Chương 4: MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU ĐỔI MỚI QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ TỈNH HÒA BÌNH
4.2. Giải pháp chủ yếu đổi mới quản lý hoạt động khoa học và công nghệ
4.2.3. Phát triển nguồn nhân lực khoa học và công nghệ
Quy hoạch phát triển nhân lực khoa học và công nghệ phải gắn kết chặt chẽ với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội; đáp ứng nhu cầu phát triển của đất nước tới năm 2020 và tầm nhìn năm 2030.
Xây dựng đội ngũ cán bộ khoa học và công nghệ có trình độ cao, tâm huyết, trung thực, tận tụy, có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất và năng lực tốt, có cơ cấu phù hợp với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, bảo đảm sự chuyển tiếp liên tục, vững vàng giữa các thế hệ, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của thời kỳ mới. Xây dựng và quản lý quy hoạch phát triển nhân lực khoa học và công nghệ; đề xuất các chính sách đào tạo, sử dụng, thu hút, trọng dụng, đãi ngộ, tôn vinh đội ngũ cán bộ khoa học và công nghệ; đa dạng hóa các loại hình, cấp độ đào tạo, nâng cao chất lƣợng đào tạo nhân lực khoa học và công nghệ; đẩy mạnh hợp tác quốc tế về phát triển nhân lực khoa học và công nghệ.
Tạo môi trường thuận lợi, điều kiện vật chất để cán bộ khoa học và công nghệ phát triển bằng tài năng và hưởng lợi ích xứng đáng với giá trị lao động
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/
sáng tạo của mình. Nâng cao năng lực, trình độ và phẩm chất của cán bộ quản lý khoa học và công nghệ ở các ngành, các cấp.
Có chính sách thu hút và sử dụng hiệu quả đội ngũ sinh viên sau khi tốt nghiệp Đại học, nghiên cứu sinh, thực tập sinh, chuyên gia khoa học và công nghệ loại giỏi về làm việc tại tỉnh. Khuyến khích cán bộ tiếp tục học tập nâng cao trình độ chuyên môn, ngoại ngữ để tiếp thu và làm chủ các tiến bộ kĩ thuật, công nghệ mới áp dụng vào sản xuất đời sống.
Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp chính đáng của tác giả các công trình khoa học và công nghệ; có chính sách đãi ngộ, khen thưởng đối với tác giả các công trình đƣợc công bố quốc tế, các sáng chế đƣợc bảo hộ trong và ngoài nước.
Ðổi mới công tác tuyển dụng, bố trí, đánh giá và bổ nhiệm cán bộ khoa học và công nghệ. Có chính sách tiếp tục sử dụng cán bộ khoa học và công nghệ trình độ cao đã hết tuổi lao động có tâm huyết và sức khoẻ làm việc ở những sở trường của họ.
Hoàn thiện hệ thống chức danh, chức vụ khoa học và công nghệ. Cải tiến hệ thống giải thưởng khoa học và công nghệ, danh hiệu vinh dự Nhà nước cho cán bộ khoa học và công nghệ có nhiều sáng kiến, phát minh phục vụ sản xuất và đời sống.
Thực hành dân chủ, tôn trọng và phát huy tự do tư tưởng trong hoạt động nghiên cứu, sáng tạo, tƣ vấn, phản biện của các nhà khoa học.
4.2.4. Đổi mới cơ chế đầu tư, tài chính cho hoạt động khoa học và công nghệ Đổi mới cơ chế xây dựng kế hoạch và dự toán ngân sách đối với hoạt động khoa học và công nghệ phù hợp với đặc thù của lĩnh vực khoa học và công nghệ và nhu cầu phát triển của địa phương, của ngành; bảo đảm đồng bộ, gắn kết giữa định hướng phát triển dài hạn, chương trình phát triển trung hạn với kế hoạch nghiên cứu, ứng dụng khoa học và công nghệ hằng năm.
Điều chỉnh phân bổ ngân sách nhà nước cho hoạt động khoa học và công nghệ theo hướng căn cứ vào kết quả, hiệu quả sử dụng kinh phí khoa học và
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/
công nghệ của địa phương, của ngành khắc phục tình trạng đầu tư dàn trải, kém hiệu quả.
Đẩy mạnh thực hiện cơ chế đặt hàng, đấu thầu thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ và cơ chế khoán kinh phí đến sản phẩm khoa học và công nghệ cuối cùng theo kết quả đầu ra. Xây dựng cơ chế đặc thù trong quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước để thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ theo hướng giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho tổ chức, cá nhân chủ trì nhiệm vụ khoa học và công nghệ. Mở rộng áp dụng cơ chế tài chính của quỹ phát triển khoa học và công nghệ. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát; hình thành cơ chế đánh giá độc lập, tƣ vấn, phản biện, giám định xã hội đối với các hoạt động khoa học và công nghệ.
