Chương 3. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP THÀNH PHỐ VIỆT TRÌ
3.4. Những yếu tố ảnh hưởng tới sự phát triển công nghiệp thành phố Việt Trì
Với vị trí địa lý tiếp giáp gần với các trung tâm kinh tế lớn như Hà Nội, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Thái Nguyên... cùng với các trục đường giao thông gồm cả đường bộ, đường sắt, đường thủy là những điều kiện thuận lợi cho thu hút các dự án đầu tư và phát triển công nghiệp trên địa bàn.
Khí hậu, thời tiết ôn hòa, ít xảy ra thiên tai, lũ lụt. Thuận lợi cho phát triển nguồn nguyên liệu đặc biệt là nguồn nguyên liệu cho công nghiệp chế biến nông sản như chè, tơ tằm...
Tài nguyên khoáng sản trên địa bàn thành phố Việt Trì hầu như không có các loại khoáng sản có giá trị cao đa dạng, trữ lượng không nhiều nhưng vẫn có một số loại khoáng sản như than, cát sỏi, đất... là cơ sở để phát triển công nghiệp khai thác. Đối với ngành công nghiệp khai thác cần phải có chính sách và kế hoạch phát triển hợp lý để quản lý tốt nguồn tài nguyên không tái tạo này.
3.4.2. Lao động và chất lượng lao động thành phố Việt Trì
Trong những năm gần đây thành phố Việt Trì thu hút một lượng lao động lớn đến làm việc trên địa bàn làm cho dân số cơ học của thành phố tăng lên đến năm 2016 là 198.906 người với 111.465 người trong độ tuổi lao động. Lao động là yếu tố quan trọng quyết định trong phát triển kinh tế nói chung và các doanh nghiệp nói riêng. Nhiều người lao động khi tham gia vào thị trường lao động chưa được đào tạo nghề (tỷ lệ lao động chưa qua đào tạo chuyên môn kỹ thuật qua các năm luôn chiếm 57 – 58%), hoặc được đào tạo nhưng kỹ năng còn hạn chế [1].
Cơ cấu lao động trên địa bàn thành phố Việt Trì đang còn bộc lộ nhiều bất hợp lý. Theo số liệu thống kê cho thấy, năm 2016 mật độ dân số của thành phố Việt Trì rất cao so với trung bình của tỉnh Phú Thọ và trung bình của cả nước (1.771,7 người/km2), cơ cấu lao động phân bố không đều trong các ngành, tỷ lệ lao động trong nông nghiệp còn 13,41% trong khi đó diện tích đất canh tác lại bị thu hẹp dần do tốc độ đô thị hóa, đây là những khó khăn đối với sự phát triển của thành phố [1].
Cùng với đó là các hạn chế về tác phong công nghiệp, ý thức kỷ luật của người lao động… Hiện nay, trong nền kinh tế thị trường, người lao động đã hình thành được tác phong làm việc nhanh nhạy hơn. Tuy nhiên, ở khu vực nông thôn, người lao động vẫn mang tác phong làm việc trong nông nghiệp. Người lao động khu vực nông thôn thành phố Việt Trì cũng có các đặc điểm đó. Chính vì vậy, tại những vùng ĐTH, khi Nhà nước thu hồi đất, thời gian đầu số lượng lao động bị thu hồi đất vào làm việc trong các khu, cụm công nghiệp. Khi vào làm việc tại đây, phải sau một thời gian những người lao động này mới thích nghi được tác phong lao động công nghiệp. Tuy nhiên, còn hiện tượng một lượng nhỏ lao động nông nghiệp không thích nghi được đã tự bỏ việc, thậm chí bị sa thải. Tất cả các yếu tố đó khiến cho nguồn nhân lực của thành phố có số lượng lớn nhưng chất lượng còn nhiều bất cập. Thực tế này đã làm giảm khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp, nhất là những ngành công nghiệp kỹ thuật cao, như cơ khí, điện tử… Chính vì vậy các cấp chính quyền địa phương cần luôn ưu tiên và có các chính sách hỗ trợ, đào tạo nguồn nhân lực với trình độ chuyên môn nghiệp vụ cao, có kỹ năng lao động và tác phong, kỷ luật lao động đáp ứng được yêu cầu.
Song song với quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tích cực thì cơ cấu lao động của thành phố cũng đã có sự chuyển dịch đáng kể. Sự chuyển dịch lớn và chủ yếu là: Lao động làm việc trong nông nghiệp giảm, lao động làm việc trong công nghiệp, dịch vụ tăng lên, trình độ văn hoá chuyên môn, kỹ thuật của người lao động tăng lên; dân số và lao động ở thành thị ngày càng tăng; số người có việc làm ngày càng tăng.
