TK XV Ông là tác giả của bộ Đại Việt Sử Kí
Bài 22 Sự suy yếu của nhà nớc phong kiến tập
A. Mục tiêu bài học :
- HS nắm đợc sự sa đoạ của triều đình PK nhà Lê sơ, những phe pháI dẫn đến xung
đột về chính trị , tranh dành quyền lợi trong 20 năm; phong trào đấu tranh của nông dân phát triển mạnh ở đầu thế kỉ XVI .
- Rèn kĩ năng đánh giá , nhận xét…
- GD cho HS lòng tự hào về truyền thống đấu tranh anh dũng của nhân dân; hiểu đ- ợc một điều : “nhà nớc thịnh trị hay suy vong là ở lòng dân”.
B. Chuẩn bị :
* Giáo viên : SGK,phơng pháp giảng dạy,t liệu tham khảo: lợc đồ phong trào nông dân khởi nghĩa TK XVI …
* Học sinh: SGK , đồ dùng học tập .
C . Tiến trình bài giảng :
1 . Tổ chức : 7A : 2 . Kiểm tra bài cũ :
*Văn hoá GD thời Lê sơ đã đạt đợc những thành tựu gì ? Vì sao lại có những thành tựu đó ?
3 . Bài mới:
Hoạt động 1 :
- GV giới thiệu khái quát cho HS
I . Tình hình chính trị XH– . 1 . Triều đình nhà Lê :
nghe về tình hình nhà Lê từ Lê Thái Tổ đến Lê Tơng Dực.
(?) Nguyên nhân nào dẫn đến việc nhà Lê suy yếu ?
- GV giải thích thêm cho HS về nguyên nhân suy yếu của triều đình nhà Lê.
(?) Sự thoái hoá của tầng lớp thống trị khiến triều đình PK phân hoá nh thế nào ?
( Nội bộ triều đình chia bè ,kéo cánh , tranh giành quyền lực : dới triều Uy Mục quý tộc , ngoại thích nắm hết quyền bính; dới triều Tơng Dực tớng Trịnh Duy Sản gây thành phe pháI mới , đánh nhau liên miên )
(?) Em có nhận xét gì về các vua Lê ở TK XVI so với vua Lê Thánh Tông ?
(Kém về năng lực và nhân cách ,đẩy chính quyền và đất nớc vào thế tự suy vong )
(?) Sự suy yếu của triều đình nhà Lê
đã dẫn đến hậu quả gì ?
(?) Vì sao đời sống nhân dân cực khổ ?
- GV gọi HS đọc phần chữ in nghiêng SGK .
(?) Thái độ của nhân dân đối với tầng lớp quan lại thống trị nh thế nào ?
( Mâu thuẫn giữa nông dân - địa chủ
; nông dân – nhà nớc PK ngày càng gay gắt )
_ GV dùng lợc đồ chỉ cho HS các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu ở TK XVI .
(?) Em có nhận xét gì về phong trào
đấu tranh của nông dân TK XVI ? ( Quy mô rộng lớn nhng nổ ra lẻ tẻ , cha đồng loạt ) …
- Vua quan không lo việc nớc, chỉ hởng lạc , xa xỉ , hoang dâm vô độ; xây dựng lâu đài, cung điện tốn kém → Tầng lớp phong kiến thống trị đã thoái hoá.
⇔Triều đình rối loạn .
2 . Phong trào khởi nghĩa của nông dân ở đầu TK XVI :
- Đời sống nhân dân cực khổ → quan lại
địa phơng mặc sức tung hoành , đục khoét của dân “dùng của nh bùn đất … coi dân nh cỏ rác ”.
- Mâu thuẫn giai cấp ngày càng lên cao
→ nguyên nhân bùng nổ các cuộc khởi nghĩa .
- Tiêu biểu là cuộc khởi nghĩa của Lê Hy , Trịnh Hng ( 1512 ) ở Nghệ An ; Phùng Chơng ( 1515 ) ở Tam Đảo ; Trần Cảo (1516 ) ở Đông Triều – Quảng Ninh …
(?) Các cuộc khởi nghĩa đều thất bại
nhng nó vẫn có ý nghĩa gì ? - Các cuộc khởi nghĩa tuy thất bại nhng
đã tấn công mạnh mẽ vào chính quyền nhà Lê đang mục nát .
Hoạt động 2 .Củng cố :
1 . Kể tên một số cuộc khởi nghĩa nông dân đầu thế kỉ XVI ?
2 . Chỉ trên lợc đồ những vùng hoạt động của phong trào nông dân thế kỉ XVI ? 5 : H ớng dẫn HS về nhà
1 . Ghi chép nghe giảng trên lớp . 2 . Trả lời câu hỏi cuối mục SGK .
3 . Đọc, chuẩn bị bài 22 “Sự suy yếu của nhà nớc phong kiến tập quyền ( Thế kỉ XVI – XVIII) ” , mục II SGK .
TiÕt 47 TuÇn 24 Soạn : / / 2010.
Giảng : / / 2010.
Bài 22 : Sự suy yếu của nhà nớc phong kiến tập quyền ( Thế kỉ XVI XVIII) < Tiếp theo > –
A. Mục tiêu bài học :
- HS thấy đợc nguyên nhân các cuộc chiến tranh ; hậu quả của các cuộc chiến tranh
đối với dân tộc và sự phát triển của đất nớc.
