LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân thành cảm ơn hướng dẫn, bảo nhiệt tình giảng viên ThS Huỳnh Ngọc Tâm người tận tình giúp đỡ tơi hồn thành khóa luận Xin chân thành cảm ơn thầy cô giáo giảng viên Khoa Sư phạm Tiểu học – Mầm non Trường Đại Học Quảng Bình, với giúp đỡ Ban giám hiệu, cô giáo cháu Mẫu giáo – tuổi Trường Mầm non Quảng Xuân tạo điều kiện giúp đỡ tiến hành nghiên cứu thực nghiệm để hồn thành khóa luận Đồng thời, tơi nhận quan tâm giúp đỡ tất người thân, bạn bè gần xa… động viên, khích lệ giúp đỡ tơi nhiều q trình nghiên cứu Xin chân thành cảm ơn! Đồng Hới, tháng năm 2016 Tác giả Tưởng Thị Quỳnh MỘT SỐ TỪ NGỮ VIẾT TẮT TRONG BÀI Từ ngữ viết tắt GDDD – SK GDMN VSATTP MG GV MĐ ST DD – SK TX KTX KSD SP Ý nghĩa từ viết tắt Giáo dục dinh dưỡng sức khỏe Giáo dục Mầm non Vệ sinh an toàn thực phẩm Mẫu giáo Giáo viên Mức độ Số trẻ Dinh dưỡng sức khỏe Thường xuyên Không thường xuyên Không sử dụng Sản phẩm MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài .5 Mục đích nghiên cứu .6 Đối tượng khách thể nghiên cứu 3.1 Đối tượng nghiên cứu 3.2 Khách thể nghiên cứu Nhiệm vụ nghiên cứu .6 Giả thuyết khoa học 6 Phạm vi nghiên cứu 6.1 Giới hạn khách thể nghiêm cứu 6.2 Giới hạn nội dung nghiên cứu 6.3 Giới hạn thời gian nghiên cứu 7 Phương pháp nghiên cứu 7.1 Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận 7.2 Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn .7 7.3 Phương pháp thống kê toán học Những đóng góp đề tài Cấu trúc đề tài PHẦN NỘI DUNG CHƯƠNG CƠ SỞ LÝ LUẬN .9 1.1.Tổng quan vấn đề nghiên cứu 1.1.1 Những nghiên cứu DD GDDD –SK nước 1.1.2 Những nghiên cứu DD GDDD – SK nước 10 1.2 Những vấn đề chung GDDD- SK 11 1.2.1 Một số khái niệm 11 1.2.2 Một số vấn đề liên quan đến GDDD – SK .14 1.2.2.1 Mục đích GDDD – SK 14 1.2.2.2 Nội dung giáo dục dinh dưỡng – sức khỏe 15 1.2.2.3 Hình thức GDDD – SK cho trẻ mầm non .18 1.2.2.4 Phương pháp GDDD –SK cho trẻ mầm non 18 CHƯƠNG 2: 24 THỰC TRẠNG CỦA VIỆC GDDD- SK CHO TRẺ MẪU GIÁO (5 – TUỔI) TẠI TRƯỜNG MẦM NON QUẢNG XUÂN – HUYỆN QUẢNG TRẠCH 24 2.1 Vài nét khách thể địa bàn nghiên cứu 24 2.2 Thực trạng GDDD- SK cho trẻ 5-6 tuổi trường mầm non Quảng Xuân 26 2.2.1 Mục đích khảo sát 26 2.2.2 Đối tượng khảo sát 26 2.2.3 Nội dung khảo sát 26 2.2.4 Tiêu chí thang đánh giá .26 2.2.5 Phương pháp khảo sát 28 2.2.6 Kết khảo sát .28 2.2.7 Nguyên nhân thực trạng .35 CHƯƠNG 3: 37 MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GDDD- SK CHO TRẺ MẪU GIÁO (5 – TUỔI) TẠI TRƯỜNG MẦM NON QUẢNG XUÂN – HUYỆN QUẢNG TRẠCH VÀ BƯỚC ĐẦU THỬ NGHIỆM SƯ PHẠM 37 3.1 Xây dựng số biện pháp GDDD – SK cho trẻ -6 tuổi 37 3.1.1 Cơ sở việc xây dựng biện pháp 37 3.1.1.4 Dựa vào sở lý luận việc GDDD – SK cho trẻ chương 38 3.1.1.5 Dựa vào thực tiễn: Tình hình GDDD – SK cho trẻ trường mầm non Quảng Xuân 38 3.1.2 Xây dựng hệ thống biện pháp 38 