CHƯƠNG V. NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở CÁC THẾ KỶ XVI - XVIII
Bài 25 PHONG TRÀO TÂY SƠN
Tiết 55 : IV- Tây Sơn đánh tan quân Thanh A, Mục tiêu bài học :
- Kiến thức :
+ Tài thao lược quân sự của Qtrung và danh tướng Ngô Thì Nhậm.
+ Những sự kiện lớn trong chiến dịch đại phá quân Thanh- Đặc biệt là trận Ngọc Hồi - Đống Đa xuân Kỉ Dậu 1789.
-Tư tưởng : GD lòng yêu nước và tự hào về trang sử vẻ vang của dân tộc ta trong cuộc đại phá quân Thanh xâm lược.
Cảm phục thiên tài quân sự của Quang Trung.
-Kĩ năng : Rèn luyện kĩ năng sử dụng bản đồ.
B, Phương tiện dạy học :
+ Lược đồ : Tây Sơn khởi nghĩa và chống xâm lược.
+ ,, : Trận Ngọc Hồi - Đống Đa C, Hoạt động dạy học :
1, ổn định lớp :
2, Kiểm tra bài cũ : ? Tóm tắt tiến trình cuộc K/n Tây Sơn từ 1783-1788 ? 3, Bài mới :
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS KIẾN THỨC
? Sau khi Nguyễn Huệ thu phục được Bắc Hà, vua Lê Chiêu Thống có hành
1, Quân Thanh xâm lược nước ta : a, Hoàn cảnh :
- Lê Chiêu Thống sang cầu cứu nhà
Ngày……tháng……năm 2012 Ký duyệt
động gì ?
? Nhà Thanh có bỏ qua cơ hội này không ?
- GV : Năm 1788, nhà Thanh cử Tôn Sỹ Nghị đem 29 vạn quân tiến vào nước ta.
- Sử dụng lược đồ chỉ các hướng tiến quân của quân Thanh vào nước ta : + Đạo 1 : do Tôn Sỹ Nghị chỉ huy từ Quảng Tây qua Lạng Sơn tiến vào.
+ Đạo2 : Theo đường Cao Bằng do Sầm Nghi Đống chỉ huy.
+ Đạo 3 : Theo đường Tuyên Quang.
+ Đạo 4 : Theo đường Quảng Ninh tiến vào Hải Dương.
? Em có nhận xét gì về sự chuẩn bị của quân Thanh cho cuộc xâm lược này ? +Lực lượng mạnh
+ Có Lê Chiêu Thống dẫn đường + Tướng giặc là những tên tướng giỏi, hiếu chiến và muốn lập công.
? Em có suy nghĩ gì về bè lũ Lê Chiêu Thống ?
(ông vua bán nước hèn hạ, nhục nhã, chỉ vì quyền lợi cá nhân mà bán rẻ Tổ Quốc) .
? Trước thế giặc mạnh, nghĩa quân Tây Sơn có hành động như thế nào ?
- GV : Giới thiệu phòng tuyến Tam Điệp – Biện Sơn trên lược đồ, nói rõ vị trí , đặc điểm.
? Vì sao quân ta rút khỏi Thăng Long ? ( Bảo toàn lực lượng, làm kiêu lòng địch, chờ thời cơ)
? Vì sao nghĩa quân lập phòng tuyến Tam Điệp- Biện Sơn ?
( Có chiều sâu liên kết thuỷ bộ vững chắc, làm bàn đạp cho quân Tây Sơn tấn công tiêu diệt quân Thanh ở Thăng Long.)
? Thái độ và hành động của quân Thanh khi vào xâm lược nước ta ntn ?
? Nhận được tin cấp báo, Nguyễn Huệ đã làm gì ?
Thanh.
b, Chuẩn bị của nghĩa quân : - Rút quân khỏi Thăng Long
- Lập phòng tuyến Tam Điệp – Biện Sơn.
2, Quang Trung đại phá quân Thanh : - 11-1788, Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế, lấy niên hiệu là Quang Trung ->
Tiến quân ra Bắc.
? Vì sao lúc lấy được chính quyền từ tay họ Trịnh, Nguyễn Huệ không lên ngôi mà bây giờ mới lên ngôi ?
? Việc Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế có ý nghĩa ntn ?
