- Doanh nghi p c n xây d ng chi n l c liên doanh, liên k t t o vùng nguyên li u đ ph c v cho ch bi n và tiêu th . Vi c liên doanh, liên k t v i ng i s n xu t nguyên li u có th th c hi n thông qua vi c thành l p công ty c ph n và ng i s n xu t tr thành c đông c a công ty.
- Doanh nghi p th ng m i bán buôn, nh t là các doanh nghi p đang qu n lý kinh doanh ch đ u m i c n nâng cao n ng l c qu n lý, t ng c ng liên doanh, liên k t v i các doanh nghi p bán l , ch y u là h th ng siêu th và ng i s n xu t đ tr thành trung tâm phân ph i s n ph m.
- Các doanh nghi p kinh doanh xu t kh u c n nghiên c u, h c h i kinh nghi m và đào t o ngu n nhân l c có hi u bi t sâu v th tr ng giao sau đ s d ng các công c trên th tr ng này qu n lý r i ro.
- Các doanh nghi p nh các doanh nghi p ch bi n c n ph i th c hi n qu n lý ch t l ng theo HACCP và ph i ki m soát đ c ch t l ng t khâu s n xu t nông nghi p.
- Doanh nghi p nhà n c c n ph i nhanh chóng chuy n đ i lo i hình doanh nghi p theo Lu t doanh nghi p n m 2005.
TÓM T T CH NG 3
N i dung ch ng 3, phát tri n th ch giao d ch nông s n Vi t Nam bao g m 3 ph n: th nh t, quan đi m phát tri n th ch giao d ch nông s n; th hai, phát tri n th ch giao d ch nông s n; và th ba, ki n ngh . Qua nghiên c u c s khoa h c và th c ti n, ch ng này đ xu t 4 quan đi m: th nh t, phát tri n đa d ng các hình th c giao d ch nông s n có hi u qu và phù h p v i đi u ki n và trình đ s n xu t; th hai, đ m b o s công b ng, bình đ ng cho các ch th tham gia giao d ch nông s n; th ba, h tr h p lý cho th ch giao d ch nông s n phát tri n; th t , xây d ng c s pháp lý đ ng b , khoa h c cho m i lo i hình giao d ch nông s n.
phát tri n th ch giao ngay, ch ng này đ xu t h ng hoàn thi n các hình th c giao d ch: phân tán và t p trung; và đ xu t m t s gi i pháp: hoàn thi n h th ng pháp lu t liên quan đ n giao d ch giaongay; nâng cao n ng l c kinh doanh th ng m i cho ch th tham gia vào ho t đ ng giao d ch giao ngay nông s n; qu n lý ho t đ ng kinh doanh c a ng i mua gom trong tiêu th nông s n; đi u ti t cung c u nông s n và t ch c l u thông hàng hóa; và phát tri n các đi u ki n v t ch t c n thi t cho giao d ch giao ngay nông s n.
phát tri n th ch giao d ch s n xu t theo h p đ ng, ch ng này đ xu t h ng hoàn thi n các mô hình s n xu t theo h p đ ng và m t s gi i pháp: hoàn
thi n pháp lu t v h p đ ng trong l nh v c nông nghi p; tiêu chu n hóa ch t l ng nông s n; hoàn thi n chính sách tích t đ t đai cho s n xu t nông nghi p; phát tri n và nâng cao hi u qu ho t đ ng t h p tác, HTX.
phát tri n th ch giao sau, ch ng này đ xu t h ng xây d ng S giao d ch hàng hóa nông s n và m t s gi i pháp h tr : hoàn thi n pháp lu t liên quan đ n giao d ch giao sau nông s n; xây d ng và th c hi n ch ng trình đào t o c p ch ng ch hành ngh giao d ch hàng hóa nông s n.
Ph n cu i ch ng này là m t s ki n ngh v i Chính ph , UBND các t nh, thành và các doanh nghi p.