3.2 Tổ chức thử nghiệm Sư phạm .44 3.2.1 Mục đích thử nghiệm Sư phạm 44 3.2.2 Đối tượng, địa điểm thời gian thử nghiệm 44 3.2.3 Phương pháp thử nghiệm 45 3.2.4 Nội dung thử nghiệm .45 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 55 KẾT LUẬN .55 TÀI LIỆU THAM KHẢO 58 PHỤ LỤC PHẦN MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài 1.1 Giáo dục dinh dưỡng – sức khỏe trình tác động có mục đích, có kế hoạch đến tình cảm người nhằm làm thay đổi nhận thức, thái độ hành vi để tự giác chăm lo đến vấn đề sức khỏe cá nhân, tập thể cộng đồng GDDD – SK cho đối tượng học sinh có vai trị quan trọng kế hoạch hành động quốc gia dinh dưỡng giai đoạn 1995 – 2000, theo định số 576/TTG ngày 16/05/1995 Chính phủ phê duyệt Chiến lược quốc gia dinh dưỡng giai đoạn 2001 – 2010 (số 21/2002/QĐ/TTG ngày 22/12/2001) đề cập đến nhiệm vụ Bộ Giáo dục Đào tạo việc đưa nội dung GDDD – SK vào trường học, đặc biệt quan tâm GDDD – SK cho trẻ Mầm non Hiện nay, tỷ lệ trẻ tuổi mầm non bị suy dinh dưỡng cịn cao, trẻ mắc bệnh béo phì ngày gia tăng, nguyên nhân gây tình trạng thiếu kiến thức dinh dưỡng chăm sóc sức khỏe cho trẻ em Vì vậy, GDDD - SK mối quan tâm toàn xã hội Đối với trẻ Mầm non đặc biệt trẻ mẫu giáo chủ nhân tương lai đất nước nhạy cảm điều mà trẻ tiếp thu, học tập nhà trường mầm non bước quan trọng giai đoạn đầu ghi dấu ấn lâu dài suốt đời trẻ sau Nếu bắt đầu GDDD – SK cho trẻ giai đoạn góp phần quan trọng chiến lược đào tạo người, tạo hệ trẻ có hiểu biết đầy đủ DD – SK, biết lựa chọn loại thức ăn hợp vệ sinh, ăn uống cách, biết giữ gìn vệ sinh cá nhân, biết cách tự giác việc vệ sinh cá nhân thân hàng ngày, có hiểu biết lợi ích viiệc GDDD – SK ngày có vai trị quan trọng người sống cộng đồng Do đó, việc sử dụng biện pháp GDDD – SK cho trẻ vào chương trình, chăm sóc, giáo dục trẻ lứa tuổi mầm non quan trọng cần thiết, tạo liên thông GDDD – SK cho trẻ lứa tuổi mầm non đến cấp học sau 1.2 Mục tiêu giáo dục mầm non (GDMN) giúp trẻ phất triển thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ hình thành yếu tố quan nhân cách để chuẩn bị tâm lý cho trẻ vào lớp 1, từ hình thành phát triển trẻ em chức tâm sinh lý, lực phẩm chất mang tính tảng, kĩ sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi khơi dậy phát triển tối đa khả tiềm ẩn, đặt niềm tảng cho cấp học cho việc học tập suốt đời trẻ em Như vậy, việc xây dựng số biện pháp GDDD – SK cho trẻ nhiệm vụ mà ngàng GDMN hướng đến 1.3 Ở trường Mầm non việc GDDD – SK cho trẻ chưa quan tâm mức Việc GDDD – SK cho trẻ nhìn thấy lý thuyết mà chưa nhìn thấy thực tế Do đó, nghiên cứu đề tài muốn nghiên cứu sâu vào thực tế việc GDDD – SK cho trẻ mầm non thông qua thời điểm ngày lúc, nơi trường mầm non, DD - SK cho trẻ mầm non thông qua chuyên đề sức khỏe dinh dưỡng để đề xuất số biện pháp nâng cao chất lượng GDDD – SK cho trẻ mầm non để em có kiến thức sâu rộng hiểu biết tầm quan trọng việc GDDD – SK cho trẻ trẻ em mà bậc phụ huynh, cha mẹ hiểu biết sâu rộng việc bảo vệ sức khỏe cho trẻ em Do việc xây dựng số biện pháp nâng cao chất lượng GDDD – SK cho trẻ MG - tuổi trường mầm non quan trọng có ý nghĩa to lớn cho phát triển sau em, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục nhà trường sống cộng đồng Xuất phát từ thực tiễn lí trên, chúng tơi lựa chọn nghiên cứu đề tài: “ Một số biện pháp nâng cao chất lượng GDDD- SK cho trẻ Mẫu giáo( -6 tuổi) trường Mầm non Quảng Xuân – Huyện Quảng Trạch” Mục đích nghiên cứu Trên sở tìm hiểu thực trạng GDDD – SK cho trẻ MG 5-6 tuổi qua xây dựng số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng GDDD – SK cho trẻ 5-6 tuổi Đối tượng khách thể nghiên cứu 3.1 Đối tượng nghiên cứu Một số biện pháp nâng cao chất lượng GDDD – SK cho trẻ MG 5-6 tuổi trường mầm non Quảng Xuân – Huyện Quảng Trạch 3.2 Khách thể nghiên cứu Quá trình giáo dục DD - SK cho trẻ MG 5-6 tuổi Trường Mầm non Nhiệm vụ nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu nhiệm vụ sau: - Nghiên cứu sở lí luận số biện pháp GDDD – SK cho trẻ MG 5-6 tuổi - Tìm hiểu thực trạng sử dụng biện pháp GDDD - SK cho trẻ MG 5-6 tuổi trường mầm non, tìm ngun nhân từ xây dựng số biện pháp nâng cao chất lượng GDDD –SK cho trẻ MG 5-6 tuổi trường mầm non - Thử nghiệm sư phạm để xác định hiệu biện pháp nhằm khẳng định tính khả thi đề tài Giả thuyết khoa học Nếu trình GDDD – SK giáo biết cách sử dụng linh hoạt sáng tạo biện pháp khác nâng cao chất lượng GDDD – SK cho trẻ nói riêng q trình chăm sóc – sức khỏe cho trẻ nói chung Phạm vi nghiên cứu 6.1 Giới hạn khách thể nghiêm cứu Đê tài thực 50 trẻ MG 5-6 tuổi 20 giáo viên trường MN Quảng Xuân – Huyện Quảng Trạch 6.2 Giới hạn nội dung nghiên cứu Nghiên cứu mức độ hiểu biết DD – SK trẻ MG 5-6 tuổi xây dựng số biện pháp GDDD –SK cho trẻ mầm non 6.3 Giới hạn thời gian nghiên cứu Đề tài tiến hành nghiên cứu 12/2015 – 05/2016 Phương pháp nghiên cứu 7.1 Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận Sử dụng phương pháp phân tích, so sánh, tổng hợp, thu thập, khái qt hóa, hệ thống hóa vấn đề lí luận, tài liệu có liên quan đến vấn đề nghiên cứu 7.2 Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1 Phương pháp quan sát - Quan sát trình giáo viên tổ chức hoạt động GDDD – SK cho trẻ thông qua hoạt động trường mầm non - Quan sát kết GDDD - SK thông qua hoạt động trẻ 7.2.2 Phương pháp trò chuyện Bằng hệ thống câu hỏi trao đổi, trò chuyện với giáo viên trẻ nhằm tìm hiểu thực trạng GDDD-SK cho trẻ MG 5-6 tuổi 7.2.3 Phương pháp điều tra Bằng phiếu điều tra (anket) nhằm tìm hiểu thực trạng GDDD – SK cho trẻ MG -6 tuổi Trường mầm non giai đoạn nay, đặc biệt thông qua hoạt động lúc, nơi trường mầm non 7.2.4 Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động trẻ Đánh giá hoạt động trẻ vấn đề dinh dưỡng sức khỏe thông qua hoạt động trường mầm non 7.3 Phương pháp thống kê toán học Sử dụng số cơng thức tốn học để phân tích, xử lí số liệu thu nhập mặt định lượng làm sở để đưa nhận định, đánh giá mặc định tính cách khách quan kết nghiên cứu Những đóng góp đề tài - Góp phần hệ thống hóa vấn đề lí luận số biện pháp GDDD –SK cho trẻ 5-6 tuổi trường Mầm non - Xác định thực trạng nguyên nhân việc GDDD – SK cho trẻ trường Mầm non Quảng Xuân – Quảng Trạch - Xây dựng số biện pháp nâng cao chất lượng GDDD – SK cho trẻ 5-6 tuổi trường mầm non Giúp trẻ biết lựa chọn ăn uống cách, thơng minh tự giác, có hiểu biết hành vi có lợi cho sức khỏe để đảm bảo cho sức khỏe cộng đồng Cấu trúc đề tài Ngoài phần mở đầu kết luận, nội dung khóa luận chia làm chương: Chương : Cơ sở lí luận đề tài nghiên cứu Chương 2: Thực trạng việc GDDD - SK cho trẻ Mẫu giáo (5 – tuổi) trường Mầm non Quảng Xuân – Huyên Quảng Trạch Chương 3: Một số biện pháp nâng cao chất lượng GDDD –SK cho trẻ Mẫu giáo (5-6 tuổi) trường mầm non Quảng Xuân – Huyện Quảng Trạch bước đầu thử nghiệm sư phạm PHẦN NỘI DUNG CHƯƠNG CƠ SỞ LÝ LUẬN 1.1.Tổng quan vấn đề nghiên cứu 1.1.1 Những nghiên cứu DD GDDD –SK nước Từ lâu khoa học chứng minh mối quan hệ qua lại chặt chẽ giữ DD SK ảnh hưởng DD SK đến phát triển tinh thần, trí tuệ người Ngay từ thời cổ đại, người ta nhận thức cách ăn uống cần thiết để trì sức khỏe Đại danh Y Hypocrat (460 -377 TCN), Sidengai (người Anh) đánh giá cao vai trò ăn uống sức khỏe bệnh tật Hacvay ý đến chế độ ăn điều trị làm nhiều thực đơn điều trị số bệnh Tiếp cơng trình nghiên cứu Bunghe Hopman vai trị muối khống Lunin (1853 – 1937) phát ra sữa có chất rất cần thiết cho sống sau 30 năm, A.Funck phát vitamin Từ cuối kỷ XIX đến nay, cơng trình nghiên cứu vai trò acid amin, vitamin, acid béo không no, vi chất dinh dưỡng phạm vi tế bào, tổ chức thể góp phần hình thành, phát triển đưa ngành dinh dưỡng thành môn khoa học Bước vào kỷ XX, nhiều việc nghiên cứu, ban ngành nhân học thành lập có nhiều cơng trình nghiên cứu Các cơng trình nghiên cứu lĩnh vực vược xa giai đoạn trước số chất lượng Trong nghiên cứu ý ảnh hưởng điều kiện xã hội đến tăng trưởng phát triển thể, đặc biệt sở trẻ Năm 1925, tổ chức y tế Liên minh quốc gia nghiên cứu mối quan hệ DD SK cộng đồng Và J.Boy Orda thực tiếng phát mối liên quan trực tiếp tầng lớp xã hội sức khỏe họ Năm 1995, FAO, WHO – tổ chức Liên Hợp quốc cho thể giới có khủng hoảng protein đưa loạt giải pháp để giải vấn đề này, đề cập đến việc GDDD – SK Như vậy, nhiều thập kỉ qua nhiều hội nghị thượng đỉnh quan trọng bàn vai trò DD chiến lược nâng cao sức khỏe đưa giải pháp nhằm cải thiện dinh dưỡng cộng đồng đề cập đến GDDD –SK nhà trường đặc biệt GDMN Hiện nay, năm lần lại có hội nghị DD khu vực DD quốc gia 1983 Bangkok, năm 1987 Osaka Trong tất hội nghị dinh dưỡng nêu đề cập đến vấn đề GDDD – SK cho đối tượng, lứa tuổi dựa sở tình hình thực tế quốc gia 1.1.2 Những nghiên cứu DD GDDD – SK nước Cũng dân tộc khác từ lâu, ông cha ta giầy công nghiên cứu loại thức ăn mối liên hệ với sức khỏe người Sau cách mạng tháng tám, vấn đề DD VSATTP trở thành vấn đề thời nên nhiều nhà nghiên cứu quan tâm, chẳng hạn tờ báo “Vui sống” lúc có nhiều viết kiến thức dinh dưỡng nhu cầu lượng thể Tuy nhiên, đến năm 1945 – Hịa bình lập lại, vấn đề dinh dưỡng Việt Nam lai quan tâm phát triển Các mơn có liên quan đến vấn đề DD đời học viện, trường đại học Bên cạnh đó, nhiều sách DD biên soạn xuất như: “Vitamin điều trị phòng bệnh”(1946), “Bảng thành phần hóa học thức ăn Việt Nam”(1972), “Vệ sinh dinh dưỡng vệ sinh thực phẩm”(1977), “Vệ sinh môi trường, dinh dưỡng lao động quân sự” (1987) Khi chiến tranh kết thúc, viện dinh dưỡng thành lập (1977) triển khai nhiều chương trình can thiệp dinh dưỡng có hiệu như: Chương trình phịng chống suy dinh dưỡng so thiếu protein – lượng, chương trình phịng chống vi chất dinh dưỡng, đa dạng hóa thức ăn, cải tiến cấu bữa ăn, GDDD – SK cho đối tượng xã hội Các cơng trình nghiên cứu trung tâm nghiên cứu giáo dục Mầm non, Việc nghiên cứu trẻ em trước độ tuổi mức độ phát triển thể lực yếu tố liên quan như: Dinh dưỡng, chăm sóc, giáo dục, triển khai lấy làm sở khoa học để xây dựng chương trình chăm sóc, giáo dục trẻ mầm non Trong thời gian này, chương trình chăm sóc, giáo dục mầm non Trong thời gian này, chương trình giáo dục MG (Chương trình cải tiến ) có đề cập đến vấn đề GDDD – SK cho trẻ mẫu giáo nội dung mờ nhạt lướt qua chương trình thơng qua mơn học, qua sinh hoạt hàng ngày chưa đề mục tiêu, nội dung, phương pháp cụ thể để giáo dục trẻ Vì vậy, thực tế vấn đề GDDD- SK chưa thực phát huy hiệu Bản kế hoạch hành động quốc gia dinh dưỡng giai đoạn 1996 – 2000 (16/09/1995) coi văn kiện chiến lược dinh dưỡng nước ta Trong kế hoạch phủ yêu cầu quyền cấp có trách nhiệm đưa mục tiêu dinh dưỡng, xóa nạn đói suy dinh dưỡng vào kế hoạch phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội cấp Đến nay, nhiều mục tiêu quan trọng mà đề đạt được, hoạt động dinh dưỡng bước xã hội hóa Vấn đề GDDD- SK cho đối tượng học sinh có vị trí quan trọng kế hoạch hành động 10 ... tin, GDDD – SK 13 tác động khoa học ăn uống đến nhân thức người để đến tự giác chăm lo ăn uống sức khỏe cho thân Theo giáo dục hoc GDDD- SK công việc truyền đạt hiểu biết khoa học ăn uống, kinh nghiệm... - Thử nghiệm sư phạm để xác định hiệu biện pháp nhằm khẳng định tính khả thi đề tài Giả thuyết khoa học Nếu trình GDDD – SK giáo biết cách sử dụng linh hoạt sáng tạo biện pháp khác nâng cao chất... CHƯƠNG CƠ SỞ LÝ LUẬN 1.1.Tổng quan vấn đề nghiên cứu 1.1.1 Những nghiên cứu DD GDDD –SK nước Từ lâu khoa học chứng minh mối quan hệ qua lại chặt chẽ giữ DD SK ảnh hưởng DD SK đến phát triển tinh thần,