3.4.3. Kết cấu hạ tầng cho phát triển công nghiệp thành phố Việt Trì
Nắm được vai trò của kết cấu hạ tầng cho phát triển công nghiệp theo hướng hiện đại, thành phố Việt Trì ưu tiên để ra nguồn vốn lớn cho việc quy hoạch và đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng. Nguồn vốn này chủ yếu dùng để xây dựng hệ thống
giao thông, điện, nước, cấp thoát nước, thông tin liên lạc, xây dựng các khu, cụm công nghiệp...Hiện tại thành phố đang đầu tư xây dựng mới, nâng cấp mở rộng các tuyến đường giao thông theo quy hoạch chung tại nhiều phường, xã. Các tuyến đường lớn kết nối với nút giao KCN Thụy Vân đi đền Hùng, cầu Việt Trì và đi Lâm Thao đã hoàn thành và đang tiếp tục mở rộng. Dự án cải tạo, nâng cấp đường nối QL 2 (ngã ba Đền Hùng) đến đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai thuộc xã Hùng Lô, thành phố Việt Trì đã được bàn giao đưa vào sử dụng trong năm 2015. Dự án đầu tư xây dựng đường Phù Đổng có tổng chiều dài 4,1km, đi qua phường Dữu Lâu và xã Phượng Lâu, thành phố Việt Trì dự kiến hoàn thành trong năm 2017 đáp ứng nhu cầu về giao thông, thoát nước và vệ sinh môi trường của người dân trong vùng;
liên kết đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai (tại nút giao IC7, cách cầu Sông Lô khoảng 500m) với trung tâm thành phố Việt Trì và các khu công nghiệp được thiết kế xây dựng theo tiêu chuẩn đường đô thị hiện đại. Trong đó, đoạn từ nút giao thông D8 (từ Làng SOS Việt Trì đến nút giao đường Hòa Phong) có chiều dài hơn 514m; đoạn từ nút giao D9 (giao với đường Hòa Phong) đến nút giao với đường Trường Chinh và đường dẫn lên đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai có chiều dài hơn 3,6km. Dự án cầu Việt Trì - Ba Vì nối Quốc lộ 32 với Quốc lộ 32C theo hình thức Hợp đồng Xây dựng - Kinh doanh - Chuyển giao (BOT) đã được chính thức triển khai thi công, dự kiến sẽ hoàn thành đưa vào sử dụng trong thời gian 18 tháng... Và nhiều các tuyến đường giao thông khác tiếp tục được đầu tư nâng cấp.
Cấp điện và chiếu sang công cộng đáp ứng đủ 100% cho như cầu sản xuất và sinh hoạt. Đảm bảo cấp điện liên tục và chất lượng cho sản xuất công nghiệp.
Xây dựng hệ thống thoát nước thải đạt 3km/km2; ngoài các trạm gom xử lý nước thải hiện có, xây dựng thêm công trình trạm xử lý nước thải tại đê tả Sông Thao (phường Minh Nông) công suất cao đạt 5.000 m3/ngày đêm nằm trong bốn hạng mục chính của Dự án đầu tư xây dựng công trình hệ thống thu gom và xử lý nước thải TP Việt Trì (gồm các hạng mục: Hai trạm xử lý nước thải; hệ thống thu gom nước thải; hệ thống trạm bơm nước thải và đấu nối 19.900 hộ gia đình).
Thông tin liên lạc cũng được quan tâm đầu tư tiến hành ngầm hóa 40% hạ tầng mạng cáp viễn thông, truyền hình hiện tại; phủ sóng 3G tới 100% khu dân cư;
cáp quang tới 100% trung tâm xã, cụm xã; cáp quang hóa 50% hạ tầng ngoại vi; số hóa truyền dẫn phát sóng truyền hình mặt đất; hoàn thiện và cải tạo hạ tầng mạng cáp vi ngoại, cột ăngten.
3.4.4. Cơ chế, chính sách phát triển công nghiệp
UBND thành phố quản lý chung về các chính sách phát triển công nghiệp.
Giúp UBND thành phố có các cơ quan chuyên môn quản lý nhà nước về công nghiệp theo luật định có nhiệm vụ tham mưu cho UBND thành phố ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý công nghiệp trên địa bàn; tham mưu xây dựng các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển công nghiệp. Vận dụng các chính sách nhằm tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho công nghiệp phát triển. Các chính sách có thể bao gồm những ưu đãi về thuế, đất đai, nhân lực hay các ưu tiên trong giải quyết thủ tục hành chính cũng như các khoản đóng góp khác...
Ngoài những chính sách chung của các Bộ, ngành áp dụng cho phát triển sản xuất, kinh doanh, hỗ trợ doanh nghiệp trong thời kỳ suy thoái kinh tế thì trên địa bàn tỉnh Phú Thọ cũng đã có những chính sách riêng. Đối với ngành công nghiệp tỉnh Phú Thọ thì cơ bản những doanh nghiệp công nghiệp tập trung chủ yếu ở thành phố Việt Trì. Do vậy các chính sách phát triển ngành công nghiệp của Việt Trì cơ bản thực hiện theo hướng dẫn của các cơ quan cấp tỉnh.
Thành phố tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, thủ tục theo hướng nhanh gọn, thuận lợi cho nhân dân, các nhà đầu tư. Rà soát lại cơ chế và các thủ tục hành chính, giảm thiểu các khâu, thủ tục rườm rà không cần thiết, hoàn thiện và thực hiện tốt trong lĩnh vực đầu tư. Tạo môi trường thông thoáng, thuận lợi cho công nghiệp phát triển; có những quy định cụ thể vừa tạo thuận lợi, vừa quản lý chặt chẽ trong kinh doanh và quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh của các đơn vị, doanh nghiệp.