiến gần đến tự cung tự cấp, nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu dùng không được thỏa mãn do hạn chế nhập khẩu.
Theo các chuyên gia kinh tế, chiến tranh thương mại bao gồm các biện pháp trả đũa nhằm gây áp lực tối đa lên đối thủ, với mục tiêu khiến họ suy yếu và từ bỏ cuộc chiến.
Nhiều nhà kinh tế học cho rằng sự bảo hộ đối với một số ngành có thể tốn kém hơn so với các ngành khác, vì nó có thể dẫn đến chiến tranh thương mại Chẳng hạn, khi một quốc gia tăng thuế nhập khẩu, quốc gia đối tác có thể đáp trả bằng cách áp dụng các biện pháp tương tự Tuy nhiên, việc tăng trợ cấp cho các ngành cũng rất khó để bị trả đũa.
Các quốc gia nghèo thường dễ bị tổn thương hơn so với các quốc gia giàu có trong bối cảnh chiến tranh thương mại Khi chính phủ áp dụng các biện pháp bảo hộ để chống lại việc bán phá giá các sản phẩm có giá thấp hơn mức bình thường, điều này có thể dẫn đến việc sản phẩm trở nên quá đắt đỏ đối với người tiêu dùng trong nước.
1.1.2 Các cuộc chiến tranh thương mại trong lịch sử
1.1.2.1 Chiến tranh thương mại Plieip-Ileilv
Sau khi Italy thống nhất vào năm 1871, quốc gia mới này đã chuyển sang chế độ bảo hộ nhằm phát triển các ngành công nghiệp sơ khai, đồng thời chấm dứt các hiệp định thương mại trước đó.
Chính phủ Pháp đã phản ứng trước tình hình thương mại bằng cách thông qua chính sách bảo hộ Meline Tariff vào năm 1892 Mặc dù cả Pháp và Italy đều nhận thức được những chi phí của chiến tranh thương mại, nhưng thiệt hại thực sự lại lan rộng hơn nhiều, dẫn đến sự sụt giảm đáng kể trong thương mại giữa hai quốc gia và gây ra xáo trộn tại các nước có giao thương với họ.
Một hệ quả không lường trước là nó đã khiến Italy trở nên gần gũi hơn với Đức và Áo-Hungary trong những năm trước Thế chiến thứ nhất.
1.1.2.2 Chiến tranh thương mại Hoa Kỳ-Canada
Mặc dù Đảng Cộng hòa của Mỹ hiện nay tự nhận là “đảng của tự do thương mại”, lịch sử cho thấy họ từng là đảng bảo hộ kinh tế trong giai đoạn sau Nội chiến Thời kỳ này, khi nắm giữ ghế tổng thống, Đảng Cộng hòa đã tự hào về chính sách bảo hộ của mình.
Vào năm 1866, Mỹ đã bãi bỏ hiệp ước có đi có lại với Canada, dẫn đến việc Canada tìm cách trả đũa Đến năm 1879, Canada đã triển khai chính sách bảo hộ quốc gia bằng cách tăng thuế, ảnh hưởng đến nhiều công ty Mỹ, trong đó có Singer.
In the late 1880s, major American companies such as American Tobacco, Westinghouse, and International Harvester opted to relocate their manufacturing operations to Canada to avoid high import taxes This strategic move resulted in the migration of 65 American factories to Canadian soil.
Vào năm 1890, căng thẳng thương mại đạt đỉnh điểm khi Đảng Cộng hòa kiểm soát các cơ quan hành pháp và lập pháp, thông qua chính sách bảo hộ McKinley Tariff Chính sách này đã dẫn đến việc xuất khẩu nông nghiệp của Mỹ sang Canada giảm một nửa trong giai đoạn từ 1889 đến 1892.
Khi Mỹ thông qua chính sách bảo hộ Dingley Tariff vào năm 1897, Canada đã quyết định tăng gấp đôi thuế và củng cố quan hệ thương mại với Anh thay vì Mỹ Hệ quả là phải mất gần một thế kỷ để tự do thương mại giữa Hoa Kỳ và Canada phát triển.
1.1.2.3 Chiến tranh thương mại Hoa Kỳ-Châu Âu
Các cuộc chiến thương mại không chỉ dừng lại ở cuối thế kỷ XIX, mà còn tiếp tục diễn ra sau khi đảng Cộng hòa thông qua Dự luật thuế Smoot-Hawley vào năm 1930, dẫn đến việc tăng thuế đối với hơn 20.000 sản phẩm.
CHIẾN TRANH THƯƠNG MẠI HOA KỲ-TRUNG QUỐC
Chính sách bảo hộ Smoot-Hawley của Mỹ đã gây ra sự "hủy hoại" cho các ngành công nghiệp ở nhiều quốc gia khác, dẫn đến "nỗi thống khổ" cho người dân Nghiên cứu chỉ ra rằng người Italy đã phản ứng mạnh mẽ khi ô tô sản xuất tại Mỹ không còn xuất hiện trên các đường phố của họ vào tháng 6 năm 1930.
Benito Mussolini đã tuyên bố rằng "Italy sẽ bảo hộ theo cách riêng", dẫn đến việc tăng thuế đối với hàng hóa Mỹ Kết quả là tổng xuất khẩu của Mỹ sang Italy giảm mạnh từ 211 triệu USD vào năm 1928 xuống còn 58 triệu USD vào năm 1932 Sự tức giận của Italy càng gia tăng khi họ ký hiệp định thương mại với Liên bang Xô viết vào tháng 8/1930 và một hiệp ước không xâm lược lẫn nhau hai năm sau đó.
Nhà kinh tế học Douglas Irwin đã chỉ ra rằng mức thuế năm 1930 là "rất nguy hiểm đối với quan điểm thương mại của Mỹ", vì nó tạo ra sự phân biệt đối xử trong thương mại và "chuyển hướng thương mại hiện tại sang nơi khác".
Nhà kinh tế Paul Krugman, chuyên gia của The New York Times, nhấn mạnh rằng mặc dù Đạo luật thuế Smoot-Hawley không phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra Đại suy thoái, nhưng các cuộc chiến tranh thương mại quốc tế đã có ảnh hưởng lớn trong việc cản trở sự phục hồi của thương mại trong bối cảnh sản xuất đang dần hồi phục.
1.2 CHIẾN TRANH THƯƠNG MẠI HOA KY-TRUNG QUỐC
1.2.1 Đặc điểm mối quan hệ
Quan hệ thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đã có sự phát triển mạnh mẽ kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao và ký Hiệp định Thương mại song phương vào năm 1979 Từ mức kim ngạch xuất nhập khẩu chỉ 5 tỷ USD vào năm 1980, con số này đã tăng vọt lên gần 635,71 tỷ USD vào năm 2018, cho thấy sự tăng trưởng ấn tượng trong mối quan hệ kinh tế giữa hai quốc gia.
Hiện Mỹ và Trung Quốc đều đang là những đối tác thương mại lớn nhất của nhau.
Trong năm 2018, Mỹ đã nhập khẩu hàng hóa từ Trung Quốc với tổng giá trị vượt quá 562,85 tỷ USD, khiến Trung Quốc trở thành quốc gia có kim ngạch xuất khẩu lớn nhất vào Hoa Kỳ, chiếm một tỷ lệ đáng kể trong tổng kim ngạch nhập khẩu của Mỹ.
Biểu đồ 1.1: Top 20 quốc gia xuất khẩu vào Hoa Kỳ theo kim ngạch nhập khẩu và tăng trưởng nhập khẩu GD 2014-2018
Nguồn: Trademap truy cập tháng 4/2019
Biểu đồ 1.2: Top 20 quốc gia xuất khẩu vào Trung Quốc theo kim ngạch nhập khẩu và tăng trưởng nhập khẩu GD 2014-2018
Nguồn: Trademap truy cập tháng 4/2019
Cơ cấu xuất nhập khẩu giữa Mỹ và Trung Quốc chủ yếu mang tính bổ trợ, với Trung Quốc xuất khẩu các mặt hàng tiêu dùng phổ biến như điện thoại, hàng điện tử, dệt may, da giày, đồ chơi trẻ em, đồ dùng thể thao, hàng tạp hóa và sản phẩm chế biến gỗ sang Mỹ Ngược lại, Trung Quốc nhập khẩu từ Mỹ các nông sản mà trong nước không sản xuất được nhiều như đậu tương, cao lương và các sản phẩm công nghệ.
15 cao như máy bay dân dụng (chủ yếu là Boeing), ô tô, chất bán dẫn, máy móc công nghiệp, dầu thô và khí thiên nhiên.
