SỬA CHỮA TRỤC CAM VÀ BÁNH RĂNG CAM
2. Cỏc phương phỏp dẫn ủộng trục cam
Trờn cỏc ủộng cơ ủốt trong hiện nay phổ biến 3 phương phỏp dẫn ủộng trục cam:
- Dẫn ủộng bằng bỏnh răng - Dẫn ủộng bằng xớch
- Dẫn ủộng bằng dõy ủai răng
Hỡnh 4.7. Cỏc phương ỏn dẫn ủộng trục cam
1 - 2. Dẫn ủộng bằng bỏnh răng; 3 - 4. Dẫn ủộng bằng ủai răng;
5 - 6. Dẫn ủộng bằng trục lỏp; 7. Dẫn ủộng bằng xớch
Việc lựa chọn phương phỏp dẫn ủộng phụ thuộc vào vị trớ bố trớ trục cam, loại ủộng cơ và truyền thống của hóng chế tạo. Chẳng hạn, cỏc ủộng cơ diezel cụng suất lớn thường sử dụng dẫn ủộng bằng bỏnh răng với cỏc trục cam bố trớ dưới (trong thõn mỏy). Cỏc ủộng cơ cỡ nhỏ như cỏc xe ụtụ con - du lịch thường sử dụng dẫn ủộng xớch hoặc ủai răng, trục cam ủặt trờn nắp mỏy.
- ðối với cỏc ủộng cơ cú trục cam bố trớ trờn nắp mỏy ký hiệu OHC (overhead camshaft)
- ðộng cơ có 1 trục cam bố trí trên nắp máy ký hiệu SOHC (Single Over Head Camshaft) dựng ủể chỉ cơ cấu phối khớ một trục cam trờn nắp mỏy
- ðộng cơ có 2 trục cam bố trí trên nắp máy ký hiệu DOHC (Double Over Head Camshaft) dựng ủể chỉ cơ cấu phối khớ hai trục cam trờn nắp mỏy (hỡnh 4.8).
Hình 4.8. Bố trí trục cam trên nắp máy loại một trục và hai trục
2.1. Dẫn ủộng bằng bỏnh răng
Bỏnh răng chủ ủộng ủược lắp ở ủầu trục khuỷu của ủộng cơ và truyền ủộng cho bỏnh răng (hoặc cỏc bỏnh răng trung gian) ủến bỏnh răng trục cam. Tỷ số truyền của cỏc cặp bỏnh răng này bằng 2/1 ủối với cỏc ủộng cơ 4 kỳ và bằng 1/1 ủối với cỏc ủộng cơ 2 kỳ.
Một số trường hợp cỏc bỏnh răng dẫn ủộng bơm dầu bụi trơn, bơm nhiờn liệu, bộ chia ủiện, cũng ăn khớp với bỏnh răng dẫn ủộng cam, tạo thành một cụm và thường ủược bố trớ trong một hộp nằm ở phớa ủầu ủộng cơ. ðể ủảm bảo ủộ ờm dịu và giảm ủộ ồn khi làm việc, cỏc bỏnh răng dẫn ủộng trục cam thường là cỏc bỏnh răng nghiờng.
Khi lắp cỏc bỏnh răng này cần lưu ý ủặt ủỳng theo dấu ủó ủỏnh trờn cỏc bỏnh răng.
Ưu ủiểm: dẫn ủộng bằng bỏnh răng là cú ủộ bền và tuổi thọ cao, khoảng cỏch giữa 2 trục ngắn, kết cấu ủơn giản.
Nhược ủiểm: ðộ ồn lớn.
Hỡnh 4.9. Kết cấu dẫn ủộng trục cam bằng bỏnh răng
1. Bỏnh răng trục cam; 2. Bỏnh răng trung gian; 3. Bỏnh răng dẫn ủộng bơm hơi;
4. Trục khuỷu và bánh răng chia thì; 5. Bánh răng bơm dầu; 6. Dấu cân cam.
Hiện nay, dẫn ủộng trục cam bằng bỏnh răng chỉ cũn ủược sử dụng chủ yếu trờn cỏc ủộng cơ lớn, cũn trờn cỏc ủộng cơ ụtụ con, nú ủược thay thế bằng dẫn ủộng ủai răng và dẫn ủộng xớch.
Cú 2 kiểu dẫn ủộng bằng bỏnh răng:
- Kiểu ăn khớp trực tiếp: Loại này bánh răng trục khuỷu và bánh răng trục cam ăn khớp trực tiếp với nhau, khi ủú hai trục quay ngược chiều nhau.
- Kiểu có bánh răng trung gian: Bánh răng trục khuỷu và trục cam không ăn khớp trực tiếp mà thụng qua một bỏnh răng trung gian, khi ủú hai trục quay cựng chiều với nhau (hình 4.9).
2.2. Dẫn ủộng bằng xớch
Dn ủng bng xớch cũng cần phải ủược bụi trơn giống như dẫn ủộng bỏnh răng. ðể ủảm bảo cho xớch luụn cú ủộ căng nhất ủịnh trong quỏ trỡnh làm việc thỡ cần phải cú cơ cấu căng xớch tự ủộng hoặc cú thể ủiều chỉnh ủược.
Loại này cú ủặc ủiểm:
- Thường sử dụng trờn cỏc ủộng cơ cú khoảng cỏch giữa hai trục khỏ lớn, trục cam ủược ủặt ở thõn mỏy hoặc nắp mỏy.
- Quỏ trỡnh truyền ủộng gõy tiếng ồn
- ðể trỏnh rung ủộng quỏ mạnh của xớch thỡ phải cú bộ phận giảm chấn - Phải bôi trơn thường xuyên cho xích và bánh xích
- Phải chăm súc thường xuyờn bộ truyền ủộng.
Hỡnh 4.10. Kết cấu dẫn ủộng trục cam bằng xớch
1. Xích cam; 2. Bánh răng cam; 3. Bánh răng chia thì lắp trên trục khuỷu.
2.3. Dẫn ủộng bằng dõy ủai
Hỡnh 4.11. Kết cấu dẫn ủộng bằng dõy ủai cam
Dn ủng bng dõy ủai răng (hỡnh 4.11) ủược sử dụng ngày càng nhiều trong thời gian gần ủõy và chiếm số nhiều trờn cỏc ủộng cơ ụtụ con. ðiều này ủược lý giải bởi cỏc ưu ủiểm nổi bật của dẫn ủộng ủai, loại này thường dựng cho cỏc ủộng cơ cú trục cam ủặt ở nắp mỏy, khoảng cỏch giữa cỏc trục lớn.
Phương phỏp dẫn ủộng này cú ủặc ủiểm:
- Quỏ trỡnh truyền ủộng ờm, ớt tiếng ồn hơn dẫn ủộng xớch - Không cần phải bôi trơn
- Khụng ủũi hỏi phải ủiều chỉnh ủộ căng trong quỏ trỡnh sử dụng - Dễ chế tạo, giá thành giảm
- Phải ủịnh kỳ thay dõy ủai dẫn ủộng.