Đất đai đóng vai trò quyết định sự tồn tại và phát triển của sinh vật và loài người trên trái đất. Đất tham gia vào tất cả các hoạt động kinh tế, xã hội, là tư liệu sản xuất không thể thay thế trong nông nghiệp, là yếu tố quan trọng nhất cấu thành bất động sản và thị trường bất động sản. Sử dụng đất hợp lý, tiết kiệm và hiệu quả là quan điểm chỉ đạo xuyên suốt của Đảng và Nhà nước ta. Đặc biệt, với một nước đang phát triển như Việt Nam, chính sách phát triển nông nghiệp trên quỹ đất được coi là then chốt trong xu thế phát triển của đất nước. Việt Nam đang trong quá trình đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá và đô thị hóa nên việc triển khai các dự án đầu tư trong nhiều lĩnh vực, chẳng hạn như các khu công nghệ cao, các khu công nghiệp, cụm công nghiệp làng nghề, khu đô thị; phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội là một việ hết sức cần thiết, tạo ra lợi thế canh tranh của quốc gia và địa phương, qua đó thu hút đầu tư của các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân quan tâm. Tuy nhiên, để thực hiện các công việc này Việt Nam cần sử dụng diện tích đất đai rất lớn và việc thu hồi đất, giải phóng mặt bằng chắc chắn sẽ phải được thực hiện và một trong những nội dung được quan tâm nhất là công tác bồi thường,hỗ trợ, tái định cư và đây cũng chính là điều kiện ban đầu để triển khai các dự án đầu tư, vì thế nó có thể góp phần thúc đẩy các dự án được triển khai nhanh, đúng tiến độ hoặc có thể trở thành rào cản làm chậm quá trình triển khai dự án và thậm chí có thể gây mất ổn định xã hội. Để các dự án được triển khai thuận lợi, sớm phát huy hiệu quả thì công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư là khâu then chốt và giữ vai trò quan trọng quyết định hiệu quả trong công tác đầu tư xây dựng của các dự án và nhìn rộng hơn, ảnh hưởng tới tiến trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.Thu hồi đất để thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng và phát triển kinh tế, xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng có ý nghĩa và tầm quan trọng rất lớn đối với bất kỳ địa phương nào trên cả nước. Thu hồi đất để phục vụ cho mục đích này chắc chắn sẽ dẫn tới hậu quả một số tổ chức, hộ gia đình, cá nhân đang khai thác, sử dụng đất sẽ bị chấm dứt. Theo đó, quyền và lợi ích mà họ đang được hưởng trên đất đó cũng chấm dứt theo, cuộc sống, việc làm, kế mưu sinh, thậm chí là sự nghiệp kinh doanh và việc làm giàu trên đất đối với họ cũng không còn cơ hội nữa. Do vậy, đây là vấn đề luôn luôn nhạy cảm, phức tạp và đòi hỏi Nhà Nước với vai trò là chủ sở hữu đại diện, mà trực tiếp nhất là chính quyền địa phương nơi có đất bị thu hồi cho các dự án triển kinh tế, xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng phải hết sức thận trọng, cân nhắc thật kỹ để có những quyết sách đúng đắn, hài hòa lợi ích ba bên: Nhà nước - Người có đất bị thu hồi - Nhà đầu tư được Nhà nước giao đất, cho thuê đất. Bất kỳ một khiếm khuyết nào, bất kỳ một sự lơ là, tắc trách nào dù nhỏ đều có thể dẫn tới sự xung đột, thậm chí là sự phản kháng của những người có đất bị thu hồi, dự án của Nhà nước có thể bị đình trệ, trật tự an ninh và an toàn xã hội có thể bị xáo trộn, ảnh hưởng. Nhiều trường hợp thu hồi đất gặp phải sự phản đối quyết liệt của người dân, việc thu hồi đất dây dưa, kéo dài. Huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái là một ví dụ điển hình thực hiện tốt chính sách Bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để bàn giao đất cho các dự án đúng tiến độ. Bàn giao đất đúng là đã cơ bản đảm bảo cho sự thành công của dự án, việc đảm bảo cho các dự án đầu tư thành công sẽ góp phần đẩy nhanh tiến độ thực hiện mục tiêu chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu đầu tư, làm cho quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá diễn ra mạnh mẽ và nhanh chóng. Ngược lại, không thực hiện tốt chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất sẽ dẫn đến nhiều hệ quả xấu: Trước hết là chính sách của Đảng và phát luật của Nhà nước không được thực hiện nghiêm, các dự án đầu tư mất thời cơ đầu tư làm ảnh hưởng đến môi trường đầu tư, ảnh hướng tới việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế, và sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá trên địa bàn huyện Văn Chấn nói riêng và trên địa bà tỉnh Yên Bái nói chung; Về mặt xã hội làm phát sinh các vụ khiếu kiện phức tạp kéo dài, gây tốn kém tiền của, thời gian, công sức của Nhà nước, của Doanh nghiệp, của nhân dân và những diễn biến xấu về đảm bảo an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội. Do tính chất đặc biệt của chính sách Bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất như vậy nên em xin mạnh dạn nghiên cứu việc thực hiện triển khai chính sách Bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái để rút ra được những bài học kinh nghiệm, kiến nghị các giải pháp đối với cấp có thẩm quyền để ngày càng hoàn thiện hơn chính sách Bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất nhằm đảm bảo công bằng và được sự đồng thuận nhất trí cao của người bị thu hồi đất nhằm đảm bảo tiến độ bàn giao đất cho chủ đầu tư.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VIỆC ĐÁNH GIÁ TRIỂN KHAI CHÍNH SÁCH BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ, TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN
Chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất và triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà Nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Văn Chấn
hồi đất và triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà
Nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Văn Chấn:
1.1.1 Chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất
1.1.1.1 Khái niệm về chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất, mục tiêu về Chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất:
Chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất là cần thiết để phục vụ cho mục đích an ninh quốc phòng và phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng Việc thu hồi đất của Nhà nước nhằm đảm bảo có đủ diện tích đất đai cho các dự án phục vụ lợi ích chung của xã hội.
Theo khoản 11 điều 3 của Luật đất đai 2015, Nhà nước có quyền thu hồi đất từ người được giao quyền sử dụng đất hoặc từ người vi phạm pháp luật về đất đai Trong trường hợp thu hồi đất, nếu đủ điều kiện, người bị thu hồi sẽ được bồi thường thiệt hại Mục đích của việc bồi thường này là để bù đắp thiệt hại vật chất cho người sử dụng đất khi đất bị thu hồi để chuyển sang mục đích khác hoặc phục vụ nhu cầu của Nhà nước và xã hội.
Bồi thường về đất là quá trình mà Nhà nước hoàn trả giá trị quyền sử dụng đất cho người sử dụng khi diện tích đất bị thu hồi, theo quy định tại khoản 12, điều 3 của Luật Đất đai 2013.
- Bồi thường về đất, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất:
Nguyên tắc bồi thường đất khi nhà nước thu hồi quy định rằng việc bồi thường sẽ được thực hiện bằng cách giao đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất bị thu hồi Trong trường hợp không có đất để bồi thường, người bị thu hồi sẽ nhận bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định tại thời điểm thu hồi.
Bồi thường về đất theo giá trị quyền sử dụng đất là khái niệm quan trọng khi đất bị thu hồi Việc thu hồi không chỉ ảnh hưởng đến đất mà còn tác động tiêu cực đến tài sản trên đất, bao gồm công trình xây dựng, vật kiến trúc, cây cối, hoa màu và vật nuôi Hơn nữa, nó còn gây ảnh hưởng đến tinh thần của người bị thu hồi đất.
Hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất là một chính sách quan trọng nhằm giúp người dân ổn định đời sống và phát triển sản xuất, theo khoản 14, điều 3 Luật Đất đai 2013 Chính sách này thể hiện tính nhân văn của Nhà nước đối với người bị thu hồi đất, đảm bảo họ nhận được giá trị bồi thường hợp lý Qua đó, người dân có thể cải thiện đời sống vật chất và tinh thần, giảm bớt thiệt thòi và đồng thuận với mục đích thu hồi đất.
Người sử dụng đất sẽ được bồi thường theo quy định khi bị thu hồi đất và còn được hưởng thêm các khoản hỗ trợ từ nhà nước theo khoản 2, điều 84 của Luật đất đai.
Hỗ trợ ổn định đời sống và sản xuất cho các đối tượng theo quy định tại điểm a, b, c và d khoản 1 Điều 19 Nghị định số 47/2014/NĐ-CP được thực hiện thông qua các biện pháp cụ thể nhằm đảm bảo an sinh xã hội và phát triển bền vững.
Theo Quyết định số 17/2014/QĐ-UBND ngày 17 tháng 9 năm 2014 của UBND tỉnh, trường hợp thu hồi từ 30% đến 70% diện tích đất nông nghiệp đang sử dụng sẽ được hỗ trợ trong 6 tháng nếu không di chuyển chỗ ở, và 12 tháng nếu phải di chuyển Nếu phải di chuyển đến khu vực có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, thời gian hỗ trợ là 24 tháng Đối với trường hợp thu hồi trên 70% diện tích đất nông nghiệp, hỗ trợ kéo dài 12 tháng nếu không di chuyển, và 24 tháng nếu có di chuyển Nếu di chuyển đến khu vực đặc biệt khó khăn, thời gian hỗ trợ là 36 tháng.
Yên Bái (viết lại cách trích dẫn)
Hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm cho hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất nông nghiệp khi Nhà nước bồi thường bằng tiền sẽ nhận thêm hỗ trợ bằng tiền tương đương 2,5 lần giá đất nông nghiệp theo bảng giá đất của tỉnh Sự hỗ trợ này áp dụng cho toàn bộ diện tích đất nông nghiệp bị thu hồi, nhưng không vượt quá hạn mức giao đất nông nghiệp tại địa phương Các đối tượng được hỗ trợ bao gồm hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp, trừ cán bộ, công nhân viên đã nghỉ hưu hoặc thôi việc nhận trợ cấp.