Trong cán cân thương mại, Mỹ đã ghi nhận thâm hụt thương mại hàng hóa lớn với Trung Quốc, từ 10 tỷ USD vào năm 1990 tăng vọt lên 442,51 tỷ USD vào năm 2018 Mức thâm hụt này với Trung Quốc vượt xa so với các đối tác thương mại khác của Mỹ, như Mexico (-73,90 tỷ USD), Nhật Bản (-72,19 tỷ USD) và Đức (-66,11 tỷ USD).
Biểu đồ 1.3: Kim ngạch nhập khẩu và cán cân thương mại top 10 quốc gia xuất khẩu vào Hoa Kỳ năm 2018
Nguồn: Trademap truy cập tháng 4/2019
Thâm hụt thương mại lớn của Mỹ một phần do Trung Quốc giữ vai trò "công xưởng thế giới", là mắt xích quan trọng trong chuỗi sản xuất toàn cầu của các công ty đa quốc gia Nhiều mặt hàng như điện thoại, đồ điện tử và máy móc thiết bị được sản xuất tại Trung Quốc và khi xuất khẩu sang Mỹ, giá trị xuất khẩu được ghi nhận cao Tuy nhiên, hàm lượng giá trị gia tăng của Trung Quốc trong tổng giá trị sản phẩm thực tế có thể thấp hơn nhiều.
Quốc chỉ là nơi lắp ráp sản phẩm, trong khi nguyên liệu đầu vào và các chi phí liên quan đến thiết kế, quảng cáo đều phải nhập khẩu hoặc do nước khác đảm nhận Yếu tố hàng hóa trung gian này là nguyên nhân chính dẫn đến thâm hụt thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc, khiến cho con số thâm hụt không phản ánh đúng thực trạng.
1.2.2 Nguyên nhân và diễn biến cuộc chiến
1.2.2.1 Nguyên nhân dẫn đến xung đột thương mại
Chính sách "Nước Mỹ trên hết" của Tổng thống D.Trump đã dẫn đến việc áp dụng mức thuế nhập khẩu 25% đối với thép và 10% đối với nhôm Tuy nhiên, việc thực hiện chính sách này đã bị hoãn lại đối với các đối tác thương mại chủ chốt của Mỹ, bao gồm Liên minh châu Âu (EU), Argentina, Australia, Brazil và Canada.
Tổng thống Trump đã ký quyết định áp dụng gói thuế quan lên tới 60 tỷ USD đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, trong bối cảnh mối quan hệ thương mại giữa Mexico và Hàn Quốc cũng đang được chú trọng.
Trung Quốc là quốc gia xuất khẩu mặt hàng thép nhiều nhất thế giới Việc Hoa
Tổng thống Trump đã áp dụng các biện pháp loại trừ đối tác thương mại chính, không bao gồm Trung Quốc, nhằm ngăn chặn mặt hàng thép và nhôm từ Trung Quốc xâm nhập vào thị trường Mỹ.
Vào ngày 6/7/2018, chính phủ Mỹ đã công bố áp dụng mức thuế 25% đối với 818 mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, với tổng giá trị lên tới 34 tỷ USD, chủ yếu tập trung vào lĩnh vực công nghệ cao như robot, công nghệ thông tin, hàng không vũ trụ, máy in và mô tô Ngay lập tức, Trung Quốc đã đáp trả bằng cách áp thuế 25% đối với 545 mặt hàng nhập khẩu từ Mỹ, chủ yếu là nông sản như đậu tương, cao lương, thịt bò, bông và hải sản, cũng với tổng giá trị 34 tỷ USD.
Hành động "ăn miếng trả miếng" giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đang làm gia tăng nguy cơ xảy ra một cuộc chiến thương mại toàn cầu, điều này có thể gây ra cú sốc tiêu cực cho tăng trưởng GDP toàn cầu Tác động của cuộc chiến này có thể làm gián đoạn chuỗi cung ứng, làm chậm tăng trưởng kinh tế và giảm lòng tin do bất ổn trong chính sách thương mại Phân tích từ Ngân hàng Morgan Stanley cho thấy chiến tranh thương mại toàn cầu sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng đến các đồng tiền và thị trường.
Quy mô kinh tế _ Xuất khâu Nhập khâu
GDP danh nghĩa xếp hạng TG
GDP tính theo PPP xếp hạng TG
Kim ngạch xếp hạng TG
Kim ngạch xếp hạng TG
