TK XV Ông là tác giả của bộ Đại Việt Sử Kí
Bài 23 Kinh Tế , văn hoá thế kỉ XVI XVIII –
( tiÕp theo ) A . Mục tiêu bài học :
- HS thấy đợc : sự khác nhau của KT nông nghiệp và KT hàng hoá ở hai miền đất nớc ; nguyên nhân dẫn đến sự khác nhau đó . Mặc dù chiến tranh PK xảy ra thờng xuyên xảy ra và kéo dài nhng KT vẫn có sự phát triển đáng kể , đặc biệt là Đàng Trong . những nét lớn về mạt văn hoá của đất nớc , những thành tựu về văn học nghệ thuật của cha ông ta đặc biệt là nghệ thuật dân gian .
- Nhận biết đợc địa danh trên bản đồ Việt Nam .…
- GD cho HS ý thức giữ gìn những sáng tạo nghệ thuật của ông cha ta , thể hiện sức sống tinh thần của dân tộc .
B. Chuẩn bị :
* Giáo viên : SGK,phơng pháp giảng dạy,t liệu tham khảo: Bản đồ Việt Nam , con rồng thời Lê …
* Học sinh: SGK , đồ dùng học tập .
C . Tiến trình bài giảng :
1 . Tổ chức : 7A :………..
2 . Kiểm tra bài cũ :
* Nhận xét về tình hình KT nớc ta từ thế kỉ XVI - đến XVIII ?
* Kể tên các làng nghề thủ công và các đô thị lớn ở nớc ta từ thế kỉ XVI - đến XVIII ?
3 . Bài mới:
Hoạt động 1 :
(?) ở thế kỉ XVI – XVII , nớc ta có những tôn giáo nào ?
(?) Nói rõ sự phát triển của các tôn giáo
đó ?
( Nho giáo vẫn đợc đề cao trong thi cử và tuyển chọn quan lại ; Phật giáo , đạo giáo đợc phục hồi .)
(?) Vì sao lúc này nho giáo không còn chiếm đợc địa vị độc tôn ?
( Các thế lực phong kiến tranh giành địa vị , vua Lê trở thành bù nhìn )
(?) ở thôn quê có những hình thức sinh hoạt văn hoá nào ?
(?) Kể tên một số lễ hội mà em biết ? ( HS trả lời – GV nhận xét )
- GV cho HS quan sát và nhận xét H53 SGK .
( Buổi biểu diễn võ nghệ tại các hội làng , hình thức phong phú , nhiều thể loại :
đấu kiếm , đua ngựa , thi bắn cung tên . Biểu diễn nghệ thuật , thể hiện nét tơi vui , tinh thần lạc quan , yêu đời )… (?) Hình thức sinh hoạt văn hoá đó có tác dụng gì ?
( Thắt chặt tinh thần đoàn kết , GD về tình yêu quê hơng đất nớc)
(?) Câu ca dao “ Nhiễu điều cùng” … nói lên điều gì ?
( Lời dạy ngời dân một nớc phải biết yêu thơng , đoàn kết , giúp đỡ lẫn nhau ) (?) Kể một vài câu ca dao có nội dung t-
ơng tự ?
( HS trả lời , GV nhận xét )
(?) Đạo thiên chúa xuất hiẹn từ đâu ? Tại sao nó lại xuất hiện ở nớc ta ?
( Đạo thiên chúa bắt nguồn từ châu Âu . TK XVI các giáo sĩ Phơng Tây theo thuyền buôn truyền bá đạo thiên chúa ) (?) Thái độ của chính quyền Trịnh Nguyễn đối với đạo thiên chúa nh thế nào ?
( Không hợp với cách cai trị dân nên tìm
II . Văn hoá : 1 . Tôn giáo :
- Nho giáo : vẫn duy trì , phổ biến . - Phật giáo , đạo giáo vẫn phát triển .
- Hội làng là hình thức sinh hoạt phổ biến lâu đời trong lịch sử .
- Cuối thế kỉ XVI , xuất hiện đạo thiên chóa .
cách ngăn cấm )
(?) Chữ quốc ngữ ra đời trong hoàn cảnh nào ?