17/2014/QĐ-UBND ngày 17 tháng 9 năm 2014 của UBND tỉnh Yên Bái
Hỗ trợ tái định cư cho hộ gia đình, cá nhân và người Việt Nam định cư ở nước ngoài bị thu hồi đất ở là một chính sách quan trọng nhằm đảm bảo quyền lợi và ổn định cuộc sống cho những người phải di chuyển chỗ ở Chính sách này không chỉ giúp họ tìm kiếm nơi ở mới mà còn tạo điều kiện thuận lợi để họ hòa nhập vào cộng đồng mới.
Theo quy định tại khoản a, mục 1, điều 6 Nghị định số 47/2014/NĐ-CP ngày 15 tháng 5 năm 2014, nếu hộ gia đình hoặc cá nhân bị thu hồi toàn bộ đất ở hoặc phần diện tích đất ở còn lại không đủ điều kiện để ở và không còn bất kỳ đất ở hay nhà ở nào khác trong khu vực, họ sẽ được bồi thường bằng đất ở hoặc nhà ở tái định cư.
- Hỗ trợ khác: “Ngoài việc hỗ trợ quy định tại các Điều 19, 20, 21, 22,
Theo Nghị định số 47/2014/NĐ-CP, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm quyết định biện pháp hỗ trợ phù hợp để đảm bảo chỗ ở và ổn định đời sống cho người có đất bị thu hồi, căn cứ vào tình hình thực tế tại địa phương Đối với hộ gia đình, cá nhân sản xuất nông nghiệp không đủ điều kiện bồi thường theo Điều 75 của Luật Đất đai, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh sẽ xem xét hỗ trợ phù hợp Trong trường hợp đặc biệt, việc hỗ trợ sẽ được trình lên Thủ tướng Chính phủ quyết định.
Theo quy định của Luật Đất đai, khi Nhà nước thu hồi đất của hộ gia đình, cá nhân, hoặc doanh nghiệp, những đối tượng bị thiệt hại về tài sản hoặc phải ngừng sản xuất, kinh doanh sẽ được bồi thường thiệt hại tương ứng.
Đánh giá triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư trên địa bàn huyện
1.2.1 Khái niệm đánh giá triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện
Đánh giá là quá trình hình thành nhận định và phân đoán về kết quả công việc dựa trên phân tích thông tin và đối chiếu với mục tiêu đã đề ra Đánh giá triển khai chính sách liên quan đến việc xem xét giá trị kết quả đạt được từ việc ban hành và thực thi chính sách công, thông qua việc thể chế hóa thành các quy định pháp luật Việc đánh giá này còn liên quan đến việc xem xét sự phù hợp của các quy định pháp luật với yêu cầu thực tiễn và cách thức vận hành của chúng Đặc biệt, chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất không chỉ nằm trong các quy định pháp luật mà còn thể hiện qua các chương trình, kế hoạch và chủ trương hoạt động của nhà nước.
Đánh giá triển khai chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất của Ủy ban nhân dân huyện Văn Chấn là quá trình xem xét các kết quả đạt được trong việc thực hiện chính sách này Công tác đánh giá bao quát các quyết định từ trung ương đến địa phương, nhằm giải quyết những vấn đề cấp thiết liên quan đến bồi thường và tái định cư Qua đó, đánh giá không chỉ tập trung vào nội dung chính sách mà còn vào quá trình triển khai, từ đó đưa ra các biện pháp điều chỉnh phù hợp với thực tế nhằm đạt được các mục tiêu đề ra.
1.2.2 Chủ thể đánh giá triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện
Các cơ quan tham mưu giúp việc huyện ủy: Ủy ban Mặt trận tổ Quốc, Đoàn thểHội đồng nhân dân
Sơ đồ 2.1 Chủ thể đánh giá triển khai chính sách
Huyện ủy đã thống nhất và ban hành văn bản chỉ đạo các cơ quan như Hội đồng nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, Ủy ban nhân dân và các cơ quan tham mưu giúp việc nhằm thực hiện các chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện.
Hội đồng nhân dân đã thống nhất và ban hành kế hoạch cụ thể để đánh giá, kiểm tra việc thực hiện chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất, nhằm đảm bảo sự minh bạch và công bằng trong quá trình triển khai của Ủy ban nhân dân huyện.
Các cơ quan tham mưu hỗ trợ huyện ủy và Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, cùng với các tổ chức đoàn thể, thực hiện chức năng nhiệm vụ của mình bằng cách tư vấn cho huyện ủy và phối hợp chặt chẽ với Ủy ban nhân dân trong quá trình triển khai các chính sách.
Ủy ban nhân dân huyện, dựa trên chủ trương của huyện ủy và các chương trình, kế hoạch từ Hội đồng nhân dân huyện, sẽ ban hành kế hoạch để chỉ đạo và điều hành các phòng, ban chuyên môn triển khai thực hiện.
Ủy ban nhân dân huyện có các phòng ban chuyên môn, mỗi phòng ban được giao nhiệm vụ tham mưu để hỗ trợ Ủy ban thực hiện các nội dung trong kế hoạch.
Nhân sự các phòng, ban chuyên môn tham gia đánh giá triển khai chính sách
Trung tâm phát triển quỹ đất
Phòng Nông nghiệp và phát triển nông thôn
1.2.3 Mục tiêu đánh giá triển khai chính sách chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện
Đánh giá triển khai chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất tại huyện nhằm xem xét hiệu quả tổ chức thực hiện, phát hiện những yếu kém và bất cập trong chính sách cũng như quá trình triển khai để từ đó hoàn thiện hơn.
Đánh giá việc triển khai chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất là cần thiết để đảm bảo tính khách quan, công bằng và minh bạch trong quy trình thực hiện chính sách đối với những người bị ảnh hưởng.
Đánh giá triển khai chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất tại huyện là cần thiết để hoàn thiện kế hoạch và kịp thời điều chỉnh những bất cập Việc này cũng giúp đảm bảo ngăn chặn và phát hiện các vấn đề tiêu cực trong quá trình thực hiện chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư.
1.2.4 Nội dung đánh giá triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà Nước thu hồi đất trên địa bàn của Ủy ban nhân dân huyện Đánh giá triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà Nước thu hồi đất của Ủy ban nhân dân huyện cần dựa trên cơ sở đánh giá tổng quát tất cả các nội dung và giai đoạn tổ chức tổ chức thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà Nước thu hồi đất mà Ủy ban nhân dân huyện thực hiện bao gồm đánh giá đối với giai đoạn chuẩn bị triển khai chính sách; đánh giá đối với xây dựng kế hoạch, chỉ đạo triển khai chính sách và đánh giá đối với giai đoạn kiểm tra triển khai chính sách Nội dung thực hiện đánh giá cụ thể như sau:
1.2.4.1 Đánh giá đối với giai đoạn chuẩn bị triển khai chính sách
Chuẩn bị triển khai chính sách bao gồm việc xây dựng bộ máy tổ chức, phân công nhân sự, lập kế hoạch triển khai và ban hành kế hoạch cụ thể cho từng công trình, dự án.
Hội đồng bồi thường và hỗ trợ tái định cư của huyện đã ban hành quy chế hoạt động, xác định rõ quyền hạn và trách nhiệm của từng thành viên cũng như các cơ quan, đơn vị trong việc triển khai chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư trên địa bàn.
Kế hoạch triển khai được xây dựng chi tiết cho từng công việc và hoạt động, đảm bảo sự tham gia đầy đủ của nhân lực từ cơ quan chủ trì và các bên phối hợp Điều này bao gồm việc xác định số lượng và chất lượng nhân sự tham gia thực hiện, cũng như các cơ chế trách nhiệm đối với cán bộ quản lý và công chức Hơn nữa, cần có cơ chế tác động giữa các cấp trong quá trình triển khai chính sách để đảm bảo tính hiệu quả và đồng bộ.
Để thực hiện chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất, cần tuân thủ các văn bản hướng dẫn cụ thể, bao gồm Nghị định, thông tư và Quyết định của Ủy ban nhân dân tỉnh Những nội dung chính sách này cần được cụ thể hóa cho các đối tượng bị thu hồi đất Đồng thời, kế hoạch thực hiện của chính quyền huyện cũng cần được ban hành thành văn bản pháp lý, tạo cơ sở cho các cơ quan chính quyền cấp huyện, ban ngành và đoàn thể trong việc tổ chức thực thi chính sách một cách hiệu quả.
Các yếu tố ảnh hưởng đến đánh giá triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư trên địa bàn huyện
1.3.1 Các yếu tố thuộc về Ủy ban nhân dân huyện
Sự quyết tâm của bộ máy lãnh đạo là yếu tố then chốt quyết định thành công của chính sách, vì họ hiểu rõ điều kiện địa phương và có khả năng đưa ra quyết định linh hoạt dựa trên thực tế Lãnh đạo huyện cần cam kết thực hiện chính sách một cách kiên trì, và sự chỉ đạo mạnh mẽ từ chính quyền là điều kiện thiết yếu để đảm bảo thành công trong các dự án bồi thường và hỗ trợ tái định cư.
- Năng lực và thái độ của cán bộ thực hiện
Kết quả thực hiện chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư phụ thuộc vào năng lực của đội ngũ cán bộ ở các cấp, đặc biệt là cấp cơ sở Đội ngũ cán bộ có trình độ cao sẽ hoàn thành tốt nhiệm vụ chính sách giảm nghèo bền vững một cách hiệu quả Nhận thức về vai trò và trách nhiệm của cán bộ thực thi chính sách bồi thường tại cấp huyện càng cao, họ càng tích cực tham gia và đảm nhận trách nhiệm Phẩm chất đạo đức tốt của cán bộ sẽ dẫn đến sự nhiệt tình và công tâm trong công việc.
