Tính cấp thiết của đề tài
Trong thời đại thông tin hiện nay, các tổ chức đang phải cạnh tranh mạnh mẽ, với thông tin trở thành nguồn lực quan trọng cho sự phát triển Cơ sở cạnh tranh đã chuyển từ sản phẩm hữu hình sang thông tin vô hình, khiến nhiều tổ chức nhận thức rằng chất lượng thông tin là yếu tố then chốt cho thành công Tuy nhiên, không phải tổ chức nào cũng có khả năng chuyển hóa nhận thức này thành hành động hiệu quả Thực tế cho thấy, thông tin chất lượng kém có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, như các vụ bê bối kế toán nổi bật trong những năm 1990, bao gồm Xerox, Enron, Royal Ahold và Parmalat, đã ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế Do đó, vấn đề chất lượng thông tin kế toán ngày càng trở nên cấp thiết đối với các tổ chức muốn duy trì hoạt động, đạt được lợi thế cạnh tranh hoặc tồn tại trong thế kỷ 21.
Chất lượng thông tin kế toán là yếu tố then chốt cho sự thành công của hệ thống thông tin kế toán trong thời đại công nghệ thông tin hiện nay Nhu cầu quản lý chất lượng thông tin ngày càng gia tăng khi quá trình xử lý dữ liệu đã trở thành một hoạt động chính, không chỉ là hỗ trợ Do đó, việc hiểu biết về các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán là rất quan trọng, vì chúng có thể nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống và cải thiện khả năng ra quyết định của nhà quản trị.
Hầu hết các nghiên cứu về chất lượng thông tin kế toán đa tiêu chí tại Việt Nam thiếu bằng chứng thực nghiệm và có kết quả mâu thuẫn Những yếu tố này là điều kiện quan trọng để xác lập mục tiêu nghiên cứu Mục đích của nghiên cứu này là xác định và đánh giá ảnh hưởng của các yếu tố đến chất lượng thông tin kế toán.
Mục tiêu nghiên cứu
- Nghiên cứu đề tài này nhằm xác định và đo lường các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng của thông tin kế toán.
• Điều gì ảnh hưởng đến chất lượng của thông tin kế toán trong báo cáo tài chính?
• Cần thực hiện những bước nào để tăng chất lượng của thông tin kế toán trong báo cáo tài chính?
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu áp dụng phương pháp định tính kết hợp với định lượng nhằm xây dựng mô hình chính xác nhất Dữ liệu thu thập từ phương pháp định lượng được phân tích bằng phần mềm SPSS (Statistical Package for the Social Sciences).
Phương pháp định tính bao gồm việc tổng kết các lý thuyết liên quan, tạo bảng thảo luận, tổ chức phỏng vấn với các chuyên gia và phân tích dữ liệu định tính Qua đó, nghiên cứu sẽ đưa ra các giả thuyết dựa trên những thông tin thu thập được.
Phương pháp định lượng là cách thu thập thông tin thông qua việc chọn mẫu và sử dụng khảo sát trực tuyến, thăm dò ý kiến, cũng như bảng câu hỏi Kết quả thu được được trình bày dưới dạng số liệu và được xử lý, phân tích bằng phần mềm SPSS.
5 Ket cấu của đề tài
Ngoài phần mở đầu và kết luận, khóa luận có kết cấu gồm 4 chương:
- Chương 1: Cơ sở lý thuyết và Tổng quan nghiên cứu về chất lượng thông tin kế toán
- Chương 2: Phương pháp nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu
- Chương 3: Kết quả nghiên cứu
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ CHẤT LƯỢNG THÔNG TIN KẾ TOÁN TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH
1.1 Cơ sở lý thuyết về thông tin kế toán
1.1.1 Khái niệm về thông tin kế toán
Kế toán là quá trình ghi chép, phân tích, tóm tắt và giải thích thông tin tài chính của tổ chức kinh doanh Thông tin kế toán được tạo ra phục vụ cho các bên liên quan như nhân viên, cổ đông, chủ nợ, ngân hàng, cơ quan quản lý và cơ quan thuế Đây là phương tiện giao tiếp quan trọng của tổ chức với thế giới bên trong và bên ngoài.
Thông tin kế toán được tích hợp vào hệ thống thông tin kế toán (HTTTKT) sử dụng máy tính để xử lý dữ liệu Hệ thống này ghi lại và theo dõi mọi hoạt động kế toán của doanh nghiệp thông qua các công nghệ thông tin và hệ thống hỗ trợ Các báo cáo do hệ thống tạo ra phục vụ cho nhu cầu của cả nội bộ và bên ngoài công ty, đáp ứng yêu cầu của các bên liên quan và người sử dụng khác.
1.1.2 Đối tượng sử dụng thông tin kế toán
Các thông tin được cung cấp từ doanh nghiệp không chỉ ảnh hưởng đến các quyết định nội bộ mà còn tác động đến các đối tượng bên ngoài, giúp họ đưa ra quyết định liên quan đến thị trường hàng hóa và thị trường tài chính Những dữ liệu này cũng là cơ sở cho các cơ quan quản lý trong việc điều tiết và hoạch định chính sách vĩ mô.
