Các ch tiêu t su t sinh l i trên doanh thu (ROS), t su t sinh l i trên t ng tài s n (ROA), t su t sinh l i trên v n ch s h u (ROE) nh m đánh giá kh n ng sinh l i hi n t i c a Công ty, t đó cho nhà qu n tr cái nhìn t ng quan và c th h n v ti m l c c a Công ty đ đ a ra các chính sách cho t ng lai.
Bi uăđ 2.6 T su t sinh l i ROS, ROA, ROE c aăCôngătyăgiaiăđo n 2011-2013
T su t sinh l i trên doanh thu (ROS)
B ng 2.12 T su t sinh l i trên doanh thu c a Công ty giaiăđo n 2011-2013 n v : VN
Ch tiêu N mă2011 N mă2012 N mă2013
Doanh thu thu n 110.499.270.136 98.504.526.382 105.918.417.269 L i nhu n sau thu 280.740.296 373.870.467 (1.564.73.598)
T su t sinh l i trên doanh thu 0,26% 0,38% (0,15%)
(Ngu n: S li u tính t Báo cáo tài chính)
0,26% 0,38%
-0,15%
0,60% 0,66%
-0,26%
2,32% 2,72%
-1,15%
-2,00%
-1,00%
0,00%
1,00%
2,00%
3,00%
4,00%
2011 2012 2013
ROS ROA ROE
61
T su t sinh l i trên doanh thu ph n ánh t ng quan m i liên h gi a doanh thu thu n và l i nhu n sau thu c a Công ty nh m cho bi t m t đ ng doanh thu t o ra bao nhiêu đ ng l i nhu n ròng. ây là m t t su t quan tr ng đ i v i nhà qu n tr vì nó cho bi t kh n ng qu n lý chi phí, c ng nh ph n ánh hi u qu ho t đ ng trong k và cho bi t l i nhu n mà doanh thu thu n đem l i.
Qua b ng s li u 2.12 ta th y ROS cao nh t là trong n m 2012 là 0,38% và mang d u âm n m 2013 là -0,15% do l i nhu n ròng âm. Trong n m 2012 ROS là 0,38% có ngh a là c 100 đ ng doanh thu thu n s đem l i 0,38 đ ng l i nhu n ròng cho Công ty, t ng 0,12% so v i n m 2011. Nguyên nhân ch y u là do trong n m 2012, doanh thu thu n gi m 10,86% còn 98.504.526.382 đ ng do vi c kinh doanh khó kh n. Ngoài ra, giá v n và các chi phí gi m làm cho l i nhu n ròng c a Công ty t ng lên là 87.130.171 đ ng t ng ng t ng 30,39% so v i n m 2011. Chính đi u này đã làm cho ROS c a Công ty t ng lên c ng đ ng ngh a v i vi c 100 đ ng doanh thu thu n mang l i nhi u đ ng l i nhu n ròng h n, bên c nh đó còn cho th y hi u qu s d ng v n c a Công ty có s c i thi n.
Sang đ n n m 2013, doanh thu thu n t ng 7,53% so v i n m 2012 nh ng c ng trong n m này t c đ t ng chi phí nh giá v n hàng bán t ng 8.565.585.645 đ ng t ng ng t ng 9,88%. Bên c nh đó, trong n m các kho n l i nhu n khác đem l i cho Công ty đ u gi m m nh. Chính đi u đó đã làm nh h ng đ n l i nhu n ròng c a Công ty, và trong n m 2013 này ROS mang d u âm. Có th th y trong n m, kh n ng qu n lý chi phí s d ng v n ch a hi u qu v i b ng ch ng là v i 100 đ ng doanh thu thu n Công ty không t o ra đ c b t k đ ng l i nhu n nào. Vì v y, đ nâng cao ch tiêu ROS thì nhà qu n tr c n có nh ng bi n pháp nh m x lý v n đ còn t n t i nh nâng cao vi c bán hàng bên c nh đó còn ph i ti t ki m các kho n chi phí t đó có th gia t ng kh an l i nhu n sau thu nh m mang l i hi u qu cao nh t cho Công ty.