- Rèn kĩ năng đánh giá , nhận xét , sử dụng bản đồ , lợc đồ …
- GD cho HS ý thức bảo vệ sự đoàn kết thống nhất đất nớc , chống mọi âm mu chia cắt lãnh thổ.
B. Chuẩn bị :
* Giáo viên : SGK,phơng pháp giảng dạy,t liệu tham khảo: Lợc đồ chiến tranh Nam Bắc – Triều , Trịnh – Nguyễn …
* Học sinh: SGK , đồ dùng học tập .
C . Tiến trình bài giảng :
1 . Tổ chức : 7A :………..
2 . Kiểm tra bài cũ :
* . Kể tên một số cuộc khởi nghĩa nông dân đầu thế kỉ XVI ? Chỉ trên lợc đồ những vùng hoạt động của phong trào nông dân thế kỉ XVI ?
3 . Bài mới:
Hoạt động 1 :
(?) Sự suy yếu của nhà Lê thể hiện ở những điểm nào ?
( Triều đình rối loạn , các phe phái liên tục chém giết lãn nhau )…
II . Các cuộc chiến tranh Nam Bắc – Triều và Trịnh Nguyễn .
1 . Chiến tranh Nam Bắc Triều .– - 1527 Mạc Đăng Dung lập ra nhà Mạc
→ Bắc triều .
- GV giải thích cho HS hiểu về sự ra
đời của nhà Mạc .
(?) Vì sao hình thành Nam triều ? ( HS dựa SGK trả lời - GV nhận xét , bổ xung )
(?) Nguyên nhân dẫn đến chiến tranh phong kiến Nam – Bắc triều ?
- GV tờng thuật sơ lợc cho HS nghe về cuộc chiến tranh Nam – Bắc triều . (?) Chiến tranh Nam Bắc triều đã gây tai hoạ gì cho nhân dân ta ?
( Gây tổn thất lớn về ngời và của : 1570 rất nhiều ngời bị bắt đI lính , đI phu; 1572 ở Nghệ An mùa màng bị tàn phá, hoang hoá , bệnh tật )…
(?) Em có nhận xét gì về tính chất của cuéc chiÕn tranh ?
(Tập đoàn phong kiến tranh chấp , nông dân cực khổ..)
(?) Kết quả của cuộc chiến tranh ?
(?) Sau chiến tranh Nam – Bắc triều tình hình nớc ta có gì thay đổi ?
( GV nhấn mạnh với HS việc Nguyễn Hoàng vào Thuận Hoá xây dựng cơ sở
để đối địch với họ Trịnh → GV dùng bản đồ Việt Nam chỉ cho HS vị trí
Đàng Trong và Đàng Ngoài )
(?) Đàng Trong và Đàng Ngoài do ai cai quản ?
( Đàng ngoài họ Trịnh xng vơng gọi là chúa Trịnh, biến vua Lê chỉ là bù nhìn - Đàng Trong chúa Nguyễn cai quản
)
…
- GV hớng dẫn HS quan sát và nhận xÐt H48 SGK .
- GV dùng bản đồ Việt Nam chỉ cho HS thấy đợc cuộc chiến tranh Trịnh Nguyễn Diễn ra nh thế nào ?
(?) Cuộc chiến tranh Trịnh Nguyễn đã
dẫn đén hậu quả gì ?
( HS dựa SGK trả lời - GV nhận xét , bổ xung )
- 1533 Nguyễn Kim dấy quân ở Thanh Hoá → Nam triều .
- Do mâu thuẫn giữa nhà Lê và nhà Mạc
→ Chiến tranh phi nghĩa .
- 1592 Nam triều chiếm đợc Thăng Long
→ nhà Mạc rút lên Cao Bằng ⇒ chiến tranh chấm dứt .
2 . Chiến tranh Trịnh Nguyễn và sự – chia cắt Đàng Trong - Đàng Ngoài . - 1545 Nguyễn Kim chết , con rể là Trịnh Kiểm lên nắm binh quyền .
- Con thứ của Nguyễn Kim là Nguyễn Hoàng lo sợ , xin vào trấn thủ Thuận Hoá , Quảng Nam → chia cắt đất nớc
Đàng Trong và Đàng Ngoài .
- Chiến tranh diễn ra hơn 50 năm , 7 lần không phân thắng bại .
- Hậu quả : Chia cắt đất nớc , gây đau th-
ơng , tổn hại cho dân tộc .
(?) Tính chất của cuộc chiến tranh Trịnh – Nguyễn ?
( Phi nghĩa , giành giật quyền ợi và địa vị trong phe phái PK , phân chia hai miền đất nớc )
(?) Nhận xét về tình hình chính trị – XH nớc ta thế kỉ XVI – XVIII ? ( Không ổn định do chính quyền luôn luôn thay đổi và chiến tranh liên tiếp xảy ra, đời sống nhân dân rất khổ cùc )
Hoạt động 2 : Củng cố
1 . Nêu hậu quả của cuộc chiến tranh Nam – Bắc Triều và sự chia cắt Đàng Trong và Đàng Ngoài ?
2 . Bài học rút ra từ nội chiến ở thế kỉ XVI đến thế kỉ XVIII ? Hoạt động 3 : H ớng dẫn HS về nhà
1 . Ghi chép nghe giảng trên lớp . 2 . Trả lời câu hỏi cuối mục SGK .
3 . Đọc, chuẩn bị bài 23 “ Kinh tế , văn hoá thế kỉ XVI - XVIII” , mục I SGK .
TiÕt 48 TuÇn 24 Soạn : / / 2010.
Giảng : / / 2010.