K T LU N
Th ch giao d ch nông s n có v trí quan tr ng trong quá trình phát tri n th tr ng nông s n nói riêng và n n kinh t nói chung. Th tr ng nông s n có phát tri n thì m i thúc đ y s n xu t nông nghi p phát tri n. N n nông nghi p hi n đ i là n n nông nghi p s n xu t hàng hóa l n đáp ng nhu c u tiêu dùng trong n c, đ m b o an ninh l ng th c qu c gia, nâng cao đ i s ng c a nông dân. Th ch giao d ch nông s n là m t b ph n không th tách r i c a th ch kinh t th tr ng đnh h ng XHCN c a n c ta. Th ch giao d ch nông s n s góp ph n chuy n nhanh n c ta t n n kinh t k ho ch hóa sang n n kinh t th tr ng. Trong b i c nh h i nh p kinh t ngày càng sâu r ng, th tr ng nông s n Vi t Nam là b ph n c a th tr ng nông s n th gi i, mà đó th tr ng nông s n đã phát tri n đ n đnh cao c a n n kinh t th tr ng trong 100 n m qua. Th tr ng nông s n Vi t Nam ch m i là th tr ng s khai, m t th tr ng mà nhi u hình th c giao d ch ch m i xu t hi n. Nghiên c u “Phát tri n th ch giao d ch nông s n Vi t Nam”, lu n án rút ra m t s k t lu n sau:
- Nh ng t ng k t lý lu n và kinh nghi m c a các n c trong vi c phát tri n th ch giao d ch nông s n là c s khoa h c đ u tiên c a vi c phát tri n th ch giao d ch nông s n Vi t Nam.
- Th c ti n v đ c đi m, đi u ki n kinh t - xã h i, nhân v n c a Vi t Nam là c s khoa h c quy đ nh cách th c v n d ng lý lu n và kinh nghi m th gi i đ phát tri n th ch giao d ch nông s n Vi t Nam
- Th ch giao d ch nông s n quy đnh c u trúc t ch c, c ch v n hành c a th tr ng nông s n mà các ch th kinh doanh tham gia trong đi u ki n v t ch t nh t đnh nh m t i đa hóa l i ích c a riêng t ng ch th , đ ng th i mang l i l i ích cho c ng đ ng trong quá trình phát tri n.
- Th ch giao d ch nông s n bao g m th ch giao d ch giao ngay, th ch giao d ch s n xu t theo h p đ ng và th ch giao d ch giao sau.
- Th ch giao d ch nông s n Vi t Nam đang trong quá trình phát tri n.
Nhi u hình th c giao d ch nông s n m i đã b t đ u xu t hi n. Th ch qu n lý v
mô c a nhà n c c ng đã góp ph n quan tr ng thúc đ y các hình th c giao d ch nông s n ra đ i. Tuy nhiên, các hình th c giao d ch nông s n Vi t Nam ph n nhi u mang tính t phát do chính nh ng ch th tham gia quá trình giao d ch tìm tòi sáng t o. M c dù có nhi u mô hình thành công, c ng nh mô hình th t b i nh ng s xu t hi n nh ng hình th c giao d ch m i đã thúc đ y m nh th tr ng nông s n phát tri n.
- Hình th c giao d ch giao ngay ti p t c đóng vai trò quan tr ng trong n n kinh t n c ta. Lu n án đã phân tích giao d ch giao ngay d i hai hình th c: giao d ch phân tán và giao d ch t p trung. Lu n án đã đ xu t h ng hoàn thi n c u trúc, c ch và đi u ki n v t ch t c a giao d ch phân tán và giao d ch t p trung. Lu n án c ng đ xu t m t s gi i pháp h tr : th nh t, nâng cao n ng l c kinh doanh th ng m i cho ch th tham gia vào ho t đ ng giao d ch giao ngay nông s n; th hai, qu n lý ho t đ ng kinh doanh c a ng i mua gom trong tiêu th nông s n; th ba, đi u ti t cung c u nông s n và t ch c l u thông hàng hóa; và th t , phát tri n các đi u ki n v t ch t c n thi t cho giao d ch giao ngay nông s n.
