CHƯƠNG 3 GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG
4.2 PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG CHO VAY NGẮN HẠN TẠI NHTMCP ðẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM CHI NHÁNH THÀNH PHỐ CẦN THƠ GIAI ðOẠN (2011- 2013)
4.2.4 Tỡnh hỡnh nợ xấu của ngõn hàng giai ủoạn (2011-2013)
Về mức ủộ rủi ro, rừ ràng cỏc khoản vay trung và dài hạn cú rủi ro cao hơn so với cỏc khoản vay ngắn hạn do những biến ủộng trờn thị trường trong khoảng thời gian dài hơn. Ngoài ra các khoản vay trung và dài hạn, tính thanh khoản sẽ kém hơn so với khoản cho vay ngắn hạn. ðồng thời mức lãi suất theo lý thuyết sẽ cao hơn ngắn hạn do ủộ nhạy cảm lói suất kộm hơn.
Bảng 4.15: Nợ xấu ngắn hạn theo thành phần kinh tế (2011-2013) ðVT: triệu ủồng
Nguồn: Phòng Kế hoạch- Tổng hợp NHTMCP BIDV Cần Thơ
Nhìn chung nợ xấu của ngân hàng qua 3 năm duy trì ở mức cho phép (nợ xấu trên tổng dư nợ không vượt quá 3%). Nợ xấu là bức tranh bộ mặt của ngân hàng, nếu ngân hàng có nợ xấu quá lớn, thì cho thấy chất lượng tín dụng của ngõn hàng khụng ủược tốt.
Thông qua bảng số liệu ta thấy nợ xấu tập trung vào các doanh nghiệp ngoài quốc doanh và cá thể nhưng các thành phần kinh tế khác lại không hề có số nợ xấu nào,cụ thể như sau:
Doanh nghiệp Nhà nước: năm 2011 không có nợ xấu, năm 2012 nợ xấu là 301 triệu ủồng, tăng cao nhất vào 2013 là 1.120 triệu ủồng. Nguyờn nhõn chủ yếu là do các doanh nghiệp Nhà nước làm ăn không hiệu quả, ngoài ra những doanh nghiệp Nhà nước thường trông chờ vào chính phủ và Nhà nước, Chỉ tiêu
2011 2012 2013 2012/2011 2013/2012
Số tiền Số tiền Số tiền Số tiền
Tốc ủộ
% Số tiền Tốc ủộ %
DNNN - 301 1.120 301 - 819 272,09
DNNQD 6.950 28.573 35.372 21.623 311,12 6.799 23,80
Cá thể 34.283 11.045 6.660 (23.238) (67,78) (4.385) (39,70)
Khác (DNCVðTNN) - - - -
Tổng 41.233 39.919 43.152 (1.314) (3,19) 3.233 8,10
55
thực trạng là cỏc doanh nghiệp này ủược ủầu tư nhiều song khụng mang lại hiệu quả cao, thậm chí thua lỗ và nợ nần chồng chất, doanh nghiệp không có khả năng thanh toỏn cỏc khoản vay quỏ hạn và khụng ủủ diều kiện cấp tớn dụng ủể tiếp tục sản xuất kinh doanh nờn nợ xấu lại tăng dần qua cỏc năm.
Nhà nước cần siết chặt và giỏm sỏt nhiều hơn cỏc hoạt ủộng của DNNN, cần phải thanh lọc, loại bỏ dần những yếu kộm trong ủiều hành, quản lý. ðể khụng làm lãng phí nguồn vốn ngân hàng.
Doanh nghiệp ngoài quốc doanh: theo bảng phân tích thì diễn biến theo chiều hướng xấu. Khi nợ xấu của thành phần này tăng dần qua từng năm. Cao nhất vào năm 2013 là 35.372 triệu ủồng. Nhiều doanh nghiệp trờn ủịa bàn TP Cần Thơ thì do ảnh hưởng khó khăn của kinh tế thế giới và trong nước kéo dài trong thời gian qua ủó khiến cộng ủồng DN tại ủịa bàn gặp nhiều khú khăn dẫn ủến khụng ớt doanh nghiệp phỏ sản giải thể và cắt giảm qui mụ sản xuất.
