4. Cáchăti păc năvƠăph ngăphápănghiênăc u
1.2.7 Cácă hìnhăth că t ăch căqu nă lỦă d ăánăđ uă t ăxơyă d ngă côngă trìnhăs ăd ngăv nănhƠăn cătheoăquyăđ nhăphápălu tăhi năhƠnh
Qua các th i k phát tri n, các c quan QLNN, các Ch đ u t n c ta đƣ th hi n s quan tơm đ c bi t đ n qu n lỦ đ u t XDCT, vì nó quy t đ nh đ n ti n đ , chi phí, CLCT góp ph n quan tr ng đ i v i t c đ t ng tr ng kinh t vƠ nơng cao đ i s ng v t ch t, tinh th n cho ng i dơn. NhƠ n c đƣ hoƠn thi n các Lu t, các Ngh đ nh, Thông t , các V n b n v qu n lỦ TXD vƠ qu n lỦ CLCT xơy d ng t Trung ng đ n đ a ph ng theo m t s mô hình qu n lỦ đ u t khác nhau.
Theo tham kh o các ho t đ ng qu n lỦ v xơy d ng c a các n c phát tri n so v i vi c qu n lỦ th c t i Vi t Nam có th th y nh ng v n b n pháp quy, các ch tr ng chính sách, bi n pháp qu n lỦ n c ta c b n khá đ y đ . Ch c n các t ch c t c quan QLNN, các ch th tham gia xơy d ng th c hi n ch c n ng c a mình m t cách có trách nhi m theo đúng trình t qu n lỦ thì công trình s đ m b o ch t l ng vƠ đem l i hi u qu đ u t .
Các v n b n trên quy đ nh: Chính ph th ng nh t QLNN v XDCT trên ph m vi c n c; B Xơy d ng th ng nh t QLNN v CLCT xơy d ng trong ph m vi c n c; Các B có qu n lỦ CTXD chuyên ngƠnh ph i h p v i B Xơy d ng trong vi c QLCL; UBND c p t nh theo phơn c p có trách nhi m QLNN v xơy d ng trên đ a bƠn theo phơn c p c a Chính ph .
Tr c đơy, tu theo quy mô vƠ tính ch t c a d án, n ng l c c a C T mƠ d án s đ c ng i quy t đ nh đ u t quy t đ nh đ c th c hi n theo m t trong s các hình th c sau: C T tr c ti p qu n lỦ th c hi n d án; Ch nhi m đi u hƠnh d án; Hình th c chìa khoá trao tay vƠ hình th c t th c hi n d án.
Hi n nay, theo Ngh đ nh s 12/2009/N -CP quy đ nh ch có hai hình th c qu n lỦ d án đó lƠ: C T tr c ti p qu n lỦ d án vƠ C T thuê t ch c t v n qu n lỦ đi u hƠnh d án:
1)- ảình th c ch đ Ố t tr c ti p qỐ n ệý d án
Hình th c ch đ u t tr c ti p qu n lỦ d án lƠ hình th c ch đ u t s d ng b máy c a c quan, đ n v mình đ tr c ti p t ch c qu n lỦ th c hi n d án, ho c giao cho ban qu n lỦ d án do mình thƠnh l p ra đ t ch c qu n lỦ th c hi n d án, hình th c nƠy có 2 mô hình sau:
a. Mô hình 1:
Ch đ u t không thƠnh l p Ban qu n lỦ d án mƠ s d ng b máy hi n có c a mình đ tr c ti p t ch c qu n lỦ d án. Ch đ u t s d ng pháp nhơn c a mình đ tr c ti p qu n lỦ th c hi n d án. Ch đ u t ph i có quy t đ nh c ng i tham gia qu n lỦ d án vƠ phơn công nhi m v c th , trong đó ph i có ng i tr c ti p ph trách công vi c qu n lỦ d án. Nh ng ng i đ c c tham gia qu n lỦ d án lƠm vi c theo ch đ kiêm nhi m ho c chuyên trách.
