Lý do chọn chủ đề tiểu luận
Lý do pháp lý
Ngày 28 tháng 8 năm 2015, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 1501/QĐ-TTg phê duyệt đề án nhằm tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng và đạo đức lối sống cho thanh niên, thiếu niên và nhi đồng trong giai đoạn 2020-2025.
Vào ngày 28 tháng 2 năm 2014, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Thông tư số 04/2014/TT-BGDĐT, quy định về việc quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống và các hoạt động giáo dục ngoài giờ chính khóa.
Vào ngày 04/02/2016, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Quyết định 410/QĐ-BGDĐT nhằm triển khai Quyết định 1501/QĐ-TTg, được phê duyệt vào ngày 28/8/2015 Quyết định này tập trung vào việc thực hiện đề án "Tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống cho thanh niên, thiếu niên và nhi đồng" trong giai đoạn 2020-2025.
Ngày 01/9/2017, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành công văn số 4026/BGDĐT-GDCTHSSV nhằm tăng cường giáo dục kỹ năng sống cho học sinh Công văn yêu cầu tổ chức bồi dưỡng nâng cao trình độ cho đội ngũ cán bộ, giáo viên giảng dạy các môn Đạo đức và Giáo dục công dân, cũng như các giáo viên làm công tác tư vấn tâm lý và chủ nhiệm lớp Các cơ sở giáo dục cần nâng cao chất lượng dạy học các môn liên quan, tích hợp giáo dục kỹ năng sống vào các hoạt động ngoài giờ chính khóa và các hoạt động trải nghiệm, đảm bảo nội dung giáo dục dễ hiểu, dễ nhớ và phù hợp với lứa tuổi học sinh.
Theo Điều 29 Luật Giáo dục 2019, có hiệu lực từ 01/7/2020, mục tiêu của giáo dục phổ thông là phát triển toàn diện người học về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và kỹ năng cơ bản Luật cũng nhấn mạnh việc phát triển năng lực cá nhân, tính năng động, sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa và trách nhiệm công dân Bên cạnh đó, giáo dục phổ thông còn nhằm chuẩn bị cho người học tiếp tục theo học chương trình giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp hoặc tham gia lao động, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Vào ngày 21 tháng 8 năm 2020, Sở Giáo dục và Đào tạo Đồng Nai đã ban hành kế hoạch số 2644/KH-SGDĐT nhằm triển khai công tác đảm bảo an toàn trường học và nâng cao giáo dục kỹ năng sống trên địa bàn tỉnh Đồng Nai, với mục tiêu thực hiện đến năm 2025.
Vào ngày 10 tháng 9 năm 2020, Sở Giáo dục và Đào tạo Đồng Nai đã ban hành kế hoạch số 2895/KH-SGDĐT nhằm triển khai nhiệm vụ giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức lối sống, kỹ năng sống và công tác học sinh cho năm học 2020-2021 trong ngành giáo dục và đào tạo tỉnh Đồng Nai.
Với sự phát triển của xã hội và công nghệ thông tin, kỹ năng sống trở nên thiết yếu cho học sinh, đặc biệt là ở lứa tuổi dậy thì và THPT Nhiều học sinh hiện nay thiếu kỹ năng sống, có hành vi chưa phù hợp và khả năng ứng phó với cuộc sống còn hạn chế Mặc dù giáo dục kỹ năng sống đã được chú trọng và đưa vào chương trình giảng dạy, nhưng vẫn chưa được xem là một môn học độc lập, chủ yếu chỉ được tích hợp vào các môn học và hoạt động giáo dục khác.
Lý do về lý luận
Trong tiếng Anh, "giáo dục" được dịch là "education", có nguồn gốc từ hai từ Latin "Ex" và "Ducere", mang ý nghĩa dẫn dắt con người vượt ra ngoài hiện tại để hướng tới sự hoàn thiện và hạnh phúc hơn Trong cuộc sống hàng ngày, con người tích lũy kinh nghiệm và nhu cầu truyền đạt hiểu biết phát sinh, tạo ra hiện tượng giáo dục Các giáo trình giáo dục ở Việt Nam định nghĩa giáo dục là một hiện tượng xã hội đặc biệt, với bản chất là sự truyền đạt và tiếp thu kinh nghiệm lịch sử – xã hội giữa các thế hệ Định nghĩa này nhấn mạnh vai trò của việc dạy và học, nhưng chưa đề cập đến mục đích sâu xa hơn của quá trình giáo dục.
Giáo dục được hiểu là quá trình tiếp thu kiến thức, thói quen, phong tục và kỹ năng của con người, được truyền đạt qua các thế hệ thông qua giảng dạy, nghiên cứu và đào tạo.
Giáo dục có thể được tiếp thu qua tự học hoặc sự hướng dẫn từ người khác, phản ánh qua trải nghiệm, suy nghĩ, hành động và cảm nhận của mỗi cá nhân Đây là cơ hội để phát triển toàn diện và hoàn thiện bản thân Giáo dục luôn thích ứng với sự thay đổi của xã hội, đóng vai trò then chốt trong sự phát triển.
1.2.2 Khái niệm kỹ năng sống
Kỹ năng sống là một khái niệm rộng lớn, nhưng trong bài viết này, tôi sẽ tập trung vào các kỹ năng sống cần thiết cho lứa tuổi trung học phổ thông.
Kỹ năng sống (KNS) có thể được tiếp cận qua bốn trụ cột giáo dục của UNESCO, bao gồm: học để biết, học để khẳng định bản thân, học để chung sống và học để làm việc Những trụ cột này không chỉ giúp cá nhân phát triển kiến thức mà còn nâng cao khả năng tự nhận thức, xây dựng mối quan hệ xã hội và trang bị kỹ năng cần thiết cho công việc.