Ngoài ra DN phải gồng gỏnh cỏc chi phớ sản xuất kinh doanh ủầu vào ủó cao nhưng cú xu hướng tăng, trong khi ủầu ra nhiều loại sản phẩm vẫn cũn chậm dự DN ủó tăng cường thực hiện cỏc chương trỡnh khuyến mói, giảm giỏ. Bờn cạnh DN còn vướng vào các khoản nợ nên rất khó khăn và vì thế chẳng có nguồn tài chớnh ủể trả nợ ngõn hàng. Nờn nợ xấu tại chi nhỏnh tăng nhanh qua các năm.
Cá thể: nợ xấu qua 3 năm có xu hướng giảm dần năm 2012 là 11.045 triệu ủồng giảm 67,78% so với năm 2011, năm 2013 là 6.660 triệu ủồng và giảm 39,70% so với năm 2012. Nợ xấu giảm cũng do ngõn hàng chủ ủộng và chỳ trọng cụng tỏc thu nợ, ủồng thời hoạt ủộng mua bỏn của cỏc hộ gia ủỡnh cũng thuận lợi, nên quá trình thu nợ của chi nhánh cũng dễ dàng hơn.
Thành phần khỏc: ủõy là thành phần kinh tế khụng cú nợ xấu ở ngõn hàng, với hoạt ủộng sản xuất kinh doanh mang lại nhiều lợi nhuận cựng với chớnh sỏch ưu ủói của ngõn hàng ủó giỳp cho cỏc thành phần kinh tế này không gặp rủi ro khi vay vốn.
56
b) Nợ xấu ngắn hạn phõn theo thành phần kinh tế (6 thỏng ủầu năm 2013,2014)
Trong hoạt ủộng kinh doanh, ủi ủụi với việc thu ủược lợi nhuận thỡ những nhà kinh doanh cũng phải chấp nhận ủối mặt với những rủi ro. Nợ xấu chớnh là một trong những chỉ tiờu phản ỏnh mức ủộ rủi ro mà một Ngõn hàng ủang phải ủối mặt. Nợ xấu phản ỏnh số nợ ủó ủến hạn nhưng khỏch hàng khụng thể hoàn trả do nhiều nguyờn nhõn khỏc nhau. Qua ủú, nợ xấu thể hiện rủi ro của ngân hàng, có khả năng mất cả lãi và vốn gốc.
Bảng 4.16. :Nợ xấu ngắn hạn phõn theo thành phần kinh tế (6 thỏng ủầu năm 2013,2014)
ðVT: triệu ủồng
Chỉ tiêu 6T2013 6T2014 6T2014/6T2013
Số tiền Số tiền Số tiền Tốc ủộ %
DNNN 166 1.120 954 574,70
DNNQD 74.465 87.378 12.912 17,34
Cá thể 9.997 4.746 (5.251) (52,53)
Khác (DNCVðTNN) - - - -
Tổng 84.628 93.244 8.615 10,18
Nguồn: Phòng Kế hoạch- Tổng hợp NHTMCP BIDV Cần Thơ
Tỡnh hỡnh nợ xấu 6 thỏng ủầu năm 2014 cú nhiều biến ủộng so với cựng kỳ năm trước. Nợ xấu của thành phần DNNN tăng cao hơn cùng kỳ năm trước 547,70%, do sự cạnh tranh gay gắt từ các doanh nghiệp ngoài quốc doanh làm cho hoạt ủộng sản xuất gặp nhiều khú khăn. Ngoài ra, DNNN thường hoạt ủộng trong cỏc lĩnh vực phục vụ lợi ớch cụng cộng nờn lợi nhuận của doanh nghiệp không cao. đã làm ảnh hưởng ựến khả năng thanh toán nợ ở các doanh nghiệp nờn nợ xấu ở 6 thỏng ủầu năm tăng vượt bật so với cựng kỳ năm 2013.
