TỪ SAU TRƯNG VƯƠNG ĐẾN TRƯỚC LÝ NAM ĐẾ
Tiết 24 Bài 21 KHỞI NGHĨA LÝ BÍ. NƯỚC VẠN XUÂN
I. Mục tiêu bài học 1. Kiến thức
-Biết được chính sách đô hộ của nhà Lương.
-Nhận biết và biết trình bày được theo lược đồ những nét diễn biến chính của cuộc khởi nghĩa Lý Bí; kết quả, ý nghĩa.
2.Kĩ năng
Biết xác định nguyên nhân của sự kiện, biết đánh giá sự kiện. Tiếp tục rèn luyện kỹ năng cơ bản về đọc lược đồ.
3.Thái độ
Sau hơn 600 năm bị phong kiến phương Bắc thống trị, đồng hoá. Cuộc khởi nghĩa Lý Bí giành thắng lợi, nước Vạn Xuân ra đời, chứng tỏ sức sống mãnh liệt của dân tộc ta.
II. Chuẩn bị 1. Giáo viên
Tài liệu liên quan, lược đồ khởi nghĩa Lý Bí.
2.Học sinh Đọc và chuẩn bị bài, ….
III. Phương pháp
Thảo luận, trực quan, vấn – đáp, phân tích, diễn giảng…
IV. Hoạt động dạy học 1.Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ 3. Bài mới
Giới thiệu bài mới
Sau cuộc khởi nghĩa Bà Triệu thất bại, nước ta tiếp tục bị PK phương Bắc thống trị. Dưới ách thống trị tàn bạo của nhà Lương, nhân dân ta quyết không cam chịu cuộc sống nô lệ và đã vùng lên theo Lý Bí tiến hành khởi nghĩa và giành được thắng lợi, nước Vạn Xuân ra đời. Vậy nguyên nhân nào dẫn đến cuộc khởi nghĩa ? Diễn biến, kếtquả, ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa ra sao chúng ta tìm hiểu bài học hôm nay.
Hoạt động dạy học
Hoạt động của thầy và trò Nội dung Hoạt động 1: Cá nhân/ lớp
GV: Đầu thế kỷ VI (502 –557), Tiêu Diễn cướp ngôi nhà Tề lập ra nhà Lương, từ đó nhà Lương đô hộ Giao Châu, chúng siết chặt ách đô hộ nhân dân ta.
?: Về mặt hành chính nhà Lương có chính sách gì?
HS: Trả lời
GV: Nhà Lương chia lại các quận, huyện và đặt tên mới. Phần đất Âu Lạc cũ nhà Lương chia lại.
GV: Chỉ trên lược đồ
GV: Như vậy về mặt hành chính một lần nữa nước ta lại bị chia lại. Thời nhà Ngô, phần đất Châu Giao (Âu Lạc cũ) gồm 3 quận. Thời nhà Lương chia thành 6 quận.
?: Tại sao nhà Lương lại chia nhỏ các khu vực hành chính? (Để dễ cai trị và thu thuế).
HS: Đọc phần chữ in nghiêng.
?: Em nghĩ gì về thái độ nhà Lương đối với nước ta?
HS: Trả lời
GV: Chúng thực hiện sự phân biệt rất trắng trợn, người Việt không được giữ những chức vụ quan trọng trong bộ máy cai trị.
?: Chính sách bóc lột của nhà Lương đối với nhân dân ta như thế nào?
HS: Trả lời
GV: Thu thuế rất vô lí: cây dâu cao 40cm, bán vợ đợ con cũng nạp thuế. Tiến hành bóc lột dã man, tàn bạo,các quan lại từ lớn đến bé đều ra sưc bóc lột, vơ vét của cải của nhân dân ta.
?: Em có nhận xét gì về chính sách cai trị của Nhà Lương đối với nhân dân ta?
HS: Trả lời
GV: Chính sách cai trị tàn bạo, làm mất lòng dân. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến các cuộc khởi nghĩa sau này.
* GVKL: Đến thế kỷ VI, nước ta chịu sự thống trị của nhà Lương, chúng siết chặt
1. Nhà Lương siết chặt ách đô hộ như thế nào?
- Về hành chính:
Nhà Lương chia lại đất nước ta thành các quận, huyện và đặt tên mới:
+ Giao Châu: (đồng bằng và trung du Bắc Bộ).
+ Ái Châu ( Thanh Hoá )
+ Đức Châu, Lợi Châu, Minh Châu (Nghệ Tĩnh).
+ Hoàng Châu (Quảng Ninh)
- Chủ trương chỉ có tôn thất nhà Lương và một số dòng họ lớn mới được giữ chức vụ quan trọng trong bộ máy cai trị.
- Nhà Lương đặt ra hàng trăm thứ thuế.
Nguyên nhân dẫn đến khởi nghĩa Lí Bí: Chính sách cai trị tàn bạo, làm mất lòng dân.
ách đô hộ với dân ta, chúng chia nhỏ đơn vị hành chính, về tổ chức bộ máy thực hiện chế độ “sĩ tộc” tôn thất, các dòng họ lớn mới được giữ chức vụ quan trọng, dân ta phải chịu hàng trăm thứ thuế, cuộc sống nhân dân vô cùng cực khổ. Đó là nguyên nhân dẫn đến các cuộc khởi nghĩa của nhân dân nổi dậy đấu tranh.
Hoạt động 2: Cá nhân / lớp
?: Từ sự phân tích trên em hãy cho biết nguyên nhân cuộc khởi nghĩa Lý Bí? (Do ách thống trị tàn bạo của nhà Lương).