( Tập hợp được lòng dân, tạo sức mạnh đoàn kết dân tộc, khẳng định chủ quyền dân tộc và cho quân Thanh biết nước Nam có chủ)
- Xác định trên lược đồ đường tiến quân của quân Tây Sơn ra Bắc :
+ Đến Nghệ An Quang Trung cho dừng chân tuyển thêm quân và tổ chức duyệt binh.
? Quang Trung mở cuộc duyệt binh để làm gì ?
( Lấy khí thế và tinh thần cho quân lính)
+ Đến Thanh Hoá, Quang Trung lại dừng chân tuyển thêm quân và làm lễ tuyên thể.
- 1 HS đọc lời tuyên thể của Quang Trung.
? Em có nhận xét gì về lời tuyên thể ? ( Thể hiện tinh thần quyết tâm đánh giặc )
? Quang Trung dự định đánh quân Thanh vào thời gian nào ?
? Vì sao Quang Trung quyết định tiêu diệt quân Thanh ngay trong tết kỉ Dậu ?
? Quang Trung chuẩn bị cho cuộc đại phá quân Thanh ntn ?
- Chỉ 5 đạo quân của Quang Trung tiến ra bắc trên lược đồ .
- GV Tường thuật diễn biến ?
? Trận Ngọc Hồi - Đống Đa diễn ra ntn ?
+ Ngày 5 tết, quân tây Sơn đánh mạnh vào phía nam Ngọc Hồi-> địch chạy ra đầm mực, bị quân của đô đốc Bảo bao vây tiêu diệt.
-Diễn biến :
+Đêm 30 tết (âm lịch ) : Ta vượt sông Gián Khẩu, tiêu dệt địch ở đồn tiền tiêu.
+ Đêm 3 tết : Hạ đồn Hà Hồi.
+ Sáng 5 tết : Trận Ngọc Hồi- Đống Đa :
. Trận Ngọc Hồi :
->Đây là vị trí quan trọng nhất của địch ở phía nam Thăng Long, làm cho địch hoảng loạn, khí thế của ta ngày càng dâng lên.
.Trận Đống Đa :
?Tại sao ta đánh Ngọc Hồi và Đống Đa cùng 1 lúc ?
( Hợp đồng tác chiến cùng 1 lúc, địch sẽ bối rối và không điều quân tiếp viện đến kịp cho mặt trận phía Nam .)
? Kết quả của chiến dịch đại phá quân Thanh ntn ?
? Trong suốt 17 năm , nghĩa quân Tây Sơn đã giành được những thắng lợi to lớn nào ?
? Vì sao nghĩa quân Tây Sơn lại giành được những thắng lợi đó ?
-Kết quả : 29 vạn quân Thanh bị tiêu diệt.
3, Nguyên nhân thắng lợi, ý nghĩa lịch sử của phong trào Tây Sơn ?
- ý nghĩa lịch sử :
+ Lật đổ các tập đoàn phong kiến.
+ Lập lại thống nhất đất nước.
+ Đánh đuổi quân xâm lược Xiêm, Thanh, bảo vệ nền độc lập dân tộc.
-Nguyên nhân thắng lợi : + Được nhân dân ủng hộ.
+ Sự lãnh đạo tài tình của Quang Trung và bộ chỉ huy nghĩa quân với nghệ thuật chỉ đạo chiến tranh : Thần tốc, bất ngờ, táo bạo, chỉ đạo và tổ chức chiến đấu cơ động).
4, Củng cố, dặn dò :
- GV Tổng kết lại những sự kiện chính của Phong trào Tây Sơn từ 1771 – 1789.
- Dặn học sinh về nhà học bài .
Tiết 56 Bài 26
QUANG TRUNG XÂY DỰNG ĐẤT NƯỚC A, Mục tiêu bài học :
1, Kiến thức :
+ Thấy được những việc làm của Quang Trung về chính trị, kinh tế, văn hoá đã góp phần tích cực vào việc ổn định trật tự xã hội, bảo vệ Tổ quốc.
2, Tư tưởng : Biết ơn người anh hùng áo vải Quang Trung 3, Kĩ năng : Đánh giá nhân vật lịh sử.
B, Phương tiện dạy học :
- Tranh : Tượng đài Quang Trung - 1số tư liệu về Quang Trung.