Nợ xấu ở DNNQD tuy cú cao hơn cựng kỳ năm trước nhưng tỷ lệ khụng ủỏng kể. mặc dù, nợ xấu của doanh nghiệp có tăng nhưng nợ xấu của cá thể lại giảm ủến 52,53% so với cung kỳ. ðời sống kinh tế của người dõn thành phố ngày càng nõng cao, thu nhập khụng ngừng tăng lờn. ðịa bàn hoạt ủộng của ngõn hàng cũng khỏ thuận lợi ủặt tại cỏc quận, huyện trung tõm của thành phố nơi tập trung khách hàng cá nhân có thu nhập cao. Nên việc thu nợ của ngân hàng khỏ hiệu quả làm cho tỷ lệ nợ xấu ủó giảm xuống so với cựng kỳ năm trước.
c) Nợ xấu ngắn hạn theo ngành nghề kinh doanh
Mỗi ngành nghề kinh doanh hoạt ủộng trong một mụi trường khỏc nhau do ủú những rủi ro mà mỗi ngành gặp phải cũng từ những nguyờn nhõn khỏc,
57
tuy nhiờn ủiểm chung ủú là mỗi khi gặp rủi ro ủều ảnh hưởng rất lớn ủến hoạt ủộng kinh doanh của từng ngành.
58 Bảng 4.17: Nợ xấu ngắn hạn theo ngành nghề kinh doanh 2011-2013
ðVT: Triệu ủồng Chỉ tiêu
2011 2012 2013 2012/2011 2013/2012
Số tiền Số tiền Số tiền Số tiền Tốc ủộ % Số tiền Tốc ủộ %
Công nghiệp 406 26.910 929 26.504 6528,08 (25.981) (96,55)
Nông nghiệp - 3.780 332 3.780 - (3.448) (91,22)
Xây dựng 6.800 2.964 17.144 (3.836) (56,41) 14.180 478,41
Thương nghiệp – DV 34.027 5.775 21.160 (28.252) (83,03) 15.385 266,41
Thành phần khác - 490 3.587 490 - 3.097 632,04
Tổng 41.233 39.919 43.152 (1.314) (3,19) 3.233 8,10
Nguồn: Phòng Kế hoạch- Tổng hợp NHTMCP BIDV Cần Thơ
59
Công nghiệp: nợ xấu của ngành này tăng giảm thất thường qua 3 năm, thấp nhất là năm 2011 là 406 triệu ủồng và cao nhất là năm 2012 là 26.910 triệu ủồng. TP Cần Thơ luụn cú nhiều chớnh sỏch ưu ủói cho ngành này nhằm thỳc ủẩy quỏ trỡnh xuất khẩu và tạo ủiều kiện cho cụng nhõn cú việc làm ổn ủịnh, mặc dự cỏc doanh nghiệp ủó cố gắng cải thiện tỡnh hỡnh của chớnh mỡnh nhưng do tình hình chung của cả nước, nên quá trình tiêu thụ sản phẩm bị giảm xuống làm cho khả năng trả nợ cỏc doanh nghiệp bị hạn hẹp dẫn ủến nợ xấu tăng cao ủột biến vào năm 2012. Sang năm 2013 nợ xấu giảm xuống chỉ cũn 929 triệu ủồng, do cỏc cỏn bộ luụn theo dừi những khoản nợ xấu mỡnh ủó từng cho vay, luụn nhắc nhở và ủụn ủốc cỏc doanh nghiệp cố gắng tập trung sản xuất ủể cú thể trả sớm phần nợ xấu cho ngõn hàng.