Kỹ năng sống (KNS) được hiểu qua bốn trụ cột chính: kỹ năng học tập, giúp cá nhân tiếp thu kiến thức hiệu quả; kỹ năng làm chủ bản thân, hỗ trợ trong việc quản lý cảm xúc và hành vi; kỹ năng thích ứng và hòa nhập với cuộc sống, giúp cá nhân dễ dàng thích nghi với môi trường xung quanh; và cuối cùng, kỹ năng làm việc, cần thiết để thành công trong môi trường nghề nghiệp.
Kỹ năng sống là khả năng tự quản lý bản thân, tương tác phù hợp với người khác và xã hội, cũng như ứng phó tích cực với những tình huống trong cuộc sống.
Kỹ năng sống đóng vai trò quan trọng trong việc chuyển hóa kiến thức thành thái độ, hành vi và thói quen tích cực, lành mạnh Những đặc trưng cơ bản của kỹ năng sống giúp con người phát triển toàn diện và thích ứng tốt với môi trường xung quanh.
- Kỹ năng sống là khả năng con người biết cách sống phù hợp và hữu ích.
- Kỹ năng sống là khả năng con người dám đương đầu với những tình huống khó khăn trong cuộc sống và biết cách vượt qua.
- Kỹ năng sống là kỹ năng tâm lý xã hội, con người biết quản lý bản thân mình và tương tác tích cực với người khác, với xã hội.
Trong tập sách "Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh phổ thông" (NXB Giáo dục) có đề xuất 21 kĩ năng sống cơ bản và cần thiết cho học sinh trong các trường phổ thông.
Kĩ năng tự nhận thức Kĩ năng xác định giá trị Kĩ năng kiểm soát cảm xúc
Kĩ năng ứng phó với căng thẳng
Kĩ năng tìm kiếm sự hỗ trợ.
Kĩ năng thể hiện sự tự tin
Kĩ năng lắng nghe tích cực
Kĩ năng thể hiện sự cảm thông
Kĩ năng giải quyết mâu thuẫn.
Kĩ năng tư duy phê phán
Kĩ năng tư duy sáng tạo.
Kĩ năng ra quyết định
Kĩ năng giải quyết vấn đề.
Kĩ năng đảm nhận trách nhiệm.
Kĩ năng đạt mục tiêu.
Kĩ năng quản lý thời gian.
Kĩ năng tìm kiếm và xử lý thông tin.
Tùy thuộc vào điều kiện và đối tượng, việc lựa chọn kỹ năng giáo dục cho học sinh là rất quan trọng Kỹ năng sống không thể được hình thành chỉ trong một thời gian ngắn hay qua một hoạt động giáo dục đơn lẻ, mà là kết quả của một quá trình liên tục với sự kết hợp của nhiều hoạt động giáo dục, bao gồm cả giờ sinh hoạt chào cờ đầu tuần Hơn nữa, kỹ năng sống cần được phát triển song song và gắn bó chặt chẽ với kỹ năng học tập để đạt hiệu quả cao nhất.
1.2.3 Khái niệm Giáo dục kỹ năng sống (GDKNS) và Quản lý giáo dục kỹ năng sống
Giáo dục kỹ năng sống, theo tác giả Nguyễn Tuyết Anh, là quá trình có kế hoạch nhằm trang bị cho học sinh những kiến thức và hành vi ứng xử phù hợp trong các mối quan hệ xã hội Đặc biệt đối với học sinh trung học phổ thông, môn học này giúp hình thành những kỹ năng sống cần thiết, phù hợp với từng giai đoạn phát triển Thông qua giáo dục kỹ năng sống, học sinh sẽ được trang bị kỹ năng tự chủ, khả năng từ chối, quyết định và thích nghi, giúp họ chấp nhận và hóa giải những tác động tiêu cực từ môi trường xung quanh.
Quản lý giáo dục kỹ năng sống (GDKNS) là nhiệm vụ của cán bộ quản lý trường học, thực hiện các chức năng để tổ chức và triển khai công tác GDKNS Đây là những hoạt động có kế hoạch và mục tiêu rõ ràng, nhằm tác động tích cực đến việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh Mục tiêu chính là nâng cao chất lượng giáo dục và trang bị cho học sinh những kỹ năng cần thiết trong cuộc sống.
Quản lý GDKNS trong nhà trường là hệ thống tác động sư phạm có định hướng từ chủ thể quản lý đến giáo viên, học sinh và các lực lượng xã hội Mục tiêu là huy động và phối hợp sức lực, trí tuệ của họ vào các hoạt động GDKNS, nhằm đảm bảo chất lượng và hiệu quả trong việc giáo dục và rèn luyện KNS, phù hợp với yêu cầu học tập và điều kiện sống của từng học sinh.
Quản lý hoạt động giáo dục Kỹ năng sống (KNS) là sự tác động của người hiệu trưởng trong việc tối ưu hóa các nguồn lực nhằm đạt được mục tiêu giáo dục Theo tác giả Nguyễn Tuyết Anh, việc này không chỉ giúp nâng cao chất lượng giáo dục mà còn góp phần hình thành một nhân cách toàn diện cho học sinh.
Quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống là một phần quan trọng trong quản lý trường học, bao gồm việc lựa chọn, tổ chức và thực hiện các nguồn lực giáo dục Nhà quản lý và tập thể sư phạm phối hợp thực hiện các hoạt động theo kế hoạch chủ động và chương trình giáo dục, nhằm tạo ra những hiệu quả giáo dục cần thiết.
Lý do thực tiễn
Trường THPT Tân Phú, nằm ở huyện Định Quán, tỉnh Đồng Nai, nổi bật với tinh thần vượt khó và sự đoàn kết Đội ngũ giáo viên tại đây đều đạt chuẩn và phần lớn là cựu học sinh của trường, thể hiện sự tâm huyết với nghề và học sinh Là trường duy nhất trong huyện tổ chức thi tuyển sinh vào lớp 10, Tân Phú có đầu vào ổn định, với học sinh chủ yếu là con em nông dân và trí thức, luôn chăm ngoan và tích cực tham gia các hoạt động giáo dục kỹ năng sống.