Năng lực của cán bộ tổ chức thực thi chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư được thể hiện qua việc xây dựng kế hoạch triển khai, phổ biến và tuyên truyền chính sách, phân công phối hợp thực hiện, cũng như đề xuất giải pháp hoàn thiện Tuy nhiên, đội ngũ cán bộ hiện tại còn thiếu, chủ yếu là kiêm nhiệm và ít được đào tạo chuyên sâu, dẫn đến việc thực hiện chính sách gặp khó khăn Họ thường thiếu nhiệt huyết, ngại va chạm và thiếu sự sáng tạo, ảnh hưởng đến hiệu quả của công tác bồi thường và hỗ trợ tái định cư.
1.3.2 Các yếu tố bên ngoài Ủy ban nhân dân cấp huyện
Các chỉ thị, nghị quyết, chương trình và dự án từ Trung ương, tỉnh và huyện cần được triển khai hiệu quả trong thực tiễn, chẳng hạn như chương trình tái định cư bão lũ và Nghị định 01/2017/NĐ-CP.
- Chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định phải gắn chặt với nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội của huyện.
- Đảm bảo tính toàn diện nhưng có trọng tâm, trọng điểm theo điều kiện cụ thể
Các mục tiêu, biện pháp và kế hoạch cho từng công trình, dự án được xác định rõ ràng và mạch lạc, giúp người đánh giá dễ dàng thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của huyện.
Chính sách không chỉ là trách nhiệm của chính quyền các cấp mà còn là nhiệm vụ của các tổ chức và đoàn thể chính trị xã hội tại địa phương.
Mức độ hiểu biết và tham gia của người bị thu hồi đất cùng với cộng đồng ảnh hưởng lớn đến sự thành công của chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư Khi đối tượng hưởng lợi có kiến thức đúng và tích cực tham gia vào chính sách, quá trình thực hiện sẽ trở nên thuận lợi hơn Tuy nhiên, hạn chế về năng lực của những người này có thể dẫn đến chậm tiến độ các dự án, gây ra tình trạng dây dưa và đội vốn, từ đó ảnh hưởng tiêu cực đến chính sách bồi thường và hỗ trợ.
Đối tượng thụ hưởng chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư bao gồm các hộ gia đình và cá nhân bị thu hồi đất, trong đó có công chức, viên chức, hộ nghèo và những hộ gia đình đặc biệt khó khăn, cũng như các hộ gia đình ở vùng đặc biệt khó khăn Mức sống và trình độ dân trí của các đối tượng này đóng vai trò quan trọng trong việc thiết kế và triển khai các chính sách hỗ trợ phù hợp.
Một số hộ gia đình và cá nhân bị thu hồi đất thường có tâm lý thụ động, an phận, dẫn đến việc trông chờ vào chính quyền địa phương trong quá trình thực thi chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư Tình trạng này được exacerbated bởi việc người bị thu hồi đất cố tình kéo dài thời gian yêu cầu bồi thường ngoài quy định, cùng với tư tưởng của cán bộ lãnh đạo ngại đụng chạm đến người dân nhằm duy trì số phiếu cao trong các kỳ bầu cử.
CHƯƠNG 2 ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG TRIỂN KHAI CHÍNH SÁCH BỒI THƯỜNG , HỖ TRỢ, TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT TẠI HUYỆN VĂN CHẤN , TỈNH
Khái quát về điều kiện kinh tế, xã hội và tình hình thu hồi đất để phát triển các công trình, dự án trên địa bàn huyện Văn Chấn
để phát triển các công trình, dự án trên địa bàn huyện Văn Chấn
2.1.1 Điều kiện kinh tế, xã hội
Kinh tế huyện Văn Chấn đang phát triển mạnh mẽ với tốc độ tăng trưởng liên tục cao hơn các năm trước Cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực, tăng tỷ trọng công nghiệp và dịch vụ, đồng thời giảm tỷ trọng nông - lâm nghiệp Hạ tầng được đầu tư xây dựng và phát huy hiệu quả, thu nhập bình quân đầu người tăng lên, cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của người dân An ninh - quốc phòng được giữ vững, hệ thống chính trị được củng cố, đáp ứng tốt các yêu cầu phát triển trong từng giai đoạn.
Huyện Văn Chấn đang tiếp tục phát triển sản xuất công nghiệp theo hướng tích cực, với nhiều dự án đầu tư hiệu quả trong lĩnh vực thủy điện và khoáng sản, nổi bật là Nhà máy thủy điện Văn Chấn, Nhà máy tuyển quặng sắt và Nhà máy sản xuất tinh dầu quế tại xã Sơn Lương Về thương mại, dịch vụ và du lịch, huyện đang xúc tiến xây dựng khu du lịch sinh thái Suối Giàng và Bản Hốc, đồng thời phát triển các làng bản mang đậm bản sắc văn hóa và ẩm thực dân tộc Huyện cũng kêu gọi đầu tư cho các khu du lịch sinh thái như Suối Thia và Suối Hán, đồng thời đẩy mạnh các dịch vụ ngân hàng, tín dụng, bưu chính viễn thông và vận tải, nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người dân trong phát triển sản xuất và đời sống.
Quy mô dân số trong huyện có sự phân bố không đồng đều giữa các vùng, với mật độ dân số trung bình đạt 129 người/km² vào năm 2019 Trong đó, dân cư nông thôn chiếm 89,3%, trong khi dân cư thành thị chỉ chiếm 10,7%.
Bảng 2.1: Cơ cấu dân số và mật độ dân số huyện những năm 2017, 2018, 2019
Theo giới tính Theo khu vực
Mật độ dân số (người/km2 ) Nam Nữ Thành thị Nông thôn
(Nguồn do Chi cục Thống kê huyện Văn Chấn cung cấp)
Đến tháng 12 năm 2019, quy mô dân số đạt 155.473 người, với tỷ lệ tăng dân số tự nhiên giảm từ 1,19% vào năm 2015 xuống còn 1,07% vào năm 2019 Điều này cho thấy nỗ lực từng bước trong việc hạn chế tỷ lệ các cặp vợ chồng sinh con thứ 3 trở lên.
Khoảng 90,3% dân số huyện Văn Chấn, tương đương 140.450 người, sinh sống tại khu vực nông thôn Dân cư đô thị chủ yếu tập trung ở thị trấn và huyện lỵ Văn Chấn Mức độ đô thị hóa của huyện còn thấp, với quá trình này chỉ mới bắt đầu diễn ra trong vài năm gần đây.
Cơ cấu lao động trong nền kinh tế quốc dân đang chuyển dịch theo hướng giảm tỷ lệ lao động trong nông lâm nghiệp, trong khi tỷ lệ lao động trong khu vực công nghiệp và dịch vụ tăng lên Đồng thời, tỷ lệ lao động thành thị cũng gia tăng, trong khi lao động nông thôn giảm Tuy nhiên, quá trình chuyển dịch này vẫn diễn ra chậm, và số lượng lao động chưa có việc làm vẫn còn cao.
Huyện miền núi này có đa dạng dân tộc với nhiều phong tục canh tác khác nhau Nhờ sự đầu tư của Đảng và Nhà nước, đặc biệt ở các xã vùng cao khó khăn, cơ sở hạ tầng và đời sống của người dân đã được cải thiện rõ rệt Tuy nhiên, tỷ lệ sử dụng thời gian lao động trong năm tại khu vực nông thôn chỉ đạt 75%, và vẫn còn khoảng 5.000 người lao động thiếu việc làm, chủ yếu tập trung ở các xã vùng cánh đồng Mường Lò và vùng thượng huyện.
Bảng 2.2: Cơ cấu lao động phân theo nhóm ngành sử dụng lao động huyện Văn Chấn trong những năm 2017, 2018, 2019
- Công nghiệp, xây dựng, Giao thông vận tải 9.895 12,4 10.995 13,4 11.625 13,7
- Nông, lâm nghiệp, thuỷ sản 59.709 74,7 60.509 73,7 62.100 73,2
- Thương mại, dịch vụ, du lịch 7.036 8,8 7.236 8,8 7.610 9,0
- Hành chính sự nghiệp, Đảng, Đoàn thể 3.278 4,1 3.378 4,1 3.485 4,1
(Nguồn do Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội huyện Văn Chấn cung cấp)
Nguồn lao động của huyện dồi dào, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế, xã hội Tuy nhiên, trình độ chuyên môn kỹ thuật của lực lượng lao động còn thấp, chủ yếu là lao động nông nghiệp và thủ công nghiệp, dẫn đến thu nhập thấp và đời sống khó khăn Vì vậy, cần có chương trình đào tạo nghề, đặc biệt là trong lĩnh vực khoa học công nghệ, để đáp ứng nhu cầu lao động trong các ngành kinh tế và nâng cao thu nhập cho người lao động trong tương lai.
Tại thời điểm thống kê đất đai năm 2019, tổng diện tích tự nhiên của huyện Văn Chấn là 120.737,2 ha Trong đó:
- Diện tích đất phi nông nghiệp là 6.099,4ha chiếm 5,05% tổng diện tích đất tự nhiên của huyện.
- Diện tích đất chưa sử dụng là: 2.069,0ha chiếm 1,71% tổng diện tích đất tự nhiên của huyện.
- Đất nông nghiệp: Diện tích thống kê năm 2019 là 112.568,8ha chiếm 93,23% tổng diện tích tự nhiên của huyện Cụ thể như sau:
Bảng 2.3: Tình hình sử dụng đất nông nghiệp trên địa bàn huyện Văn Chấn những năm 2017, 2018, 2019
Tổng diện tích đất tự nhiên 120.737,2 100 120.737,2 100 120.737,2 100 Tổng diện tích đất Nông nghiệp.