Nụng nghiệp: nợ xấu của ngành này ở năm 2011 khụng cú nợ xấu, ủến năm 2012 lại tăng mạnh ủến 3.780 triệu ủồng, nguyờn nhõn chủ yếu là do giỏ lúa tăng giảm thất thường, mặc dù năng suất tăng nhưng giá thương mại lại không tăng, lúa gạo Việt Nam cạnh tranh gay gắt với khu vực và thế giới, sản xuất và tiêu thụ lúa gạo vẫn trong tình trạng mạnh ai nấy làm. Khâu phơi sấy thủ cụng gõy thất thoỏt hàng tấn gạo. Khiến nụng dõn phải khốn ủốn, doanh nghiệp xuất khẩu lúa gạo gặp nhiều khó khăn trên thị trường. Sang năm 2013 nợ xấu ngành này giảm rừ rệt chỉ cũn 332 triệu ủồng, do Nhà nước hỗ trợ và xõy dựng chương trỡnh quốc gia về giống ủối với cỏ tra, trong ủú phải ủảm bảo nguồn giống cá chất lượng và hỗ trợ người nuôi, kiểm soát chặt chẽ vật tư nụng nghiệp ủặc biệt là thức ăn chăn nuụi, vỡ thế người dõn yờn tõm sản xuất và nuụi trồng, ủó cú bước tiến khả quan hơn, ủể người dõn cú thể trả vốn cho ngân hàng.
Xây dựng: ngành xây dựng có số nợ xấu giảm mạnh vào năm 2012 là 2.964 triệu ủồng giảm với tốc ủộ 56,41% so với năm 2011. Nhiều cụng trỡnh tập trung xõy dựng, như mở rộng tuyến lộ Vừ Văn Kiệt, tuyến ủường nối Vị Thanh ủến TP cần Thơ ủang trong giai ủoạn hoàn thành, dự ỏn xõy dựng trụ sở ban chỉ ủạo Tõy Nam Bộ và nhiều cụng trỡnh lớn khỏc. Năm 2013 nợ xấu lại tăng mạnh 17.144 triệu ủồng, nguyờn nhõn chủ yếu là một phần tớn dụng tập trung vào ủầu tư bất ủộng sản. Khi thị trường bất ủộng sản trầm lắng, nghĩa là cầu về lĩnh vực này suy giảm mạnh làm cho cỏc nhà ủầu tư bỏn hàng khụng ủược mà nguồn vốn ủầu tư cho thị trường này lại chủ yếu là vốn của ngõn hàng, nhiều doanh nghiệp làm ăn thua lỗ, không có khả năng trả nợ cho chi nhỏnh dẫn ủến nợ xấu tăng cao.
Thương nghiệp – dịch vụ: ủõy là ngành cú tỷ lệ nợ xấu chiếm cao nhất năm 2011 chiếm 34.027 triệu ủồng, ủến năm 2012 giảm mạnh chỉ cũn 5.775 triệu ủồng. Năm 2012, tổng mức hàng húa bỏn ra và doanh thu dịch vụ của TP Cần Thơ ủạt hơn 100 nghỡn tỷ ủồng, tăng 18% so với năm 2011, xếp thứ 3 cả
60
nước, sau TP Hồ Chớ Minh và Hà Nội. Một số chợ ủầu mối lỳa gạo, thủy sản đang được đầu tư xây dựng, ngồi ra nhiều hệ thống siêu thị lớn và tập đồn cũng tập trung khai thác thị trường Cần Thơ, giúp quá trình giao thương trở nờn thuận lợi hơn, và giỳp cỏc doanh nghiệp giải quyết vấn ủề nợ nần dễ dàng hơn. Sang năm 2013 nợ xấu của ngành lại tăng mạnh trở lại là 21.160 triệu ủồng, do sức cạnh tranh khúc liệt của cỏc cửa hàng siờu thị, sức mua của người dõn giảm ủỏng kể, việc mở rộng quy mụ tớn dụng ngành thương nghiệp và dịch vụ trong năm không phù hợp nên doanh số cho vay giảm, ngoài ra do một số khoản vay của những năm trước khụng thu hồi ủược nợ dẫn ủến nợ xấu tăng cao.
