HOÁ GIÁO DỤC TỪ NĂM 1996 ĐẾN NĂM 2008
3.1. Kết quả Đảng bộ tỉnh Hà Tây lãnh đạo công tác xã hội hoá giáo dục từ năm 1996 đến năm 2008
3.1.1. Thành tựu và nguyên nhân đạt được trong công tác lãnh đạo xã hội hoá giáo dục của Đảng bộ tỉnh Hà Tây.
* Thành tựu đạt được:
Công tác XHHGD hơn 10 năm (1996-2008) của tỉnh Hà Tây mặc dù còn nhiều khó khăn do đặc điểm địa hình, mật độ dân cƣ giữa các khu vực trong Tỉnh không đều, trình độ dân trí giữa các địa phương trong Tỉnh còn chệnh lệch khá lớn, CSVC hạ tầng của các địa phương nhất là các trường học còn nghèo. Nhưng dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ và các ban ngành trong Tỉnh, Sở GD& ĐT Hà Tây đã có nhiều cố gắng và đạt đƣợc những kết quả tốt về mọi mặt. Một trong những yếu tố quan trọng để đạt đƣợc những kết quả trên là việc thực hiện tốt công tác XHHGD, đã huy động đƣợc sức mạnh của toàn xã hội tham gia công tác GD& ĐT. Sau hơn 10 năm thực hiện XHHGD, sự nghiệp giáo dục của Hà Tây đã có những bước tiến khá dài và nhiều tiến bộ vƣợt bậc. Đây là kết quả lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp uỷ Đảng, chính quyền địa phương với hướng đi đúng và tổ chức có hiệu quả lại đƣợc nhân dân đồng tình ủng hộ, càng khơi dậy mạnh mẽ hơn truyền thống hiếu học và văn hiến của Tỉnh. Mặt khác, đây cũng là kết quả của việc chỉ đạo và hỗ trợ có hiệu quả của UBND tỉnh Hà Tây và đặc biệt là của Bộ GD& ĐT đã tạo điều kiện thuận lợi để sự nghiệp giáo dục đạt kết quả cao.
Đẩy mạnh XHHGD, coi giáo dục là sự nghiệp của toàn dân là một giải pháp quan trọng để tiếp tục phát triển giáo dục. Đảng bộ Hà Tây đã ban hành các chính sách nhằm đẩy mạnh thực hiện XHHGD, từng bước xây dựng xã hội học tập. Quy định trách nhiệm tham gia vào sự nghiệp giáo dục của các cấp uỷ đảng, chính quyền các cấp, các đoàn thể quần chúng và nhân dân. Hướng dẫn thực hiện tốt các chính sách khuyến khích XHHGD đã đƣợc ban hành, đồng thời rà soát lại, hoàn thiện và bổ sung các chính sách mới nhằm thúc đẩy XHHGD. Thực hiện chương trình giáo dục cho mọi người. Tiếp tục đẩy mạnh việc đa dạng hoá các loại hình trường lớp, tạo cơ hội học tập tốt nhất cho mọi tầng lớp nhân dân trong tỉnh.
Bên cạnh đó công tác XHHGD đã tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, quản lý nhà nước, sự quản lý của Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân các cấp, phát huy vai trò các tổ chức đoàn thể, tổ chức xã hội tham gia phát triển sự nghiệp giáo dục nói chung và công tác XHHGD nói riêng. Tiếp tục quán triệt quan điểm: GD& ĐT cùng với khoa học công nghệ là quốc sách hàng đầu, là động lực đưa đất nước thoát khỏi nghèo nàn lạc hậu, vươn lên trình độ tiên tiến của thế giới. Tỉnh coi đầu tƣ cho giáo dục là một trong những hướng chính của đầu tư phát triển.
Huy động toàn xã hội làm giáo dục, động viên các tầng lớp nhân dân góp sức xây dựng nền giáo dục quốc dân dưới sự quản lý của Nhà nước.
Tuyên truyền sâu rộng chủ trương, chính sách về xã hội hoá giáo dục để các cấp uỷ đảng, chính quyền, nhân dân nhận thức đúng, đầy đủ, thực hiện có hiệu quả chủ trương XHHGD của Đảng, Nhà nước. Phát huy vai trò của Hội đồng giáo dục các cấp trong việc tổ chức thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội giáo dục. Xây dựng chương trình, kế hoạch phù hợp với từng năm học và thực tiễn của địa phương. Thể chế hoá sự phối hợp của các lực lượng xã hội, các cấp, các ngành, các đoàn thể chăm lo cho sự nghiệp giáo dục; giao nhiệm vụ cụ thể cho từng tổ chức, từng đoàn thể, từng cấp theo chức năng nhiệm vụ của mình tham gia phát triển GD& ĐT.