B ng 2.13 So sánh ROS c a Công ty C ph n ô tô ASC v i các Công ty cùngăngƠnhăgiaiăđo n 2011-2013
n v: %
Ch tiêu N mă2011 N mă2012 N mă2013
Công ty C ph n ô tô ASC 0,26 0,38 (0,15)
Công ty C ph n ph tùng ô tô H ng Nh t 1,43 0,83 0,98
Công ty TNHH TM & T Tu n Linh 0,75 0,84 0,87
Công ty C ph n ô tô An Thái 0,16 0,21 0,22
(Ngu n: T t ng h p)
Nhìn b ng s li u 2.13, ROS c a các Công ty cùng ngành cung c p, phân ph i ph tùng ô tô giai đo n 2011-2013 có nhi u bi n đ ng. T su t sinh l i trên doanh thu c a Công ty C ph n ph tùng ô tô H ng Nh t gi m 0,6% n m 2012 so v i n m 2011 và có s t ng tr l i m c 0,98% t i n m 2013. ROS c a Công ty TNHH TM & T Tu n Linh có s t ng đ ng đ u qua ba n m. ROS c a Công ty C ph n ô tô An Thái t ng 0,05% n m 2012 và gi m 0,01% t i n m 2013. Tuy nhiên, ROS c a Công ty C ph n ô tô ASC l i có xu h ng đi xu ng và m c âm t i n m 2013. Có th th y trong n m 2013, Công ty C ph n ô tô ASC đã ki m soát đ c tình hình giá c ch t ch h n nên giá v n hàng bán t ng ch m l i, các chi phí khác gi m, tuy nhiên v n cao h n m c t ng c a doanh thu thu n. i u đó làm cho l i nhu n sau thu c a Công ty gi m m nh và m c âm, đ a ROS xu ng còn -0,15%. T su t ROS m c âm th c s không t t cho Công ty khi mà ROS c a các Công ty cùng ngành khác đang có s gia t ng khá đ ng đ u. Vì v y, trong th i gian t i, vi c h th p chi phí và ti t ki m chí phí s n xu t là v n đ quan tr ng đ đ a ROS c a Công ty tr nên cao h n, t ng hi u qu s n xu t.
T su t sinh l i trên t ng tài s n (ROA)
B ng 2.14 T su t sinh l i trên t ng tài s n c a Công ty giaiăđo n 2011-2013 n v : VN
Ch tiêu N mă2011 N mă2012 N mă2013
T ng tài s n 47.548.004.172 57.030.333.375 59.458.830.318 L i nhu n sau thu 280.740.296 373.870.467 (156.473.598) T su t sinh l i trên t ng tài s n 0,6% 0,66% (0,26%) (Ngu n: S li u tính t Báo cáo tài chính) ây là ch tiêu dùng đ đo l ng kh n ng sinh l i trên m i đ ng tài s n c a Công ty. Nó ph n ánh m i liên h gi a l i nhu n và tài s n c a Công ty. Ch tiêu này cho bi t m i đ ng tài s n trong k đem l i bao nhiêu đ ng l i nhu n sau thu .
Trong hai n m 2011 và 2012, t su t sinh l i trên tài s n c a Công ty là t ng đ i n đnh. N m 2011 t su t sinh l i trên t ng tài s n là 0,6%, có ngh a là c 100 đ ng đ u t cho tài s n s mang l i 0,6 đ ng l i nhu n. N m 2012, t su t này v n đ c duy trì m c t ng là 0,66%, t ng 0,06% so v i n m 2011, ngh a là c 100 đ ng đ u t cho tài s n s thu v đ c 0,66 đ ng l i nhu n sau thu . Nguyên nhân có s gia t ng này là do trong n m 2012, t c đ t ng l i nhu n ròng l n h n so v i t c đ t ng c a tài s n. C th là l i nhu n ròng t ng t 286.740.296 đ ng lên đ n 373.870.467 đ ng, t ng 87.130.171 đ ng t ng ng t ng 30,39% so v i n m 2011 trong khi đó tài
63
s d ng tài s n khá là t t, mang l i hi u qu cao, t o đi u ki n cho vi c m r ng m ng l i kinh doanh.
Sang đ n n m 2013 thì t su t sinh l i trên tài s n này có s s t gi m và mang d u âm. i u này c ng d hi u vì trong n m 2013, Công ty làm n thua l , l i nhu n mang d u âm. Có th th y công tác qu n lý chi phí, s d ng v n ch a th c s hi u qu , kh n ng phát huy t i đa l i ích t tài s n mang l i là kém, không mang l i đ c đ ng l i nhu n nào. Vì v y, tr ng th i gian t i Công ty c n có các bi n pháp nh m nâng cao hi u qu s d ng tài s n tránh lãng phí đ đem l i l i nhu n cao nh t.