Thành phần khỏc: ủõy là ngành cú doanh số cho vay thấp nhưng nợ xấu cũng tăng dần qua 2 năm 2012 chỉ cú 490 triệu ủồng ủến năm 2013 tăng 3.587 triệu ủồng. Do việc mở rộng cho vay theo nhiều ngành khỏc nhau, nhưng mang lại hiệu quả khụng cao, do kinh tế ủịa bàn bị ảnh hưởng của tỡnh hỡnh khu vực. Nờn nợ xấu gia tăng cũng là ủiều khú trỏnh khỏi.
d) Nợ xấu ngắn hạn phõn theo ngành nghề kinh tế( 6 thỏng ủầu năm 2013,2014)
Khi ủỏnh giỏ chất lượng tớn dụng của ngõn hàng, nợ xấu là một chỉ tiờu ủược ủỏnh giỏ trước tiờn, vỡ nú thể hiện những rủi ro tỏc ủộng tiờu cực ủến hoạt ủộng kinh doanh của ngõn hàng, làm cho nguồn vốn của ngõn hàng khụng ủược sử dụng một cỏch hiệu quả, ảnh hưởng ủến thu nhập của ngõn hàng.
Bảng 4.18: Nợ xấu ngắn hạn phõn theo ngành nghề kinh tế (6 thỏng ủầu năm 2013,2014)
ðVT: triệu ủồng Chỉ tiêu
6T2013 6T2014 6T2014/6T2013
Số tiền Số tiền Số tiền Tốc ủộ %
Công nghiệp 25.895 914 (24.981) (96,47)
Nông nghiệp 162 1.182 1.020 629,63
Xây dựng 2.829 19.254 16.425 580,59
Thương nghiệp – DV 47.698 68.366 20.667 43,33
Thành phần khác 8.044 3.528 (4.516) (56,14)
Tổng 84.628 93.244 8.615 10,18
Nguồn: Phòng Kế hoạch- Tổng hợp NHTMCP BIDV Cần Thơ
Trong 6 thỏng ủầu năm 2014 tỡnh hỡnh nợ xấu cú nhiều biến ủộng, với sự tăng lên vượt trội của ngành Nông nghiệp tăng 629,63% so với cùng kỳ năm trước. Trước những khú khăn của ngành nụng nghiệp ở ủầu năm, giỏ lỳa bấp bờnh khụng ổn ủịnh cú xu hướng giảm khi vào mựa thu hoạch rộ. Thị trường
61
xuất khẩu gạo ủầu năm gặp rất nhiều khú khăn về vấn ủề rào cản phỏp lý làm cho ngành nụng nghiệp gặp rất nhiều trở ngại cho ủầu ra sản phẩm. Những khú khăn trong việc xuất khẩu gạo của cỏc doanh nghiệp trờn ủịa bàn thành phố làm thu nhập cho nụng dõn khụng ổn ủịnh. Ngoài ra, xuất khẩu thủy sản cũng gặp vấn ủề trở ngại như xuất khẩu gạo, giỏ cỏ luụn giảm cỏc hộ nuụi cỏ ủều thua lỗ làm cho diện tớch nuụi cỏ giảm sỳt. Với sự khú khăn của 2 nguồn thu chủ yếu của ngành nông nghiệp là lúa gạo và thủy sản làm cho thu nhập của người dõn khụng ổn ủịnh nờn khả năng trả nợ của họ giảm làm tăng nợ xấu của ngành nụng nghiệp. Bờn cạnh ủú, nợ xấu của ngành cụng nghiệp giảm khỏ mạnh giảm 96,47% so với cựng kỳ năm 2013. Những thỏng ủầu năm 2014 hoạt ủộng kinh doanh của cỏc doanh nghiệp trong ngành cụng nghiệp rất thuận lợi, với việc mở rộng thị trường, tăng sản lượng của một số doanh nghiệp lớn trên ựịa bàn như công ty cổ phần xi măng Tây đôẦ Tạo ựiều kiện thuận lợi cho việc thu nợ của Ngân hàng làm nợ xấu của ngành công nghiệp giảm mạnh trong những thỏng ủầu năm. Tỷ lệ nợ xấu của những ngành kinh tế khỏc cũng cú những biến ủộng nhưng khụng lớn.