Huy động toàn xã hội chăm lo cho sự nghiệp giáo dục, đa dạng hoá các hình thức vận động quần chúng, phát huy khả năng sáng tạo của họ. Coi trọng việc gắn nghĩa vụ đóng góp cho giáo dục với việc tăng mức hưởng thụ từ giáo dục của quần chúng. Xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên ngành GD&ĐT vững mạnh toàn diện và thực hiện chủ trương XHHGD;
tăng cường CSVC trường, lớp, các trang thiết bị phục vụ cho việc dạy và học theo hướng hiện đại. Xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, phối hợp giáo dục Nhà trường- Gia đình- Xã hội; đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước trong ngành GD& ĐT, tạo động lực thúc đẩy sự nghiệp GD&
ĐT phát triển. Thực hiện tốt chế độ thông tin hai chiều, coi trọng công tác sơ, tổng kết rút kinh nghiệm, cá nhân điển hình, khen thưởng các tập thể và các cá nhân tiêu biểu để kịp thời động viên, khích lệ quần chúng.
Nhƣ vậy, sau 7 năm thực hiện Nghị quyết 90/CP và 05 năm thực hiện Nghị định 73/1998/NĐ- CP của Chính Phủ, Tóm lại XHHGD ở tỉnh Hà Tây có nhiều khó khăn, phức tạp, nhƣng đƣợc sự lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời của Tỉnh uỷ, HĐND, UBND các cấp, Sở GD&ĐT, sự hỗ trợ của các lực lƣợng xã hội có thể khẳng định rằng: giai đoạn 1996-2008 là thời kỳ đổi mới và phát triển mạnh mẽ, toàn diện nhất trong quá trình xây dựng và phát triển của giáo dục tỉnh Hà Tây. Quy mô, mạng lưới trường lớp không ngừng được mở rộng, về cơ bản đã đáp ứng đƣợc nhu cầu học tập của nhân dân. Chất lượng giáo dục toàn diện luôn được giữ vững, ổn định. CSVC trường lớp, các trang thiết bị phục vụ giảng dạy và học được tăng cường. đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên không những đủ về số lƣợng mà ngày càng đƣợc nâng cao về chất lƣợng.
Công tác XHHGD đã phát huy tính tích cực trong việc xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, nâng cao chất lượng và huy động các nguồn lực cho phát triển giáo dục. Mối quan hệ giữa nhà trường- gia đình- xã hội ngày càng chặt chẽ. Công tác quản lý từng bước được đổi mới, trật tự, kỷ cương, nề nếp đƣợc giữ vững, dân chủ cơ sở đƣợc phát huy, các hiện tƣợng tiêu cực
đã hạn chế, giáo dục ngày càng đi vào chiều sâu chất lƣợng. Trong quá trình ấy không tránh khỏi những thiếu sót, tuy nhiên những thành quả về công tác XHHGD trong thời gian qua mới là cơ bản. Thành quả đó làm sáng tỏ thêm tư tưởng chỉ đạo, chủ trương đúng đắn của Đảng về “đổi mới sự nghiệp GD&ĐT” làm cơ sở vững chắc cho sự phát triển sự nghiệp giáo dục phục vụ tốt yêu cầu CNH-HĐH đất nước từ nay đến những năm tiếp theo.
Trong điều kiện kinh tế của địa phương, ngành giáo dục đã phát huy nội lực, vượt qua thử thách vươn lên trở thành một trong những tỉnh dẫn đầu cả nước, ngày càng được xác định trong vị thế trong nền giáo dục Việt Nam.