1 Đất sản xuất Nông nghiệp 32.642,5 27,04 32.628,82 27,02 32.628,82 27,02
- Đất trồng cây hàng năm 12.860,0 10,65 12.856,34 10,65 12.856,34 10,65
- Đất trồng cây lâu năm 19.782,4 16,38 19.772,48 16,38 19.772,48 16,38
3 Đất nuôi trồng thuỷ sản 252,0 0,21 251,55 0,21 251,55 0,21
(Nguồn do Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Văn Chấn cung cấp)
Bảng số liệu cho thấy đất nông nghiệp tại huyện Văn Chấn chủ yếu phục vụ cho sản xuất nông nghiệp và lâm nghiệp, trong khi diện tích nuôi trồng thủy sản rất hạn chế, phản ánh đặc điểm chung của các địa phương miền núi Huyện đã tích cực triển khai các chính sách nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp Đến năm 2020, giá trị sản xuất ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản đạt 1.813 tỷ đồng, tăng 607 tỷ đồng so với năm 2015 Cơ cấu kinh tế nội ngành đã chuyển dịch tích cực, giảm tỷ trọng nông nghiệp từ 83,5% xuống 72,6% và tăng tỷ trọng lâm nghiệp từ 14,1% lên 25% Giá trị sản xuất trồng trọt bình quân đạt trên 70 triệu đồng/ha/năm, tăng hơn 18 triệu đồng/ha so với năm 2015, với nhiều diện tích canh tác đạt từ 200-250 triệu đồng/ha, tổng sản lượng lương thực có hạt hàng năm đạt trên 65.000 tấn.
2.1.2 Tình hình thu hồi đất để phát triển các công trình, dự án trên địa bàn huyện Văn Chấn
Từ năm 2017 đến 2019, huyện đã tiến hành thu hồi đất phục vụ an ninh, quốc phòng và phát triển kinh tế cho 25 công trình, dự án, ảnh hưởng đến 1.502 hộ gia đình, với tổng kinh phí bồi thường và hỗ trợ lên tới 41,5 tỷ đồng.
- Công trình, dự án thu hồi đất phát triển đường giao thông có 4/25 công trình chiếm 16,0 %.
- Công trình, dự án thu hồi đất phát triển các công trình thủy lợi, thủy điện có 4/25 công trình chiếm 16,0 %.
- Công trình, dự án thu hồi đất để phát triển quỹ đất dấu giá quyền sử dụng đất thu ngân sách Nhà nước tới 9/25 chiếm 36,0 %.
- Công trình, dự án thu hồi đất cho mục đích an ninh, quốc phòng có
- Công trình, dự án thu hồi đất phát triển đường dây truyền tải điện có
- Công trình, dự án thu hồi đất để phục vụ cho xây dựng các công trình tái định cư bão lũ 1/25 công trình chiếm 4,0%.
Bảng 2.4: Thống kê các loại công trình, dự án 2017 - 2019 trên địa bàn huyện Văn Chấn
STT Loại công trình, dự án Năm thực hiện Ghi chú
3 Phát triển quỹ đất dân cư 4 2 3
5 Đường dây truyền tải lưới điện
6 Tái định cư bão lũ - 1 -
(Nguồn do trung tâm phát triển quỹ đất huyện Văn Chấn cung cấp)
Trong thời gian qua, công tác thu hồi đất tại huyện chủ yếu tập trung vào các công trình theo tuyến, dẫn đến diện tích đất thu hồi không lớn, do đó, ảnh hưởng đến đời sống và kế sinh nhai của các hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất không đáng kể Sự quan tâm của Cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng các ban ngành đoàn thể từ cấp huyện đến xã, thị trấn, đặc biệt là sự đồng thuận của các hộ bị thu hồi đất, đã góp phần quan trọng vào quá trình này từ năm 2017.
2019 trên địa bàn huyện không phải tổ chức cưỡng chế quyết định thu hồi đất đối với hộ gia đình, cá nhân nào.
Từ năm 2017 đến 2019, huyện đã tiến hành thu hồi và bồi thường cho 1.502 hộ gia đình với tổng diện tích đất thu hồi lên tới 518.284,5 m² nhằm thực hiện 25 công trình và dự án.
Bảng 2.5: Tình hình thu hồi đất để phát triển các công trình, dự án trên địa bàn huyện Văn Chấn giai đoạn 2017 - 2019
Tổng số dự án, công trình
Tổng số hộ bị thu hồi đất
Tổng diện tích đất thu hồi (m2)
Ghi chú Đất nông nghiệp (m2) Đất ở (m2) Đất khác (m2)
(Nguồn do trung tâm phát triển quỹ đất huyện Văn Chấn cung cấp)
Theo bảng tổng hợp, công tác thu hồi đất để thực hiện các công trình và dự án trên địa bàn huyện chủ yếu tập trung vào việc thu hồi đất nông nghiệp, chiếm tới 95,7%.
Bảng 2.6: Tổng hợp thu hồi thu hồi đất các công trình, dự án theo địa bàn xã, thị trấn
Xã, thị trấn Loại công trình, dự án
Diện tích đất thu hồi được bồi thường, hỗ trợ tái định cư (m2)
Ghi Tổng diện chú tích (m2)
Trong đó: Đất nông nghiệp (m2) Đất ở (m2) Đất khác (m2)
Xã Tân thịnh Giao thông 15.564,5 15.500,5 64,0 0,0
Phát triển QĐ 1.834,7 1.711,0 0,0 123,7 Phát triển QĐ 8.874,6 8.558,7 0,0 315,9
Xã Cát Thịnh Giao thông 7.766,7 7.728,5 38,1 0,0
Xã Suối Giàng Giao thông 71.492,7 70.785,1 707,6 0,0
TT Sơn Thịnh Giao thông 11.964,4 10.161,7 1.802,7 0,0
Xã Chấn Thịnh Thủy lợi, TĐ 216.602,7 216.602,7 0,0 0,0
TTNT Liên Sơn Phát triển QĐ 3.134,9 3.134,9 0,0 0,0
Xã Đại Lịch Phát triển QĐ 15.261,7 8.269,0 0,0 6.992,7
Xã Sơn Lương Phát triển QĐ 13.565,5 11.941,2 0,0 1.624,3
Xã Phù Nham Phát triển QĐ 7902,1 7902,1 0,0 0,0
Xã Thạch Lương TĐC bão lũ 22.885,5 22.625,7 0,0 259,8
Xã Suối Bu TT lưới điện 16,0 16,0 0,0 0,0
Xã Suối Quyền TT lưới điện 218,0 218,0 0,0 0,0
Xã Thanh Lương TT lưới điện 9.982,7 9.982,7 0,0 0,0
Xã Đồng Khê TT lưới điện 628,9 628,9 0,0 0,0
(Nguồn do trung tâm phát triển quỹ đất huyện Văn Chấn cung cấp)
Trong giai đoạn 2017 - 2019, công tác thu hồi đất, bồi thường và hỗ trợ tái định cư tại huyện Văn Chấn chủ yếu diễn ra tại 14 xã và thị trấn, tập trung nhiều vào các địa phương như thị trấn Sơn Thịnh, xã Tân Thịnh và xã Phù Nham.
Kết quả thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư của trung ương, địa phương được thực hiện trên địa bàn huyện Văn Chấn
2.2.1 Hệ thống các chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư
*Một là, các chính sách của Trung ương
- Luật, nghị định, thông tư, hướng dẫn của Trung ương, cụ thể:
Luật Đất đai 2003 và Luật Đất đai 2013 là hai văn bản pháp lý quan trọng trong quản lý đất đai tại Việt Nam Nghị định số 43/2014/NĐ-CP hướng dẫn chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai, trong khi Nghị định số 47/2014/NĐ-CP quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất Bên cạnh đó, Nghị định số 01/2017/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số nghị định liên quan đến Luật Đất đai, và Nghị định số 14/2014/NĐ-CP cũng đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý và sử dụng đất đai hiệu quả.
Năm 2014, Chính phủ ban hành quy định chi tiết về thi hành luật điện lực liên quan đến an toàn điện, đồng thời Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng phát hành Thông tư số 37/2014/TT-BTNMT vào ngày 30 tháng 6 năm 2014, quy định chi tiết về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất Ngoài ra, Thông tư số 33/2017/TT-BTNMT, được ban hành vào ngày 29 tháng 9 năm 2017, cũng liên quan đến các quy định này, nhằm đảm bảo quyền lợi cho người dân trong quá trình thu hồi đất.
Vào năm 2017, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ban hành quy định chi tiết theo Nghị định số 01/2017/NĐ-CP, ngày 06 tháng 01 năm 2017, của Chính phủ Nghị định này nhằm sửa đổi và bổ sung một số quy định trong các nghị định thi hành Luật Đất đai, đồng thời cập nhật một số điều trong các thông tư hướng dẫn thực hiện Luật Đất đai.
* Hai là, hệ thống các chính sách của tỉnh:
Tỉnh Yên Bái đã ban hành các văn bản hướng dẫn và quy định cụ thể nhằm thực hiện chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất Một trong những văn bản quan trọng là Quyết định số 17/2014/QĐ-UBND, được ban hành vào ngày 17 tháng 9 năm 2014.
Vào năm 2014, Ủy ban nhân dân tỉnh Yên Bái đã ban hành các quy định chi tiết liên quan đến luật đất đai, nhằm hướng dẫn về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất theo Nghị định số 47/2014/NĐ-CP Quyết định số 25/2017/QĐ-UBND ngày 21/12/2017 đã sửa đổi, bổ sung các quy định này, đồng thời ban hành hướng dẫn về trình tự, thủ tục thu hồi đất phục vụ quốc phòng, an ninh và phát triển kinh tế - xã hội Ngoài ra, các quyết định số 26/2017 và 27/2017 cũng quy định về bồi thường thiệt hại đối với nhà, công trình xây dựng và cây trồng khi đất bị thu hồi Các quy định này nhằm đảm bảo quyền lợi của người dân và sự công bằng trong quá trình thu hồi đất tại tỉnh Yên Bái.
Bảng 2.7: Thống kê hệ thống các văn bản chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định trên địa bàn huyện Văn Chấn giai đoạn 2017 - 2019
- Quyết định phê duyệt kinh phí dự toán bồi thường, hỗ trợ tái định cư
- Quyết định phê duyệt kinh phí tổ chức thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư
Bảng tổng hợp cho thấy quyết định phê duyệt kinh phí vượt quá số công trình thực hiện trong năm do một số dự án phải kéo dài và được phê duyệt theo nhiều đợt khác nhau, đặc biệt trong năm 2017.