b. Mô hình 2:
Ch đ u t thƠnh l p Ban qu n lỦ d án đ tr c ti p t ch c qu n lỦ th c hi n d án. Ban qu n lỦ d án lƠ đ n v tr c thu c ch đ u t . Quy n h n, nhi m v c a Ban qu n lỦ d án do ch đ u t giao. Ban qu n lỦ d án có t cách pháp nhơn ho c s d ng pháp nhơn c a ch đ u t đ t ch c qu n lỦ th c hi n d án. Ban qu n lỦ d án ho t đ ng theo quy ch do ch đ u t ban hƠnh. Ch đ u t ph i ch u trách nhi m toƠn di n v nh ng công vi c thu c nhi m v , quy n h n c a mình k c nh ng công vi c đƣ giao cho Ban qu n lỦ d án th c hi n.
ảình th c C T tr c ti p QầDA cự Ố đi m:
- C T tr c ti p qu n lỦ công vi c c a d án, do đó có th cho phép gi i quy t nhanh nh ng v ng m c trong quá trình th c hi n mƠ không c n ph i thông qua t ch c khác.
- Chi phí chi tr cho ho t đ ng QLDA không l n.
Nh c đi m c a hình th c C T tr c ti p QầDA:
- Tính chuyên nghi p trong QLDA không cao.
- Trang thi t b cho ho t đ ng QLDA b h n ch .
- Vai trò giám sát trong QLDA không đ c m r ng b ng các hình th c khác.
Hình th c C T tr c ti p QLDA có thƠnh l p Ban QLDA đ c mô t theo s đ Hình 1.1 sau đơy:
Hình 1.1 - S ăđ ăC Tătr căti păQLDAăcóăthƠnhăl păBanăQLDA Ch đ u t
Ban qu n lỦ d án
D án 2
D án 1 D án n
2)- ảình th c ch đ Ố t thỐê t ố n qỐ n ệý d án
Khi ch đ u t không đ n ng l c qu n lỦ d án theo pháp lu t thì ph i áp d ng hình th c nƠy. Ngh a lƠ ch đ u t ph i kỦ h p đ ng thuê t ch c t v n chuyên nghi p lƠm công tác qu n lỦ d án. Ch đ u t c cán b ph trách, đ ng th i giao nhi m v cho các đ n v thu c b máy c a mình th c hi n các nhi m v , quy n h n c a ch đ u t vƠ qu n lỦ vi c th c hi n h p đ ng kỦ v i t v n qu n lỦ d án. T v n qu n lỦ d án ph i có đ n ng l c phù h p v i công vi c đ m nh n vƠ lƠ m t pháp nhơn kinh t có đ n ng l c kỦ k t h p đ ng. T v n qu n lỦ d án th c hi n các n i dung qu n lỦ th c hi n d án theo h p đ ng kỦ v i ch đ u t . T v n qu n lỦ d án có trách nhi m t ch c b máy vƠ c ng i ph trách đ tr c ti p th c hi n nhi m v qu n lỦ th c hi n d án theo h p đ ng đƣ kỦ v i ch đ u t . T v n qu n lỦ d án đ c thuê thêm t ch c, cá nhơn khác tham gia th c hi n m t s ph n vi c qu n lỦ th c hi n d án khi đ c ch đ u t ch p thu n. Hình th c C T thuê t v n QLDA đ c mô t theo s đ Hình 1.2
ảình th c C T thỐê t ố n QầDA cự Ố đi m:
- Tính chuyên nghi p trong QLDA cao, kinh nghi m qu n lỦ đ c đúc k t qua nhi u d án, trang thi t b dùng trong qu n lỦ đ y đ vƠ đ c khai thác, s d ng m c t i đa.
- C T vƠ t ch c t v n ch rƠng bu c qua h p đ ng kinh t nên tính đ c l p cao.