Trong những năm qua, lãnh đạo trường THPT Tân Phú đã chú trọng đến giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, chủ động chỉ đạo chuyên môn và phối hợp với các cơ quan tổ chức hoạt động giáo dục phong phú như hội thi, câu lạc bộ, diễn đàn, phiên tòa giả định và tham quan hướng nghiệp Những hoạt động này không chỉ đáp ứng mục tiêu giáo dục mà còn góp phần thay đổi tư duy của đội ngũ quản lý và giáo viên về tầm quan trọng của kỹ năng sống đối với học sinh THPT.
Tại trường THPT Tân Phú, giáo dục kỹ năng sống vẫn chưa được lồng ghép phổ biến vào các môn học do hạn chế về thời gian chương trình giáo dục của Bộ Giáo viên chưa thể tích hợp giáo dục kỹ năng sống trong giờ học, dẫn đến việc giáo dục qua các môn học chưa đồng đều, thiếu chiều sâu và hiệu quả.
Hiệu trưởng đã xây dựng kế hoạch giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, tuy nhiên việc kiểm tra và đôn đốc thực hiện còn thiếu sót Hơn nữa, chất lượng của hoạt động giáo dục kỹ năng sống chưa được đánh giá một cách đầy đủ.
Giáo viên chủ nhiệm chỉ có một tiết sinh hoạt với lớp mỗi tuần và có thể dạy thêm các tiết học khác nếu được phân công Thời gian và cơ sở vật chất hạn chế khiến giáo viên khó tổ chức các hoạt động giáo dục kỹ năng sống Nhiều giáo viên trẻ thiếu kinh nghiệm trong việc tổ chức hoạt động ngoại khóa, trong khi giáo viên lớn tuổi thường chậm đổi mới và thiếu nhiệt huyết với các hoạt động này.
Bộ phận chuyên môn của nhà trường chưa chú trọng đến việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh Số lượng giáo viên tham gia tập huấn về kỹ năng sống còn hạn chế, và các buổi tập huấn này cũng chưa được tổ chức thường xuyên.
Hầu hết các hoạt động giáo dục kỹ năng sống đều được thực hiện thông qua các hoạt động ngoại khóa, hoạt động của Đoàn Thanh Niên.
Một số phụ huynh, đặc biệt là nông dân và tiểu thương, chưa chú trọng vào việc giáo dục kỹ năng sống cho con em mình Hệ quả là nhiều học sinh vẫn vi phạm các quy định như bạo lực học đường, trốn học để chơi điện tử, hút thuốc, và thậm chí có những em vô lễ với giáo viên hoặc bỏ nhà đi Trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, việc quản lý và giáo dục ý thức phòng chống dịch cho học sinh trở nên cực kỳ quan trọng, nhằm đảm bảo an toàn sức khỏe cho các em, gia đình và cộng đồng.
Tôi nhận thức rõ vai trò quan trọng của giáo dục kỹ năng sống trong mục tiêu giáo dục toàn diện cho học sinh Với mong muốn nâng cao chất lượng quản lý và giáo dục tại đơn vị, tôi quyết tâm giữ vững danh hiệu Trường Anh Hùng trong thời kỳ đổi mới Do đó, tôi đã chọn đề tài “Quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trường trung học phổ thông Tân Phú, huyện Định Quán, tỉnh Đồng Nai năm học 2021-2022” để thực hiện.
Tình hình thực tế về công tác quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học
Khái quát đặc điểm trường
Trường THPT Tân Phú được thành lập theo Quyết định số 744/QĐ-UBT ngày 08 tháng 8 năm 1976 của Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai, với diện tích 14.932 m² và hơn 40 năm lịch sử phát triển Ban đầu, trường chỉ có hai gian nhà lá đơn sơ tại Huyện Tân Phú, nay thuộc huyện Định Quán, tỉnh Đồng Nai Trường đã thu hút học sinh từ các xã như Phú Tân, Phú Hòa, Phú Vinh, Phú Lợi, Gia Canh, Ngọc Định, Thanh Sơn, và thị trấn Định Quán.
La Ngà, Phú Ngọc, Phú Điền Huyện Định Quán có vị trí địa lý:
* Phía Đông giáp huyện Đức Linh (Bình Thuận).
* Phía Tây giáp huyện Vĩnh Cửu.
* Phía Nam giáp huyện Thống Nhất và Xuân Lộc.
* Phía Bắc giáp huyện Tân Phú.
Trong năm học 2020-2021, trường có tổng cộng 88 lao động, bao gồm 02 cán bộ quản lý, 76 giáo viên và 10 nhân viên Kết quả đánh giá sơ kết thi đua cho thấy 87/88 GV-CNV đạt chuyên môn giỏi (98,86%), trong khi 01 GV-CNV xếp loại chuyên môn khá (1,12%) Về thi đua, 87 GV-CNV đạt lao động tiên tiến (98,86%), 01 GV-CNV không đạt yêu cầu (1,14%) Ngoài ra, 02 GV-CNV dự bình CSTĐ, 05 GV đạt mức HTXSNV, và 15 GV được đề nghị giấy khen của Sở Trong số 8 tổ chuyên môn, 7 tổ đạt danh hiệu lao động tiên tiến, 01 tổ đạt danh hiệu lao động tiên tiến xuất sắc và 01 tổ được đề nghị giấy khen của Sở Trường cũng đề nghị đạt danh hiệu lao động tiên tiến.
+ Chỉ tiêu tuyển sinh được giao: 450 HS; Học sinh nhập học: 418 HS đạt tỉ lệ 92,88%;.
+ Trong năm học 2020-2021 có 20 học sinh chuyển trường.
+ Trường có 35 lớp Tổng số học sinh cuối năm: 1238 HS; khối 12: 408 HS, khối 11: 420 HS, khối 10: 410 HS.
+ Biên chế bình quân học sinh/ lớp: khối 12: 37,09 HS; khối 11: 35 HS; khối 10: 34,16 HS.
