(Ngu n: Slide Qu n tr ngu n nhân l c, Ths. V ng Th Thanh Trì) Xác đnh nhu c u đào t o và phát tri n
Xác đ nh m c tiêu đào t o và phát tri n
L a ch n đ i t ng đào t o và phát tri n
Xác đ nh ch ng trình và l a ch n ph ng pháp đào t o và phát tri n
L a ch n và đào t o giáo viên
D tính chi phí đào t o
Thi t l p quy trình đánh giá Các quy
trình đánh giá đ c
xác đ nh ph n nào b i
s có th đo l ng đ c các m c
tiêu
ánh giá l i n u c n
thi t
14 1.3.1. Xác đ nh nhu c u đào t o và phát tri n
B c đ u tiên trong trình t xây d ng m t ch ng trình đào t o và phát tri n là xác đ nh nhu c u đào t o. Nhu c u đào t o là kho ng cách gi a nh ng gì hi n có và nh ng gì mong mu n trong t ng lai xét v khía c nh thái đ c a ng i qu n lý và ng i lao đ ng trong doanh nghi p.
Xác đnh nhu c u đào t o là quá trình thu th p và phân tích thông tin nh m làm rõ nhu c u c n c i thi n k t qu th c hi n công vi c và xác đ nh đào t o hi n có ph i là gi i pháp nâng cao hi u qu làm vi c, kh n ng phát tri n v i t ng cán b , nhân viên c th .
Phân tích nhu c u đào t o là m t quá trình mang tính h th ng nh m xác đnh và x p th t các m c tiêu, đ nh l ng các nhu c u và quy t đnh các m c đ u tiên cho các quy t đ nh trong l nh v c đào t o.
Công tác đào t o và hu n luy n ph i giúp ích cho vi c th c hi n m c tiêu c a doanh nghi p, hay nói m t cách khác là không có s khác bi t gi a m c tiêu c a doanh nghi p v i m c tiêu c a vi c đào t o nhân viên. Chính vì v y nhu c u đào t o nhân viên đ c xem xét b t đ u t nhu c u c a chính b n thân doanh nghi p. Mu n v y doanh nghi p ph i t tr l i các câu h i:
- Thách th c c a môi tr ng kinh doanh đ t ra cho doanh nghi p trong ng n h n và dài h n là gì?
- Nhân viên c a doanh nghi p có kh n ng đáp ng đ n đâu các đòi h i c a th tr ng?
- Nhân viên c a doanh nghi p còn thi u gì đ th c hi n chi n l c c a doanh nghi p?
Nhu c u đào t o c a m i nhân viên là có nh ng đi m khác bi t do ki n thúc c b n, ti m n ng và hoài bưo phát tri n c a h không gi ng nhau. Do v y các ho t đ ng đào t o ph i h ng t i vi c thi t k ch ng trình sao cho đáp ng đ c yêu c u c a t ng đ i t ng. Nhu c u đào t o quy t đ nh ph ng pháp đào t o. Không có b t k ch ng trình hay ph ng th c nào phù h p v i m i nhu c u. Các ch ng trình đào t o đ c ch n l a trên c s dung hoà mong mu n c a các cá nhân v i m c tiêu c a doanh nghi p, trong đó hi u qu kinh doanh đ c đ a ra làm tiêu chí nh h ng có tính quy t đnh. Nhi u th t b i trong công tác phát tri n nhân s là nhi u doanh nghi p ch a chú tr ng đ n hi u qu đào t o, không đánh giá đ c tác đ ng c a vi c đào t o t i quá trình th c hi n nhi m v c a m i nhân viên.
C s đ xác đ nh nhu c u đào t o và phát tri n:
- Phân tích m c tiêu, k ho ch, chi n l c, ch s hi u qu v m t t ch c c a doanh nghi p:
Phân tích ch s hi u qu v m t t ch c bao g m vi c phân tích các tiêu th c t ch c nh : N ng su t, ch t l ng th c hi n công vi c, t l thuyên chuy n, k lu t lao đ ng…M c tiêu, chi n l c c a doanh nghi p cho bi t đ nh h ng phát tri n c a doanh nghi p. K ho ch hóa ngu n nhân l c là quá trình xác đnh các nhu c u v nhân l c c a t ch c m t cách có h th ng đ ph c v các m c tiêu c a t ch c…
- Phân tích công vi c:
Phân tích công vi c là nghiên c u công vi c m t cách chi ti t nh m làm rõ các nhi m v , trách nhi m và các yêu c u v ki n th c, k n ng, kinh nghi m đ i v i ng i th c hi n công vi c. T đó ti n hành các ch ng trình đào t o phù h p. Trong tr ng h p này, s d ng b n mô t công vi c và b n yêu c u đ i v i ng i th c hi n là r t h u ích. S d ng bi u m u phân tích công vi c:
+ Li t kê các nhi m v công vi c chính.