( HS dựa SGK trả lời – GV nhận xét , nhấn mạnh vai trò của Alêchxăng đơ
Rôt . )
(?) Vì sao trong một thời gian dài , chữ
quốc ngữ không đợc sử dụng ?
( Giai cấp PK không sử dụng → bảo thủ lạc hậu )
(?) Theo em chữ quốc ngữ đóng vai trò gì trong quá trình phát triển văn hoá
Việt Nam ?
( Nhân dân ta không ngừng sửa đổi , hoàn thiện chữ quốc ngữ nên chữ viết tiện lợi , khoa học ; là công cụ thông tin rất thuận tiện , vai trò quan trọng trong văn học viết )
(?) Văn học giai đoạn này gồm có mấy bé phËn ?
( Hai bộ phận : Văn học bác học , văn học dân gian )
(?) Kể tên những thành tựu văn học nổi bËt ?
( HS trả lời – GV nhận xét , bổ xung ) (?) Thơ Nôm xuất hiện ngày càng nhiều có ý nghĩa nh thế nào đối với tiếng nói và văn hoá dân tộc ?
( Khẳng định ngời Việt có ngôn ngữ của riêng mình ; nền văn học sáng tác bằng chữ Nôm không thua kém bất cứ một nền văn học nào khác ; thẻ hiện ý chí tự lập , tự cờng của dân tộc )
(?) Các tác phẩm bằng chữ Nôm tập trung phản ánh nội dung gì ?
(?) Kể tên những nhà văn , nhà thơ nổi tiếng thời kì này ?
( Gv gọi HS đọc phần chữ in nhỏ SGK ) (?) Nhận xét vai trò của các nhà văn , nhà thơ đối với sự phát triển của văn học d©n téc ?
( Là ngời có tài , yêu nớc , thơng dân , thơ văn mang tính triết lý sâu xa → Các
2 . Sự ra đời của chữ quốc ngữ . - TK XVII một số giáo sĩ phơng Tây dùng chữ cái La tinh ghi âm Tiêng Việt
→ Ch÷ quèc ng÷ .
3 . Văn học và nghệ thuật dân gian
* Văn học bác học :
- Văn học chữ Nôm phát triển : truyện thơ …
→ Ca ngợi hạnh phúc con ngời , tố cáo những bất công trong XH , sự thối nát của triều đình phong kiến .
- Tiêu biểu : Nguyễn Bỉnh Khiêm ,
Đào Duy Từ …
tác phẩm của họ là di sản văn hoá dân téc )…
(?) Em có nhận xét gì về văn học dân gian thời kì này ?
(?) Nghệ thuật dân gian gồm mấy loại h×nh ?
(?) Những thành tựu của nghệ thuật điêu khắc ?
- GV cho HS quan sát và nhận xét H54 SGK .
( HS dựa vào phần chữ in nhỏ SGK trả
lời – GV nhận xét , bổ sung )
(?) Kể tên một số loại hình văn học dân gian mà em biết ?
(?) Nội dung của nghệ thuật chèo , tuồng là gì ?
* Văn học dân gian :
- Văn học dân gian phát triển với nhiều thể loại phong phú: truyện thơ Nôm , truyện tiếu lâm , thơ lục bát (ca dao, dân ca ), song thất lục bát .
- nội dung : phản ánh tinh thần , tình cảm lạc quan , yêu thơng con ngời của nhân dân lao động .
* Nghệ thuật dân gian :
- Nghệ thuật điêu khắc : Điêu khắc gỗ , Phật bà quan âm .
- Nghệ thuật sân khấu : chèo , tuồng …
→ Phản ánh đời sống lao động cần cù , vất vả nhng đầy lạc quan ; lên án kẻ gian nịnh , ca ngợi tình yêu thơng con ngêi .
Hoạt động 2 : Củng cố
1 . Nhận xét sự phát triển của văn học nghệ thuật thế kỉ XVI – XVIII ?
2 . ở địa phơng em có những lễ hội nào ? Nêu suy nghĩ của em về các lễ hội đó ? Hoạt động 3 : H ớng dẫn HS về nhà
1 . Ghi chép nghe giảng trên lớp . 2 . Trả lời câu hỏi cuối mục SGK .