+ Xếp loại hạnh kiểm của học sinh năm học 2020-2021: Tốt: 1194 HS
( 96,45%); Khá: 43 HS (3,47%); Trung bình: 1 HS (0,08%); Yếu: 0 (0%).
+ Xếp loại học lực của học sinh năm học 2020-2021: Giỏi: 259 HS (20,92%); Khá: 568 HS (45,88%); Trung bình: 358 HS (28,92%); Yếu: 49 (3,96%), Kém: 4 (0,32%) Xếp loại học lực Khá - Giỏi đạt 66,78%
+ Dự Kỳ thi học sinh Giỏi cấp tỉnh lớp 12 ngày 15/01/2021 nhà trường đạt 41 giải.
- Về cơ sở vật chất:
+ Diện tích đất: 14.932m 2 ; đạt chuẩn: 11,20m 2 / học sinh.
+ Số phòng học: 35 phòng; tỷ lệ 1 lớp/ phòng.
+ Các phòng bộ môn: 05 phòng.
Trường nhận được sự quan tâm và chỉ đạo từ Huyện ủy và UBND huyện Định Quán, cùng với sự hỗ trợ từ Ban đại diện cha mẹ học sinh và sự đồng thuận của phụ huynh, tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động giáo dục của nhà trường.
Trường đã đạt chuẩn quốc gia, hiện nay đang hoàn thiện hồ sơ để đề nghị tái chuẩn.
Trường đã tiến hành rà soát tình hình cơ sở vật chất và thiết bị dạy học, xác định nhu cầu kinh phí cần thiết Đồng thời, trường cũng đề xuất phân bổ kinh phí nhằm đáp ứng yêu cầu sửa chữa và bảo trì định kỳ cho cơ sở vật chất, bao gồm lớp học, công trình nhà vệ sinh, hệ thống nước sạch và trang thiết bị dạy học.
Nhà trường đã đề xuất và kiến nghị với Sở GDĐT về việc trang bị thêm thiết bị dạy học còn thiếu, nhằm đáp ứng yêu cầu triển khai đổi mới chương trình và sách giáo khoa giáo dục phổ thông, đặc biệt cho lớp 10 trong năm học 2021 - 2022 Đồng thời, nhà trường cũng duy trì tốt việc xây dựng môi trường học tập xanh - sạch - đẹp và đã hoàn thành hồ sơ đề nghị cấp trên trang bị thêm 02 phòng máy vi tính.
Cơ sở vật chất phục vụ dạy và học hiện tại đáp ứng được nhu cầu của giáo viên và học sinh, tuy nhiên vẫn còn một số hạng mục cần được đầu tư thêm Nhiều thiết bị giảng dạy, bao gồm phòng máy vi tính, bảng tương tác, máy chiếu và các công cụ hỗ trợ khác, đã hết niên hạn sử dụng, cần được nâng cấp để cải thiện chất lượng giáo dục.
Thực trạng công tác quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học
Công tác giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tại trường THPT Tân Phú đã có những tiến bộ đáng kể, nhưng vẫn còn nhiều hạn chế cần khắc phục.
Công tác giáo dục kỹ năng sống (KNS) hiện chưa được triển khai như một hoạt động độc lập, mà chủ yếu được tích hợp vào các môn học, tiết sinh hoạt chủ nhiệm, hoạt động chào cờ, cũng như các hoạt động của Đoàn Hội và các hoạt động ngoài giờ lên lớp.
Hiệu trưởng nhà trường đã xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục KNS, nhưng thực tế cho thấy bộ phận chuyên môn chủ yếu chú trọng vào việc "dạy chữ" mà chưa quan tâm đúng mức đến "dạy người" và kỹ năng sống Lãnh đạo nhà trường tập trung vào kế hoạch thực hiện và kiểm tra chuyên môn liên quan đến kiến thức và phương pháp dạy học, nhưng chưa có kế hoạch cụ thể để rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh trong suốt năm học.
Tài liệu phục vụ tuyên truyền giáo dục và tích hợp qua các môn học hiện chưa có sự thống nhất về nội dung cụ thể, cùng với cách thực hiện chưa đồng bộ giữa các giáo viên, dẫn đến mức độ đạt được kết quả khác nhau.
Cơ sở vật chất và trang thiết bị phục vụ giáo dục kỹ năng sống hiện chưa đa dạng và chưa đáp ứng đầy đủ mục tiêu giáo dục, dẫn đến việc tổ chức các hoạt động trở nên đơn điệu và kém hấp dẫn, gây nhàm chán cho học sinh Tình trạng này ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả giáo dục mà chúng ta mong muốn đạt được.
Các em vẫn còn mơ hồ về kỹ năng sống, điều này ảnh hưởng đến khả năng ứng phó tích cực với thử thách trong cuộc sống Để cải thiện tình hình giáo dục kỹ năng sống (KNS) tại trường, tôi - Hiệu trưởng - sẽ triển khai các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục, từ đó hình thành lối sống tích cực và có ích cho xã hội cho thế hệ tương lai Để thực hiện điều này, tôi đã tiến hành khảo sát với 03 câu hỏi dành cho giáo viên và học sinh.
Trong bối cảnh dịch COVID-19 phức tạp và thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16, tôi đã tiến hành khảo sát trực tuyến để đánh giá mức độ nhận thức và thái độ của giáo viên và học sinh về sự cần thiết của giáo dục kỹ năng sống Cuộc khảo sát được thực hiện trên nhóm Zalo với 78 người tham gia, bao gồm giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn, nhân viên văn phòng và 53 học sinh ngẫu nhiên từ các khối lớp 10, 11, 12, chủ yếu là cán bộ đoàn và ban cán sự lớp Ngoài ra, tôi cũng đã thu thập kết quả từ một cuộc khảo sát ngẫu nhiên với 100 học sinh nhằm tìm hiểu thực trạng bạo lực học đường tại đơn vị trong năm học 2020-2021.