Công tác XHHGD trên địa bàn tỉnh Hà Tây đã thu đƣợc kết quả quan trọng thể hiện trên các mặt: Bước đầu đã huy động được tiềm năng và nguồn lực xã hội để mở rộng quy mô, đa dạng hoá loại hình và hình thức hoạt động trong lĩnh vực này. Thông qua XHHGD khu vực công lập đã có những đổi mới về phương thức hoạt động trong cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; khu vực ngoài công lập phát triển với những loại hình và phương thức hoạt động mới, đa dạng phong phú, góp phần nâng cao chất lƣợng, nâng cao dân trí, cải thiện đời sống văn hoá tinh thần cho nhân dân. Mạng lưới trường học phát triển rộng khắp. Hầu hết các xã trong tỉnh, kể cả các xã vùng cao, vùng sâu, vùng xa, đã có trường lớp tiểu học, trung học cơ sở. Các huyện trong tỉnh đều có trường trung học phổ thông
Đồng thời, công tác XHHGD đã ngăn chặn sự giảm sút quy mô và chất lượng giáo dục có tiến bộ bước đầu trên một số mặt về các môn khoa học kỹ thuật, ở bậc phổ thông và trung cấp, cao đẳng. Số học sinh khá giỏi, số học sinh tham gia và đạt giải trong các kỳ thi quốc gia và quốc tế ngày càng cao. Giáo dục Hà Tây nói riêng và giáo dục cả nước nói chung đã xuất hiện một số nhân tố mới. ở nhiều huyện trong tỉnh đã hình thành phong trào học tập sôi nổi của cán bộ và nhân dân, nhất là thanh niên. Các loại hình trường lớp, từ phổ thông đến đại học đa dạng hơn, tạo thêm cơ hội học tập cho nhân dân. Đã huy động đƣợc thêm các nguồn lực ngoài ngân sách nhà
nước để phát triển giáo dục- đào tạo. Các gia đình, các đoàn thể nhân dân, các tổ chức xã hội đã chăm lo cho giáo dục nhiều hơn trước. Hệ thống phương tiện thông tin đại chúng đã xây dựng cho các chuyên mục phục vụ giáo dục đào tạo. Hợp tác quốc tế về giáo dục bước đầu được mở rộng. Kết quả đó đã đƣợc thể hiện:
Thứ nhất: Tỉnh tiến hành Đại hội giáo dục, Đại hội khuyến học lần thứ hai. Kiện toàn Hội đồng giáo dục, Hội khuyến học các cấp. Đến nay, Tỉnh đã tiến hành thành công ĐHGD cấp cơ sở lần ba với 100% xã, phường tổ chức, ĐHGD cấp huyện và Tỉnh lần 2 với tỷ lệ 100% số huyện, thị tham gia. Hà Tây đƣợc đánh giá là một trong những tỉnh tổ chức tốt ĐHGD các cấp từ xã đến huyện, tỉnh. HĐGD các cấp đều có quy chế hoạt động. Dưới sự lãnh đạo của các cấp uỷ Đảng, sự quản lý của chính quyền, ngành GD- ĐT làm nòng cốt, đã phát huy đƣợc sức mạnh tổng hợp toàn dân chăm lo xây dựng GD-ĐT. Tổ chức Hội đã giúp các cấp uỷ đảng, chính quyền địa phương định hướng phát triển giáo dục, giúp cho công tác XHHGD của Tỉnh ngày càng phát triển về mọi mặt. Thông qua HĐGD và HKH đã cung cấp nhân lực, vật lực, tài lực cho công tác XHHGD. Tỉnh tổ chức thành công HKH lần thứ hai, có 100% số xã, phường, thị trấn, huyện, thành phố có tổ chức HKH. HKH tỉnh có 30.000 hội viên, huyện 100%, xã 300/325, 3.000 thôn có HKH. Nhiều huyện, thị xã có 100% xã, phường, thị trấn có HKH. Năm 2006 quỹ khuyến học tỉnh lên tới 18 tỷ đồng. Năm 2007 có 14/14 huyện, thành phố, 323/323 xã, phường, thị trấn có tổ chức Hội khuyến học hoạt động. Chỉ tiêu PCGDTH đúng độ tuổi, phổ cập giáo dục THCS đều hoàn thành sớm so với cả nước (Năm 1992 đạt PCGDTH, năm 2000 PCGDTH đúng độ tuổi và chống mù chữ đạt kết quả tốt, năm 2001 hoàn thành phổ cập THCS, là tỉnh thứ 3/61 tỉnh, thành phố hoàn thành phổ cập THCS (sau Hà Nội, Hải Phòng), đặt nền móng cho mục tiêu hoàn thành phổ cập giáo dục THPT vào năm 2010 nhƣ Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh đã đề ra. Quy mô giáo dục không ngừng tăng lên, Hà Tây là tỉnh có số người đi
học cao trong toàn quốc. Tỷ lệ người đi học so với số dân 30% (tăng gần 2%
so với năm 2000). Năm 2004-2005, toàn tỉnh có gần 80 vạn học sinh các cấp học từ mầm non đến THPT. Tính bình quân cứ 3 người dân thì có một người đi học các loại hình trường, lớp.