- Góp ph n m r ng kh n ng giám sát xƣ h i trong th c hi n d án.
ả n ch :
- Kinh phí cho ho t đ ng QLDA ph i chi tr nhi u.
- Ít có kh n ng gi i quy t nhanh nh ng v ng m c phát sinh trong quá trình th c hi n.
Quan h h p đ ng Quan h ch đ o Quan h giám sát
Hìnhă1.2.ăS ăđ ăC Tăthuêăt ăv năQLDA
1.2.8- Cácăy uăt ă nhăh ngăđ năch tăl ngăqu nălỦăd ăánăđ uăt ă xơyăd ng côngătrìnhăs ăd ngăv nănhƠăn c
Các y u t nh h ng đ n ch t l ng qu n lỦ d án đ u t XDCT lƠ nh ng y u t có tác đ ng đ n các ho t đ ng qu n lỦ d án đ u t XDCT, qua đó nh h ng đ n ch t l ng đ t đ c c a d án. Ch t l ng qu n lỦ d án đ u t XDCT ch u s nh h ng c a các y u t sau:
- Cácăquyăđ nhăphápălu t
D án ch u s rƠng bu c c a các quy đ nh pháp lu t, do đó các quy đ nh c a pháp lu t có nh h ng r t l n đ n ch t l ng qu n lỦ d án. Vi c qu n lỦ d án ph i tuơn th theo các quy đ nh c a pháp lu t có liên quan. Các quy đ nh pháp lu t có th chi ph i đ n các ngu n l c c a d án nh chi phí, th i gian th c hi n d án.
- Môiătr ngăc aăd ăán:ăă
nh h ng c a môi tr ng d án đ n ch t l ng qu n lỦ d án g m các tác đ ng v chính tr , pháp lu t, kinh t , xƣ h i, t nhiên,... đ n các ho t đ ng qu n lỦ d án. Nh ng tác đ ng nƠy có th nh h ng t t ho c x u đ n các
Gói th u 1 Gói th u 2 Gói th u n
Ch đ u t T v n
u m i QLDA
c a C T
ho t đ ng qu n lỦ d án lƠm cho ch t l ng c a d án b nh h ng. D án đ u t XDCT ch u s rƠng bu c c a các quy đ nh pháp lu t v đ u t , pháp lu t v xơy d ng vƠ các quy đ nh c a pháp lu t có liên quan khác b t bu c Ch đ u t d án ph i tuơn th nh : Các quy đ nh v th t c đ ng kỦ, th m tra d án đ c p Gi y ch ng nh n đ u t ; các quy đ nh v l p, th m đ nh, phê duy t vƠ quy t đ nh đ u t d án; các quy đ nh v qu n lỦ ch t l ng công trình xơy d ng (qu n lỦ ch t l ng kh o sát, thi t k , ch t l ng thi công XDCT); các quy đ nh v gi y phép xơy d ng;...
- QuyămôăvƠătínhăch tăc aăd ăán:ă
Quy mô c a d án đ c hi u lƠ đ l n ho c đ ph c t p c a d án. D án cƠng l n ho c d án ph c t p s đòi h i vi c qu n lỦ ph i ph c t p h n các d án quy mô nh ho c các d án thông th ng. i v i các d án quy mô l n, s l ng công vi c ph i th c hi n th ng r t l n, đòi h i quy mô vƠ n ng l c c a đ i ng cán b qu n lỦ l n h n r t nhi u, vi c qu n lỦ vƠ đi u hƠnh d án c a C T c ng khó kh n h n nhi u, trong quá trình qu n lỦ d án Ch đ u t th ng ph i gi i quy t r t nhi u m i quan h vƠ x lỦ r t nhi u tình hu ng n y sinh so v i d án quy mô nh , do đó nh h ng tr c ti p đ n kh n ng đ m b o ch t l ng, th i gian vƠ chi phí c a các công vi c hoƠn thành.