B ng 2.15 So sánh ROA c a Công ty C ph n ô tô ASC v i các Công ty cùngăngƠnhăgiaiăđo n 2011-2013
n v: %
Ch tiêu N mă2011 N mă2012 N mă2013
Công ty C ph n ô tô ASC 0,6 0,66 (0,26)
Công ty C ph n ph tùng ô tô H ng Nh t 0,65 0,87 0,86
Công ty TNHH TM & T Tu n Linh 0,34 0,18 0,18
Công ty C ph n ô tô An Thái 0,26 0,33 0,26
(Ngu n: T t ng h p) Nhìn b ng s li u 2.15, ROA c a các Công ty trong l nh v c chuyên cung ng thi t b , ph tùng ô tô có nhi u bi n đ ng trong giai đo n 2011-2013. T su t sinh l i trên t ng tài s n c a Công ty C ph n ph tùng ô tô H ng Nh t và Công ty TNHH TM
& T Tu n Linh có s t ng tr ng n đ nh trong hai n m 2012 và 2013. ROA c a Công ty C ph n ô tô An Thái t ng 0,07% trong n m 2012 so v i n m 2011 nh ng sang đ n n m 2013 thì t su t y l i gi m tr l i b ng đúng n m 2011. Nh v y, nhìn chung t su t sinh l i trên t ng tài s n c a các Công ty cùng ngành có xu h ng gi m d n. Trong đó, ROA c a Công ty C ph n ô tô ASC là gi m nhi u nh t và có t l th p nh t so v i các Công ty đ c so sánh trên đây. i u này cho th y rõ tình hình kinh doanh và hi u qu s d ng v n c a Công ty không kh quan. Vì v y, đ kéo t su t sinh l i trên t ng tài s n tr l i m c d ng, Công ty nên có nh ng bi n pháp làm gia t ng l i nhu n cao nh t và s d ng ít tài s n nh t. Tuy nhiên, đi u này ch h p lý v i các quy t đ nh trong ng n h n, nó có th d n đ n h u qu không t t v ho t đ ng c a Công ty trong dài h n.
T su t sinh l i trên V n ch s h u
B ng 2.16 T su t sinh l i trên VCSH c a Công ty giaiăđo n 2011-2013 n v : VN
Ch tiêu N mă2011 N m 2012 N mă2013
V n ch s h u 12.351.411.272 13.760.610.209 13.604.136.611 L i nhu n sau thu 280.740.296 373.870.467 (156.473.598)
T su t sinh l i trên VCSH 2,32% 2,72% (1,15%)
(Ngu n: S li u tính t Báo cáo tài chính) ây là t s tài chính đ đo l ng, đánh giá kh n ng sinh l i trên m i đ ng v n c a Công ty C ph n. Ch tiêu này cho bi t trong 100 đ ng VCSH b ra thu v đ c bao nhiêu đ ng l i nhu n sau thu .
T b ng 2.16, ta th y trong giai đo n t n m 2011-2013, t su t sinh l i trên VSCH cao nh t là trong n m 2012 và th p nh t là n m 2013. N m 2012 t su t sinh l i trên VCSH t ng 0,4% so v i n m 2011. Có ngh a là c 100 đ ng v n b ra s thu v 2,32 đ ng l i nhu n sau thu , sang n m 2013 thì ch tiêu này gi m 1,47% so v i n m 2012 và mang d u âm là (1,15%) ch ng t trong n m ho t đ ng kinh doanh không hi u qu v n đ u t t ch s h u không t o ra thêm l i nhu n. Vì đây là ch tiêu quan tr ng nh m giúp các nhà đ u t đánh giá hi u qu ho t đ ng kinh doanh nên đ có th gi chân các nhà đ u t c ng nh t o môi tr ng đ u t thu n l i, kích thích kh n ng đ u t . Vì th , đ nâng cao ch tiêu ROE, Công ty c n qu n lý t t đ ng v n, tránh lãng phí, đ u t v n sai m c đích đ nâng cao hi u qu t i đa cho Công ty.
B ng 2.17 ROE c a Công ty C ph n ô tô ASC v i các Công ty cùng ngành giaiăđo n 2011-2013
n v: %
Ch tiêu N mă2011 N mă2012 N mă2013
Công ty C ph n ô tô ASC 2,32 2,72 (1,15)
Công ty C ph n ph tùng ô tô H ng Nh t 2,28 0,98 0,41
Công ty TNHH TM & T Tu n Linh 1,25 1,83 1,62
Công ty C ph n ô tô An Thái 1,76 1,77 1,53
(Ngu n: T t ng h p)
65
Nhìn chung, tình hình ROE c a các Công ty cùng ngành giai đo n 2011-2013 c ng gi ng nh tình hình ROA. T su t sinh l i trên VCSH c a các Công ty qua các n m có xu h ng gi m. Trong đó, ROE c a Công ty C ph n ô tô ASC là gi m nhi u nh t và có t l nh nh t. Nh v y, do nh h ng c a kinh t nói chung và s bão hòa c a ngành ô tô giai đo n 2011-2013 nói riêng, không ch có ROE c a Công ty C ph n ô tô ASC gi m mà các Công ty khác c ng đang trên đà xu ng d c. Công ty nên có nh ng bi n pháp làm t ng hi u su t s d ng tài s n ch ng h n nh nâng cao s vòng quay c a tài s n thông qua vi c v a t ng quy mô v doanh thu thu n, v a s d ng ti t ki m và h p lý v c c u c a tài s n. Ngoài ra, Công ty c n ph i có nh ng bi n pháp tích c c h n trong ho t đ ng kinh doanh nh m nâng cao hi u qu kinh doanh, đem l i l i nhu n cao cho Công ty mình.