- Hình th c s n xu t theo h p đ ng đ c xem là hình th c giao d ch tiên ti n.
ây là mô hình liên k t nông dân v i th tr ng. Lu n án đã phân tích s n xu t theo h p đ ng theo 5 mô hình: t p trung, trang tr i h t nhân, phi chính th c, đa ch th và trung gian. Vi t Nam hình th c s n xu t theo h p đ ng phát tri n m nh sau khi Th t ng chính ph ban hành Quy t đnh 80/2002/Q -TTg ngày 24/6/2002.
phát tri n th ch giao d ch s n xu t theo h p đ ng, lu n án đã đ xu t h ng hoàn thi n th ch v c u trúc, c ch và đi u ki n v t ch t cho m t s mô hình s n xu t theo h p đ ng. Lu n án đ a ra m t s gi i pháp: th nh t, hoàn thi n pháp lu t liên quan đ n h p đ ng trong l nh v c nông nghi p; th hai, tiêu chu n hóa ch t l ng nông s n; th ba, hoàn thi n chính sách tích t đ t đai cho s n xu t nông nghi p; th t , phát tri n và nâng cao hi u qu ho t đ ng t h p tác và HTX.
- Vi t Nam, hình th c giao d ch giao d ch tri n h n đã xu t hi n t lâu nh ng ch a có công c b o hi m r i ro th c hi n h p đ ng cho các ch th tham gia giao d ch; còn giao d ch k h n m i phát tri n trong kinh doanh cà phê xu t kh u; giao d ch quy n ch n ch a phát tri n đ i v i hàng nông s n. Lu n án đã đ
xu t xây d ng S giao d ch hàng hóa nông s n Vi t Nam. phát tri n hình th c giao sau, lu n án đã đ a ra m t s gi i pháp: th nh t, hoàn thi n pháp lu t liên quan đ n giao d ch giao sau nông s n; th hai, xây d ng và th c hi n ch ng trình đào t o c p ch ng ch hành ngh giao d ch hàng hóa nông s n.
Tóm l i, phát tri n th ch giao d ch nông s n là m t ph n trong quá trình hoàn thi n th ch kinh t th tr ng đnh h ng XHCN Vi t Nam. Th ch giao d ch nông s n phát tri n s thúc đ y phát tri n th tr ng nông s n và t o thu n l i cho ng i nông dân g n k t, tham gia vào th tr ng. Vi c “mang th tr ng” đ n v i nông dân s góp ph n thúc đ y quá trình công nghi p hóa và hi n đ i hóa nông nghi p nông thôn và xóa đói gi m nghèo cho ng i dân nông thôn. Lu n án nghiên c u mong mu n đóng góp m t ph n nh vào quá trình phát tri n nông nghi p nói riêng và phát tri n kinh t đ t n c nói chung. Lu n án ch c ch n còn h n ch và thi u sót nh t đnh. M t s h n ch ch y u c a lu n: th nh t, lu n án ch a th trình bày t t c các tr ng h p giao d ch đã nghiên c u; th hai, lu n án ch a có s li u đ y đ đ ch ng minh tính hi u qu c a t ng hình th c giao d ch thông qua nghiên c u v n d ng lý thuy t chi phí giao d ch và lý thuy t v chi phí marketing;
th ba, lu n án ch a th c hi n đ c nghiên c u đnh l ng đ ki m đnh các n i dung đ c khám phá thông qua nghiên c u đnh tính. Nh ng h n ch và thi u sót c a lu n án s đ c tác gi ti p t c nghiên c u đ ngày càng hoàn thi n h n.
DANH M C CÁC CÔNG TRÌNH Ã CÔNG B
1. B o Trung (2008), “Th ch giao d ch nông s n: lý lu n, kinh nghi m qu c t và bài h c cho Vi t Nam”, T p chí Nghiên c u Kinh t , s 9 (364), Hà N i.