Thứ hai: Thực hiện chủ trương đa dạng hoá các loại hình học tập,
“xây dựng xã hội học tập” của Đảng: mạng lưới trường học phát triển rộng khắp trong toàn Tỉnh dưới hình thức trường công lập, dân lập, tư thục, các trường dạy nghề, trung tâm học tập cộng đồng, các trung tâm giáo dục, giáo dục trên các phương tiện thông tin đại chúng đã đáp ứng được nhu cầu học tập của nhân dân. Năm 2006 mầm non có 355 trường, tiểu học có 360 trường (tăng 22 trường so với năm 1996), THCS có 339 trường (18 trường so với năm 1996), THPT có 64 trường (tăng 20 trường so với năm 1996, trong đó có 53 trường công lập, 3 trường dân lập, 8 trường bán công), 14 trường TTGDTX, đã phủ kín 14 huyện, thị xã, 9 trung tâm KTTH- HN, 2 trường trung học chuyên nghiệp, 1 trường cao đẳng cộng đồng, 1 trường cao đẳng sư phạm, 3 trường bổ túc văn hoá. Một số trường Đại học, Cao đẳng, THCN công lập, tƣ thục nằm trên đại bàn Tỉnh. Đã có 45 TTHTCĐ/323 xã, phường, thị trấn. Số lượng học sinh tham gia học nghề hướng nghiệp phổ thông hàng năm: cấp THCS 96%, cấp THPT 91%. Hàng năm có 35.000 đến 36.000 đƣợc đào tạo nghề ở các cấp độ khác nhau. Lao động đã qua đào tạo chiếm 28%. TTHTCĐ được thành lập ở hầu hết các xã, phường, thị {88, Tr.2}.
Thứ ba: Đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý đã đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh của sự nghiệp GD&ĐT. 82% giáo viên mầm non đạt trong đó có 6,2% vƣợt chuẩn, trên 86% giáo viên tiểu học và 65% THCS vƣợt chuẩn, 7,5 % giáo viên THPT vƣợt chuẩn. Tỷ lệ đảng viên là giáo viên chiếm khoảng 30%. Hơn 400 cán bộ quản lý các trường đã và đang làm nghiên cứu sinh và học cao học. Đại bộ phận giáo viên, cán bộ giữ gìn đƣợc phẩm chất đạo đức, trung thành với lý tưởng Đảng, yêu nghề, có trách nhiệm, tình
thương với học sinh. Chế độ chính sách đối với giáo viên từng bước được Đảng và Nhà nước quan tâm, xã hội chăm lo, vị trí người thầy trong xã hội ngày càng đƣợc đề cao. Chất lƣợng giáo dục ngày càng đƣợc nâng cao, học sinh khá giỏi tăng, nhiều em đạt giải quốc gia, có em đạt giải quốc tế. Là một trong 10 tỉnh có nhiều em đỗ cao đẳng, đại học. Giáo dục toàn diện cho học sinh đạt kết quả cao. Phục vụ chương trình đổi mới giáo dục bằng việc đầu tư cho công tác đào tạo, đầu tư, thiết bị trường học chiếm 2,2% - 3,87%
ngân sách chi thường xuyên cho giáo dục, cơ bản đáp ứng đổi mới phương pháp giảng dạy. Số học sinh ngày càng tăng, giai đoạn 1996-2000, số lƣợng học sinh THPT tăng 12,9%, những năm gần đây xu hướng này giảm dần, năm học 2001-2002 tăng so với năm trước 1,01%. Kết quả thi tốt nghiệp các cấp năm 2003, Tiểu học đạt 99,98%, THCS đạt 99,88%, tăng 1% so với cùng kỳ, THPT đạt 99,4%. Hạnh kiểm của học sinh yếu kém từ 1,6% năm 1997 giảm còn 0,5% năm 2001. Số trường đạt chuẩn năm 2007, Mầm non:
9, Tiểu học: 130, THCS: 45, THPT: 3.