+ Xác đ nh m c đ th ng xuyên th c hi n các nhi m v , công vi c.
+ Tiêu chu n m u th c hi n công vi c.
+ i u ki n th c hi n công vi c.
+ Các k n ng và ki n th c c n thi t gi ng d y cho nhân viên.
+ Nhi m v s đ c h c cách th c hi n t t nh t “t i” hay “ngoài” n i làm vi c.
- Ngoài ra, còn có th s d ng các thông tin khác đ xác đ nh nhu c u đào t o:
+ Theo báo cáo c a ng i qu n lý.
+ Theo yêu c u qu n tr .
+ C n c vào thành tích, ch tiêu cá nhân đ t đ c.
+ Trách nghi m ki n th c.
+ B ng câu h i đi u tra.
+ K t qu th c hi n m c lao đ ng.
1.3.2 Xác đnh m c tiêu đào t o và phát tri n
Sau khi đư xác đ nh đ c nhu c u đào t o, nhà qu n tr c n ph i xác đ nh đ c m c tiêu c a ch ng trình đào t o. ó là xác đ nh các k t qu c n đ t đ c c a ho t đ ng đào t o, bao g m:
- Nh ng k n ng c th c n đ c đào t o và trình đ k n ng có đ c sau đào t o.
- S l ng và c c u h c viên.
- Th i gian đào t o.
Vi c xác đnh m c tiêu đào t o s góp ph n nâng cao hi u qu c a công tác đào t o và phát tri n ngu n nhân l c và là c s đ đánh giá trình đ chuyên môn c a ng i lao đ ng trong m i công ty, t ch c. Các m c tiêu đào t o ph i rõ ràng, c th và có th đánh giá đ c.
1.3.3 L a ch n đ i t ng đào t o và phát tri n
L a ch n đ i t ng đào t o là l a ch n ng i c th đ đào t o, d a trên:
16
- Nghiên c u nhu c u và đ ng c đào t o c a ng i lao đ ng.
- Tác d ng c a đào t o đ i v i ng i lao đ ng.
- Tri n v ng ngh nghi p c a t ng ng i.
Vi c l a ch n ng i đ đào t o đ m b o ph i đào t o đúng ng i c n đào t o, t c là ph i l a ch n ng i đúng kh n ng, nguy n v ng h c t p… đ tránh tình tr ng đào t o nh m đ i t ng, làm t n th t v th i gian và chi phí không c n thi t.
1.3.4 Xác đ nh ch ng trình đào t o và ph ng pháp đào t o và phát tri n
Ch ng trình đào t o là m t h th ng các môn h c và các bài h c c n đ c d y, cho th y nh ng ki n th c, k n ng nào c n đ c d y và d y trong bao lâu. Trên c s đó l a ch n các ph ng pháp đào t o phù h p. Ch ng trình đào t o ph i đ c xây d ng th t c th v : s môn h c, các môn h c s cung c p trong ch ng trình, s gi h c, ti t h c c a t ng môn, chi phí cho m i môn, m i ti t, các ph ng ti n c n thi t cho ch ng trình nh : giáo trình, tài li u, trang thi t b… Ch ng trình đào t o đ c xây d ng trên c s nhu c u đào t o và m c tiêu đào t o đư xác đnh.
Sau đó doanh nghi p s c n c vào tình hình c th v n ng l c tài chính, c s v t ch t…đ ch n ph ng pháp đào t o cho phù h p. Có nhi u ph ng pháp đào t o khác nhau đ l a ch n và m i ph ng pháp đ u có nh ng u, nh c đi m riêng c a nó. Doanh nghi p có th l a ch n m t ph ng pháp ho c k t h p nhi u ph ng pháp đào t o. Ph ng pháp đào t o ph i phù h p v i n i dung ch ng trình đào t o, chi phí ph i th p và là ph ng pháp đem l i hi u qu l n nh t.
