CÁC CỒNG NGHỆ TRƯYỂN HÌNH DI ĐÒNG
2.6.3 DVB-H cung cẩp dịch vụ truyền hình di động
Xây dựng dựa trên các khả năng xách tay và di động cùa DVB-T, dự án DVB đà phát triển DVB-H để cung cấp nội dung âm thanh và video cho các thiết bị cẩm tay di động. DVB-H khắc phục hai tồn tại mấu chổt cùa tiêu chuẩn DVB-T khi sừ dụng cho thiết bị cầm tay, đó là:
- Tiêu thụ năng lượng pin thấp,
- Nâng cao sự ổn định trong trong môi trường thu khỏ khăn như là ờ trong nhà cũng như các thiết bị xách tay ngoài đường dùng các anten được thiết kế bẽn trong thiết bị.
DVB-H có thể dược dùng cùng với công nghệ điện thoại di
đ ộ n g và vì vậy có lợi khi truy nhập cả vào mạng viền thông di động cũng như mạng quảng bá (hinh 2.11).
Thực tế là cơ sở nền tảng DVB-H có thể đuợc phân bổ và chia sẻ hạ tầng với DVB-T đà yêu cầu thực hiện phân biệt các tiêu chuẩn DVĐ-H, các kịch bàn dịch vụ tiềm năng và các quá trình cấp phép.
DVB-H lần đầu tiên được thử nghiệm vào nảm 2005 với truyền hình di động ở Phần Lan trong dự án DVB-H đầu tiên với 500 nguời dùng sử dụng thiết bị thu Nokia 7710. Gói dịch vụ ban đầu bao gồm 3 kênh truyền hình và 3 kênh phát ưianh. ỏ Vương
Chương 2 Các cõng nghệ ịruyèn hình di đóng 55
56 Truyền hình s í di động
quốc Anh một dự án thừ nghiệm được NTI. Broadcast V ỉ O2 (một nhà khai thác di động) kiém soát, ờ lià I.an, các ihứ I^hiệm đà thành công với sử dụng mạng cùa nhà khai thác N o/cm a Các thư nghiệm cùng đà được kiểm soát ở Pháp. Tày Ban Nha và các nước châu Âu khác. Crown Castlc ư Mỹ đaiig triên khai dịch V i DVB-H Modeo. Các dịch vụ DVB-H thương mại cũng được trièn khai ư châu Âu. nhà khai thác 3 Italy ờ I-ta-li-a đà triền khai mạng DVB-H cùng với thời điểm diền ra FIFA WorldCup 2006 với các dịch vụ cung cấp ở Rome và Milan. Phẩn Lan đã cấp phép kinh doanh DVB-H tại Digita. sau khi các thử nghiệm thương mại đả hoàn thành. Nhiều nước mong đợi sớm đưa DVB-H vào kinh doanh.
Oịnh nghĩa tỉôu chuển OVB-T 4 - 5Mbiưs/kènh
VGA
ôõ40x480
Đinh nghĩa tiôu chuần DVB-H 2^-512kl>iưs/kènh
1 5 - 3 0 khung/s
OVGA 320x240
DVB-H nâng cao
5 - 6 kènh khỉ dùng MPEG - 2
trôn 6MHz khe truyèn dản 20 - 40 kènh khi dũng dóng gối IP vá DVB-H trén 8MHz lỡte truyèn dân
Hình 2. ỉ 1: Hệ (hống truyền dần DVB-H
Tuy nhiên, sự phát triển của DVB-H ở các nước riêng lẽ phụ thuộc vào việc giải phóng phổ tần từ DVB-T và các băng tương tự khi các hệ thống truyền dần tương tự ngừng hoạt động. Có thể tới năm 2012 mới ngừng hệ thống truyền hình tương tự.
Chương 2 Càc cóng nghệ truyển hinh di đõng 57
2 .7 TRUYỀN HÌNH DI ĐỘNG SỪ DỤNG CÔNG NGHỆ DMB• • • Nhật lìán \à Màn Ọuốc dẫn dầu vồ công nghệ DMB. Trung Ọuôt cĩiim chọn sir dụng công nuhộ DMB cho mạng của họ. Các nhà cung cấp ihiỏt bị di dộng nhir Samsung. LG và chính phù Hàn Ọuồc cùng dã dầu tư mạnh vào công nghệ này. Các tiêu chuân cho các dịch vụ DMB \ à DAB được ETSI thông qua và hiện nay được xem như các liêu chuân toàn cẩu (các tiêu chuản KTSI TS 102 427
\à TS 102 428). Sự chấp thuận các liêu chuẩn tạo mặt bẳng sử dụng các công nghệ cung cấp dịch \ ụ truyền hình di động ờ châu Âu. nơi mà 80% đã phú sóng các dịch vụ DAB.