Năm 2019, toàn huyện đã phê duyệt 43 quyết định liên quan đến kinh phí bồi thường và hỗ trợ tái định cư, đồng thời phê duyệt 25 quyết định kinh phí cho việc tổ chức thực hiện 25 công trình và dự án.
2.2.2 Kết quả triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định trên địa bàn huyện Văn Chấn
Xác định chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất là yếu tố then chốt để thực hiện các dự án an ninh quốc phòng và phát triển kinh tế xã hội, đồng thời bảo vệ quyền lợi của người dân và ổn định tình hình chính trị tại địa phương Huyện Văn Chấn coi đây là nhiệm vụ quan trọng, ảnh hưởng đến hàng nghìn hộ gia đình bị thu hồi đất, vì vậy việc thực hiện đúng chính sách là cần thiết để ổn định đời sống cho người dân Từ năm 2017 đến 2019, công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư đã được thực hiện cho một số công trình như cải tạo Quốc lộ 37 và nâng cấp đường dây 110 KV, với diện tích thu hồi đất không lớn và chỉ có một trường hợp tái định cư tập trung tại xã Sơn Thịnh.
Công tác bồi thường và hỗ trợ tái định cư tại huyện đã được triển khai hiệu quả từ năm 2017 đến 2019, với 25 công trình, dự án thực hiện mà không xảy ra thắc mắc hay khiếu kiện kéo dài Trong giai đoạn này, tổng số hộ gia đình, cá nhân bị ảnh hưởng là 1.502, và tổng kinh phí bồi thường, hỗ trợ đạt 41.557.305.879 đồng Huyện cam kết không tổ chức cưỡng chế thu hồi đất đối với bất kỳ hộ gia đình nào.
Bảng 2.8: Kết quả triển khai công tác bồi thường, hỗ trợ tái định trên địa bàn huyện
Văn Chấn năm 2017 - 2019 Đơn vị: tỷ đồng
Tổn g số dự án, công trình
Tổng số hộ bị ảnh hưởng thu hồi đất
Kinh phí bồi thường, hỗ trợ tái định cư
Bồi thường về cây cối, hoa màu, VKT tài sản trên đất
Nghĩ a vụ tài chính phải nộp
Kinh phí đã chi trả cho hộ gia đình theo
(Nguồn do trung tâm phát triển quỹ đất huyện Văn Chấn cung cấp)
* Chính sách Hỗ trợ ổn định đời sống và sản xuất:
Từ năm 2017 đến 2019, Huyện Văn Chấn đã thực hiện 25 công trình, dự án, hỗ trợ ổn định đời sống cho 99 hộ gia đình với tổng kinh phí 39,2 triệu đồng Các công trình chủ yếu thu hồi đất theo tuyến với diện tích thu hồi nhỏ, dẫn đến số hộ đủ điều kiện hỗ trợ chỉ chiếm 4,9% tổng số hộ bị thu hồi đất Hầu hết các hộ này mất từ 30% đến dưới 70% đất nông nghiệp, do đó mức hỗ trợ được tính toán dựa trên tổng nhân khẩu, với công thức: tổng nhân khẩu x 6 tháng x 6kg x giá gạo tẻ trung bình 11.000 đồng/kg.
Từ năm 2017 đến 2019, huyện Văn Chấn đã tiến hành thu hồi đất nông nghiệp và đất phi nông nghiệp, bao gồm đất ở nông thôn, đất giao thông, đất thủy lợi, và đất công ích, dẫn đến việc 100% hộ gia đình bị ảnh hưởng được hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp Tổng số hộ được hỗ trợ là 1.502 hộ gia đình và cá nhân, với tổng kinh phí hỗ trợ lên tới 29.617,94 triệu đồng, nhằm giúp họ tìm kiếm việc làm và ổn định cuộc sống sau khi di dời.
Hỗ trợ tái định cư cho hộ gia đình, cá nhân và người Việt Nam định cư ở nước ngoài bị thu hồi đất ở, giúp họ di chuyển chỗ ở mới với mức hỗ trợ 100 triệu đồng cho mỗi hộ gia đình.
* Hỗ trợ khác: không có.
Bảng 2.9: Kết quả triển khai chính sách hỗ trợ khi nhà nước thu thồi đất trên địa bàn huyện Văn Chấn năm 2017 - 2019 Đơn vị tính: triệu đồng
Tổn g số dự án, công trình
Tổng số hộ bị ảnh hưởng thu hồi đất
Hỗ trợ ổn định ĐS và SX
Hỗ trợ đào tạo chuyển đổi nghề nghiệp và TKVL
Hỗ trợ TĐC (Tự lo chỗ ở mới)
Số hộ Số tiền Số hộ Số tiền Số hộ Số tiền
(Nguồn do trung tâm phát triển quỹ đất huyện Văn Chấn cung cấp)
Giữa các công trình và dự án diễn ra từ năm 2017 đến 2019, chỉ có 14/31 xã thị trấn của huyện được ảnh hưởng, dẫn đến một số hộ gia đình, như ở xã Phù Nham và Thị trấn Sơn Thịnh, bị thu hồi đất hai lần liên tiếp trong hai dự án khác nhau.
Trong giai đoạn 2017 – 2019, huyện Văn Chấn đã thực hiện chính sách hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất tại các xã và thị trấn, với kết quả được thể hiện trong Bảng 2.10 Các số liệu trong bảng được tính bằng triệu đồng, phản ánh mức độ hỗ trợ tài chính cho người dân bị ảnh hưởng bởi việc thu hồi đất.
Tổng số hộ bị ảnh hưởng thu hồi đất
Hỗ trợ ổn định ĐS và SX
Hỗ trợ đào tạo chuyển đổi nghề nghiệp và TKVL
Hỗ trợ TĐC (Tự lo chỗ ở mới)
Số hộ Số tiền Số hộ Số tiền Số hộ Số tiền
(Nguồn do trung tâm phát triển quỹ đất huyện Văn Chấn cung cấp)
Đánh giá thực trạng triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư trên địa bàn huyện Văn Chấn
định cư trên địa bàn huyện Văn Chấn
2.3.1 Đánh giá giai đoạn chuẩn bị triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Văn Chấn a) Đánh giá đối với xây dựng bộ máy triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện
* Hội đồng bồi thường, hỗ trợ tái định cư công trình, dự án huyện có nhiệm vụ:
Chỉ đạo và tổ chức thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư cho các hộ gia đình và cá nhân bị thu hồi đất, đảm bảo quyền lợi cho họ theo từng công trình và dự án cụ thể.
Báo cáo định kỳ về tình hình thực hiện chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư cần được gửi đến Ban chỉ đạo tỉnh, Huyện ủy, Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân huyện, cùng với các Sở, Ban, Ngành của tỉnh theo quy định hiện hành.
Chịu trách nhiệm tổ chức và chỉ đạo công tác kiểm tra, giám sát nhằm đảm bảo thực hiện chính sách đúng tiến độ và kế hoạch Đồng thời, thực hiện theo quy định hiện hành, đảm bảo chất lượng và ngăn chặn tham nhũng, lãng phí.
Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, đoàn thể và tổ chức xã hội là cần thiết để vận động người dân tham gia tích cực vào các chính sách, từ đó góp phần đạt được các mục tiêu đã đề ra.
Chủ tịch hội đồng công trình, dự án có trách nhiệm báo cáo với thường trực ban chỉ đạo cấp tỉnh về kết quả thực hiện chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư Các thành viên trong Hội đồng cũng cần phối hợp chặt chẽ để đảm bảo tiến độ và hiệu quả của công tác bồi thường, hỗ trợ người dân trong quá trình tái định cư.
Sơ đồ 2.2: Cơ cấu tổ chức bộ máy triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định khi nhà nước thu hồi đất của chính quyền huyện
Tổ Viên (Ph òng Tài chín h KH)
Tổ Viên (Kinh tế và
Tổ Viên (Phòn g Tài nguyê n và Môi trườn g) V
Cán bộ địa chính Xây dựng các xã, thị trấn có đất bị thu hồi Ủy Viên (phòng NN&
Chủ tịch Hội đồng bồi thường, hỗ trợ tái định cư công trình, dự án
(Phó chủ tịch UBND huyện phụ trách Kinh Tế)
Phó Chủ tịch Hội đồng bồi thường, hỗ trợ tái định cư công trình, dự án
(Giám đốc Trung tâm phát triển quỹ đất, Chủ đầu tư, Lãnh đạo Ủy ban nhân dân xã, thị trấn) Ủy
Tài chính kế hoạch) Ủy Viên (Phòng kinh tế hạ tầng) Ủy viên (phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) Ủy Viên (Tài nguyên
Và Môi Trường) Ủy Viên (Phòng Tư pháp)
Tổ giúp việc Hội đồng bồi thường, hỗ trợ tái định cư công trình, dự án Ủy viên(Mời tham gia UB MTTQ)
Giao Trung tâm phát triển quỹ đất huyện là cơ quan chủ chốt trong việc thực hiện chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư cho các hộ gia đình và cá nhân bị thu hồi đất do các công trình, dự án của huyện.
* Đảng ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân các xã, thị trấn có nhiệm vụ:
- Xây dựng kế hoạch thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư cho các hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất trên địa bàn.
- Trực tiếp tổ chức thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư cho các hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất trên địa bàn.
- Tổ chức kiểm tra, đánh giá chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư cho các hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất trên địa bàn.
- Xác định nguồn gốc đất đai cho các hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất để tính bồi thường, hỗ trợ theo quy định.
Xác định tỷ lệ mất đất nông nghiệp là cần thiết để làm cơ sở tính toán hỗ trợ cho các hộ gia đình và cá nhân bị thu hồi đất theo quy định hiện hành.