Báo cáo tài chính thường kỳ là công cụ quan trọng phản ánh thực trạng tài chính của doanh nghiệp Từ những báo cáo này, nhà quản lý có thể đánh giá chính xác hoạt động kinh doanh, hiệu quả điều hành và khả năng hoàn thành mục tiêu Hơn nữa, thông tin từ báo cáo tài chính giúp nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh.
1.1.4 Chất lượng thông tin kế toán
Hiện nay, có nhiều quan điểm khác nhau về chất lượng thông tin kế toán, nổi bật là các quan điểm của Hội đồng chuẩn mực kế toán tài chính Hoa Kỳ (FASB) Những quan điểm này đóng vai trò quan trọng trong việc định hình tiêu chuẩn và quy định liên quan đến chất lượng thông tin kế toán, từ đó ảnh hưởng đến sự minh bạch và độ tin cậy của báo cáo tài chính.
Hội đồng chuẩn mực kế toán quốc tế IASB, quan điểm theo dự án hội tụ IASB-FASB, quan điểm theo chuẩn mực kế toán Việt Nam,
Quan điểm về chất lượng thông tin kế toán của một số nhà nghiên cứu
Theo Stair và Reynolds (2012), thông tin là tài nguyên chiến lược quan trọng của tổ chức Chất lượng thông tin tốt giúp tổ chức hoạt động hiệu quả và đạt được mục tiêu đề ra, trong khi thông tin kém chất lượng có thể đe dọa sự tồn tại của tổ chức Do đó, chất lượng thông tin và truyền thông (CLTTKT) đóng vai trò then chốt trong sự bền vững của tổ chức, ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định kinh doanh và sự thành bại của doanh nghiệp.
Theo O Briens (2004), thông tin kế toán có chất lượng cao nghĩa là thông tin có những đặc điểm, thuộc tính, hoặc chất lượng hữu ích với người sử dụng.
Theo Kahn và Strong (1998), chất lượng thông tin được định nghĩa là đặc tính của thông tin giúp đáp ứng các yêu cầu và mong đợi của người sử dụng.
Quan điểm của Hội đồng chuẩn mực kế toán tài chính Hoa Ky-FASB
- Đặc điểm chất lượng cơ bản
TTKT được coi là thích hợp khi nó giúp người sử dụng thông tin để thay đổi quyết định của mình Để đạt được điều này, thông tin cần có giá trị dự đoán và giá trị đánh giá, cho phép nhà đầu tư đưa ra các quyết định chính xác hơn và điều chỉnh những nhận định trước đó Hơn nữa, thông tin cũng phải kịp thời, vì nếu không, nó sẽ giảm độ thích hợp và hiệu quả trong quá trình ra quyết định Tuy nhiên, chỉ có tính kịp thời mà thiếu giá trị dự đoán thì thông tin cũng không thể được xem là thích hợp.
Thông tin được coi là đáng tin cậy khi được trình bày trung thực, không có sai sót và có thể kiểm chứng Để đảm bảo tính đáng tin cậy, thông tin cần phải phản ánh chính xác nghiệp vụ hoặc sự kiện trong bối cảnh cụ thể, vì đánh giá có thể phù hợp với một đối tượng nhưng không với đối tượng khác Điều quan trọng là trình bày trung thực không đồng nghĩa với việc thông tin phải hoàn toàn chính xác, vì trong nhiều trường hợp, giá trị ước tính trong khoảng thời gian hợp lý có thể đáng tin cậy hơn Ngoài ra, khả năng kiểm chứng cũng là yếu tố thiết yếu để đảm bảo tính trung thực của thông tin, yêu cầu thông tin phải phù hợp với nghiệp vụ hoặc sự kiện mà nó muốn phản ánh và không có sai sót trong việc lựa chọn.
- Đặc điểm chất lượng thứ yếu
Nhất quán trong kế toán được thể hiện qua việc duy trì chính sách và thủ tục kế toán không thay đổi qua các kỳ Nếu áp dụng phương pháp kế toán mới, cần có thuyết minh rõ ràng để đảm bảo thông tin có thể so sánh giữa các kỳ.
Khả năng so sánh thông tin giữa hai hiện tượng kinh tế là điều cần thiết, giúp người sử dụng nhận diện sự tương đồng và khác biệt Để đảm bảo tính chính xác, các hiện tượng kinh tế hoặc nghiệp vụ tương tự cần được phản ánh một cách nhất quán, trong khi các hiện tượng khác nhau phải được thể hiện một cách riêng biệt.
Mặc dù các đặc điểm chất lượng của thông tin kế toán tài chính (TTKT) rất quan trọng, nhưng chúng không phải lúc nào cũng được thực hiện đầy đủ FASB đã xác định một số hạn chế cần được xem xét.