Hình 1-2: khảo sát trực tuyến qua Zalo
Tổng hợp kết quả khảo sát thu được như sau:
Câu hỏi thứ nhất: Mức độ cần thiết của hoạt động giáo dục KNS đối với học sinh.
Mức độ cần thiết Giáo viên Học sinh
Số lượng Tỉ lệ % Số lượng Tỉ lệ %
Câu hỏi thứ hai : Thái độ của bạn đối với các hoạt động ngoài giờ lên lớp, tiết chào cờ.
Mức độ Rất thích Thích Không thích Không quan tâm
Câu hỏi thứ ba: Em sẽ làm gì nếu em là nạn nhân của bạo lực học đường?
STT Hành động phản ứng Đồng ý Không đồng ý
5 Về nhà nói với gia đình, người thân 70 30
7 Nhờ người ngoài can thiệp 19 81
Kết quả khảo sát cho thấy, 98,1% giáo viên và học sinh nhận thức được tầm quan trọng của việc trang bị kiến thức về kỹ năng sống Tuy nhiên, các hoạt động giáo dục kỹ năng sống như hoạt động ngoài giờ và tiết sinh hoạt chào cờ chưa thu hút sự quan tâm của học sinh, với 52,8% cho biết không thích Học sinh hiện đang thiếu kỹ năng sống cần thiết, điều này ảnh hưởng đến khả năng giải quyết các tình huống vấn đề, đặc biệt là bạo lực học đường Cụ thể, 85% học sinh phản kháng bằng cách nói lại, 81% chọn đánh lại, 100% nghĩ đến việc bỏ học và 81% sẽ nhờ người ngoài can thiệp.
2.2.1 Việc lập kế hoạch quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tại trường trung học phổ thông Tân Phú.
Thông qua nhóm Zalo, tôi đã tiến hành khảo sát ý kiến của 78 giáo viên để đánh giá việc lập kế hoạch quản lý hoạt động giáo dục Kỹ năng sống (KNS) của hiệu trưởng Thang điểm đánh giá được chia thành 3 mức độ: Tốt, Bình thường và Chưa tốt Kết quả khảo sát cho thấy
S Tốt Bình thường Chưa tốt
T Số Tỉ lệ Số Tỉ lệ Số Tỉ lệ lượng (%) lượng (%) lượng (%)
GDKNS trong kế hoạch 35 44,9 40 51,3 3 3,8 nhà trường
2 Lập kế hoạch phân công nhiệm vụ cho các thành
32 41,0 40 51,3 6 7,7 viên trong tổ công tác
3 Lập kế hoạch phối hợp với 20 25,6 51 65,4 7 9,0 các đoàn thể ở địa phương
Theo khảo sát, giáo viên đánh giá việc lập kế hoạch quản lý hoạt động giáo dục Kỹ năng sống (KNS) ở mức bình thường, với tỷ lệ các nội dung khảo sát đạt từ 51% đến 65,4%.
2.2.2 Việc thành lập Ban chỉ đạo và tổ chức triển khai thực hiện kế hoạch hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
Qua khảo sát phỏng vấn giáo viên và học sinh, cùng với việc kiểm tra kế hoạch bài học, tôi nhận thấy nội dung giáo dục kỹ năng sống (KNS) đã được lồng ghép đầy đủ trong giáo án Tuy nhiên, phương pháp truyền tải và thời lượng lồng ghép giữa các tổ chuyên môn chưa thống nhất Nhiều giáo viên chỉ tập trung vào kiến thức trọng tâm mà bỏ qua việc lồng ghép giáo dục KNS Họ cho rằng mục tiêu chỉ yêu cầu mà không hướng dẫn cách thực hiện hiệu quả, dẫn đến việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh chưa được chú trọng Thời gian dành cho nội dung lồng ghép vẫn còn hạn chế, và một số tiết có quy định lồng ghép KNS không được thực hiện do thiếu thời gian.
Vào ngày 11/3/2020, Tổ chức Y tế Thế giới đã công bố COVID-19 do virus SARS-CoV-2 là đại dịch toàn cầu Ngày 1/4/2020, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam ban hành Quyết định 447/QĐ-TTg công bố dịch COVID-19 Từ giữa tháng 4/2021, dịch bệnh tái bùng phát tại Việt Nam, ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống Việc giáo dục học sinh về tác hại và biện pháp phòng ngừa dịch bệnh là rất cần thiết Cuối học kỳ II năm học 2020-2021, tôi đã chỉ đạo tổ chức Đoàn thanh niên và giáo viên chủ nhiệm báo cáo về công tác đảm bảo an toàn trong mùa dịch Kết quả cho thấy phần lớn học sinh đã nhận thức được vai trò và trách nhiệm của mình trong phòng chống dịch, nhưng vẫn còn một số em không thực hiện đầy đủ các biện pháp như đeo khẩu trang và rửa tay Đoàn thanh niên và giáo viên đã tổ chức tuyên truyền về phòng chống dịch COVID-19, đặc biệt là nguyên tắc 5K, nhưng phương pháp tuyên truyền còn đơn điệu và chưa hiệu quả trong việc nâng cao nhận thức và kỹ năng của học sinh.
2.2.3 Đánh giá việc kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục KNS cho học sinh ở trường trung học phổ thông Tân Phú.
Tôi đã thực hiện khảo sát ý kiến của 78 nhân sự tại trường trung học phổ thông Tân Phú về hiệu quả của việc kiểm tra và đánh giá hoạt động giáo dục Kỹ năng sống (KNS) cho học sinh, với ba mức độ khác nhau Kết quả cho thấy sự quan tâm và đánh giá tích cực từ đội ngũ giáo viên và nhân viên đối với chương trình này.