2. B o Trung (2008), “Phát tri n các hình th c s n xu t nông nghi p theo h p đ ng Vi t Nam”, T p chí Qu n lý kinh t , s 22, tháng 9+10/2008, Hà N i.
3. B o Trung (2005), “Bàn v nguyên t c ho t đ ng ch trung tâm nông s n ng b ng sông C u Long”, T p chí Nông nghi p và Phát tri n nông thôn, s 11, Hà N i.
4. B o Trung (2005), “Bàn v n i dung và hình th c tiêu th nông s n hàng hóa thông qua h p đ ng (theo Quy t đnh 80/2002/Q -TTg ngày 24/6/2002 c a Th t ng Chính ph )”, T p chí Nông nghi p và Phát tri n nông thôn, s 3 và 4, Hà N i.
5. B o Trung (2007), “Áp d ng ISO cho nông s n, th c ph m xu t kh u: còn nhi u h n ch ”, T p chí Tiêu chu n o l ng Ch t l ng, s 24 (12/2007).
6. B o Trung (2008), Nghiên c u chính sách, gi i pháp khuy n khích ngành công nghi p ch bi n th c ph m Thành ph H Chí Minh nâng cao t tr ng giá tr gia t ng trong c c u giá tr s n ph m. tài c p Thành Ph , S Khoa h c và Công ngh Thành ph H Chí Minh.
7. B o Trung (2006), “ y m nh tiêu th nông s n theo ký k t h p đ ng gi a doanh nghi p v i nông dân – Mô hình H p tác xã, t kinh t h p tác”, Báo cáo h i th o khoa h c ngày 31/7/2006, Trung tâm tin h c và Th ng kê, B
Nông nghi p và Phát tri n nông thôn,
TÀI LI U THAM KH O
A.Tài li u ti ng Vi t
1. inh V n Ân và Lê Xuân Bá (2006), Ti p t c xây d ng và hoàn thi n th ch kinh t th tr ng đnh h ng xã h i ch ngh a, Nhà xu t b n Khoa h c và K thu t, Hà N i.
2. Nguy n Ng c Bích (2008), “Th tr ng ch ng khoán Vi t Nam: Bàn tay thi u ngón”, Tu i tr ch nh t, ngày 17/2/2008, TP.HCM.
3. B Công Th ng (2007), Quy t đ nh c a s 12/2007/Q /BCT ngày 26/12/2007 v phê duy t quy ho ch t ng th phát tri n m ng l i ch trên ph m vi toàn qu c đ n n m 2010 và đnh h ng đ n n m 2020.
4. Byrne J.P. (1994), Lu t kinh doanh và th ng m i: nh ng nguyên t c c b n, n ph m c a Ch ong trình Thông tin Qu c t , tháng 8/1994, [http://vietnamese.vietnam.usembassy.gov/doc_prospe].
5. Chính ph (2003), Ngh đnh s 02/2003/N -CP ngày 14/01/2003 v Phát tri n và qu n lý ch .
6. Chính ph (2005), Ngh đnh s 135/2005/N -CP ngày 08/11/2005, v giao khoán đ t nông nghi p, đ t r ng s n xu t và đ t có m t n c nuôi tr ng th y s n trong các nông tr ng qu c doanh, lâm tr ng qu c doanh.
7. Chính ph (2006), Ngh đnh s 158/2006/N -CP ngày 28/12/2006 v Quy đnh chi ti t Lu t Th ng m i v ho t đ ng mua bán hàng hoá qua S Giao d ch hàng hóa.
8. Chính ph (2006), Ngh đnh s 88/2006/N -CP ngày 29/8/2006 v đ ng ký kinh doanh.
9. Ch Trung tâm nông s n H u Th nh ông, Báo cáo tài chính n m 2002, 2003, 2004, 2005, 2006 và 2007.
10. Công ty C ph n u t và Xu t nh p kh u cà phê Tây Nguyên, H p đ ng mua bán cà phê tháng 1 n m 2007.
11. Công ty L ng th c Ti n Giang, Báo cáo các HTX n v t t đ u t đ n ngày 30/6/2007.