Chương 8 Điều chỉnh bằng tay và tự động trong máy thu
1. Đặc điểm của điều chỉnh hệ số khuếch đại
Mức độ tín hiệu ở đầu vào m
g nguyên nhân sau đây: Máy thu có thể làm việc với các đài phát có công suất khác nhau, đặt ở những c khác nhau, cường độ điện trường của mỗi một tín hiệu tại điểm thu có thể thay đổi trong một giới hạn rất lớn khi thay đổi điều kiện truyền sóng. Ngoài ra khi thông tin với các đối t−ợng di động (hay là máy
ị thu đ−ợc t
từ giả thiết để đảm bảo độ nhạy cao nhất của máy thu, nghĩa là đảm bảo sức
điện động cực tiểu trên Anten để đầu ra m
các tầng thuộc tuyến tần số vô tuyến ở tr−ớc tách sóng. Việc điều chỉnh âm l−ợng bằng tay nhờ các bộ chia áp sẽ không thể giữ đ−ợc cố định điện áp đầu ra vì tín hiệu thay đổi rất nhanh. Vì vậy thường thực hiện điều chỉnh bằng tay và tự động hệ số khuếch đại của các tầng tuyến tần số vô tuyến.
Trước khi nghiên cứu sơ đồ cụ thể ta hãy nghiên cứu các vấn đề chung, các yêu cầu và phương pháp điều chỉnh hệ số khuếch đại cũng như phân tích khả
năng điều chỉnh ở các tầng và số tầng cần thiết để đảm bảo yêu cầu điều chỉnh.
a) Dải điều chỉnh động :
Biểu thị sự thay đổi lớn nhất của sức điện động tín hiệu ở đầu vào máy thu:
max
min A A
m E
= E (8.1) Còn sự thay đổi cho phép ở đầu vào bộ tách sóng hay đầu ra máy thu:
max
min m m
p U U
ω ω
≤ (8.2) Trong đó :
A min
E :ư Sức điện động tín hiệu trên Anten, tương ứng với độ nhạy máy th
Thực tế các giá trị này nằm trong giới hạn m = 104 ữ105 và p = 1,2 ữ3. Để
đánh u.
Um minω :− Biên độ điện áp trung tần ở đầu vào tách sóng đảm bảo điện áp ra danh định của máy thu.
giá hiệu quả của hệ thống tự động điều chỉnh hệ số khuếch đại người ta dùng khái niệm dải điều chỉnh động (hay độ sâu điều chỉnh). Đ−ợc xác định bằng tû sè =103÷104
p
m .
b) Chọn tham số để điều chỉnh hệ số khuếch đại:
Trong trường hợp chung, hệ số khuếch đại cộng hưởng của tầng tỷ lệ với hỗ dẫn của dụng cụ khuếch đại và điện trở phụ tải tương đương:
tdo
o p p Y R
K = 1 2 21 (8.3)
Vì vậy để thay đổi Ko có thể thay đổi, hoặc Y21, hoặc Rtdo. Để thay đổi Rtdo có thể thực hiện tương đối dễ dàng bằng cách mắc song song với mạch dao động phụ tải điện trở biến đổi, nhưng phương pháp này không được sử dụng vì điều chỉnh
thay đổi p1 và p2, nh−ng thực tế chỉ sử dụng nó để làm đồng đều hệ số khuếch đại khi chuyển từ b¨ng
Hỗ dẫn của dụng cụ khuếch đại phụ thuộc vào tất cả điện áp trên các cực của nó. Để thay đổi hỗ dẫn có thể thực hiện bằng cách thay đổi điện áp,dòng điện trên bất kỳ một điện cực nào.
:
iều tầng, cần chọn điều chỉnh ở các tầng nào cho hợp lý. Tiến hành điều chỉnh ở tầng khuếch đại cao tần đầu tiên là kh
dÉn
hệ số khuếch đại kéo theo thay đổi tính chất chọn lọc của máy thu, méo dạng đặc tuyến pha.
Hợp lí nhất là thay đổi hỗ dẫn của đèn, tất nhiên khi đó điện trở trong của dụng cụ khuếch đại đèn có thay đổi nhưng không ảnh hưởng rõ rệt đến mạch dao
động.
Về nguyên tắc có thể điều chỉnh hệ số khuếch đại bằng cách máy này sang băng khác.
c) Chọn vị trí tầng điều chỉnh
Tuyến tần số vô tuyến của máy thu rất nh
ông hợp lý vì nó ảnh hưởng rất lớn đến máy thu. Thật vậy khi giảm nhỏ hỗ Y2l sẽ làm tăng điện trở tạp âm Rta⎜R ~ta
⎝ 21
1 Y
⎛ ⎞
⎟⎠đồng thời giảm nhỏ hệ số
khuế ề chỉnh tầng khuếch đại trung gian
ngay
ều chỉnh gây méo không đ−ờng thẳng. Cuối cùng không nên điều chỉnh ở trong các bộ biến tần (đặc biệt là bộ biến tần 1 lưới) vì khi thay đổi chế độ công tác có
thay đổi của tín hiệ đầu thể đ t tới hàng vạn lần. Trong
khi ® u
ch đại công suất. Cũng không nên đi u
trước bộ tách sóng, vì tín hiệu ở đầu vào của tầng này có biên độ đủ lớn, nên khi ®i
thể tăng rất nhiều méo không đ−ờng thẳng trong tầng này và xuất hiện các thành phần tần số tổ hợp. Nh− vậy tốt nhất là điều chỉnh ở tầng khuếch đại tần số trung gian phÝa tr−íc.
Sự u vào máy thu có ạ
ó điện áp đầ ra của máy thu cần phải đ−ợc ổn định không đ−ợc thay đổi quá1, 2 - 3 lần. Do đó hệ số khuếch đại cần phải thay đổi hàng ngàn lần. Trong một tầng có thể đảm bảo điều chỉnh hệ số khuếch đại khoảng 3 ữ 4 tầng. Nếu giới
hạn đ