TT Mức độ Số lượng Tỉ lệ (%)
3 Không kiểm tra, đánh giá 0
Theo khảo sát, 73,1% giáo viên cho rằng việc kiểm tra và đánh giá hoạt động giáo dục Kỹ năng sống (KNS) tại đơn vị chưa được thực hiện thường xuyên Điều này dẫn đến việc không phát huy được tính kế hoạch và tổ chức, hạn chế hiệu quả trong công tác giáo dục KNS cho học sinh Hơn nữa, việc kiểm tra các bộ phận và giáo viên chủ nhiệm cũng chưa được tiến hành thường xuyên, khiến cho các sai sót không được phát hiện kịp thời để có sự nhắc nhở và động viên thích hợp Quy trình đánh giá và rút kinh nghiệm diễn ra chậm, ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục.
Kỹ năng sống đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển toàn diện của mỗi cá nhân, đặc biệt là học sinh, trong xã hội hiện đại Để tồn tại và phát triển, mỗi người cần học không chỉ để tích lũy kiến thức mà còn để tự khẳng định bản thân và hòa nhập với cộng đồng Nhà trường là nơi chủ yếu hình thành và phát triển kỹ năng sống cho học sinh, tuy nhiên, việc rèn luyện kỹ năng này là một quá trình lâu dài Do đó, quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống tại trường trung học phổ thông Tân Phú cần được chú trọng, với việc phát huy những thành tựu đã đạt được và khắc phục những hạn chế trong công tác quản lý Các kế hoạch, tổ chức thực hiện, kiểm tra và đánh giá cần được thực hiện một cách khoa học, đổi mới và linh hoạt Thực hiện hiệu quả công tác này sẽ giúp hình thành các kỹ năng cần thiết cho học sinh, góp phần vào sự phát triển nhân cách toàn diện, giúp các em sống tích cực, có trách nhiệm và hướng tới những giá trị tốt đẹp trong xã hội.
Những điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức để thực hiện công tác quản lý giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tại trường Trung học phổ thông Tân Phú huyện Định Quán tỉnh Đồng Nai
2.3.1 Điểm mạnh Đội ngũ quản lý có tâm huyết, luôn thể hiện vai trò trách nhiệm trong công việc; ban giám hiệu đoàn kết, phối hợp nhịp nhàng trong công tác chỉ đạo, quản lý công tác hoạt động giáo dục KNS cho học sinh đúng theo hướng dẫn của các cấp lãnh đạo, đơn vị cấp trên.
Công tác giáo dục kỹ năng sống (KNS) được thực hiện dưới sự chỉ đạo chặt chẽ của hiệu trưởng, với kế hoạch cụ thể và sự thành lập Ban chỉ đạo để tổ chức, kiểm tra và đôn đốc việc thực hiện Đội ngũ giáo viên và nhân viên không chỉ đạt chuẩn chuyên môn mà còn thể hiện tâm huyết và trách nhiệm cao trong công việc Tập thể sư phạm có tinh thần đoàn kết, tích cực tự học và sáng tạo, nhận thức rõ tầm quan trọng của hoạt động giáo dục KNS đối với học sinh.
Tổ chức Công Đoàn và Đoàn Thanh Niên đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy hoạt động giáo dục Kỹ năng sống (KNS) tại trường học Họ chủ động và sáng tạo trong việc phối hợp với chuyên môn để tổ chức các hoạt động phong trào đa dạng, phong phú về nội dung và hình thức, bao gồm diễn đàn, hội thi và sinh hoạt câu lạc bộ Những hoạt động này không chỉ diễn ra trong giờ học mà còn ngoài giờ lên lớp, góp phần nâng cao kỹ năng sống cho học sinh.
Ban đại diện cha mẹ học sinh, các mạnh thường quân và Hội Cựu học sinh luôn hỗ trợ tích cực cho các hoạt động của nhà trường Trường tuyển sinh dựa trên kỳ thi, với đa số học sinh đến từ gia đình nông dân và trí thức, có ý thức học tập tốt Tỷ lệ học sinh khá, giỏi hàng năm luôn đứng đầu huyện, cho thấy các em nhận thức rõ ràng về tầm quan trọng của việc trang bị kỹ năng sống cho bản thân.
Cơ sở vật chất của trường được trang bị đầy đủ nhằm hỗ trợ các hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, bao gồm hệ thống âm thanh, loa, hội trường, máy chiếu và ti vi, phục vụ hiệu quả cho các hoạt động nghe nhìn trong quá trình giảng dạy.
Hiệu trưởng đã xây dựng kế hoạch giáo dục Kỹ năng sống (KNS), nhưng nội dung kiểm tra và đánh giá hoạt động giáo dục KNS vẫn chưa rõ ràng Việc phân công bộ phận phụ trách cho hoạt động này cũng chưa cụ thể về số tiết dạy, dẫn đến khó khăn trong việc kê khai tiết thừa giờ cho những giáo viên có thừa giờ trong năm học.
Trình độ giáo viên trong tập thể sư phạm không đồng đều, với sự phân hóa rõ rệt về độ tuổi Tỷ lệ giáo viên sắp về hưu cao, trong khi một số giáo viên trẻ, mặc dù nhiệt huyết trong công tác giáo dục KNS, lại thiếu kinh nghiệm trong giảng dạy và xử lý tình huống sư phạm Ngược lại, một số giáo viên lớn tuổi thiếu sự năng động và chậm đổi mới phương pháp, có tư tưởng muốn nghỉ hưu sớm để hưởng chế độ.
Cơ sở vật chất hiện tại khá đầy đủ nhưng đã xuống cấp, với hệ thống âm thanh chỉ phù hợp cho các hoạt động quy mô nhỏ Hội trường có sức chứa dưới 150 người không đủ cho các hoạt động tập trung của toàn khối hoặc toàn trường, ảnh hưởng đến kế hoạch giáo dục Kỹ năng sống Mặc dù sân bãi rộng rãi, nhưng không thể tổ chức các hoạt động tập thể ngoài trời do thiếu mái che Bên cạnh đó, thiết bị và tài liệu phục vụ cho hoạt động giáo dục còn nghèo nàn và không được bổ sung kịp thời.
