Cơ sở lý luận thực tiễn
Cơ sở lý luận về kế toán quản trị chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM
2.1.1 Những quy định chung về chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
2.1.1.1 Các khái niệm về chi phí sản xuất và giá thành sản phầm
* Khái niệm về chi phí sản xuất
Chi phí sản xuất là thước đo tài chính cho tất cả các yếu tố đầu vào cần thiết để tạo ra sản phẩm Hiện nay, việc ghi nhận chi phí sản xuất được thực hiện từ nhiều quan điểm khác nhau, tùy thuộc vào cách nhìn nhận của các nhà kinh tế.
- Theo chuẩn mực kế toán Việt Nam số 01 - Chuẩn mực chung, tại đoạn
Chi phí được định nghĩa là tổng giá trị của các khoản làm giảm lợi ích kinh tế trong một kỳ kế toán Điều này bao gồm các khoản tiền chi ra, khấu trừ tài sản hoặc phát sinh nợ, tất cả đều dẫn đến sự giảm sút vốn chủ sở hữu Tuy nhiên, chi phí không bao gồm các khoản phân phối cho cổ đông hoặc chủ sở hữu.
Chi phí sản xuất theo chế độ kế toán Việt Nam được định nghĩa là tổng hợp các hao phí lao động sống và lao động vật hóa mà doanh nghiệp đã chi ra trong quá trình hoạt động sản xuất trong một khoảng thời gian nhất định.
Chi phí lao động sống bao gồm tiền lương, các khoản trích theo lương và các khoản có tính chất lương như bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), kinh phí công đoàn (KPCĐ) và bảo hiểm thất nghiệp (BHTN).
Lao động vật hóa bao gồm các yếu tố như chi phí nguyên vật liệu, chi phí nhiên liệu và khấu hao tài sản cố định (TSCĐ), tất cả đều phục vụ cho quá trình sản xuất sản phẩm.
Chi phí trong doanh nghiệp được phân chia thành chi phí sản xuất và chi phí ngoài sản xuất Chi phí sản xuất bao gồm hao phí cho các yếu tố đầu vào trong quá trình sản xuất Kế toán thường chỉ ghi nhận những chi phí đã phát sinh thực tế, nhưng có những hoạt động kinh tế thực tế chưa phát sinh nhưng đã được ghi nhận, hoặc những hoạt động đã phát sinh nhưng chưa được ghi nhận Lượng chi phí được đo lường bằng tiền tệ và phụ thuộc vào số lượng yếu tố đầu vào cũng như giá cả của chúng.
Chi phí sản xuất bao gồm tất cả các khoản chi phí phát sinh trong quá trình sản xuất và cung ứng dịch vụ, cụ thể là chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp và chi phí sản xuất chung.
Nghiên cứu cho thấy rằng, bất kể góc độ nào được xem xét, chi phí sản xuất đều có những đặc điểm chung quan trọng.
- Chi phí sản xuất luôn được xem là sự kết tinh về hao phí sức lao động của con người
Chi phí sản xuất liên quan chặt chẽ đến mục đích và đối tượng cụ thể, phản ánh sự gắn bó với không gian, địa điểm và con người Điều này giúp chúng ta hiểu rõ hơn về lý do phát sinh chi phí sản xuất nhằm đạt được các mục tiêu nhất định.
Chi phí sản xuất được ghi nhận trong một khoảng thời gian cụ thể, thường dựa trên yêu cầu quản lý kinh tế của đơn vị Khoảng thời gian này thường liên quan đến việc lập các báo cáo về tình hình sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp.
Trong quá trình sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp không chỉ đối mặt với hao phí về lao động sống và lao động vật hóa mà còn phải chi trả nhiều khoản chi phí khác Những khoản chi phí này có thể bao gồm giá trị mới mà doanh nghiệp tạo ra, nhưng cũng có những chi phí khó xác định rõ ràng là hao phí lao động sống hay lao động vật hóa Do đó, chi phí hoạt động của doanh nghiệp được hiểu là tổng hợp tất cả các hao phí này, bao gồm lao động sống, lao động vật hóa và các khoản chi phí cần thiết khác, được biểu hiện bằng tiền và tính cho một thời kỳ nhất định.
Khi nghiên cứu về chi phí ta nên xem xét và phân biệt được sự khác nhau giữa chi phí và chi tiêu của doanh nghiệp
Chi phí bao gồm tất cả các khoản chi mà doanh nghiệp phải chi trả để duy trì hoạt động, bao gồm cả những chi phí cần thiết và không cần thiết.
Chi tiêu của doanh nghiệp phản ánh sự giảm sút tài sản của doanh nghiệp mà không xem xét các mục đích sử dụng hay phương thức chi tiêu.
* Khái niệm giá thành sản phẩm:
Giá thành sản phẩm phản ánh các chi phí sản xuất liên quan đến một kết quả sản xuất cụ thể, thể hiện mối quan hệ giữa chi phí đã đầu tư và kết quả đạt được.
Giá thành sản phẩm là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp phản ánh chất lượng hoạt động sản xuất và kết quả sử dụng tài sản, vật tư, tiền vốn trong quá trình sản xuất Nó thể hiện các giải pháp kinh tế kỹ thuật mà doanh nghiệp áp dụng để tối ưu hóa sản lượng sản phẩm với chi phí thấp nhất Hơn nữa, giá thành sản phẩm còn là căn cứ quan trọng để xác định và tính toán hiệu quả kinh tế trong doanh nghiệp sản xuất.
2.1.1.2 Các cách phân loại chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm
* Các cách phân loại chi phí sản xuất:
+ Phân loại chi phí sản xuất, kinh doanh theo đầu vào của quá trình sản xuất, kinh doanh ở doanh nghiệp