1.3.5 L a ch n và đào t o giáo viên
Doanh nghi p có th l a ch n giáo viên theo 2 ph ng án sau:
- L a ch n nh ng công nhân lành ngh , nh ng ng i qu n lý có kinh nghi m trong doanh nghi p tham gia gi ng d y. Ph ng án này v a ti t ki m chi phí v a cung c p cho h c viên nh ng k n ng th c hi n công vi c có tính sát v i th c t c a doanh nghi p. Tuy nhiên c ng còn nh ng h n ch nh : khó c p nh t nh ng thông tin, ki n th c m i đ ng th i có th nh h ng đ n công vi c mà ng i đ c ch n làm giáo viên đ m nhi m.
- L a ch n giáo viên t c s đào t o bên ngoài (gi ng viên c a các tr ng đ i h c, công ty đào t o, trung tâm đào t o…). Theo ph ng án này có th cung c p nh ng ki n th c, nh ng thông tin c p nh t theo kp đ c s ti n b c a ngành ngh . Tuy nhiên ph ng án này có nh c đi m là kh n ng th c hi n th p, không sát th c v i doanh nghi p, chi phí th ng cao.
Giáo viên ph i đ c t p hu n đ n m v ng m c tiêu và c c u c a ch ng trình đào t o nói chung.
1.3.6 D tính chi phí cho đào t o và phát tri n
Chi phí đào t o quy t đnh vi c l a ch n các ph ng án đào t o. Chi phí đào t o bao g m các chi phí cho h c viên, chi phí cho vi c đào t o.
Nh ng chi phí cho h c viên: là nh ng chi phí ph i tr trong quá trình ng i lao đ ng h c vi c, bao g m: Nh ng kho n ti n cho ng i lao đ ng trong khi h c vi c, chi phí nguyên v t li u dùng cho h c t p, giá tr hàng hoá bán do gia công không đúng khi th c t p, giá tr s n l ng b gi m xu ng do hi u qu làm vi c th p c a h c sinh h c ngh …
Nh ng chi phí v đào t o bao g m: Ti n l ng c a nh ng ng i qu n lý trong th i gian h qu n lý b ph n h c vi c, ti n thù lao cho giáo viên hay nh ng nhân viên đào t o và b ph n giúp vi c c a h , nh ng d ng c gi ng d y nh : máy chi u phim, tài li u, sách báo, bài ki m tra, ch ng trình h c t p…
1.3.7 Thi t l p quy trình đánh giá
Sau khi k t thúc khóa h c, c n đánh giá k t qu mà ch ng trình đào t o đư đ t đ c v c m t s l ng và ch t l ng.
Các giai đo n đánh giá:
- Giai đo n 1: Xác đ nh m c tiêu đ t ra có đ t hay không? ( Có 2 ph ng pháp ) + Ph ng pháp 1: Ki m tra ki n th c, kinh nghi m c a h c viên sau khóa h c.
+ Ph ng pháp 2: Dùng phi u đánh giá.
- Giai đo n 2: Ti n hành thu th p thông tin v k t qu h c t p c a các h c viên sau đào t o.
ánh giá hi u qu c a ch ng trình đào t o đó là vi c ki m tra xem sau khi đào t o các h c viên đư áp d ng các ki n th c đư h c đ c vào trong th c t đ th c hi n công vi c nh th nào? Ho c có th th ng kê n ng su t lao đ ng, s thuyên chuy n trong công vi c…
ánh giá hi u qu đào t o theo 4 v n đ c b n:
- Ph n ng: C n đánh giá ph n ng c a h c viên đ i v i ch ng trình đào t o. H có thích ch ng trình đào t o hay không? N i dung ch ng trình đào t o có phù h p v i n i dung công vi c th c t hay không?
- Hành vi: Hành vi c a ng i đ c đào t o có thay đ i gì so v i k t qu tham d khóa h c hay không?
- H c thu c: Ki m tra xem các h c viên đư n m v ng nh ng nguyên t c, k n ng, các v n đ theo yêu c u c a khóa đào t o ch a?
- M c tiêu: ây là v n đ c b n, quan tr ng nh t. K t qu cu i cùng c a h c viên có đ t đ c m c tiêu đào t o hay không?
Nh n xét: xây d ng nên m t ch ng trình đào t o và phát tri n ngu n nhân l c có th ng d ng và đem l i hi u qu t t c n ph i làm t t t t c các b c t vi c xác đ nh nhu c u đ n thi t l p quy trình đánh giá quá trình đào t o và phát tri n. Tuy nhiên
18
trong quá trình xây d ng ch ng trình c n ph i có s liên k t, ki m tra gi a các quy trình c ng nh đánh giá l i các b c trong quá trình xây d ng n u c n thi t đ đ m b o ch ng trình đáp ng đúng m c tiêu đư đ t ra và k t qu đ t đ c sau khi đào t o và phát tri n.