Kinh phí cho công tác giáo dục kỹ năng sống (KNS) chưa được chú trọng và không được quy định trong quy chế chi tiêu nội bộ, chủ yếu dựa vào nguồn tài trợ từ Đoàn thanh niên và Hội cha mẹ học sinh Do đó, kinh phí hiện tại chỉ đủ để phục vụ cho các hoạt động nội bộ và không thể tổ chức các hoạt động giao lưu, học hỏi với các đơn vị khác.
Một số gia đình chưa nhận thức đầy đủ về vai trò của mình trong việc phối hợp với nhà trường để giáo dục kỹ năng sống (KNS) cho con em Nguyên nhân chủ yếu là do khó khăn về kinh tế và bận rộn với công việc, dẫn đến việc họ phó mặc trách nhiệm giáo dục KNS cho nhà trường.
Sở Giáo dục và Đào tạo Đồng Nai chú trọng đến việc chỉ đạo kịp thời trong quản lý và tổ chức thực hiện giáo dục Kỹ năng sống (KNS) cho học sinh.
Sở đã lập kế hoạch chi tiết để thực hiện và hướng dẫn việc tích hợp giáo dục cho học sinh thông qua các môn học và hoạt động ngoại khóa, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục.
Sở Giáo dục và Đào tạo Đồng Nai đã tổ chức tập huấn chương trình giáo dục phổ thông 2018 nhằm trang bị kiến thức và kỹ năng cơ bản cho giáo viên Chương trình này còn chú trọng vào việc lồng ghép và tích hợp giáo dục kỹ năng sống (KNS) cho học sinh, giúp nâng cao chất lượng giáo dục.
Chương trình giáo dục phổ thông 2018 sắp được triển khai, mang đến cho học sinh những trải nghiệm và hướng nghiệp đa dạng Điều này sẽ đóng góp quan trọng vào việc phát triển các kỹ năng sống cần thiết và phù hợp cho các em.
Chính quyền địa phương, các ban ngành, đoàn thể và những mạnh thường quân đã tích cực hỗ trợ và phối hợp cùng nhà trường để tổ chức hiệu quả các hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
Những kinh nghiệm thực tế những việc đã làm liên quan đến công tác công tác quản lý giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tại trường Trung học phổ thông Tân Phú huyện Định Quán tỉnh Đồng Nai
Công tác quản lý giáo dục kỹ năng sống (KNS) cho học sinh tại trường trung học phổ thông Tân Phú đang được chú trọng Hiệu trưởng đã triển khai nhiều giải pháp hiệu quả, bao gồm việc xây dựng kế hoạch và chỉ đạo các tổ chức như Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Công Đoàn, và Hội Liên Hiệp Thanh niên Việt Nam phối hợp thực hiện các hoạt động giáo dục KNS thông qua các chương trình ngoại khóa và trải nghiệm Bên cạnh đó, các tổ chuyên môn cũng được chỉ đạo lồng ghép giáo dục KNS vào các môn học, tiết sinh hoạt dưới cờ, sinh hoạt lớp, và các hoạt động ngoài giờ lên lớp theo các hướng dẫn của cấp trên.
2.4.1 Một số hình thức, mô hình hoạt động giáo dục KNS ở trường trung học phổ thông (THPT) Tân Phú
Trong những năm qua, hoạt động giáo dục Kỹ năng sống (KNS) đã gặt hái nhiều thành công đáng kể Dưới đây là một số hoạt động tiêu biểu trong chương trình giáo dục KNS dành cho học sinh.
2.4.1.1 Đổi mới tiết sinh hoạt chào cờ thông qua công tác giáo dục kỹ năng sống ở trường THPT Tân Phú
- Thời gian: thực hiện trong tiết chào cờ đầu tuần, 15 phút đến 20 phút/lần, 1 lần/ tuần;
- Thành phần: Ban giám hiệu, Đoàn Thanh niên, giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn và toàn thể học sinh;
Để lựa chọn nội dung giáo dục kỹ năng phù hợp, cần căn cứ vào chủ đề và chủ điểm của tuần và tháng Một số mô hình giáo dục kỹ năng có thể áp dụng trong các tiết chào cờ bao gồm: Hội thi hùng biện "Tôi là thủ lĩnh thanh niên", Hội thi "Múa hát sân trường", Trò chơi đếm số, Hội thi rung chuông vàng, Trò chơi "Xếp ống hút", Đố vui "Các mùa Xuân dân tộc", Kể chuyện với chủ đề "Giá trị cho và nhận", và Diễn đàn "Mỗi học sinh là một nhà tư vấn hướng nghiệp".
- Xây dựng kế hoạch: bí thư đoàn trường xây dựng kế hoạch năm và kế hoạch tuần cụ thể trình lãnh đạo xét duyệt.
Vào tuần thứ 2 của năm học, Bí thư Đoàn Trường tổ chức họp với đại diện các lớp để phổ biến kế hoạch thực hiện và phân công nhiệm vụ cho từng lớp, từng khối Mỗi tuần, vào thứ Sáu trước tiết sinh hoạt, sẽ có buổi củng cố nội dung và kiểm tra công tác chuẩn bị của các lớp, nhằm đảm bảo mọi hoạt động diễn ra suôn sẻ.
Văn thư nhà trường đã dán bản photocopy kế hoạch chào cờ và kế hoạch tuần tới tại phòng giáo vụ, nhằm giúp giáo viên chủ nhiệm nắm rõ thông tin và phối hợp thực hiện hiệu quả.
+ Tập hợp học sinh, ổn định, chỉnh đốn hàng ngũ, trang phục, tắt các thiết bị điện tại phòng học khi không dùng tới …
+ Lớp trực tuần cùng Tổ Thể dục – GDQP chịu trách nhiệm giữ trật tự khi buổi lễ được tiến hành.
+ Mời đội ngũ giáo viên xếp hàng, tất cả trong tư thế nghiêm trang chuẩn bị chào cờ.
