Chương 4: KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
4.1. HOÀN THIỆN QUY TRÌNH NHÂN GIỐNG LẠC TIÊN BẰNG PHƯƠNG PHÁP GHÉP CÀNH, QUY TRÌNH THÂM CANH CÂY LẠC TIÊN VÀ MÔ HÌNH PHÁT TRIỂN
4.1.1. Hoàn thiện quy trình nhân giống lạc tiên bằng P. pháp ghép cành…
4.1.1.2. Quy trình nhân giống lạc tiên bằng phương pháp ghép cành đã được hoàn thiện
a) Các yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến khả năng ghép
- Tình trạng cành ghép: Mức độ thuần tục và mô tế bào đỉnh sinh trưởng và thượng tầng.
- Khả năng hoạt động của mô tế bào thượng tầng của cây gốc ghép - Điều kiện khí hậu thích hợp tối ưu (sự phân chia tế bào được xúc tiến mạnh và khả năng tiếp hợp tối ưu (sự phân chia tế bào được xúc tiến mạnh và khả năng tiếp hợp tốt giữa gốc ghép và cành ghép khi độ ẩm tương đối của không khí là 80- 85% và nhiệt độ từ 27 – 320C.
Cây ghép hoàn toàn có thể giữ nguyên được những đặc tính của cây mẹ, những đặc tính đó chỉ có thể có được và nhân lên khi ta chịn đúng tổ hợp ghép và chăm sóc cây ghép theo đúng yêu cầu kỹ thuật.
b) Yêu cầu gốc ghép
- Có sức sinh trưởng tương đương cành ghép.
- Có bộ rễ sinh trưởng mạnh, phân nhánh tốt, nhiều rễ tơ.
- Thích ứng tốt với điều kiện khí hậu của địa phương, chống chịu tốt với sâu bệnh hại.
Với những yêu cầu trên đối với lạc tiên chúng tôi dùng hạt giống lạc tiên vỏ vàng của địa phương gieo ươm làm cây gốc ghép.
c) Chuẩn bị hạt giống
- Chọn những quả to chín vàng đều, không dị tật, sâu bệnh.
- Bổ đôi tách lấy hạt, rửa sạch thịt quả.
- Có thể gieo ngay, nếu cất giữ thì phơi khô trong nắng nhẹ.
- 47 - d) Chuẩn bị đất và gieo hạt
- Đất cày sâu 18 – 20 cm, bừa nhỏ, đất mịn (ĐK < 5 mm), lên luống rộng 1 m cao 20 cm.
- Bón lót (tính cho 10m2)
+ Phân chuồng hoai mục : 10 kg + Lân : 1 kg + Cali : 0.2 kg + Vôi bột : 1 kg
- Gieo thẳng hạt trên đất, phủ kín hạt một lớp đất bột - Tưới giữ ẩm
- Sau 10 – 15 ngày thì cây con mọc
- Có hai cách gieo hạt chuẩn bị gốc ghép : Một là gieo hạt trên đất, phủ kín một lớp đất bột. Hai là ngâm ủ khi hạt nảy mầm gieo thẳng vào túi bầu.
Phương pháp hiệu quả là phương pháp gieo hạt vào đất sau khi cây đủ tiêu chuẩn tra cây con vào bầu.
e) Chuẩn bị vào bầu và chăm sóc cây con
- Cây non mọc được 20 ngày ta có thể ra ngôi vào túi PE - Kích thước túi PE : 5 x 8cm, túi có lỗ thoát nước ở đáy
- Đất nhỏ, mịn (ĐK < 5mm), hỗn hợp phân và đất gồm 2/3 phân chuồng hoai mục + 1/3 đất tơi xốp + 1% Supe lân.
- 48 - f) Kỹ thuật cấy cây con vào túi bầu
- Cấy cây con vào túi bầu: Ngón tay cái và ngón trỏ cầm vào giữa thân cây, ngón tay giữa đẩy miệng túi bầu căng ra, giữ cho rễ buông tương đối thẳng, cổ rễ ngang mặt đất túi bầu ấn nhẹ cho hơi chặt đất một chút nhưng vẫn để đất xốp, không dùng đất ướt nhão để vào bầu.
- Túi bầu đã ra ngôi xếp trên vùng đất cao ráo thoát nước, xếp 6-8 hàng, hàng ngoài cùng phủ đất xốp đến 1/3 túi bầu.