2.7.1 Dịch vụ ph át th an h sổ quảng bá
Tiêu chuẩn DAB cho phát thanh số quàng bá được ETSI thiết lập năm 1995, ban đầu chù yếu là thay thế truyền dần vô tuyến tưomg tự AM và FM. Tiêu chuẩn Eureka-147 cho DAB được sử dụng cho phái quáng bá mặi đất cũng như qua vệ tinh. DAB bao gồm sir dụng ghép kênh-đó là việc ghép các chưomg trình nhu hình 2.12. Ghép kênh, hay toàn bộ. mang sổ lượng các chương trình ớ tôc dộ bit khác nhau.
DAB sứ dụng điều chế OFDM với DQPSK. đồng Ihời cũng sừ dụng sứa lỗi ồn dịnh qua mã xoán tốc độ 1/4 và sừ dụng đan xen bit. 1'oàn bộ băng thòng cùa sóng mang là là 1.5MHz.
W A RC92 đã cấp phát phô tẩn cho phát thanh quàng bá bẳng vệ tinh ơ băng L: 1.452-1.492MHz. băng VHP (300MHz) sử dụng cho
58 Truyén hình số di động
truyền dẫn mặt đất, phổ tần băng s (2,6GHz) cùng đưọc sử dụng cho các dịch DAB.
DAB có 4 chế độ truyền dựa trên băng tần dùng cho truyền các tín hiệu, mồi chế độ sử dụng số lượng sóng mang như ưong bảng 2.3.
Bảng 2.3: Các chế độ truyền dân DAB
Chế độ
truyền d ỉn 1 II III IV
Thồi gian khung 96ms 24ms 24ms 48ms
Sổ sóng mang 1536 284 192 768
Bâng tần Tới 375MHz Tới 1.5GHz Tởi 300MHz Tởi 1.5GHz Khoảng cảch
truyền dẫn tốỉ đa đổi với SFN
96km 24km 12km 48km
Trong băng L, DAB sử dụng chế độ III với 192 sóng mang rộng ỉ6ỉcHz với khoảng cách là 8kHz. Chế độ III có thể sử dụng tới 3GH2.
Mỗi khung DAB ưong chế độ truyền này có thời gian là 24ms và có thể mang tới 144 ký hiệu cùa dừ liệu kênh dịch vụ chính hoặc dừ liệu tải (payload) (154 ký hiệu bao gồm cả phần mào đầu, thông tin đồng bộ thông tin dịch vụ). Kênh dịch vụ chính có thể cỏ một số iượng sóng mang con. Một ký hiệu mang 384bit (sử dụng cấu trúc đa sóng mang).
Một ký hiệu trên một khung tải 384bit/24ms hoặc ló.OOObiưgiây (lókbiưs). E)ể mang được dịch vụ âm thanh mâ hoá
Chương 2: Các cõng nghệ truyển hình di động 59
ỡ tốc độ 128kiưs với 1/4 FEC thi toàn bộ tốc độ bit đi ra là 256kbiưs. Nó có thề được mang đi bẳng cách sừ dụng 16 ký hiệu cho mồi khung với mỗi ký hiệu có tốc độ 1 ókbiưs.
Khung mang 144 ký hiệu/khung có thế sử dụng được cho 144/16 = 9 dịch vụ. Toàn bộ tốc độ bit cho các dịch vụ khác nhau là 128kbiưs X 9 = l,152M biưs trên phổ tần 1.537MHz sử dụng
1/4 FEC.
DAB sử dụng trên hom 35 quốc gia trên khắp thế giới. Các nước sử dụng DAB cho phát thanh quáng bá bao gồm Ca-na-đa, Úc, Nam Phi, các nước ở châu Âu và châu Á cỏ cả Trung Quốc.
Phát quảng bá có thể thu dược bằng nhiều thiết bị xách tay cũng như để cố định.
(ê ^ Thũng bn dcA ôv
ế tl*
f ' ~ 1
V ■ ■ ■ • ■ ■■ ■ 1
0 ằ t f * v d i> **u
Am
B6 mA hoô VU90 H 364 Bộ mA ho* Am epi-
esAC
Bộ
môRS
r ■p A OfOUPMI
yntộnạttmq
iMHMÓAgAMÃQ KhoAng CAỠIIKHI
1.S37IMS
Hình 1.12: Hệ thống DAB Eureka - 147
60 Truyền hình số di động
Hình 2.13: Máy Ihu DA B
Các tiêu chuẩn DAB gốc sử dụng mã hoá MPEG-2 lớp 2, vì mã hoá này không hiệu quá. nên hiện nay xu hướng chuyển các tiêu chuẩn DAB sang mã hoá AAC+. hoặc WMA9 và DAB-IP.
