2. ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI
2.1. TỔNG QUAN VỀ NGUỒN VỐN FDI
2.1.1. Khái niệm Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) 2.1.2. Hình thức FDI
2.1.3. Mục tiêu của FDI
2.1.4. Các nhân tố ảnh hưởng tới dòng vốn FDI 2.1.5. Lý do dẫn đến việc FDI phát triển nhanh
2.1.6. Vai trò của FDI đối với nước thực hiện đầu tư 2.1.7. Vai trò của FDI đối với nước nhận đầu tư
2.1.1. KHÁI NIỆM ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI (FDI)
• Là hành động đầu tư quốc tế mà quyền sở hữu và quyền quản lý vốn đầu tư đi liền với nhau (Nguyễn Thị Hường, 2003).
• FDI là sự đầu tư thông qua sản xuất, cung cấp dịch vụ, buôn bán tại nước nhận đầu tư. Hình thức đầu tư này thường dẫn đến sự thành lập một pháp nhân riêng như công ty liên doanh, công ty 100% vốn nước ngoài, chi nhánh công ty nước ngoài.
• FDI góp phần làm tăng GDP, thúc đẩy quá trình chuyển giao công nghệ và phương thức quản lý, giải quyết việc làm…
2.1.2. HÌNH THỨC FDI
• Đầu tư mới: nhằm xây dựng nhà máy mới hoặc mở rộng nhà máy/dây chuyền hiện có.
• Mua lại và sáp nhập: Mua lại và sáp nhập là hình thức FDI trong đó hai hay nhiều doanh nghiệp có vốn FDI đang hoạt động sáp nhập vào nhau hoặc một doanh nghiệp này (có thể đang hoạt động ở nước nhận đầu tư hay ở nước ngoài) mua lại một doanh nghiệp có vốn FDI ở nước nhận đầu tư.
2.1.3. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI DÒNG VỐN FDI
• Sự ổn định về chính trị;
• Các chính sách kinh tế;
• Hệ thống pháp luật đầu tư;
• Mức độ phát triển kinh tế;
• Các nhân tố khác: Vị trí địa lí, tài nguyên khoáng sản…
2.1.4. LÝ DO DẪN ĐẾN VIỆC FDI PHÁT TRIỂN NHANH
• Các nhà kinh doanh coi đầu tư trực tiếp nước ngoài như một cách để phá vỡ hàng rào thương mại.
• Sự thay đổi đột ngột và mạnh mẽ trong chính trị và kinh tế thế giới.
• Thể chế quốc tế và sự tự do hoá đầu tư trực tiếp nước ngoài.
WTO quan tâm đến các luật lệ của chính phủ trong quản lý FDI.
WTO đẩy mạnh tự do, nới lỏng luật lệ trong điều hành FDI, đặc biệt là trong dịch vụ.
2.1.5. VAI TRÒ CỦA FDI ĐỐI VỚI NƯỚC THỰC HIỆN ĐẦU TƯ Ảnh hưởng tích cực:
• Tăng tổng sản phẩm quốc dân;
• Khai thác, sử dụng triệt để lợi thế của nước tiếp nhận đầu tư;
• Tránh được những rào cản bảo hộ mậu dịch ngày càng tinh vi;
• Chuyển giao công nghệ cũ;
• Mở rộng thương mại, thúc đẩy R&D;
• Củng cố và bành trướng thế lực chính trị, tránh xung đột song phương;
• Giúp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư;
• Giúp xây dựng được thị trường cung cấp nguyên vật liệu ổn định;
• Giúp bành trướng sức mạnh kinh tế, nâng cao uy tín trên thị trường quốc tế;
• Giúp phân tán rủi ro, do tình hình kinh tế - chính trị bất ổn;
• Giúp thay đổi cơ cấu kinh tế trong nước theo hướng có hiệu quả.
2.1.5. VAI TRÒ CỦA FDI ĐỐI VỚI NƯỚC THỰC HIỆN ĐẦU TƯ Ảnh hưởng tiêu cực:
• Chủ đầu tư có thể gặp rủi ro lớn nếu không hiểu biết về môi trường đầu tư;
• Dẫn tới làm giảm việc làm ở nước chủ đầu tư;
• Có thể xảy ra hiện tượng chảy máu chất xám trong quá trình chuyển giao công nghệ;
• Nếu không có định hướng và chính sách thích hợp thì các nhà kinh doanh không muốn kinh doanh trong nước mà chỉ muốn kinh doanh ở nước ngoài, gây ra sự tụt hậu của nước chủ vốn đầu tư.
2.1.6. VAI TRÒ CỦA FDI ĐỐI VỚI NƯỚC NHẬN ĐẦU TƯ Lợi ích đối với nước nhận đầu tư:
Lợi ích Lợi ích quốc gia của nước nhận đầu tư
Lợi ích của các công ty đa quốc gia
2.1.6. VAI TRÒ CỦA FDI ĐỐI VỚI NƯỚC NHẬN ĐẦU TƯ
• Tham gia vào mạng lưới sản xuất toàn cầu;
• Thúc đẩy qúa trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế;
• Tác động tích cực tới cán cân thanh toán;
• Tạo ra công ăn, việc làm cho người lao động;
• Là nguồn thu ngân sách lớn.
Ảnh hưởng tiêu cực:
• Sự phụ thuộc nước ngoài về công nghệ;
• Sự can thiệp của nước ngoài vào các chính sách, kế hoạch phát triển kinh tế;
• Ảnh hưởng và làm thay đổi các giá trị văn hóa;
• Có thể gia tăng khoảng cách giàu nghèo;
• Có thể thâm hụt cán cân thanh toán.
Ảnh hưởng tích cực:
• Thu hút vốn đầu tư;
• Nhận chuyển giao công nghệ và kỹ năng quản lý;
• Phát triển được các ngành và các vùng;
• Nâng cao khả năng cạnh tranh nội địa và kinh doanh tư nhân;