Tính cấp thiết của đề tài
Cách mạng công nghiệp 4.0 với "Internet kết nối vạn vật" và "trí tuệ nhân tạo" đang ảnh hưởng sâu rộng đến nền kinh tế toàn cầu và Việt Nam Công nghệ tài chính (Fintech) đang cung cấp các dịch vụ tài chính hiệu quả, tiết kiệm thời gian và chi phí cho người dùng Tuy nhiên, hình thức tín dụng ngân hàng vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu, đặc biệt là đối với cá nhân và doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) Để khắc phục tình trạng này, Cho vay ngang hàng (P2P lending) đã ra đời, mang đến giải pháp tín dụng mới, đơn giản và hiệu quả Mô hình này đang phát triển mạnh ở các nước như Trung Quốc, Anh và Mỹ, và cũng đã bắt đầu xuất hiện tại Việt Nam Tuy nhiên, các doanh nghiệp Việt Nam cần học hỏi kinh nghiệm từ các nước phát triển để tối ưu hóa dịch vụ P2P lending Do đó, tôi đã chọn đề tài “Phát triển dịch vụ cho vay ngang hàng ứng dụng công nghệ tài chính (P2P lending) - Kinh nghiệm quốc tế và bài học cho Việt Nam” cho bài Khóa luận tốt nghiệp của mình.
- Hệ thống hóa những vấn đề lý luận về công nghệ tài chính
- Xây dựng lý luận chung về cho vay ngang hàng ứng dụng công nghệ tài chính
- Tìm hiểu và đánh giá thực trạng phát triển hoạt động cho vay ngang hàng tại các nước Anh, Mỹ, Trung Quốc
- Phân tích, đánh giá thực trạng phát triển hoạt động cho vay ngang hàng ứng dụng công nghệ tài chính ở Việt Nam
- Rút ra được bài học kinh nghiệm từ một số quốc gia trên thế giới và giải pháp kiến nghị với các chủ thể liên quan.
3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng: dịch vụ cho vay ngang hàng ứng dụng công nghệ tài chính
- Phạm vi: dich vụ cho vay ngang hàng ứng dụng công nghệ tài chính tại các nước ở Anh, Mỹ, Trung Quốc, Việt Nam.
Để đạt được mục tiêu đề ra, cần áp dụng các phương pháp như mô tả, phân tích, diễn giải, thống kê, tổng hợp và so sánh, đồng thời kết hợp lý luận với thực tiễn.
Hiện nay, nhiều nghiên cứu và bài báo từ các tác giả và tổ chức uy tín trên thế giới và tại Việt Nam đã được công bố về hoạt động cho vay ngang hàng ứng dụng công nghệ tài chính.
5.1 Một số bài tiêu biểu ở nước ngoài
1) The Business Models and Economics of Peer to Peer Lending (P2P)- European Credit Research Institute (2016) [Mô hình kinh doanh và kinh tế của cho vay ngang hàng
- Viện nghiên cứu tín dụng châu Âu] - Nghiên cứu về mô hình P2P, trong đó tập trung phân tích:
- Nguồn gốc, lịch sử, lợi thế cạnh tranh của mô hình P2P;
- Tình hình phát triển của P2P ở Anh, Châu Âu, Mỹ, Trung Quốc và một số quốc gia khác;
- Đánh giá về khả năng phát triển và so sánh mô hình P2P với hoạt động cho vay truyền thống.
Nghiên cứu đã cung cấp cái nhìn tổng quan về hoạt động P2P, cũng như tình hình và xu hướng phát triển của nó trên toàn cầu Tuy nhiên, nghiên cứu chỉ tập trung vào việc phân tích những lợi ích và rủi ro liên quan đến hoạt động P2P mà chưa đi sâu vào cơ chế quản lý của các quốc gia đối với hoạt động này.
The current landscape of P2P lending regulation in the United States and the United Kingdom reveals significant differences in approaches In the US, regulatory frameworks are primarily focused on investor protection and compliance with federal and state laws, leading to a complex environment for P2P platforms Conversely, the UK has established a more streamlined regulatory system, promoting innovation while ensuring consumer safety through the Financial Conduct Authority These varying regulatory approaches impact the growth and operational dynamics of P2P lending in both countries, highlighting the need for ongoing adaptation to evolving market conditions.
- Phân tích về quy định quản lý hoạt động cho vay hàng ngang tại Mỹ, Anh
Nghiên cứu này đã phân tích và so sánh các quy định quản lý hoạt động P2P tại Mỹ, Anh và Trung Quốc, từ đó rút ra những kinh nghiệm quý báu và đề xuất phương pháp quản lý phù hợp cho hoạt động P2P tại Việt Nam.
3) Peer to Peer Lending Structures, risks and regulation, Kevin Davis and Jacob Murphy (2016) [Cấu trúc, rủi ro và quy định cho vay ngang hàng]:
- Phân tích về đặc điểm, quy trình thực hiện, rủi ro và quản lý hoạt đông P2P
Nghiên cứu hiện tại chưa đi sâu vào việc phân tích các quy định quản lý hoạt động P2P, mà chủ yếu tập trung vào mô hình và rủi ro liên quan đến hoạt động này.
5.2 Một số bài tiêu biểu trong nước
1) Công nghệ tài chính cho đổi mới sáng tạo - TS Nguyễn Đức Hải, Ths Đỗ Minh Thu (2017) Nội dung chính:
- Giới thiệu về công nghệ tài chính, các sản phẩm của công nghệ tài chính
- Tiềm năng phát triển công nghệ tài chính ở Việt Nam
Việt Nam sở hữu tiềm năng lớn trong lĩnh vực công nghệ tài chính, tuy nhiên, bài viết chưa đi sâu vào phân tích hoạt động cho vay ngang hàng, một trong những mô hình thành công nhất trong ngành này Để phát triển công nghệ tài chính tại Việt Nam, cần chú trọng đến việc khai thác các cơ hội trong cho vay ngang hàng, nhằm tối ưu hóa lợi ích cho cả nhà đầu tư và người vay.