C, Hoạt động dạy và học : 1, ổn định lớp :
2, Kiểm tra bài cũ :
? Nêu nguyên nhân thắng lợi, ý nghĩa lịch sử của phong trào Tây Sơn ? 3, Bài mới :
HOẠT ĐỘNG CỦ GV VÀ HS KIẾN THỨC
? Vì sao sau khi đánh đuổi ngoại xâm, lật đổ các chính quyền PK trong nước, Quang Trung lại chăm lo xây dựng kinh tế, văn hoá ?
( Chiến tranh liên miên, đất nước bị tàn
1, Phục hồi kinh tế, xây dựng văn hoá dân tộc :
a, Phục hồi kinh tế :
phá, đời sống của nhân dân đói khổ->
cần xây dựng kinh tế để nhân dân no ấm, đất nước giàu mạnh.)
? Để phát triển nông nghiệp, Quang Trung đã có biện pháp gì, kết quả ra sao ?
? Nhận xét về chính sách nông nghiệp của Q .Trung ?
( Chăm lo quyền lợi nông dân, khuyến khích họ trở về quê làm ăn, chia ruộng công bằng)
? Quang Trung đã làm gì để phát triển Công- TN ?
? Tại sao mở cửa ải, thông chợ búa thì C-TN lại phát triển ?
? Quang Trung đã thi hành những biện pháp gì để phát triển văn hoá, giáo dục ?
? Chiếu lập học nói lên hoài bão gì của Qung Trung ?
? Việc đề cao chữ Nôm có ý nghĩa gì ? - Cho HS xem tranh 1 số bút tích được viết bằng chữ Nôm thời Qung Trung.
? Viện sùng chính đảm nhiệm nhiệm vụ gì ?
- GV : Nguyễn Thiếp làm viện trưởng viện sùng chính quê ở Nghệ An, là một sỹ phu nổi tiếng về đạo đứcvà uyên bác, được nhiều người trọng vọng.
? Những việc làm trên của Quang Trung có tác dụng gì ?
? Đất nước thống nhất song vua Quang Trung còn gặp những khó khăn gì ?
? Về quân sự, Quang Trung có những chính sách gì ?
? Chính sách ngoại giao của Quang Trung ntn ?
? Để củng cố nền độc lập trong nước Quang Trung đã làm gì ?
- GV : Quang Trung viết lời hịch kêu gọi nhân dân Quảng Ngãi, Quy Nhơn đồng lòng hiệp sức diệt Nguyễn ánh.
? Kế hoạch đánh Gia Định có thực hiện được không ? Vì sao ?
*Nông nghiệp :
+ Ban hành chiếu khuyến nông + Giảm tô thuế.
*Công- thương nghiệp : + Giảm thuế
+ Mở cửa ải, thông chợ búa-> Lưu thông hàng hoá trong nước, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của nhân dân . b, Văn hoá, giáo dục :
+ Ban bố chiếu lập học.
+ Đề cao chữ Nôm.
Kinh tế phục hồi nhanh chóng, XH ổn định.
2, Chính sách quốc phòng , ngoại giao :
* Âm mưu của kẻ thù :
+ Phía Bắc : Lê Duy Chỉ lén lút hoạt động.
+ Phía Nam : Nguyễn Ánh cầu viện Pháp đem quân chiếm lại Gia Định.
*Chủ trương của Quang Trung : -Quân sự :
+ Thi hành chế độ quân dịch + Củng cố quân đội về mọi mặt.
-Ngoại giao : Thực hiện đường lối ngoại giao khéo léo.
- Tiêu diệt nội phản.
-Gv nhấn mạnh : Quang Trung mất là một tổn thất lớn cho triều đại Tây Sơn và cả dân tộc ta.
? Công lao của người anh hùng dân tộc Quang Trung đối với đất nước ta như thế nào ?
+ Thống nhất đất nước.
+ Đánh đuổi quân xâm lược Xiêm, Thanh.
+ Củng cố, ổn định linh tế, văn hoá, xã hội.
- 16-9-1792 Quang Trung đột ngột qua đời.
4, Củng cố, dặn dò :
? Hãy tóm tắt cuộc đời và sự nghiệp của Quang Trung ? Nêu cảm nghĩ của em ? - Dặn HS chuẩn bị cho tiết BT
Tuần : 30 Tiết 57
Lịch sử địa phương: Tỉnh Cà Mau I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU:
1,Kiến thức:
- HS nắm được về vị trí dịa lí, các đơn vị hành chính trong tỉnh Cà Mau ngày nay.