?: Giới thiệu qua về Lý Bí?
?: Cuộc khởi nghĩa của Lý Bí nổ ra khi nào?
?: Vì sao hào kiệt và nhân dân khắp nơi hưởng ứng cuộc khởi nghĩa Lý Bí?
HS: Trả lời
GV: Vì oán hận quân Lương, mong muốn giành độc lập cho Tổ quốc
?: Trình bày diễn biến cuộc khởi nghĩa?
?: Sau khi bị thất bại nhà Lương đã làm gì?
HS: Trả lời
GV: Nhà Lương tổ chức lực lượng hai lần đem quân sang đàn áp, nhưng đều thất bại.
?: Em có nhận xét gì về tinh thần chiến đấu của quân khởi nghĩa?
HS: Trả lời
GV: Cuộc khởi nghĩa diễn ra trong thời gian ngắn, nghĩa quân chủ động đánh địch rất kiên quyết, thông minh, sáng tạo, có hiệu quả làm cho quân Lương bị thất bại nặng nề.
?: Sau khi thắng lợi Lý Bí đã làm gì?
HS: Trả lời
GV: Tháng 2-544, ông tuyên bố dựng nước, đặt Quốc hiệu là Vạn Xuân, đóng
2. Khởi nghĩa Lý Bí, nước Vạn Xuân thành lập.
a. Khởi nghĩa Lý Bí
- Lý Bí (Lý Bôn): quê Thái Bình,được cử giữ chức chỉ huy quân đội ở Đức Châu, nhưng căm ghét bọn độ hộ ông đã từ quan về quê, chuẩn bị khởi nghĩa.
- Năm 542, khởi nghĩa Lý Bí bùng nổ. Hào kiệt khắp nơi kéo về hưởng ứng.
- Chưa đầy 3 tháng, nghĩa quân chiếm hầu hết các quận huyện, Tiêu Tư bỏ chạy về TQ.
- Tháng 4/542 và đầu năm 543, nhà Lương hai lần đem quân sang đàn áp, quân ta chủ động tiến đánh và giành thắng lợi
b. Nước Vạn Xuân thành lập.
- Mùa xuân năm 544, Lý Bí lên ngôi hoàng đế (Lý Nam Đế), đặt tên nước là Vạn Xuân, lấy hiệu là Thiên Đức, đóng đô ở cửa
đô ở vùng cửa sông Tô Lịch (Hà Nội) định niên hiệu riêng, đúc tiền riêng. Ông là người Việt Nam đầu tiên xưng Đế khẳng định chủ quyền và lòng tự hào dân tộc.
Ông đặt cho Vạn Xuân và triều đại mới một niên hiệu riêng, Đại Đức theo sử Bắc hay Thiên Đức theo sử Nam (Thiên Đức phải hơn, vì khảo cổ học đã tìm thấy những đồng tiền Thiên Đức đúc thời Lý Nam Đế).
?: Em hiểu Vạn Xuân nghĩa là gì?
HS: Trả lời
GV: Đặt tên nước là Vạn Xuân thể hiện lòng mong muốn cho sự trường tồn,tự do, tươi đẹp, như vạn mùa xuân của dân tộc, của đất nước.
?: Việc Lí Bí lên ngôi và đặt tên nước là Vạn Xuân có ý nghĩa ntn?
HS: Trả lời
GV: Xưng đế, định niên hiệu riêng, đúc tiền riêng, lấy Nam đối chọi với Bắc, lấy Việt đối sánh với Hoa, những điều đó nói lên sự trưởng thành của ý thức dân tộc, lòng tự tin vững chắc ở khả năng tự mình vươn lên, phát triển một cách độc lập. Đó là sự ngang nhiên phủ định quyền làm "bá chủ toàn thiên hạ" của hoàng đế phương bắc, vạch rõ sơn hà, cương vực, và là sự khẳng định dứt khoát rằng nòi giống Việt phương Nam là một thực thể độc lập, là chủ nhân của đất nước và nhất quyết giành quyền làm chủ vận mệnh của mình.
GV: Đây là bộ máy nhà nước PK độc lập trung ương tập quyền sơ khai còn đơn giản.
* GVKL: Không chịu được ách thống trị tàn bạo của nhà Lương, nhân dân ta đã nổi dậy đấu tranh, tiêu biểu là cuộc khởi nghĩa Lý Bí. Khởi nghĩa được nhân dân ủng hộ rộng rãi nên sau nhiều lần tấn công, quân Lương đã bị ta đánh cho bại trận. Khởi nghĩa thắng lợi, Lý Bí lên ngôi vua, đặt tên nước là Vạn Xuân khẳng
sông Tô Lịch (HN).
- Thành lập triều đình với 2 ban:
văn, võ.
c. Kết quả, ý nghĩa :
- Khởi nghĩa thắng lợi, Lý Bí lên ngôi hoàng đế, lập nước riêng.
- Thể hiện tinh thần tự chủ và ý chí độc lập dân tộc.
định nước ta có chủ quyền và lãnh thổ riêng không còn phụ thuộc vào TQ.
4. Củng cố
? Trình bày diễn biến cuộc khởi nghĩa Lý Bí trên lược đồ?
? Em có suy nghĩ gì về việc đặt tên nước là Vạn Xuân?
5. Hướng dẫn học tập
- Đọc bài và trả lời các câu hỏi trong sách giáo khoa.
- Chuẩn bị bài 22: Khởi nghĩa Lí Bí. Nước Vạn Xuân ( 542-602).
V. Rút kinh nghiệm
************************************************
Ngày soạn: 25/2/2017
Tiết 25 - Bài 22