Xác nhận nghề nghiệp cho các thành viên trong hộ gia đình bị thu hồi đất là cần thiết để tính toán hỗ trợ cho các hộ gia đình và cá nhân bị ảnh hưởng trên địa bàn, theo đúng quy định hiện hành.
Lập kế hoạch bồi thường và hỗ trợ tái định cư cụ thể cho từng hộ gia đình và cá nhân bị thu hồi đất là điều cần thiết Cần tổ chức công khai các phương án này và đảm bảo rằng thông tin được minh bạch, kết thúc bằng việc công bố công khai các phương án chi tiết cho từng hộ gia đình và cá nhân bị ảnh hưởng.
Hội đồng thẩm định đã xem xét và Ủy ban nhân dân huyện đã quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư chi tiết cho từng hộ gia đình và cá nhân bị thu hồi đất trên địa bàn huyện.
- Tuyên truyền vận động các hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất thực hiện các Quyết định thu hồi đất của cấp có thẩm quyền.
Công khai Quyết định phê duyệt phương án bồi thường và hỗ trợ tái định cư cho từng hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất là bước quan trọng nhằm đảm bảo quyền lợi cho người dân Tổ chức chi trả tiền bồi thường và hỗ trợ theo Quyết định này sẽ giúp các hộ gia đình, cá nhân nhận được sự bù đắp xứng đáng Sau khi hoàn tất, các hộ gia đình sẽ nhận bàn giao mặt bằng sạch để chủ đầu tư có thể triển khai thi công các công trình, dự án một cách hiệu quả.
Bảng 2.11: Nguồn nhân lực triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cu khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Văn Chấn năm 2017 - 2019
Chỉ tiêu Đơn vị tính Năm 2017 Năm 2018 Năm 2019
Số người trong biên chế Người 23 23 23
Số lao động hợp đồng Người 0 0 0
Phân theo trình độ Người
Trên Đại học Người 01 01 02 Đại học Người 26 26 27
Trong giai đoạn 2017 - 2019, nhân lực triển khai chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư của Ủy ban nhân dân huyện Văn Chấn không thay đổi về số lượng, nhưng có sự cải thiện về trình độ Cụ thể, năm 2017 có 27/28 người đạt trình độ đại học trở lên, chiếm 90% Năm 2018, nhân lực vẫn giữ nguyên, nhưng đến năm 2019, huyện đã bổ sung 02 cán bộ có trình độ thạc sĩ, cho thấy sự quan tâm trong việc nâng cao chất lượng nhân lực.
Đến năm 2019, huyện Văn Chấn có 29/30 công chức có trình độ đại học trở lên, chiếm 96%, đủ năng lực triển khai chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất Để nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách này trong giai đoạn tới, Ủy ban nhân dân huyện cần tập trung vào việc bổ sung và nâng cao trình độ nguồn nhân lực Để đánh giá thực trạng bộ máy triển khai chính sách bồi thường, tác giả đã khảo sát 10 đại diện từ các đơn vị liên quan, bao gồm cán bộ phòng Tài nguyên và Môi trường, Trung tâm Phát triển quỹ đất và chính quyền 5 xã, với câu hỏi về hiệu quả của bộ máy này trong công tác bồi thường và hỗ trợ tái định cư.
Bảng 2.12: Kết quả khảo sát đánh giá bộ máy triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư trên địa bàn huyện
Nội dung đánh giá Mẫu
Số lượng lựa chọn Điểm
1 Thực hiện tốt chức năng nhiệm vụ của mình trong quá trình triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện
2 Bộ máy đầy đủ thành phần, hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình thực thi chính sách 10 0 1 2 4 3 3,9
Đánh giá chung triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư trên địa bàn huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái
cư trên địa bàn huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái
2.4.1 Đánh giá mục tiêu triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư trên địa bàn huyện Văn Chấn
Mục tiêu triển khai chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất tại huyện Văn Chấn được thực hiện nhằm đảm bảo quyền lợi cho người dân bị ảnh hưởng Chính sách này không chỉ giúp ổn định cuộc sống của các hộ gia đình mà còn góp phần phát triển kinh tế địa phương Việc thực hiện hiệu quả các biện pháp bồi thường và hỗ trợ là cần thiết để tạo sự đồng thuận trong cộng đồng và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.
Bảng 2.20 trình bày tỷ lệ thực hiện mục tiêu triển khai chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất tại huyện Văn Chấn Thông tin được thể hiện dưới dạng phần trăm, giúp đánh giá hiệu quả của các chính sách này trong việc hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng.
Tiêu chí thực hiện mục tiêu
1 Xem xét hiệu quả tổ chức triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất, phát hiện các yếu kém và bất cập về quá trình tổ chức triển khai để hoàn thiện
2 Giúp hoàn thiện kế hoạch và kịp thời điều chỉnh những bất cập trong kế hoạch triển khai chính bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất, cũng như đảm bảo ngăn chặn và phát hiện những vấn đề tiêu cực trong triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện.
3 Đảm bảo khách quan, công bằng trong triển khai chính sách với đối tượng bị thu hồi đất trên địa bàn huyện Văn Chấn.
(Nguồn tác giả tổng hợp)
Mục tiêu chính của việc xem xét hiệu quả tổ chức triển khai chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất là phát hiện các yếu kém và bất cập trong chính sách cũng như quá trình thực hiện Qua kết quả đánh giá giai đoạn 2017-2019, Ủy ban nhân dân huyện đã nghiêm túc kiểm điểm và rút kinh nghiệm về những hạn chế, sai sót, đạt tỷ lệ hoàn thiện 92,1% so với kế hoạch đề ra.
Mục tiêu chính của kế hoạch bồi thường và hỗ trợ tái định cư là hoàn thiện và điều chỉnh kịp thời những bất cập trong quá trình triển khai khi nhà nước thu hồi đất Giai đoạn 2017-2019, việc đánh giá các đơn vị có thẩm quyền được thực hiện để giám sát chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư, đồng thời đảm bảo công tác tuyên truyền về chủ trương của Đảng và nhà nước Ngoài ra, giám sát các hoạt động tài chính liên quan đến từng dự án cũng giúp hạn chế tối đa các vấn đề tiêu cực Đến năm 2019, mục tiêu này đã đạt 95,5% so với kế hoạch đề ra.
Về mục tiêu đảm bảo khách quan và công bằng trong triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất, huyện đã thực hiện đánh giá kết quả và xem xét hồ sơ để đảm bảo công bằng Công tác này luôn được các cấp ủy Đảng và chính quyền địa phương chú trọng Các chế độ, chính sách dành cho người bị thu hồi đất được thực hiện đầy đủ và kịp thời Năm 2019, huyện đã đạt 97,2% mục tiêu so với kế hoạch đề ra.
2.4.2 Điểm mạnh trong triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Văn Chấn Đối với giai đoạn chuẩn bị triển khai chính sách: Bộ máy triển khai chính sách và nhân sự trong bộ máy về cơ bản đã đáp ứng được yêu cầu trên thực tế Ủy ban nhân dân huyện Văn Chấn và các cơ quan liên quan đến công tác triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Văn Chấn đã thực hiện đúng phận sự của mình, sát sao với các nhiệm vụ được giao, góp phần triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn đúng tiến độ và đạt hiệu quả Các cơ quan, đơn vị trong bộ máy thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ còn hỗ trợ và phối hợp với các cơ quan, đơn vị khác nhằm thực hiện tốt nhất công tác chuẩn bị triển khai chính sách Nhân sự trong bộ phận phần nào đã đáp ứng cơ bản được về năng lực, trình độ chuyên môn và kinh nghiệm để thực hiện tốt nhiệm vụ, vai trò của mình. Đối với giai đoạn chỉ đạo triển khai chính sách: Công tác chỉ đạo triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn nhận được sự quan tâm chỉ đạo thường xuyên của cấp ủy Đảng, sự giám sát của Hội đồng, sự điều hành trực tiếp của Ủy ban nhân dân huyện, sự giúp đỡ về chuyên môn nghiệp vụ của các sở, ngành của tỉnh và đặc biệt là sự quan tâm phối hợp của các cơ quan, đoàn thể và các hộ gia đình; Cấp ủy chính quyền xã, thị trấn và các các thôn, bản trên địa bàn, sự nhiệt tình ủng hộ của nhân dân Trong giai đoạn này, đáng chú ý là công tác truyền thông và tư vấn chính sách, Ủy ban nhân dân huyện đã tận dụng nguồn lực tối đa từ các đơn vị liên quan như báo, đài truyền thanh của huyện, các buổi hội nghị, họp giao ban nhằm đưa các chủ trương, mục tiêu và cách thức triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn đến gần với người dân hơn; từ đó, nhanh chóng tranh thủ được sự đồng tình, ủng hộ của người dân - một nhân tố không thể thiếu góp phần làm nên thành công của công tác triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện. Đối với giai đoạn kiểm soát triển khai chính sách: Chính quyền huyện
Huyện Văn Chấn đã xây dựng một hệ thống thông tin phản hồi và giám sát thực thi chính sách hiệu quả, đặc biệt trong việc chi trả kinh phí cho người bị thu hồi đất, với sự tuân thủ tốt quy trình phê duyệt Mặc dù việc giám sát và kiểm tra vẫn còn hạn chế, Ủy ban nhân dân huyện đã thể hiện quyết tâm cao trong việc kiểm soát triển khai chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất.
2.4.3 Hạn chế và nguyên nhân trong triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Văn Chấn
2.4.3.1 Hạn chế trong triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Văn Chấn Đối với giai đoạn chuẩn bị triển khai chính sách: Mặc dù bộ máy triển khai chính sách của huyện là đội ngũ có trình độ nhưng sự tương tác và hỗ trợ trực tiếp với đơn vị quản lý và người dân còn kém, dẫn đến hiệu quả chưa cao và ảnh hưởng đến tiến độ hoàn thành mục tiêu của huyện Bên cạnh đó, nhân sự của bộ máy vẫn còn ít về số lượng, thuộc nhiều cơ quan chuyên môn khác nhau của huyện, việc chuyên môn quá nhiều đôi khi chưa đáp ứng đủ về trình độ chuyên môn để giải quyết những công việc cụ thể phát sinh trên thực tế.