- Tài nguyên và tiềm năng kinh tế của tỉnh
- Dân cư, thành phần dân tộc, truyền thống văn hoá và yêu nước.
2. Tư tưởng:
-Bồi dưỡng lòng tự hào dân tộc và tình yêu quê hương.
- HS yêu mến, biết ơn các thế hệ cha ông đã có công xây dựng và bảo vệ quê hương.
- HS có ý thức vươn lên xây dựng và bảo vệ quê hương ngày càng giàu đẹp.
3. Kĩ năng:
- Rèn luyện kĩ năng tìm hiểu, nhận xét, đánh giá về đặc điểm lịch sử của tỉnh nhà.
II. NỘI DUNG:
1. Oồn định:
2. Kiểm tra bài cũ:
3. Bài mới:
Các hoạt động Nội dung
Hoạt động 1: Sơ lược về vị trí, điều kiện tự nhiên:
I. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ, ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN:
1/ Vị trí địa lí và các đơn vị hành chính:
Ngày…..tháng…..năm 2012 Ký duyệt
? Em hãy cho biết tỉnh Cà Mau thuộc vị trí địa lí nào?
? Tỉnh Cà Mau được thành lập khi nào?
? Hiện nay Cà Mau gồm bao nhiêu huyện, thị xã và thành phố?
? Em cho biết Cà Mau tiếp giáp với những tỉnh nào?
GV giới thiệu
? Từ địa lí chung của khu vực Nam Bộ em thấy địa hình Cà Mau có gì nổi bật?
? Cà Mau có những tài nguyên nào?
? Trong tương lai Cà Mau sẽ có những định hướng về tiềm năng kinh tế nào?
Hoạt động 2 - HS đọc tài liệu.
? Em biết tỉnh ta có những dân tộc nào?
Hoạt động 3
- Em hãy nói về truyền thống yêu nước, tên các trận đánh của quân dân Cà Mau mà em biết ?
- Tỉnh Cà Mau là tỉnh nằm ở phía cực nam của Tổ quốc.
- Tỉnh Cà Mau gồm các huyện: U Minh, Trần Văn Thời, Cái Nước, Đầm Dơi, Năm Căn, Ngọc Hiển, Phú Tân, Thới Bình, tp Cà Mau - Phía Đông giáp Bạc Liêu và biển đông;
- Phía bắc giáp Kiên Giang.
- Phía nam giáp biển đông.
- Phía tây giáp vịnh Thái Lan
2/ Diện tích đất đai, thổ nhưỡng, tài nguyên và tiềm năng kinh tế:
- Diện tích: 5211 km2
- Địa hình đồng bằng, đất đai mầu mở, nhiều phù sa.
- Tài nguyên: Rừng, biển, nông nghiệp.
- Tiềm năng kinh tế: Nông, lâm ngư nghiệp
II. DÂN CƯ, THÀNH PHẦN DÂN TỘC:
- Dân số: 1 144 200 người ( tính đến năm 2000)
- Nhiều thành phần dân tộc, cơ bản là: Kinh, Khơ Me, Hoa
III. TRUYỀN THỐNG VĂN HOÁ:
- Người Cà Mau can đảm, gan dạ, thật thà, lạc quan, mạo hiểm vật lộn với thiên nhiên để xây dựng cuộc sống
IV. TRUYỀN THỐNG YÊU NƯỚC:
- Tinh thần yêu nước quật cường, bất khuất, kiên quyết đấu tranh với mọi kẻ thù xâm lược.
- Di tích đảo Hòn Khoai.
- Chứng tích tội ác Bình Hưng (ấp Thanh Đạm, xã Phú Tân, huyện Cái Nước).
- Di tích Đình Tân Hưng
Bài tập tại lớp: Tỉnh Cà Mau có vị trí địa lí như thế nào? Kể tên các đơn vị hành chính ngày nay.
III/ CŨNG CỐ BÀI:
Tại sao nói Cà Mau là một trong những nơi rừng vàng, biển bạc?
IV/ DẶN DÒ HỌC SINH: Chuẩn bị làm bài tập lịch sử.