Tính ch t c a d án c ng nh h ng đ n ch t l ng qu n lỦ d án. D án có tính ch t khác nhau s có s thay đ i khác nhau nh t đ nh trong qu n lỦ d án. Ch ng h n, d án s d ng các ngu n v n khác nhau th ng khác nhau v kh n ng gi i ngơn các ngu n v n đ u t lƠm nh h ng m c đ khác nhau t i s đ m b o v n theo ti n đ d ki n, t đó nh h ng t i vi c đ m b o ti n đ th c hi n d án; d án đ c tri n khai xơy d ng nh ng đ a đi m có đi u ki n đ a hình, th i ti t, khí h u khác nhau c ng nh h ng khác
nhau t i kh n ng huy đ ng ngu n nhơn l c th c hi n d án, kh n ng cung c p v t li u xơy d ng vƠ thi t b thi công c a nhƠ th u xơy d ng,...
- N ngăl căqu nălỦăd ăánăc aăch ăđ uăt :ăă
N ng l c qu n lỦ d án c a Ch đ u t chính lƠ kh n ng, trình đ vƠ đ o đ c c a các thƠnh viên tham gia Ban QLDA (g i chung lƠ nhƠ qu n lỦ).
NhƠ qu n lỦ có trình đ qu n lỦ, trình đ chuyên môn gi i vƠ có đ o đ c t t s qu n lỦ t t h n nh ng nhƠ qu n lỦ có trình đ chuyên môn, trình đ qu n lỦ hay đ o đ c kém. ụ th c ch p hƠnh pháp lu t trong QLDA th hi n đ o đ c c a nhƠ qu n lỦ. Ch p hƠnh t t pháp lu t c a nhƠ qu n lỦ s nh h ng tích c c đ n ch t l ng, th i gian vƠ chi phí c a các công vi c đ c th c hi n c a d án. Ng c l i, s vi ph m pháp lu t vô tình hay h u Ủ c a các nhƠ QLDA đ u nh h ng tiêu c c đ n ch t l ng đ t đ c c a d án c ng nh lƠm gi m ch t l ng QLDA. Vì th , có th nói n ng l c QLDA c a Ch đ u t có nh h ng tr c ti p đ n ch t l ng c a d án vƠ ch t l ng QLDA.
Do v n nhƠ n c lƠ “ngu n v n s h u chung” nên đ i v i các DA T XDCT s d ng v n nhƠ n c, ch t l ng QLDA ngoƠi ch u nh h ng c a các y u t nêu trên còn ch u nh h ng b i m t s y u t quan tr ng khác, đó là:
- Th ăt căgi iăngơnăph căt p:
Th t c gi i ngơn các ngu n v n đ u t nhƠ n c, đ c bi t lƠ ngu n v n ngơn sách nhƠ n c đ c pháp lu t quy đ nh th ng ph c t p h n r t nhi u so v i vi c gi i ngơn các ngu n v n đ u t khác. i u nƠy nh h ng tr c ti p t i vi c đ m b o ngu n v n đ u t nhƠ n c cho DA T theo ti n đ vƠ do đó lƠm kéo dƠi th i gian th c hi n d án.
- D ăn yăsinhăcácăhƠnhăviătiêuăc c:ă
Trong qu n lỦ các DA T XDCT s d ng v n nhƠ n c, các hƠnh vi tiêu c c nh tham ô, h i l , lƣng phí v n nhƠ n c r t d n y sinh lƠm nh h ng tiêu c c t i ch t l ng công trình vì m t m t v n nhƠ n c lƠ ngu n v n s h u chung vƠ m t khác vì C T vƠ c ng i có th m quy n đ u không ph i lƠ ng i s h u v n nên s toƠn tơm trong vi c QLDA th ng không có. Ch t l ng qu n lỦ DA T XDCT s d ng v n nhƠ n c do đó b nh h ng x u.