Công tác lập kế hoạch và ban hành văn bản chưa kịp thời, dẫn đến chậm trễ trong triển khai chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất Chính quyền cấp huyện gặp khó khăn trong việc chỉ đạo thực hiện chính sách này, đặc biệt là trong việc huy động nguồn lực cần thiết Quá trình vận động và thuyết phục các ban ngành, tổ chức đoàn thể để đạt được kết quả khả quan thường mất nhiều thời gian Sự phối hợp giữa Ủy ban nhân dân huyện và các cơ quan khác là rất quan trọng để đảm bảo hiệu quả triển khai chính sách Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền và vận động ở cấp xã, thị trấn còn hạn chế, với nhiều nơi vẫn trông chờ vào sự hỗ trợ từ cấp huyện, chưa thực sự chủ động trong việc triển khai chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư.
Huyện hiện chưa có bộ máy chuyên trách để triển khai chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất Các chính sách này liên quan đến nhiều văn bản pháp lý như luật đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, luật dân sự và luật hôn nhân gia đình Đặc biệt, một số văn bản hướng dẫn từ Trung ương, tỉnh và huyện chưa được cập nhật kịp thời và có nhiều thay đổi về quy trình thủ tục, dẫn đến sự lúng túng trong việc thực hiện, đặc biệt là ở cấp xã.
Việc triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư tại cấp cơ sở gặp nhiều khó khăn do sự thiếu đồng bộ trong chỉ đạo của cấp ủy và chính quyền, cùng với nhận thức hạn chế của một số cán bộ và người dân Nhiều người vẫn còn trông chờ vào sự hỗ trợ từ Nhà nước, dẫn đến công tác xây dựng và thực hiện kế hoạch gặp lúng túng Hơn nữa, trình độ chuyên môn của cán bộ thực thi chính sách không đồng đều, thiếu sự sâu sát trong giám sát và hướng dẫn tại cơ sở.
Một số mục tiêu trong việc triển khai chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất tại địa phương vẫn chưa được thực hiện do thiếu nguồn nhân lực cần thiết cho quá trình triển khai.
Do điều kiện kinh tế khó khăn và trình độ dân trí thấp của người dân địa phương, trong đó hơn 80% là đồng bào dân tộc thiểu số, chính quyền cấp huyện gặp nhiều thách thức trong việc vận động, tuyên truyền và triển khai các chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất.
CHƯƠNG 3 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN TRIỂN KHAI CHÍNH SÁCH BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ, TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT TẠI HUYỆN VĂN CHẤN , TỈNH YÊN BÁI
Định hướng, mục tiêu triển khai chính sách Bồi thường, hỗ trợ tái định cư
3.1.1 Định hướng triển khai chính sách B ồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Văn Chấn đến năm 2025
Để đảm bảo hiệu quả trong công tác bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất, cần chú trọng đến tính đồng bộ và tính hệ thống Tính đồng bộ yêu cầu các biện pháp được thực hiện đồng thời nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến các hộ bị thu hồi đất Đồng thời, tính hệ thống yêu cầu các biện pháp phải liên kết chặt chẽ với nhau, huy động sự tham gia của cả cộng đồng trong quá trình triển khai chính sách bồi thường.
Để đảm bảo tính thực tiễn và phù hợp với đặc điểm địa phương, việc thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư theo Luật đất đai 2013 cần được cải thiện Hiện tại, còn thiếu một số hình thức hỗ trợ, đặc biệt là đối với đất nông nghiệp trong khu dân cư và đất nông nghiệp nằm trong cùng thửa đất ở.
Việc thu hồi đất để xây dựng các công trình quốc phòng, an ninh và phát triển kinh tế xã hội cần được thực hiện trong bối cảnh tổng thể chương trình phát triển của huyện, với giải pháp phù hợp cho từng dự án cụ thể Chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất không chỉ là hành động từ thiện, mà cần được thực hiện nghiêm túc và cụ thể, giúp người dân hiểu rõ đây là chính sách tích cực của nhà nước, thể hiện ưu việt của chế độ trong lĩnh vực đất đai.
Để nâng cao hiệu quả công tác bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất, cần gắn kết nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị và chính quyền xã, thị trấn Việc này sẽ giúp triển khai công tác bồi thường và hỗ trợ tái định cư một cách hiệu quả hơn trong những năm tới.
3.1.2 triển khai chính sách Bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Văn Chấn đến năm 2025
Chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất cần được thực hiện nhất quán và liên tục, đặc biệt tại huyện Văn Chấn Mục tiêu của chính sách này đến năm 2025 là đảm bảo thực hiện đầy đủ theo Nghị định số 47/2014/NĐ-CP và Thông tư số 37/2014/TT-BTNMT, cùng với Quyết định số 25/QĐ-UBND của tỉnh Yên Bái, nhằm sửa đổi và bổ sung các quy định liên quan đến bồi thường và hỗ trợ tái định cư Việc tuân thủ các quy định này sẽ góp phần đảm bảo quyền lợi cho người dân bị ảnh hưởng bởi việc thu hồi đất.
17 tháng 9 năm 2014 của UBND tỉnh Yên Bái”
3.1.2.2 Mục tiêu cụ thể đến năm 2025
Chính quyền địa phương sẽ tập trung vào việc triển khai hiệu quả chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư cho các hộ gia đình và cá nhân bị ảnh hưởng bởi việc thu hồi đất cho các dự án như cải tạo và nâng cấp đường nối cao tốc Nội Bài - Lào Cai (IC 12) với tỉnh lộ 173, (IC 14) với tỉnh lộ 174, cũng như mở rộng khu nghỉ dưỡng và du lịch sinh thái LeChanp tại xã Tú Lệ Đồng thời, các công trình chỉnh trang khu dân cư cũng sẽ được thực hiện để tạo điều kiện cho việc đấu giá quyền sử dụng đất, góp phần tăng thu ngân sách.
Giải pháp hoàn thiện tổ chức triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất của huyện đến năm 2025
hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất của huyện đến năm 2025
3.2.1 Giải pháp hoàn thiện đối với giai đoạn chuẩn bị triển khai chính sách a, Hoàn thiện bộ máy tổ chức thực thi chính sách Để nâng cao hiệu lực, hiệu quả tổ chức thực thi chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Văn Chấn, trước hết cần tăng cường sự lãnh đạo của Huyện ủy và chỉ đạo điều hành của chính quyền cấp huyện, cấp xã, tăng cường trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước, phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Mặt trận tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị xã hội, đoàn thể và chủ đầu tư trong hoạt động bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất.
Hội đồng bồi thường, hỗ trợ tái định cư huyện cần phân công trách nhiệm rõ ràng cho các thành viên, phòng ban và các xã, thị trấn trong công tác bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất, nhằm tăng cường phân cấp và khuyến khích tính chủ động, trách nhiệm của cơ sở và sự tham gia của người dân Đồng thời, cần đổi mới phương thức hoạt động của chính quyền xã, thị trấn, cải thiện điều kiện làm việc theo hướng hiện đại hóa hành chính, hạn chế luân chuyển cán bộ địa chính để họ tích lũy kinh nghiệm và hiểu rõ tâm lý người dân, từ đó có thể tư vấn, hỗ trợ kịp thời và hiệu quả cho những người bị thu hồi đất.
Tuyển dụng và đào tạo cán bộ có năng lực, phẩm chất đạo đức và trình độ chuyên môn phù hợp với quy định là rất quan trọng Đồng thời, cần hoàn thiện kế hoạch triển khai chính sách để đảm bảo hiệu quả trong công tác quản lý nhân sự.
Kế hoạch thực hiện chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất là cơ sở quan trọng cho các đơn vị phối hợp trong việc triển khai chính sách Việc xây dựng kế hoạch cụ thể sẽ giúp quá trình thực hiện trở nên thuận lợi hơn Đồng thời, cần nâng cao chất lượng văn bản hướng dẫn để đảm bảo chính sách được thực thi hiệu quả.
Việc ban hành văn bản hướng dẫn triển khai chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất cần phải phù hợp với tình hình thực tiễn của huyện và tuân thủ các quy định của tỉnh và Nhà nước Ủy ban nhân dân huyện cần tổ chức quán triệt và triển khai các chỉ đạo từ Chính phủ, Bộ, ngành, Tỉnh, cũng như các hướng dẫn từ Ban chỉ đạo và Sở Tài nguyên và Môi trường để thực hiện chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư Để đảm bảo hiệu quả trong việc thực thi các văn bản chính sách, cần xây dựng cơ chế phối hợp cụ thể và hoàn thiện tập huấn cho việc triển khai chính sách này.
Hàng năm, Ủy ban nhân dân huyện tổ chức các khóa tập huấn cho cán bộ nhằm thực hiện chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất Mục tiêu của hoạt động này là trang bị cho nhân sự cấp huyện kiến thức và kỹ năng cần thiết để thực thi hiệu quả chính sách bồi thường Tập huấn cần chú trọng vào chuyên môn nghiệp vụ, đạo đức và trách nhiệm của cán bộ, công chức, đặc biệt là cán bộ quản lý trong lĩnh vực này Ủy ban nhân dân huyện cần tập trung vào một số nội dung quan trọng để nâng cao hiệu quả của công tác bồi thường và hỗ trợ tái định cư.
Để nâng cao năng lực và kiến thức cho cán bộ quản lý và cán bộ tác nghiệp, cần tổ chức đào tạo tập trung nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ am hiểu về chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất Điều này sẽ góp phần thúc đẩy việc thực hiện hiệu quả các chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư tại huyện.