- Trong 7-10 ngày phải có dàn che nắng cho cây sau bỏ dần, tập cho cây quen ánh sáng, hàng ngày tưới cây giữ ẩm, sau 15 ngày tưới nước phân Urê pha loãng.
Sau 2-2.5 tháng khi cây gốc ghép đủ tiêu chuẩn ghép (đường kính thân đạt 0,3cm, cao 15-20 cm) thì tiến hành ghép theo phương pháp ghép nêm, hoặc ghép chẻ ngọn.
g) Chuẩn bị cành ghép
* Chọn cây lấy cành ghép : Những cây ổn định về sinh trưởng, cây đã cho quả, cây có những đặc điểm tối ưu về tiêu chuẩn giống ta chọn, sinh trưởng mạnh, không bị sâu bệnh.
Trong Đề tài KC 06.24NN nghiên cứu có thể kết luận tốt nhất chọn giống lạc tiên dùng làm cành ghép là giống lạc tiên Đài Loan quả tím, đây là giống tự thụ cho năng suất cao.
* Chọn cành ghép:
- Chọn các cành bánh tẻ trên các vườn khoẻ mạnh, năng suất cao của giống định trồng để khai thác cành ghép, không mang nụ hoa, quả và vừa mới ổn định sinh trưởng.
- 49 -
- Mỗi đoạn cành ghép chỉ lấy 1 mầm mắt dài 5cm, giữ nguyên lá, cắt vát hình nêm phía dưới mầm mắt 1,5 – 2 cm.
- Chỉ lấy đoạn cành không quá già và không quá non, thường một đoạn cành chỉ lấy từ 2-3 đoạn cành ghép.
- Cắt cành giống vào thời gian không có nắng trong ngày (sáng sớm hoặc chiều tối, không được cắt vào lúc trưa có nắng to).
h) Phương pháp ghép
- Làm vệ sinh vườn gốc ghép trước 1 tuần, cắt cành phụ, làm sạch cỏ trong túi bầu, tưới nước phân Urê pha loãng lần cuối để cây chuyển động nhựa tốt.
- Cắt ngang thân cây gốc ghép phía trên mầm mắt cách mặt bầu 10cm (thường tính từ vị trí lá thứ 3 tính từ ngọn xuống)
- Dùng dao (dao lam) mỏng, chẻ đôi thân gốc ghép phần ngọn một đoạn 1,5 – 2cm.
- Dùng dao (dao lam) mỏng, cắt vát đầu gốc hai bên cành ghép (vát phần vỏ bên ngoài, không vát quá sâu đến phần gỗ cành ghép) một đoạn 1,5 – 2cm sao cho khi đặt vào gốc ghép (phần chẻ đôi) thượng tầng của gốc chồng khít lên cành ghép. Khi ghép xong dùng dây nilon quấn chặt hết phần tiếp giáp dây nil on có chiều rộng 1-1,5cm dài 20 cm.
i) Chăm sóc cây ghép
- Đưa các bầu ghép vào nơi râm mát hoặc nhà lưới để chăm sóc
- Trong vòng 7-10 ngày phải có dàn che nắng cho cây ghép sau bỏ dần cho quen với ánh sáng.
- 50 -
- Sau ghép 3 ngày thì hàng ngày tưới phun sương đảm bảo độ ẩm 80 – 85% nhằm giúp cây nhanh chóng liền sẹo và nẩy chồi.
- Sau 1 tuần tháo bỏ nilon cho cây phát triển. Khi chồi mới dài 10 – 15cm (khoảng 20 ngày) lá đã ổn định thì có thể đem trồng ra vườn sản xuất.
- Áp dụng quy trình này tỷ lệ sống sau ghép đạt 95%
- Tỷ lệ cây xuất vườn đạt 75%
- Tiêu chuẩn cây xuất trồng:
+ Cây sinh trưởng tốt , không sâu bệnh.
+ Cây ghép trong bầu potylen, gốc ghép có đường kính 2,5-3 mm
+ Cành ghép có chiều dài 10-15 cm
k) Vận chuyển cây ghép
Khi cây ghép đạt tiêu chuẩn quy định cần vận chuyển cây đến nơi sản xuất, xếp cây vào sọt tre hoặc gỗ, mỗi sọt 20 cây để dễ khuân vác, xếp các bầu cây khít với nhau (không được làm vỡ bầu đất), mui xe phải được che kín gió tạt vào và tránh ánh sáng trực xạ làm cây bị mất nước đột ngột lá héo làm giảm sức sống.