DAB-IP sử dụng các bộ mã hoá/giải mà WMA9 và WMV9 cho âni thanh và hình ảnh (DAB phiên bản 2). Ofcom ớ Vương quốc Anh đâ thúc đẩy các nhà khai thác quàng bá làm việc với các nhà san xuất các máy Ihu để có máy thu sẵn sàng cho phiên bản DAB mới.
Thuỵ Điển đã dừng việc mở rộng các mạng DAB. trong khi Pháp lại quyết định không sử dụng nó cho tất cá.
Chirong 2 Các công nghé truyền hình di đông 61
ỉỉaHỊỉ 2.4: Mã iu)ủ âm ihanh và hình anh cho cônv, riỊỉhệ DAB vù DMB
Hệ thống Mả hoả ám thanh Mã hoá video Mả hoả
DAB MPEG-2 lớp 2 (MP2) Khòng Mâ xoắn
DAB v2 AAC+2. MP2 Không Mâ xoần + RS
DAB-IP Windows media audio WMA9
Windows media
video WMV9 Mà xoẳn + RS
DMB BSAC. MP2 H264 Mà xoân + RS
2.7.2 Dịch vụ DMB
Một trong nliOnm iru dicm cùa dịch vụ DMB là sự săn sàng cua phô tan (cho DAIÌ) ớ chàii Âu và châu Á, khi triến khai DMB ít phụ thuộc váo cấp phát phô tan. Các dịch vụ DMB là sự thay đồi liêu chuân DAIi cộnii ihC*m UVp sứa lồi cho dịch vụ da phưtTng tiện.
Dịch vụ DMB cĩini> sư dụim các sóng mang l.537MHz và phố tẩn dà cấp phcp cho dịch vụ DAB.
DMlì sư dụng MlHiCj-4 phần 10 (11.264) cho video và MPRG-4 phần 3 BSAC (mã hoá số học cắi bil) hoặc HE-AAC V2 cho âm thanli. Ảni thanh \à \ idco dều đưực dóng gói bảng MPEG-2 TS. I.uồiig dược mã hoá RS. C'ỏ đan XCII xoắn cho luồng này và luồng dược phát quaim bá ờ chc dộ luồng dữ liệu trên [)AB.
2.7.3 Dịch vụ DM B mặt đất (T-DIMB)
Dịch vụ T-DMB đã được iriến khai ờ Hàn Quốc. Chính phú Hàn Quốc dã cấp phép Ị -DMB cho 6 nhà khai ihác. mỗi nhà khai
62 Truyền hình số di động
thác sử dụng băng thông xẩp xi 1.54MHz. Bảng thông này chu phép I,I5M biưs trên mỗi sóng mang và có thé chuyền tải hình ánh chất lượng VCD (320 X 288 điểm ánh) với tốc độ 30 khung hinh/giảy (cho tiêu chuẩn NTSC). Video được mà hoá bàng giao thức nén H.264. Nó cũng có thế mang âm thanh chất lượng CD (DAB MUSICAM). Tiêu chuẩn DMB mặt đất dừ liệu hoặc trình diễn tương tác. Các dịch vụ T-DMB được phát miền phí ở Hàn Quốc (hình 2.14).
Bộ cộng điAu ché cho T-DM8
VidK) Bộ m i hoá Video H264
Aucbo Bộ mA hoá Audio ER-BSAC Tưo ig tâc dử lifu
Ghép hiòng tniyèn
dền
Dịch vụ Audio (ca nhạc)
Dịch vụ dừ lièo (chế đ6 Qỏ* hoếc ioổng)
ỉ
•bộ
‘ trộn
> DAB
Bộ điÀu
• chổ
OFOM ị -
thòng DAB Eureka 147 Ị^EỶSI300 401 _______
DMB-T
Hình 2.14: Hệ ihống truyền dần T-DMB
Các loại chip set cùa SAMSUNG như SPH-B4100 cung cấp khả năng kết nổi cả hai chế độ thu bẩng vệ tinh lần thu sóng mặt đất trên cùng một chiếc điện thoại.
HtTTi 7 nhà khai thác quáng bá ớ Hàn Quốc đâ tham gia vảo dịch vụ này, cùng chia sè các máy phát và cung cấp dịch vụ miền phí. Các dịch vụ thuomg mại sir dụng công nghệ T-DMB cùng đâ được irien khai ở châu Âu. Nhà khai thác di động Debitel đã cùng víri nhà khai thác quánu bá MFD triên khai dịch vụ T-DMB tại Đức (Béc-lin. Cò-lô-gơ. Muy-ních. Slút-gát và Phanh-phuốc). Dịch vụ nãy cũng dược kỳ vọng mờ rộng nhanh chóng.
Dịch vụ DMB có thế dược cung cấp qua hai phương thức truyền dẫn mặt đất hoặc qua vệ tinh. Công nghệ T-DMB và các dịch vụ được trình bày chi tiết trong chưcmg 3.