Tổng hợp các kết quả nghiên cứu về cho vay ngang hàng trên thế giới đã chỉ ra nhiều bài học quý giá cho Việt Nam Các nghiên cứu này không chỉ làm nổi bật sự phát triển nhanh chóng của mô hình cho vay ngang hàng mà còn phân tích những thách thức và cơ hội mà Việt Nam có thể gặp phải trong việc áp dụng mô hình này Việc hiểu rõ các xu hướng và kinh nghiệm quốc tế sẽ giúp Việt Nam xây dựng một hệ thống cho vay ngang hàng hiệu quả và bền vững, từ đó thúc đẩy sự phát triển kinh tế và tài chính.
- Lịch sử cho vay ngang hàng, mô hình cho vay ngang hàng đơn giản
- Giới thiệu về cho vay ngang hàng một số nước trên thế giới: Anh, Mỹ, Trung Quốc (về cách tính lãi suất, điểm tín dụng, các loại phí)
Bài viết cần phân tích và đánh giá thực trạng phát triển hoạt động cho vay ngang hàng tại các quốc gia như Anh, Mỹ, Trung Quốc và Việt Nam Đồng thời, cần nêu rõ cơ sở pháp lý điều chỉnh hoạt động cho vay ngang hàng ở các nước này để cung cấp cái nhìn toàn diện và sâu sắc hơn về lĩnh vực này.
Bài báo "Ngân hàng Nhà nước cảnh báo về rủi ro trong cho vay ngang hàng" của tác giả Hà Anh, đăng trên website của Ngân hàng Nhà nước vào ngày 25/12/2018, nhấn mạnh những rủi ro tiềm ẩn trong lĩnh vực cho vay ngang hàng Ngân hàng Nhà nước khuyến cáo người dân cần thận trọng khi tham gia vào các hoạt động cho vay này, do thiếu sự quản lý chặt chẽ và tiềm ẩn nhiều nguy cơ lừa đảo Bài viết cũng đề cập đến sự cần thiết phải nâng cao nhận thức của người tiêu dùng và các biện pháp nhằm bảo vệ quyền lợi của họ trong môi trường tài chính hiện đại.
- Cho vay ngang hàng là hoạt động đầy tiềm năng, mang lại lợi nhuận cao
- Chưa có văn bản pháp luật nào điều chỉnh
Ngân hàng Nhà nước (NHNN) khuyến cáo người dân cần tìm hiểu kỹ lưỡng trước khi tham gia vào hoạt động cho vay ngang hàng Bài báo cung cấp cái nhìn tổng quan về tình hình cho vay ngang hàng tại Việt Nam, đồng thời nhấn mạnh thông điệp của NHNN về sự cần thiết của việc nghiên cứu trước khi quyết định tham gia Tuy nhiên, bài viết chưa đưa ra cơ sở lý luận vững chắc về hoạt động này, cũng như thiếu phân tích so sánh với các hoạt động cho vay ngang hàng trên thế giới.
6 Tính mới của đề tài
Công nghệ tài chính đã trở nên phổ biến, nhưng cho vay ngang hàng (P2P lending) vẫn là một khái niệm mới mẻ tại Việt Nam Bài khóa luận “Phát triển dịch vụ cho vay ngang hàng ứng dụng công nghệ tài chính (P2P lending) — Kinh nghiệm quốc tế và bài học cho Việt Nam” sẽ tổng hợp các hoạt động cho vay ngang hàng trên toàn cầu, từ đó đưa ra các giải pháp nhằm phát triển mô hình này tại Việt Nam.
7 Bố cục của bài khóa luận
Bài Khóa luận gồm 3 phần chính:
Chương 1: Cơ sở lý thuyết về công nghệ tài chính và dịch vụ cho vay ngang hàng ứng dụng công nghệ tài chính
Chương 2: Kinh nghiệm quốc tế về phát triển dịch vụ cho vay ngang hàng ứng dụng công nghệ tài chính
Chương 3 tập trung vào thực trạng dịch vụ cho vay ngang hàng ứng dụng công nghệ tài chính tại Việt Nam, phân tích các bài học kinh nghiệm từ quốc tế và đưa ra giải pháp cũng như kiến nghị nhằm phát triển lĩnh vực này Việc áp dụng công nghệ tài chính trong cho vay ngang hàng không chỉ giúp tăng cường khả năng tiếp cận tài chính cho người dân mà còn thúc đẩy sự phát triển kinh tế Các mô hình thành công từ các quốc gia khác sẽ được xem xét để đưa ra những chiến lược phù hợp, nhằm nâng cao hiệu quả và độ tin cậy của dịch vụ cho vay ngang hàng tại Việt Nam.
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ CÔNG NGHỆ TÀI CHÍNH VÀ DỊCH VỤ CHO VAY NGANG HÀNG ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ TÀI CHÍNH
1 Cơ sở lý thuyết về công nghệ tài chính
1.1 Khái niệm công nghệ tài chính (Fintech)
Kể từ năm 2008, Fintech đã nổi lên như một từ khóa quan trọng trong lĩnh vực tài chính, tượng trưng cho cuộc cách mạng kỹ thuật số có khả năng biến đổi hoàn toàn cách thức hoạt động của ngành ngân hàng.