Có cơ chế thúc đẩy đổi mới công nghệ theo hướng ứng dụng công nghệ mới, công nghệ hiện đại; hỗ trợ nhập khẩu công nghệ nguồn, công nghệ cao, mua thiết kế, thuê chuyên gia trong nước và nước ngoài thuộc các lĩnh vực ưu tiên, doanh nghiệp mua công nghệ từ các viện nghiên cứu, trường đại học trong nước. Chấm dứt và ngăn chặn có hiệu quả việc nhập công nghệ lạc hậu, công nghệ gây nguy hại đến sức khoẻ con người, tài nguyên, môi trường, kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh.
Huy động mạnh mẽ nguồn vốn xã hội và các nguồn vốn nước ngoài đầu tƣ cho phát triển khoa học và công nghệ. Nâng tổng đầu tƣ xã hội cho hoạt động khoa học và công nghệ đạt 1,5% đến 2% GDP vào năm 2020. Tăng đầu tư của Nhà nước cho khoa học và công nghệ bảo đảm tối thiểu 2% tổng chi ngân sách tỉnh hằng năm. Có cơ chế sử dụng vốn sự nghiệp kinh tế hỗ trợ đổi mới và chuyển giao công nghệ. Khuyến khích tƣ nhân thành lập hoặc liên kết với Nhà nước thành lập các quỹ đầu tư mạo hiểm đối với hoạt động nghiên cứu phát triển công nghệ mới, công nghệ cao.
Củng cố, tăng cường tiềm lực và phát triển các tổ chức khoa học và công nghệ: Tập trung đầu tƣ xây dựng một số đơn vị hoạt động khoa học và
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/
công nghệ đủ năng lực nghiên cứu, tiếp thu chuyển giao kết quả khoa học và công nghệ, đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới.
Hình thành các vùng tập trung ứng dụng công nghệ, kỹ thuật cao thích hợp với tỉnh Hòa Bình, tập trung cho lĩnh vực công nghệ sinh học, công nghệ thông tin, công nghệ tự động hoá và công nghệ vật liệu mới. Trước mắt, tập trung điều chỉnh dự án đầu tƣ xây dựng khu nghiên cứu, ứng dụng chuyển giao và ƣơm tạo công nghệ trong nông nghiệp cho phù hợp với điều kiện của tỉnh.
Tăng cường tiềm lực khoa học và công nghệ của các trường cao đẳng trên địa bàn tỉnh, chú ý khai thác năng lực khoa học và công nghệ của các tổ chức, các trường của trung ương.
4.2.5. Triển khai các định hướng nhiệm vụ khoa học và công nghệ chủ yếu 4.2.5.1. Ưu tiên phát triển một số công nghệ tiên tiến, công nghệ cao, công nghệ liên ngành
Tiếp tu ̣c đẩy mạnh phát triển công nghệ thông tin và truyền thông ; Nghiên cứu và phát triển có trọng điểm các công nghệ sinh học, vật liệu mới, tự động hóa, nano sinh học; ứng dụng có hiệu quả các công nghệ này vào mô ̣t số lĩnh vƣ̣c chủ yếu : nông, lâm, ngƣ nghiệp, y, dƣợc, công nghiệp chế biến nông, lâm sản, thực phẩm.
Phát triển công nghệ môi trường : xử lý nước thải, chất thải rắn, chất thải nguy ha ̣i , khí thải; ứng du ̣ng công nghê ̣ sản xuất sa ̣ch , công nghệ thân thiện với môi trường trong sản xuất , kinh doanh ; phát triển công nghệ tái chế chất thải.
4.2.5.2. Đẩy mạnh ứng dụng, phát triển khoa học và công nghệ trong các ngành, lĩnh vực địa phương phương có lợi thế
- Ngành nông, lâm nghiệp: Tập trung nghiên cứu, ứng dụng để phát triển bền vững rừng; chăn nuôi, tạo ra vùng sản xuất các loại vật nuôi mang hàng hóa đặc sản của tỉnh; nghiên cứu quy hoachju và nuôi các loại cá đặc sản trên lòng hồ để phát triển kinh tế và thu hút du lịch; phát triển cây công nghiệp,
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/
cây dƣợc liệu, nghiên cứu trồng và sản xuất một số sản phẩm từ cây dƣợc liệu quý phục vụ chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe; phát triển cây ăn quả, đặc biệt là cây có múi; trồng một số loại rau, quả mà tỉnh có lợi thế nhƣ rau su su, quả lặc này, hạt dổi cung cấp cho thị trường Hà Nội; quản lí và sử dụng có hiệu quả đất nông nghiệp, nhất là đất lúa.
- Ngành công nghiệp-xây dựng: Nghiên cứu ứng dụng phát triển bền vững vật liệu xây dựng, nhất là xi măng, công nghiệp chế biến nông, lâm sản, thực phẩm, điện tử, viễn thông có lợi thế. Ƣu tiên thu hút các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài vào các khu công nghiệp để sản xuất sản phẩm sử dụng công nghệ cao.
- Lĩnh vực dịch vụ: Tập trung khai thác lợi thế nhành du lịch, trong đó chú ý phát triển du lịch sinh thái mà tỉnh có lợi thế, phát triển các sân gôn, khai thác và phát triển khu du lịch lòng hồ, du lịch hang động, du lịch tâm linh, du lịch mang tính bản sắc dân tộc...
4.2.6. Đổi mới công nghệ trong doanh nghiệp và phát triển thị trường khoa học và công nghệ
Đẩy mạnh phát triển doanh nghiệp khoa học công nghệ, hỗ trợ khoa học và công nghệ cho các doanh nghiệp. Hỗ trợ thành lập và phát triển doanh nghiệp khoa học công nghệ của tỉnh. Coi đây là một trong những nhiệm vụ hàng đầu về hoạt động khoa học công nghệ trong giai đoạn 2016-2020. Hỗ trợ các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Hòa Bình tiếp cận và ứng dụng công nghệ mới, công nghệ hiện đại, công nghệ sạch. Từng bước thúc đẩy các doanh nghiệp tiến hành nghiên cứu, đổi mới công nghệ, tăng cường xuất khẩu trong quá trình hội nhập quốc tế. Hỗ trợ doanh nghiệp xác lập, bảo vệ và thực thi quyền sở hữu trí tuệ, áp dụng hệ thống quản lý chất lƣợng tiên tiến. Hỗ trợ doanh nghiệp tham gia hội chợ công nghệ, trình diễn mua bán công nghệ. Đẩy mạnh xã hội hóa khoa học và công nghệ bằng mô hình gắn kết giữa cơ quan quản lý nhà nước, nhà khoa học và doanh nghiệp. Hỗ trợ một số doanh nghiệp hình thành các
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/
đơn vị nghiên cứu và triển khai phục vụ cho các hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, trước hết là các doanh nghiệp thuộc một số lĩnh vực ƣu tiên, lĩnh vực có thế mạnh của tỉnh.
Nghiên cứu, xây dựng mô hình ƣơm tạo doanh nghiệp KHCN phù hợp với điều kiện của tỉnh. Một trong những mô hình cần đƣợc xem xét là thiết lập vườn ươm doanh nghiệp KHCN để hỗ trợ cho doanh nghiệp đầu tư phát triển công nghệ mới.
Tăng cường thực hiện việc tuyên truyền các cơ chế, chính sách về doanh nghiệp KHCN, sở hữu trí tuệ bằng nhiều hình thức và biện pháp, nhƣ thông qua các hội nghị tập huấn của các cơ quan quản lý nhà nước về KHCN, thông qua sách báo, các phương tiện truyền thông, kiểm tra giám sát chặt chẽ và xử phạt nghiêm minh các trường hợp vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, từ đó tạo niềm tin cho các tổ chức, cá nhân thực hiện đầu tƣ vào hoạt động KHCN.
Nghiên cứu ban hành quy định về việc doanh nghiệp nhà nước lập quỹ phát triển khoa học và công nghệ; coi đây là yêu cầu bắt buộc đối với doanh nghiệp nhà nước và là hoạt động được khuyến khích đối với các doanh nghiệp khác.
Hỗ trợ và khuyến khích các doanh nghiệp thực hiện về sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ, tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật, chất lƣợng sản phẩm và hàng hóa theo hướng hỗ trợ hiệu quả cho việc vận hành thị trường khoa học và công nghệ. Áp dụng chế tài xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật trong giao dịch, mua bán các sản phẩm và dịch vụ khoa học và công nghệ.
Phát triển mạng lưới các tổ chức dịch vụ kỹ thuật khoa học và công nghệ, môi giới, chuyển giao, tƣ vấn, đánh giá và định giá công nghệ.
Xây dựng quy định và tiêu chí đánh giá, định giá tài sản trí tuệ, chuyển nhƣợng, góp vốn vào doanh nghiệp bằng tài sản trí tuệ. Hoàn thiện các chính sách về hỗ trợ xác lập và bảo vệ quyền sở hữu tài sản trí tuệ, xây dựng thương hiệu và thương mại hóa sản phẩm.