Thường xuyên tổ chức và tham gia các lớp tập huấn từ cấp trên nhằm trang bị kiến thức về pháp luật đất đai, chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất Đặc biệt, chú trọng đào tạo cho lãnh đạo các xã, thị trấn, trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân cư cùng cán bộ các Hội, đoàn thể, những người tham gia phối hợp trong hoạt động bồi thường và hỗ trợ tái định cư tại địa phương.
Chính quyền huyện thường xuyên tổ chức khảo sát và học hỏi kinh nghiệm từ các huyện khác trong tỉnh cũng như từ các tỉnh bạn Họ còn tổ chức hội thảo và hội nghị để trao đổi kiến thức về bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất Những hoạt động này nhằm nâng cao năng lực và kiến thức cho cán bộ thực thi chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư trong huyện.
Đầu tư vào đào tạo cán bộ và cộng đồng ở cấp cơ sở là một chiến lược quan trọng cho tương lai, đặc biệt tại các xã vùng sâu, vùng xa nơi có đông đảo người dân tộc thiểu số sinh sống.
Để đảm bảo hiệu quả công việc, cần trang bị cho các cán bộ cấp huyện đầy đủ kỹ năng và động lực, đồng thời thúc đẩy sự phối hợp chéo giữa các cơ quan cấp huyện.
3.2.2 Giải pháp về hoàn thiện đối với giai đoạn chỉ đạo thực hiện chính sách a, Hoàn thiện hoạt động tuyên truyền, vận động chính sách “
Hoạt động tuyên truyền và vận động chính sách là yếu tố quyết định cho sự thành công trong việc thực thi chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất Huyện Văn Chấn cần tăng cường công tác này để nâng cao nhận thức và trách nhiệm của các cấp, ngành, tổ chức và hộ gia đình bị thu hồi đất Đồng thời, cần nâng cao hiểu biết của người dân về ý nghĩa, tầm quan trọng, mục tiêu và chủ trương của Đảng, Nhà nước liên quan đến chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư, cũng như vận động các hộ gia đình chấp hành nghiêm quyết định thu hồi đất của cơ quan có thẩm quyền.
Để đảm bảo hiệu quả trong việc truyền thông về bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất, cần xác định rõ các hình thức truyền thông như hệ thống phát thanh, truyền hình, báo chí, tờ rơi, áp phích, các bản tin chuyên đề, và các hoạt động văn hóa, văn nghệ Đồng thời, nên kết hợp giữa truyền thông qua phương tiện thông tin đại chúng và các hoạt động dân vận, đối thoại trực tiếp để nâng cao nhận thức và sự tham gia của cộng đồng.
Cần phổ biến các mô hình hiệu quả về "hiến đất" cho các dự án xây dựng, đồng thời giới thiệu những hộ dân chấp hành tốt việc bồi thường và hỗ trợ tái định cư qua các phương tiện truyền thông Phòng Văn hóa - Thông tin huyện nên tổ chức các buổi trao đổi và phê phán các trường hợp chây ì không bàn giao đất khi nhà nước thu hồi Điều này nhằm nâng cao nhận thức về trách nhiệm trong việc thu hồi đất, tạo sự đồng thuận trong xã hội để thực hiện chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư hiệu quả.
- Tăng cường phân cấp cho cơ sở trong truyền thông chính sách;
Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể cần phát huy vai trò quan trọng trong việc tuyên truyền và vận động người dân, nhằm nâng cao nhận thức về chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất Sự tham gia tích cực của cộng đồng sẽ giúp khơi dậy tinh thần "hy sinh" của những người bị thu hồi đất, từ đó tạo ra sự đồng thuận và hỗ trợ trong quá trình thực hiện các chính sách này.
Một số khuyến nghị
3.3.1 Đối với Bộ tài nguyên và Môi trường
Bộ Tài nguyên và Môi trường đang nghiên cứu và xem xét trình chính phủ về việc sửa đổi, bổ sung chính sách hỗ trợ cho đất nông nghiệp trong khu dân cư và đất nông nghiệp nằm trong cùng thửa đất ở Mục tiêu là hỗ trợ người có đất nông nghiệp bị thu hồi tại những vị trí gần khu dân cư, nơi có giá trị cao hơn, nhằm tạo sự công bằng trong quá trình thu hồi đất nông nghiệp.
Để hỗ trợ người bị thu hồi đất, cần tiếp tục tạo điều kiện cho họ tiếp cận các nguồn vốn tín dụng ưu đãi nhằm phục vụ nhu cầu vay vốn mua sắm vật tư, thiết bị, giống cây trồng và vật nuôi Việc thanh toán các dịch vụ phục vụ sản xuất, kinh doanh cũng rất quan trọng để giúp họ tự tạo việc làm và tăng thu nhập Đồng thời, cần phát huy hiệu quả của các tổ chức nhận ủy thác vay vốn và các tổ tiết kiệm vay vốn từ các tổ chức đoàn thể Đặc biệt, ưu tiên dạy nghề cho lao động thuộc hộ bị thu hồi đất ở khu vực nông thôn và các xã gặp khó khăn, đặc biệt khó khăn.
Đầu tư vào cơ sở hạ tầng cho các xã là cần thiết, đặc biệt là những hạng mục liên quan đến sản xuất và giao lưu kinh tế Những dự án này không chỉ tạo ra hiệu quả nhanh chóng mà còn cải thiện giao thông và đầu tư vào thủy lợi Cần hỗ trợ xây dựng các công trình do nhà nước và nhân dân cùng thực hiện, với ưu tiên cho những công trình phục vụ sản xuất.
3.4.2 Đối với lãnh đạo các cấp, các ngành tỉnh Yên Bái
Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Yên Bái sẽ phối hợp chặt chẽ với các ban ngành trong tỉnh để giải quyết kịp thời những vướng mắc và khó khăn trong quá trình thực hiện, đồng thời báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh nhằm tháo gỡ các vấn đề phát sinh.
Cần tăng cường công tác thanh tra và kiểm tra để xử lý các vi phạm trong việc triển khai chính sách tại địa phương, bao gồm cả kiểm tra định kỳ và đột xuất Đồng thời, cần giám sát chặt chẽ việc thực hiện của các cơ quan nhà nước nhằm đảm bảo tuân thủ đúng quy định pháp luật Qua công tác giám sát, các cơ quan nhà nước cần kịp thời điều chỉnh và bổ sung cơ chế chính sách phù hợp với thực tiễn và định hướng phát triển kinh tế xã hội của đất nước.
Chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất tại Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, góp phần thu hút đầu tư trong và ngoài nước Những kết quả này không chỉ thúc đẩy phát triển kinh tế mà còn nâng cao an sinh xã hội, hướng tới công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước Tại huyện Văn Chấn, việc đánh giá triển khai chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư trong những năm qua cho thấy những tiến bộ rõ rệt trong công tác này.
Từ năm 2017 đến 2019, huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái đã ghi nhận nhiều kết quả quan trọng cùng với những khó khăn trong việc thực hiện chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất Huyện đã chủ động triển khai nhiều giải pháp, kết hợp với sự hỗ trợ từ trung ương, tỉnh và Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện chính sách này.
Quá trình triển khai chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư tại huyện vẫn gặp nhiều hạn chế, chủ yếu do thiếu sự tham vấn ý kiến từ các chuyên gia và người dân bị thu hồi đất Ủy ban nhân dân huyện chưa thực hiện đánh giá trước chính sách, dẫn đến việc lựa chọn giải pháp chưa hiệu quả, đặc biệt thiếu các biện pháp khuyến khích học nghề và tìm kiếm việc làm cho người lao động Mặc dù các bước thực hiện chính sách được tuân thủ, nhưng hiệu quả tuyên truyền còn thấp, và năng lực thực thi của một số cán bộ, công chức còn hạn chế Đối tượng chính sách chủ yếu là những người chăm chỉ, nhưng vẫn có một bộ phận thiếu hợp tác và chây ì trong việc thực hiện quyết định thu hồi đất Thêm vào đó, các yếu tố tự nhiên, xã hội và nguồn lực của huyện cũng gây khó khăn cho việc thực hiện chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư.
Nhằm góp phần vào sự thành công của chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất tại huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái, tác giả đã chọn đề tài "Đánh giá triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất" cho luận văn tốt nghiệp cao học Luận văn tập trung vào việc đánh giá hiệu quả và thực tiễn triển khai chính sách này trong khu vực.
Chương 1 của luận văn đã tổng hợp và hệ thống hóa các lý thuyết khoa học cơ bản liên quan đến việc đánh giá triển khai chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thực hiện thu hồi đất tại huyện.
Chương 2 của luận văn tiến hành nghiên cứu và phân tích thực trạng triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư tại huyện Văn Chấn khi nhà nước thu hồi đất, đồng thời đánh giá các báo cáo trong giai đoạn này.
Trong ba năm liên tiếp, kết quả thực hiện chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất tại huyện đã được đánh giá, nêu bật những ưu điểm cũng như chỉ ra các hạn chế trong quá trình triển khai Bên cạnh đó, bài viết cũng phân tích nguyên nhân dẫn đến những hạn chế này, từ đó góp phần cải thiện hiệu quả của chính sách trong tương lai.
Chương 3 trình bày các giải pháp nhằm hoàn thiện triển khai chính sách bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất tại huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái, dựa trên những hạn chế và nguyên nhân đã được phân tích ở chương 2.
Mặc dù luận văn của em đã đưa ra một số giải pháp, nhưng do hạn chế về hiểu biết và khả năng cá nhân, vẫn còn nhiều thiếu sót Những giải pháp này chỉ mang tính gợi ý chung và cần có thời gian nghiên cứu, tìm hiểu kỹ lưỡng để phát triển thành chương trình hành động cụ thể, phù hợp với huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái.
1 Bộ Tài nguyên và Môi trường (2014), Thông tư số 30/2014/TT- BTNMT ngày 02/6/2014 Quy định về hồ sơ giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, thu hồi đất.