Thứ tư: Các ban ngành trong Tỉnh đã phối hợp với nhau để thực hiện giáo dục toàn diện đạt kết quả tốt. Thực hiện cuộc vận động và tổ chức để toàn xã hội chăm lo cho sự nghiệp giáo dục. Tuỳ theo chức năng và nhiệm vụ cụ thể mà mỗi cấp, mỗi ngành, các tổ chức chính trị và các đoàn thể quần chúng đều phối hợp cùng ngành GD&ĐT tham gia giáo dục toàn diện cho học sinh. Các ban ngành: Công an, Văn hoá- Thông tin, y tế, Tƣ pháp... đã phối kết hợp chặt chẽ với ngành giáo dục, tổ chức nhiều hoạt động để giáo dục học sinh. Bước đầu đã kết hợp giáo dục giữa nhà trường- gia đình- xã hội. Thực hiện đề án “kiên cố hoá trường học” đạt kết quả tốt. Cơ sở vật chất nhà trường hàng năm được tăng cường, cơ bản đã đáp ứng phòng học, bàn ghế cho học sinh, không còn tình trạng học 3 ca. Hàng năm thực hiện chương trình kiên cố hoá trường học góp phần khắc phục khó khăn trong các cơ sở giáo dục. Nhiều trường đã quy hoạch lại, đảm bảo cảnh quan sư phạm. Trang thiết bị dạy học đƣợc trang bị đầy đủ có tiến bộ, nâng tiết dạy
học có thực hành, thí nghiệm, khắc phục tình trạng dạy chay. Trong 4 năm huy động đƣợc hàng nghìn tỷ đồng, trong đó vốn đầu tƣ của trung ƣơng chiếm 23,7%, Tỉnh là 64,7%, vốn khác là 11,7%, giúp cho Tỉnh đã xoá phòng học tạm, dột, nát, có 322/322 xã, phường, thị xã có trường học cao tầng, trong đó có trên 50% phòng học kiên cố.
* Nguyên nhân của những thành tựu:
Một là: Đảng bộ có đường lối giáo dục- đào tạo đúng đắn và nhân dân tỉnh Hà Tây đã tích cực thực hiện chính sách đổi mới, trực tiếp là chính sách trong giáo dục- đào tạo. Trong những năm qua Tỉnh đã có những Đề án, Nghị quyết quan trọng được ban hành, bước đầu nâng cao chất lượng công tác XHHGD. Tỉnh uỷ Hà Tây có NQ 03/NQ- TU năm 1996 “Về phát triển GD&ĐT trong thời kỳ CNH-HĐH và nhiệm vụ đến năm 2000”, Sở GD&ĐT Dự án phổ cập giáo dục THCS từ năm 1994 đến năm 2000, có “Đề án kiên cố hoá trường học”, “Đề án tăng cường CSVC trường học giai đoạn 2005-2010”, Đề án “Nâng cao chất lƣợng phổ cập THCS tỉnh Hà Tây 7/2001. Năm 2006 Tỉnh có NQ 12 NQ-TU năm 2006“Về phát triển giáo dục và đào tạo đến năm 2010”, Sở GD&ĐT có Đề án “Nâng cao chất lƣợng GD&ĐT, thực hiện phổ cập giáo dục THPT tỉnh Hà Tây đến năm 2010”.
Năm 2007, UBND Tỉnh có Dự thảo “Chính sách khuyến khích xã hội hoá đầu tƣ đối với lĩnh vực giáo dục và đào tạo trên địa bàn Tỉnh”. Trên cơ sở các chủ trương của Tỉnh uỷ đã được HĐND, UBND, Sở GD&ĐT, các ban ngành Tỉnh cụ thể thành nhiều NQ, kế hoạch đề án, cơ chế chính sách khuyến khích phát triển công tác XHHGD.
Hai là: Truyền thống hiếu học của nhân dân tỉnh Hà Tây đƣợc phát huy, nhu cầu học tập của nhân dân trong tỉnh không ngừng đƣợc tăng lên.
Nhân dân đóng góp rất nhiều công sức, tiền của xây dựng trường lớp và chăm lo sự nghiệp giáo dục.
Ba là: Đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục và số đông học sinh, sinh viên có nhiều cố gắng rất lớn; đại bộ phận thầy, cô giáo có tâm