Nghi lễ chào cờ tại trường học bắt đầu với việc chào cờ và hát Quốc Ca Tất cả học sinh, giáo viên và cán bộ nhân viên đều tham gia hát Quốc Ca theo nhạc không lời, thể hiện lòng yêu nước và sự tôn trọng đối với quốc gia.
+ Bí thư Đoàn Trường dẫn chương trình chào cờ giới thiệu thành phần tham dự lễ chào cờ, thông qua chương trình cụ thể.
+ Lớp Trực nhận xét thi đua tuần qua.
Bí thư Đoàn Trường đã mời giáo viên chủ nhiệm trao cờ thi đua cho các lớp đạt điểm cao nhất, nhì, ba trong tuần, đồng thời phổ biến kế hoạch hoạt động Đoàn cho tuần tới Đại diện Ban giám hiệu cũng đã có những phát biểu chỉ đạo, nhận xét và nhấn mạnh một số nội dung quan trọng cần thực hiện trong tuần.
+ Tổ chức các hoạt động giáo dục KNS
+ Kết thúc hoạt động giáo dục KNS: nhận xét, rút kinh nhiệm cho các lớp tham gia tuần tới thi tốt hơn, trao thưởng.
+ Tuyên bố kết thúc tiết chào cờ.
Hình 3-8: Một số hình ảnh đổi mới tiết chào cờ thông qua giáo dục KNS
2.4.1.2 Giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động ngoại khóa, ngoài giờ lên lớp.
- Thời gian: 2 tiết/lớp/tháng, tiết 4,5 ngày thứ bảy.
- Thành phần: Bộ phận được phân công phụ trách (Đoàn thanh niên, giáo viên), học sinh lớp có thời khóa biểu hoạt động ngoài giờ lên lớp.
- Nội dung: thực hiện theo chủ đề chủ điểm căn cứ hướng dẫn của Sở GD&ĐT Đồng Nai, thực tiễn tại đơn vị.
- Xây dựng kế hoạch: nhà Trường xây dựng kế hoạch và phổ biến kế hoạch.
+ Bước 1: ổn định tổ chức, văn nghệ giao lưu, triển khai nội dung hoạt động + Bước 2: các lớp chuẩn bị nội dung.
+ Bước 3: các lớp trình bày nội dung
+ Bước 4: các lớp được chọn tiếp tục trả lời câu hỏi tình huống hoặc hùng biện ( tùy từng nội dung) để làm căn cứ xếp hạng.
+ Bước 5: kết thúc hoạt động, nhận xét, khen thưởng
Các hoạt động tiêu biểu bao gồm diễn đàn “Xây dựng tình bạn đẹp, nói không với bạo lực học đường” và phiên tòa giả định, cùng với các chương trình về thanh niên trong bảo tồn và phát triển văn hóa dân tộc.
Các hoạt động giáo dục KNS đã góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, cải thiện văn hoá giao tiếp và ứng xử của học sinh với mọi người, thiên nhiên và môi trường Học sinh đã chủ động tiếp cận các hành vi như chấp hành pháp luật, bảo vệ môi trường, thực hiện văn hoá giao thông, cũng như biết nói lời cảm ơn, xin lỗi và thể hiện sự thông cảm, sẻ chia.
Hình 9-14: Một số hình ảnh hoạt động ngoại khóa, ngoài giờ lên lớp
2.4.2 Những kinh nghiệm thực tế những việc đã làm liên quan đến công tác công tác quản lý giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tại trường Trung học phổ thông Tân Phú huyện Định Quán tỉnh Đồng Nai.
Dưới sự chỉ đạo của cơ quan quản lý cấp trên và sự phối hợp của các đoàn thể trong và ngoài nhà trường, hiệu trưởng đã xây dựng các kế hoạch cụ thể và chỉ đạo sát sao bộ phận chuyên môn Các thành viên liên quan đã tổ chức thực hiện hiệu quả công tác giáo dục kỹ năng sống (GDKNS) cho học sinh theo kế hoạch đã đề ra.
Để nâng cao hiệu quả công tác Giáo dục Kỹ năng Sống (GDKNS) cho học sinh, cần phát huy vai trò phối hợp chặt chẽ giữa tổ chuyên môn, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, đội ngũ cán bộ giáo viên, nhân viên và Ban Đại diện cha mẹ học sinh Sự hợp tác này sẽ tạo ra một môi trường giáo dục tích cực, giúp học sinh phát triển toàn diện và nâng cao kỹ năng sống cần thiết trong cuộc sống.
Nội dung giáo dục phù hợp với lứa tuổi giúp học sinh vượt qua khó khăn trong cuộc sống và trang bị cho các em những kỹ năng cần thiết trong giao tiếp và ứng xử.
2.4.2.2 Nguyên nhân chưa thành công
Kế hoạch của các đoàn thể chưa được đồng bộ với kế hoạch của nhà trường, dẫn đến việc thiếu các hoạt động rèn luyện kỹ năng sống Hơn nữa, kế hoạch phối hợp hiện tại chưa mang tính chiến lược, cần được cải thiện để đảm bảo sự hiệu quả trong công tác giáo dục.
Một số giáo viên chưa tích cực tham gia tổ chức hoạt động giáo dục KNS,
Nhiều giáo viên phụ thuộc hoàn toàn vào Đoàn thanh niên trong công tác giáo dục kỹ năng sống (GDKNS), trong khi đội ngũ giáo viên này chưa được tham gia đầy đủ các lớp tập huấn Họ chủ yếu dựa vào kinh nghiệm thực tiễn để thực hiện nhiệm vụ của mình.
Cơ sở vật chất, tài chính, trang thiết bị phục vụ cho hoạt động giáo dục KNS còn nhiều bất cập, hạn chế.
2.4.2.3 Bài học kinh nghiệm trong công tác quản lý hoạt động giáo dục KNS ở trường THPT Tân Phú trong thời gian qua.
Từ nguyên nhân thành công và chưa thành công bản thân tôi rút ra một số bài học kinh nghiệm cụ thể như sau:
