Tiền thân của tổ hợp Công ty ðầu tư phát triển - Xây dựng là Nhà nghỉ Xõy dựng Vũng tàu, ủược thành lập ngày 26/5/1990 theo quyết ủịnh số 311/BXD - TCLð của Bộ trưởng Bộ Xõy dựng. Nhiệm vụ ban ủầu của Nhà nghỉ là kinh doanh dịch vụ du lịch và làm cụng tỏc ủiều dưỡng theo kế hoạch của Bộ Xõy dựng giao. Thời ủiểm mới thành lập, tổng số CBCNV chỉ cú 60 người, lao ủộng cú trỡnh ủộ ủại học chiếm 12%, số cũn lại là cụng nhõn kỹ thuật nghề và lao ủộng phổ thụng. Tư duy về cỏc lĩnh vực hoạt ủộng ủa ngành nghề cũn quỏ mới mẻ.
Thực hiện chủ trương của Nhà nước về tổ chức lại sản xuất - kinh doanh trong khu vực kinh tế quốc doanh, ngày 05/5/1994 Bộ trưởng Bộ Xõy dựng ủó cú quyết ủịnh thành lập mới doanh nghiệp nhà nước từ nhà nghỉ Bộ Xõy dựng trước ủõy thành cụng ty ðầu tư Xõy dựng và dịch vụ du lịch (tờn viết tắt giao dịch tiếng Anh là TIIC). Thời ủiểm mới thành lập doanh nghiệp nhà nước, tổng số vốn kinh doanh chỉ cú 8,2 tỷ ủồng. Trong ủú vốn chủ sở hữu là 5,7 tỷ ủồng, cũn lại là vốn vay ngắn hạn. Doanh thu năm ủầu tiờn là 903 triệu ủồng, nộp ngõn sỏch 47 triệu ủồng, lợi nhuận 12 triệu ủồng, lương bỡnh quõn của cỏn bộ cụng nhõn viờn là 432.000ủồng/người/ thỏng.
Tổ chức xây dựng bộ máy, triển khai kế hoạch Sản xuất kinh doanh (Kế hoạch 5 năm lần thứ nhất, giai ủoạn 1991-1995).
Cỏc ủơn vị nhanh chúng ủược thành lập và triển khai kinh doanh cỏc ngành nghề theo giấy phộp ủược cấp. Tư duy về kinh doanh ủa ngành nghề mới ủược phỏc họa nhưng ủó tạo ủiều kiện ra ủời và phỏt triển cỏc ủơn vị là:
- Khách sạn Thùy Vân trên cơ sở là Nhà Nghỉ Xây dựng cũ,
27
- Xí nghiệp Xây dựng số 1,
- Xớ nghiệp thi cụng cơ giới ủiện - nước,
- Chi nhánh xuất nhập khẩu tại thành phố Hồ Chí Minh (TP. HCM ), - Xí nghiệp Sản xuất kinh doanh vật liệu xây dựng.
ðồng thời với việc củng cố tổ chức bộ mỏy, Cụng ty ủó triển khai hàng loạt cỏc hoạt ủộng Sản xuất kinh doanh trờn cỏc lĩnh vực:
- Du lịch: Quản lý và khai thác 70 m chiều dài bờ biển Thùy Vân, khách sạn Thựy Võn và Viện ủiều dưỡng tại số 96 Trần Phỳ, Vũng Tàu.
- Xây lắp: Chỉ có 3 xí nghiệp hạch toán phụ thuộc tham gia thị trường.
ðội ngũ CBCNV cũn non trẻ, trang thiết bị thi cụng thiếu và khụng ủồng bộ nờn chỉ thi cụng ủược một số cụng trỡnh dõn dụng với quy mụ vừa và nhỏ.
- Kinh doanh thương mại và xuất nhập khẩu: Chi nhánh xuất nhập khẩu của Cụng ty tại 14 ủường Kỳ ðồng - TP. HCM xuất nhập khẩu trực tiếp cỏc loại vật tư, vật liệu xây dựng như: Xi măng, thạch cao, sắt, thép…Quy mô không lớn nhưng ủó cú hiệu quả.
- ðầu tư: Là một lĩnh vực cũn khỏ mới mẻ nhưng ủó ủược Cụng ty ủịnh hướng và tỡm kiếm cơ hội. Cỏc dự ỏn về khu ủụ thị mới, khu cụng nghiệp, sản xuất lật liệu xõy dựng, du lịch ủó ủược nghiờn cứu ủể triển khai. ðặc biệt dự ỏn khu trung tõm ủụ thị Chớ Linh thành phố Vũng Tàu ủược triển khai năm 1995 là dự ỏn thứ hai ở phớa Nam sau khu ủụ thị mới Phỳ Mỹ Hưng ủó gúp phần nõng cao vị thế của Công ty những năm sau này.
Mở rộng ủầu tư và phỏt triển Sản xuất kinh doanh trờn nhiều lĩnh vực ngành nghề (kế hoạch 5 năm lần thứ 2, giai ủoạn 1996-2000).
ðể tạo ủà phỏt triển, tăng sức cạnh tranh. Giai ủoạn này Cụng ty tập trung:
- Về du lịch: ðầu tư, cải tại và xây dựng mới các cơ sở vật chất phục vụ khách du lịch.
28
- Về xõy lắp: Ngoài Bà Rịa- Vũng Tàu, Cụng ty ủó phỏt triển sang cỏc ủịa bàn mới là TP. HCM, Bình Dương, Bình Phước, ðồng Nai… Các hạng mục xây dựng ủó cú quy mụ lớn, phức tạp hơn trước.
- Về Sản xuất kinh doanh vật liệu xây dựng: ðể phục vụ cho công tác xây lắp của Công ty và cung ứng cho thị trường, các sản phẩm Vật liệu xây dựng ủược sản xuất và tiờu thụ mạnh với khối lượng lớn như: gạch block, gạch con sõu, gạch terrazzo, ủỏ xõy dựng…
- Về thương mại - xuất nhập khẩu: Ngoài những mặt hàng chính là klinker, thạch cao, xi măng, sắt thép và các mặt hàng dân dụng khác, Công ty cũng ủó nhập khẩu cỏc mặt hàng mới như dõy chuyền thiết bị sản xuất Vật liệu xây dựng, phương tiện vận tải, máy thi công cơ giới. Kim ngạch xuất nhập khẩu hàng năm ủạt và vượt mức 6 triệu USD.
Là doanh nghiệp nhà nước hoạt ủộng trong ngành xõy dựng, Cụng ty luụn chỳ trọng ủến cỏc ngành nghề cú liờn quan ủến xõy lắp và sản xuất vật liệu xõy dựng.
- Trong lĩnh vực xõy lắp: Tuyển dụng ủụng ủảo ủội ngũ kỹ sư xõy dựng.
ðầu tư, mua sắm thờm cỏc thiết bị cơ giới phục vụ xõy lắp. Vỡ vậy Cụng ty ủó trúng thầu nhiều công trình dự án có quy mô lớn. Sản lượng xây lắp ngày càng tăng và chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu ngành nghề của Công ty.
- Trong lĩnh vực sản xuất và kinh doanh vật liệu xây dựng: Các sản phẩm vật liệu xây dựng tiêu thụ nội bộ tăng, chiếm 59% sản lượng hàng năm. Nâng cao tỷ trọng sản lượng vật liệu xõy dựng là ủịnh hướng chiến lược về ủầu tư của Công ty. Hàng loạt các cơ sở sản xuất vật liệu xây dựng với dây chuyền công nghệ tiờn tiến của chõu Âu ủược lắp ủặt và ủưa vào sản xuất.
Kết thỳc giai ủoạn 1996-2000 lĩnh vực xõy lắp và Sản xuất kinh doanh vật liệu xõy dựng ủó phỏt triển mạnh cả về sản lượng, chất lượng và giữ vai trũ chớnh trong cỏc hoạt ủộng sản xuất của Cụng ty.
29
ðẩy mạnh Sản xuất kinh doanh, thớ ủiểm hoạt ủộng theo mụ hỡnh cụng ty mẹ – cụng ty con, ủổi mới và cổ phần húa doanh nghiệp (Kế hoạch 5 năm lần thứ 3, Giai ủoạn 2001-2005).
Ngày 15/12/2001, Bộ trưởng Bộ Xõy dựng ban hành quyết ủịnh số: 223/
Qð- BXD ủổi tờn Cụng ty ðầu tư xõy dựng và dịch vụ Du lịch thành cụng ty ðầu tư Phát triển – Xây dựng, tên giao dịch quốc tế là Development Investment Construction Company, viết tắt là DIC. Với nguyờn tắc “Tiếp tục ủẩy mạnh sản xuất kinh doanh, bảo toàn và phát triển vốn nhà nước”. Cùng tên gọi mới, Công ty ủó cú sự phỏt triển vượt bậc:
- Về xõy lắp: Cỏc cụng trỡnh, dự ỏn do Cụng ty làm chủ ủầu tư chiếm khoảng 70% giỏ trị sản lượng. Nhiều cụng trỡnh cú quy mụ lớn, ủặc biệt là cỏc cụng trỡnh cao tầng, cú tổng dự toỏn ủến hàng trăm tỷ ủồng như: Nhà mỏy gạch tuynel Long Hương trị giỏ 37 tỷ ủồng, Khỏch sạn DIC Star trị giỏ gần 60 tỷ ủồng, căn hộ cao cấp Seaview 18 tầng tại khu ủụ thị Chớ Linh trị giỏ 100 tỷ ủồng, Dự ỏn Khu ủụ thị du lịch sinh thỏi ðại Phước 7.400 tỷ ủồng, căn hộ cao cấp Seaview 21 tầng trị giỏ 350 tỷ ủồng, chung cư Ngọc Khỏnh tại Hà Nội trị giỏ 50 tỷ ủồng và cỏc cụng trỡnh khỏc tại TP. HCM, ðồng Nai, Long An, Quảng Nam, đà NẵngẦ
- Về sản xuất công nghiệp: đã có sự tăng trưởng vượt bậc, nhiều sản phẩm mới ủược sản xuất theo dõy chuyền cụng nghệ hiện ủại như gạch tuynel, bờ tụng nhựa thương phẩm, bờ tụng nhựa núng, ống cống bờ tụng ly tõm, ủỏ xõy dựng cỏc loại phục vụ thi cụng xõy lắp cỏc dự ỏn do Cụng ty làm chủ ủầu tư.
- Giai ủoạn này hầu hết cỏc sản phẩm vật liệu xõy dựng của Cụng ty ủó ủược khỏch hàng tớn nhiệm và ủược Quacert cấp chứng chỉ ISO 9001:2000.
- Kinh doanh thương mại cú sự tăng trưởng cao. Hàng năm vốn lưu ủộng dựng cho kinh doanh thương mại lờn ủến hàng trăm tỷ ủồng.
- Kinh doanh du lịch giai ủoạn này chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ trong cơ cấu ngành nghề nhưng không ngừng tăng trưởng. Với cơ sở vật chất kinh doanh du
30
lịch hiện cú, Cụng ty ủược coi là một trong những ủơn vị hàng ủầu cú thế mạnh về kinh doanh du lịch tại tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu.
- Kinh doanh bất ủộng sản: Tuy là một loại hỡnh kinh doanh khỏ mới mẻ, nhưng Cụng ty ủó nhanh chúng chiếm lĩnh thị trường, mở rộng thị phần. Cỏc sản phẩm chủ yếu là ủất thổ cư ủó cú cơ sở hạ tầng, biệt thự ủể ở và căn hộ cao cấp tại cỏc chung cư do Cụng ty làm chủ ủầu tư.
- Cỏc dự ỏn phỏt triển ủụ thị: Khu ủụ thị Chớ Linh, khu du lịch sinh thỏi ðại Phước ủược quan tõm tập trung mọi nguồn lực thi cụng và hoàn thành sớm nhất ủể bàn giao cho khỏch hàng theo hợp ủồng, nhanh chúng thu hồi vốn.
- Cỏc dự ỏn sản xuất vật liệu xõy dựng: ðầu tư và ủưa vào khai thỏc cỏc trạm trộn bờ tụng tươi, cỏc xưởng sản xuất cấu kiện bờ tụng ủỳc sẵn, bờ tụng nhựa núng, dõy chuyền khai thỏc ủỏ xõy dựng, xưởng cơ khớ, nhà mỏy gạch Tuynel tại nhiều ủịa bàn nhằm tăng tỷ trọng vật liệu xõy dựng trong cơ cấu ngành nghề và hỗ trợ cho công tác xây lắp.
- Cỏc dự ỏn ủầu tư về du lịch: ðầu tư và ủưa vào khai thỏc cỏc dự ỏn: Bói tắm Thùy Vân, Khách sạn 4 sao DIC Star, nhà hàng 500 chỗ và nhà máy sản xuất bia tươi theo công nghệ của ðức với công suất 30 vạn lít/ năm.
ðến năm 2002, do sự phỏt triển nhanh về tốc ủộ lẫn quy mụ, cụ thể là từ 05 ủơn vị thành viờn trực thuộc từ năm 1993, ủến năm 2002 Cụng ty ủó cú 22 ủơn vị thành viờn trực thuộc hoạt ủộng trờn phạm vi toàn quốc với ngành nghề sản xuất - kinh doanh ủa dạng như ủó nờu ở trờn. Do ủú ủể cú thể quản lý ủược toàn diện trên các lĩnh vực sản xuất - kinh doanh toàn công ty, biện pháp duy nhất lỳc ủú là sắp xếp lại theo ba lựa chọn như sau:
(1) Giữ nguyên mô hình hiện tại
Giữ nguyờn 22 ủơn vị thành viờn hạch toỏn phụ thuộc gần như toàn diện vào sự ủiều hành của cụng ty ủộc lập là TIIC. Nếu làm như vậy sẽ kỡm hóm sự phỏt triển sản xuất - kinh doanh của TIIC. Do cỏc ủơn vị phụ thuộc cú tư cỏch phỏp nhõn khụng ủầy ủủ nờn khụng cú ủược tớnh tự chủ trong hoạt ủộng sản
31
xuất - kinh doanh, khụng chịu trỏch nhiệm trước phỏp luật về hoạt ủộng kinh doanh của mỡnh. Do ủú khụng phỏt huy ủược tớnh sỏng tạo, năng ủộng của cỏc ủơn vị thành viờn. Như vậy sẽ làm chậm khả năng phỏt triển của doanh nghiệp.
(2) Thành lập Tổng công ty nhà nước
Tổ chức lại 22 ủơn vị thành viờn, tạo thành những cụng ty hạch toỏn ủộc lập và công ty hạch toán phụ thuộc nằm trong Tổng công ty, bằng cách xin thành lập Tổng công ty 90. Tuy nhiên tổng công ty Nhà nước thường có bộ máy quản lý quá cồng kềnh; chi phí cho bộ máy quản lý hàng năm rất lớn và các chi phớ này ủược lấy từ nguồn trớch nộp kinh phớ cấp trờn tức là từ giỏ thành của cỏc ủơn vị thành viờn, do vậy làm tăng giỏ thành sản phẩm, giảm hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp nhà nước. Mặt khỏc Tổng cụng ty quản lý và ủiều hành các doanh nghiệp thành viên mang tính hành chính mà ít thông qua hiệu quả ủồng vốn do ủú cỏc mối quan hệ giữa tổng cụng ty và cỏc thành viờn, giữa cỏc thành viên trong tổng công ty rời rạc mà không gắn bó về mặt kinh tế.
(3) Chuyển sang hoạt ủộng theo mụ hỡnh cụng ty mẹ - cụng ty con
Sắp xếp và tổ chức cỏc ủơn vị thành viờn thành cỏc ủơn vị hạch toỏn ủộc lập ủầy ủủ. Trong ủú doanh nghiệp thành viờn cú nhiều hỡnh thức sở hữu khỏc nhau: công ty 100% vốn sở hữu của công ty mẹ, công ty cổ phần, công ty liên doanh, cụng ty trỏch nhiệm hữu hạn. Cụng ty mẹ tổ chức quản lý, ủầu tư vốn vào cỏc ủơn vị thành viờn tuỳ theo tớnh chất của từng thành viờn mà cú mức ủộ ủầu tư khỏc nhau. Hỡnh thức quản lý này ủược gọi là quản lý theo mụ hỡnh "cụng ty mẹ - công ty con".
Theo hỡnh thức này cỏc ủơn vị hạch toỏn phụ thuộc cụng ty, ủang ủược phõn cấp quyết ủịnh một số vấn ủề hoạt ủộng sản xuất - kinh doanh ủược chuyển thành cụng ty con, cụng ty liờn kết là phỏp nhõn ủộc lập, tự chủ, tự chịu trỏch nhiệm trong hoạt ủộng sản xuất - kinh doanh; cụng ty mẹ quan hệ với cỏc cụng ty con, cụng ty liờn kết với vị thế của nhà ủầu tư, gúp vốn. Từ ủú khắc
32
phục ủược tỡnh trạng cỏc ủơn vị phụ thuộc trụng chờ, phụ thuộc hoàn toàn vào cụng ty từ kế hoạch sản xuất - kinh doanh, thị trường, ủầu tư phỏt triển ủến những vấn ủề cụ thể trong sản xuất như trước ủõy. Chuyển sang mụ hỡnh mới với sự phõn cấp rừ theo luật ủịnh sẽ nõng cao tớnh tự chủ, tự chịu trỏch nhiệm giữa cụng ty mẹ và cỏc cụng ty con, tạo ủiều kiện giải phúng năng lực sản xuất, nâng cao qui mô, phạm vi kinh doanh và khả năng tích tụ, tập trung vốn của cụng ty. Cỏc cụng ty con sẽ thực sự linh hoạt trong quản lý ủiều hành, thực hiện chuyờn mụn húa sản phẩm, từ ủú tối ủa húa lợi nhuận và nõng cao năng lực cạnh tranh cho toàn tổ hợp.
Từ thực trạng lúc bấy giờ và triển vọng phát triển của TIIC trong những năm sau ủú, cú thể khẳng ủịnh rằng sự phỏt triển của lực lượng sản xuất ủó tới mức cần phải cú quan hệ sản xuất phự hợp, ủũi hỏi phải thay ủổi mụ hỡnh tổ chức, quản lý của TIIC. Trờn cơ sở ủiều kiện khỏch quan của TIIC lỳc ủú, ban lónh ủạo cụng ty ủó quyết ủịnh lựa chọn quản lý tổ chức theo mụ hỡnh cụng ty mẹ - công ty con.
ðược sự ủồng ý của Bộ Xõy dựng, sau một thời gian khẩn trương thiết lập, thỏng 08/2002 TIIC ủó trỡnh ủề ỏn thớ ủiểm hoạt ủộng theo mụ hỡnh cụng ty mẹ - cụng ty con. Ngày 05/12/2002 Thủ tướng Chớnh phủ ủó ban hành quyết ủịnh số 1158/Qð-TTg phờ duyệt ðề ỏn thớ ủiểm và Bộ Xõy dựng cú Quyết ủịnh số 01/Qð-BXD ngày 02/01/2003 phờ duyệt ðiều lệ thớ ủiểm. Từ ngày 02/01/2003 cụng ty ðầu tư xõy dựng và dịch vụ du lịch (TIIC) ủược ủổi tờn thành tổ hợp công ty ðầu tư phát triển Xây dựng (DIC Group).